Συλλογή Albarel AD11-1715
Άλλη μια κρήνη από τη συλλογή του P. Albarel, η οποία βρίσκει την θέση της στην Ηρακλείδου. Πιθανότατα η Acı Çeşme.
Συσχέτιση και εντοπισμός από τη Μάρα Νικοπούλου.
Από το αφιέρωμα: ο Joseph Pigassou στην Θεσσαλονίκη
Η βρύση στην Ηρακλείδου.
Φωτογραφία σε χαρτί που συνέλεξε ο Paul Albarel. Βρίσκεται στην Médiathèque du Grand Narbonne, με αρ. AD11-1715.
photo ramenée par Paul Albarel – Médiathèque du Grand Narbonne AD11- 1715 tirage papier
Αν και θαμπή, διακρίνονται κάποια χαρακτηριστικά σημάδια ώστε να την συσχετίσουμε με μια άλλη βρύση που είχε δημοσιεύσει ο Ηλίας Πετρόπουλος με έναν γενικό τίτλο «Κρήνη στην Άνω πόλη» και αναδημοσίευσε, πάλι χωρίς συγκεκριμένο εντοπισμό, ο κ. Αρτόπουλος στο βιβλίο του.
Εκτός από τις προφανείς ομοιότητες -αναθηματική πλάκα, τοιχοδομή και με «κεραμίδια» ανάμεσα στις πέτρες, μαρμάρινη λεκάνη-, υπάρχει επιπλέον το σκαλοπάτι (κίτρινο), κάποια μεγαλύτερα κενά στην δεξιά μεριά και η σχέση με τον τοίχο δεξιά (πορτοκαλί), άλλα μικρότερα σημάδια στην δεξιά πλευρά (τα δυο γαλάζια), σημάδι λοξά κάτω από την πλάκα (πράσινο) και μια «μικρή τρύπα» (κόκκινο).
Κάποια απ’ αυτά τα σημάδια είναι που μας επιτρέπουν να τοποθετήσουμε την κρήνη στον χώρο της: Βρισκόταν –και βρίσκεται ακόμα– στην οδό Ηρακλείδου.
Κι εδώ η βρύση της Ηρακλείδου στις μέρες μας –ενσωματωμένη πια σε μεσοπολεμικό σπίτι- σε δυο φωτογραφίες με χρονική απόσταση: Δεκέμβριος 2013, και Σεπτέμβριος 2019. Παρόλο που κάπου μέσα σ’ αυτά τα 6 χρόνια έχει περάσει κι ένα χέρι βάψιμο, κάποια σημαδάκια παραμένουν κοινά και στις δυο –αλλά αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ότι είναι ίδια με αυτά των δύο παλιών. Φυσικά λείπει η αναθηματική πλάκα, λείπει και η μαρμάρινη λεκάνη. Λείπει και ο κρουνός στην τρύπα του οποίου έχουν μπει λουλούδια –σημειωμένη στην δεξιά φωτό με μαύρο- αλλά και έτσι ακόμα δείχνει ότι βρίσκεται στη «σωστή» θέση σε σχέση με αυτόν των παλιών φωτογραφιών.
Στην φωτογραφία από το βιβλίο του Hλία Πετρόπουλου, κατά πάσα πιθανότητα βλέπουμε το σπίτι που σημειώνεται στο παρακάτω απόσπασμα μιας φωτό με υψηλή ανάλυση [από ανάρτηση Β. Παπαδόπουλου, ΠΦΘ]. To μέγεθος, τα 6 «ανοίγματα» (παράθυρα-πόρτα) και ο προσανατολισμός δείχνουν να ταιριάζουν. Εννοείται, φυσικά, ότι το σπίτι που βλέπουμε σήμερα κολλητά αριστερά απ’ τη βρύση, αν και παλιό, είναι σαφώς μεταγενέστερο των αρχικών
Την τοποθέτηση της παλιάς κρήνης στην Ηρακλείδου επιβεβαίωσε και ο κ. Αρτόπουλος με μια τρίτη φωτογραφία της, (πάλι από το Η. Πετρόπουλος, La Présence ottomane à Salonique, Αθήνα 1980). Σ’ αυτήν φαίνεται και το κτίριο που βρισκόταν δεξιά της και παραπίσω ένα κυπαρίσσι.
Η κρήνη βρίσκεται στο τέλος της οδού Ευρυμέδοντος, της Acı Çeşme σύμφωνα με τον Β. Δημητριάδη. [Τοπογραφία της Θεσ/νίκης, σελ 107]. Παραδίπλα υπήρχε το τζαμί του Haci Mumin. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία ίδρυσής του, ούτε ο ιδρυτής. Το 1835 υπήρχε, ενώ το 1906 ήταν κατεστραμμένο. Πιθανότατα, λοιπόν, αυτή ήταν η Aci Çeşme (η «Πικρή Βρύση», όπως την μεταφράζει ο Δημητριάδης). Ίσως όμως το «πικρή» να είχε τη έννοια της «θλίψης», της «πίκρας». Σημασία πάντως έχει ότι οι φωτογραφίες αυτές αποδεικνύουν ότι η βρύση ήταν σε λειτουργία, σίγουρα μέχρι τον Α’ΠΠ.