Στην Εθνικής Αμύνης, εκεί περίπου που τέλειωνε το γήπεδο του Ηρακλή κατά την κατοχή
Η λήψη στο σημείο που δείχνει το βέλος
Το Μανδαλίδειο, στη Λεωφόρο Νίκης 39, στη γωνία με Βογατσικού
Ένα κτίριο-φιλέτο σε αριθμούς. Το Μανδαλίδειο, στη Λεωφόρο Νίκης 39, στη γωνία με Βογατσικού.
Ηλικίας 93 ετών (Χτίστηκε το 1931) Κληροδότημα στην Οδοντιατρική του ΑΠΘ από το 1973 (=51 χρόνια) 7 χρόνια άδειο (από τους σεισμούς του 1978 ως το 1985) 5 χρόνια Κατάληψη. 15/11/1985 ως 30/11/1990 8 ή 9 χρόνια Τμήμα Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ. (Αν κάποιος γνωρίζει πότε πήγε εκεί το Τμήμα, ας το συμπληρώσει. Πάντως από τον Σεπτέμβριο 2002, μεταφέρθηκε στην Εγνατία, καθώς καθηγητές της Πολυτεχνικής έκριναν ότι το Μανδαλίδειο ‘δεν πληρούσε τους κανόνες αντισεισμικής προστασίας’. 2 κομμένες κολώνες (; ). Εδώ επίσης χρειάζεται επιβεβαίωση. Σύμφωνα με μαρτυρίες φοιτησάντων εκεί επί Παναγιωταρέα, στον 4ο όροφο υπήρχε μεγάλη αίθουσα, χωρίς κολώνες «να εμποδίζουν τη θέα» και εκεί μάλλον οφείλεται σε μεγάλο βαθμό το ‘επείγον’ της μετεγκατάστασης της Σχολής. 7 χρόνια κενό -κατά τη διάρκεια των οποίων, το 2005, οι όψεις του κηρύσσονται διατηρητέες. 7 χρόνια στεγαστική κατάληψη. Σιωπηρή -και με σιωπηρή ανοχή των αρχών του ΑΠΘ, ως την εκκένωσή της στις 27/7/2016.
2016-2024 Ρημάζει κενό, ενώ παράλληλα γράφονται διάφορα για την ενοικίαση/αξιοποίησή του προκειμένου να μετατραπεί σε άλλο ένα ξενοδοχείο boutique… Μερικές μόνο φωτογραφίες από διάφορες φάσεις της ζωής του και αναλυτικότερη παρουσίαση άλλοτε.
Μάρα Νικοπούλου
Εντοπισμένο με ροζ από το thessachitecture, μάλλον την δεκαετία του ’50. Το 1931 ως χρονολογία που χτίστηκε είναι σίγουρο, όπως και οι εξ αδιαιρέτου ιδιοκτήτες του: ο οδοντίατρος Ιωάννης Μανδαλίδης και η αδελφή του, Βάγια. Δεν γνωρίζω πώς τεκμηριώνεται η αναφορά ότι χτίστηκε σε σχέδια του Ελί Μοδιάνο. Ωστόσο, επίσης σίγουρο είναι ότι ο Μανδαλίδης, πεθαίνοντας το 1942, παραχώρησε το μερίδιό του για να χρησιμεύσει ως πυρήνας ίδρυσης’ Οδοντιατρικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη και στη διαθήκη του όρισε οι τυχόν καταθέσεις του, ομόλογα κλπ σε τράπεζες του εσωτερικού και του εξωτερικού να δοθούν στην Οδοντιατρική που θα ιδρυθεί και ως τότε να τα διαχειρίζεται το ΑΠΘ. Η σχολή ιδρύθηκε το 1959, όσο ακόμα ζούσε η Βάγια, χρησιμοποίησε όμως το ανώγειο του κτιρίου για την Γραμματεία της, το 1967-68. Τ0 1972, η Βάγια Μανδαλίδη με τη διαθήκη της κληροδότησε και το δικό της μερίδιο στην Οδοντιατρική.
Έγχρωμη φωτογραφία του Chr. Railey , 1952. Το κτίριο αστραφτερό, το ίδιο και το περίπτερο (για το οποίο θα κάνουμε ξεχωριστό αφιέρωμα). Αν και δεν διακρίνεται καθαρά, ας σημειωθεί ότι στον τοίχο, στο ύψος της διαφήμισης του περιπτέρου, αχνοφαίνεται η μαρμάρινη πλακα με το τότε όνομα της οδού: Βασιλέως Κωνσταντίνου. Υπάρχει ακόμα.
Από την περίοδο της Κατάληψης, 1985-1990, μία εξωτερική του 1988, και μία της τζαμόπορτας στο ανώγειο. Πίσω της το ασανσέρ, μπροστά και δεξιά η πόρτα που οδηγούσε στον χώρο όπου λειτουργούσε το καφενείο της κατάληψης. Αναλυτικότερη παρουσίασή της άλλοτε…
Αλλά και οι σκαλωσιές 1989 VS τις σκαλωσιές 2024.
Στην αριστερή φωτογραφία, αυτές που τοποθέτησαν οι καταληψίες την άνοιξη του 1989 για επισκευές και βάψιμο των εξωτερικών όψεων.
Δεξιά, σκαλωσιές -βαρέως τύπου, νομίζω ότι λέγονται- τοποθετημένες ήδη εδώ και πάνω από δεκαετία. Την περίοδο που αποτυπώνει εδώ το google (Απρίλιος 2024) διακρίνεται και το πανό της κατασκευαστικής εταιρείας Zafido Ltd. Πριν μερικές μέρες, το πανό κρεμόταν από μία άκρη και δεν διαβαζόταν πια. Εργασίες δεν φαίνεται να γίνονται, παρά τα όσα κατά καιρούς έχουν γραφτεί.
Μερικοί αριθμοί ακόμα: Το 2009, σε διαμαρτυρία φοιτητών για τον χώρο στέγασης της Σχολής Δημοσιογραφίας, εκφράζουν μεταξύ άλλων «τον φόβο τους μήπως το Μανδαλίδειο κάποια στιγμή πουληθεί σε ιδιώτες». Ο αντιπρύτανης σημειώνει ότι «στόχος τους είναι να μετατραπεί σε Πολιτιστικό Κέντρο του ΑΠΘ». Το καλοκαίρι του 2019 και ενώ έχει ήδη ολοκληρωθεί η πρώτη φάση του διαγωνισμού, εμφανίζονται πολλά δημοσιεύματα για την μετατροπή του σε boutique hotel με μακροχρόνια ενοικίαση/ανακατασκευή. Όλα γράφουν κάποια λίγα στοιχεία για την ιστορία του κτιρίου, όλα με κάποια λάθη στις πληροφορίες και τις ημερομηνίες σχεδόν όλα το χαρακτηρίζουν «εμβληματικό». Ας είναι Tον Ιούνιο 2022 μαθαίνουμε ότι λίγες μέρες πριν υπογράφτηκε τελικά η σύμβαση μακροχρόνιας μίσθωσης έναντι ανακατασκευής ακινήτου με εταιρία κυπριακών συμφερόντων. 4 χρόνια πήρε η ολοκλήρωση της διαδικασίας διαγωνισμών/υπογραφής, και χρειάστηκαν 2 αποφάσεις του Εφετείου Θεσσαλονίκης προκειμένου «να αλλάξει η αρχική βούληση του διαθέτη ώστε να μπορεί να μισθωθεί το ακίνητο για να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο». «Εάν όλα κυλήσουν ομαλά, το ξενοδοχείο πρόκειται να λειτουργήσει μέσα στο 2024 ή τους πρώτους μήνες του 2025 το αργότερο» καταλήγει ένα δημοσίευμα στο makthess.gr (19/6/22). Η πιθανότερη κατάληξη ενός κτιρίου που αφήνεται να ρημάξει όπως αυτό είναι να φτάσει σε σημείο που δεν θα μπορεί να διατηρηθεί ούτε η όψη του. Ποιος ξέρει, ίσως έτσι τους βγει φτηνότερα…
Η πάνω πόλη από την πολυκατοικία Εγνατίας 125
Πριν δυο μέρες βλέπαμε την θέα από την πολυκατοικία Εγνατίας 125 και τις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνταν στο σώμα της πόλης ως προς τις μορφές και τα ύψη των οικοδομούμενων πολυκατοικιών. Πριν 65 και παραπάνω χρόνια γεννιόταν με θόρυβο και λαμπερά χρώματα το σήμερα.
Από την ίδια πολυκατοικία, αν έστρεφες τον φακό προς την άλλη μεριά, στις ανηφοριές, έβλεπες, ακόμη, μια άλλη πόλη.
Και για να δείξουμε μια φωτογραφία αυτής της πολυκατοικίας την ίδια περίπου εποχή, διαλέξαμε μία από το αρχείο του Χρ. Καββαδά. «Κυριακή απόγευμα 22/9/1957 στη Καμάρα»
Γύρω από το παλιό 4ο Δημοτικό Σχολείο (νυν 81ο , το υπερυψωμένο)
Οι 2 πρώτες φωτογραφίες αναρτήθηκαν από εμένα τον Οκτώβριο του 2013. Τις συνόδευε το παρακάτω κείμενο: «Οι φωτογραφίες γυμναστικών επιδείξεων ελήφθησαν το 1960, ή το 1961. Η δασκάλα με την πλάτη προς τον φακό ήταν η κυρία Πατητάρου και ο χώρος η αυλή του 4ου Δημοτικού σχολείου (νυν 81ου, το υπερυψωμένο παλιό σχολείο με το εκκλησάκι στην αυλή του, στη συμβολή των οδών Σόλωνος και Δελφών). Μπροστά στο βάθος της 1ης φωτογραφίας τα 2 κτίρια με τις τριγωνικές στέγες, πίσω από το διώροφο σπίτι, ανήκαν στο (καταργημένο από την δεκαετία του’60) στρατόπεδο Ψιλογιάννη. Δεξιά από τα 2 κτίρια υπήρχε φυλάκιο κανονικό με φρουρό μέσα επί 24ώρου βάσης. Δεξιά από την αυλή του σχολείου (2ηφωτογραφία), το κτίριο που μισοφαίνεται, ήταν το, εγκαταλειμμένο πλέον, εργοστάσιο Τορνιβούκα. Παλιό εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, ήταν ο χώρος που οι πιτσιρικάδες του δημοτικού έπρεπε να πατήσουν ως απόδειξη αξίας και μαγκιάς. Ανέβαιναν στον φράχτη, από εκεί σ’ ένα δένδρο, από το δένδρο προχωρούσαν λίγο σε μια στενή εξωτερική προεξοχή και στην συνέχεια έμπαιναν μέσα από ένα μισοσπασμένο παράθυρο. Μέσα έβρισκε κανείς πάρα πολλά μακρόστενα καρούλια (λάφυρα και αποδείξεις της επίτευξης του στόχου), αλλά και παντελώς άχρηστα (σπάζαμε το κεφάλι μας σε τι θα μπορούσαμε να τα χρησιμοποιήσουμε). Μετά από ένα ατύχημα σε κάποιο παιδί, υπήρχε δάσκαλος/φρουρός εκεί σε κάθε διάλειμμα, για να διώχνει τους επίδοξους αναρριχητές (τουλάχιστον τις ώρες του σχολείου).» Κατέληγε το κείμενο αυτό με την παράκληση για την δημοσιοποίηση τυχόν άλλων φωτογραφιών του συγκεκριμένου χώρου. Δεν βρέθηκε κάτι…
Πριν μερικές μέρες ο Θανάσης Γεωργελής μου παρέδωσε τις 2 επόμενες φωτογραφίες (3, 4, τον ευχαριστώ). Έτσι στην 3η φωτογραφία έχουνε την αριστερή πλευρά (την βόρειο ανατολική) της αυλής / αλάνας του σχολείου. Στα δεξιά, στην φωτογραφία, έχουμε την οικία Βλούχου (καθηγητής μαθηματικών στο Ε΄ Γυμνάσιο αρρένων), ενώ στα αριστερά το οίκημα που στο ισόγειό του φιλοξενούσε το ψιλικατζίδικο της κυρίας Μπούλας (εξαιρετικές τυρόπιτες). Τέλος στην 4η φωτογραφία στα δεξιά έχουμε την άκρη από το εργοστάσιο Τορνιβούκα (αναφέρεται και στην 2ηφωτογραφία), ενώ στα αριστερά φαίνεται καθαρά το διώροφο σπίτι που εμφανίζεται και στην δεξιά άκρη της 1ης φωτογραφίας. Το σπίτι αυτό δεν έγινε πολυκατοικία, απλά κάποτε γκρεμίστηκε…
Θωμάς Νεδέλκος
Από τον 7ο όροφο στην πολυκατοικία Εγνατίας 125
Από τον 7ο όροφο στην πολυκατοικία Εγνατίας 125, κτισμένη ήδη από το 1953, φαίνεται κάτω η ανέγερση της Παναγίας Δεξιάς. Η πολυκατοικία αμέσως μετά (στον αρ. 121) είναι του 1958 ενώ κτίζεται στο βάθος στο βάθος η πολυκατοικία στον αριθμό 119. Είμαστε στα 1960. Οι επόμενες φωτογραφίες έναν χρόνο πριν, κι ένα χρόνο μετά.
Οι γωνιακές με Δημ. Γούναρη εκατέρωθεν, αριστερά του 1954 και η επόμενη του 1957
Στα νεκροταφεία, με 25 χρόνια διαφορά
Περίπου από το ίδιο σημείο. 25 χρόνια διαφορά. Μαθήματα για το πώς σβήνουμε την ιστορία μιας πόλης.
Οι επιπτώσεις της σιδηροδρομικής σύνδεσης της Θεσσαλονίκης με την Ευρώπη το 1888
Ανταπόκριση στον Νεολόγο της Κωνσταντινούπολης αναφέρει ότι, ενώ όλοι μακαρίζουν την Θεσσαλονίκη για την σύνδεση αυτή, άλλοι τονίζουν ότι θα μας κατακλύσουν τα κακά του ψευδοπολιτισμού και της διαφθοράς. Ήδη σμήνη επαιτών από την Γερμανία (!) και την Ουγγαρία κατέκλυσαν τας οδούς της πόλεως και τείνουν επαίτιδα χείρα !!!
Από τον Νεολόγο της 18/5/1888. Θυμίζω ότι η σύνδεση με την κεντρική Ευρώπη χρονολογείται από 7/19 Μαΐου 1888!
Θόδωρος Νάτσινας
Το τραμ στο σιντριβάνι, εξώφυλλο του βιβλίου “Παλιά Θεσσαλονίκη”
Το τραμ στο σιντριβάνι – έργο που χρησιμοποιήθηκε στο εξώφυλλο του βιβλίου “Παλιά Θεσσαλονίκη”, του Θ. Κ. Περπερή. Σύμφωνα με την παρουσίαση στο vivlioniki, είναι έργο του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου, το οποίο βασίστηκε στην γνωστή φωτογραφία που παραθέτουμε.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε στο vivlioniki εδώ: https://vivlioniki.wordpress.com/category/%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B5%CE%AF%CF%82/%CF%80%CE%B5%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B7%CF%83-%CE%B8%CE%B5%CF%8C%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%BF%CF%82/?fbclid=IwY2xjawGtw0tleHRuA2FlbQIxMAABHW6Rv5cn8yMh8I6vexyj5QLLnVtq1mQvpxyRbh6kgkM54pu7B4ngEI4MkA_aem_FZsCADC4YypZ2t3PiEUKAg
Θόδωρος Νάτσινας
Βιβλιοπωλεία στην Αριστοτέλους το 1992
Κάποτε σ' αυτήν την πόλη στην Αριστοτέλους τα βιβλιοπωλεία ήταν το ένα δίπλα στ' άλλο. Λήψεις Ιανουαρίου 1992.
Ιανός, Σύγχρονη Εποχή, Μαλλιάρης Παιδεία
Και στις κολώνες προθήκες, και πάγκους με βιβλία είχε τις καλές μέρες. Και μέσα στην στοά του Λεπέν, στο Βοσπόριο, η Εκδοτική Θεσσαλονίκης. Φυσικά και ο Μπαρμπουνάκης με τα 2 βιβλιοπωλεία του.
Κεντρικό Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης
Αρχικά (περί το 1900) το κτήριο στέγαζε την Οθωμανική Διοίκηση Δημοσίου Χρέους. Ήταν διώροφο, αλλά καταστράφηκε μερικώς κατά τον Β’ΠΠ από αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Ανακαινίσθηκε, χάνοντας τον 2ο όροφο. Η τελευταία ανακαίνιση ολοκληρώθηκε το 2012. Σήμερα στεγάζει το Κεντρικό Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης.
Θωμάς Νεδέλκος