Saloni.ca Archive

Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη

Το καφενείον «Η Αψίς» των Αφών; Δημητρίου, δίπλα στην Καμάρα το 1916. Παρέλαση μπάντας Ιταλών στρατιωτικών, πιθανώς κατά την άφιξή τους στις 11 Αυγούστου 1916, προς ενίσχυση των δυνάμεων της Αντάντ στο μέτωπο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Η φωτογραφία με καλή ανάλυση, ανήκει στην συλλογή του Pierre de Gigord και περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Catherine Pinguet επιμελήτριας της έκθεσης”Salonique Jerusalem des Balkans” που παρουσιάζεται στο Musée D'art et d'histoire du Judaïsme στο Παρίσι.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02rWzupuhLHwzPR8MyEfJZCBRq5o4EKzD7Hasu6XGVhvs8Fagad9g2F9EhoLk6zv3nl?_rdc=1&_rdr

Χιόνια στην οδό Κρήτης, 24.1.1954. Η οικογένεια Κτενίδη μπροστά στο σπίτι τους.

Αρχείο Αθανάσιου Ζησόπουλου.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0eL5ky2ZEYmToyHizc2DE4hSAF2eSbBq4yZymYTbJxRqQNnNHoF5dheVoHcChNoNml?_rdc=1&_rdr

Σχόλιο Minas Drestiliaris Επί της Κρήτης και πίσω τους είναι η σημερινή Δελφών. Αριστερά ανάμεσα στα δύο κτήρια είναι η σημερινή οδός Σκιάθου που τότε δεν συνεχίζονταν δεξιά αλλά κόβονταν από σπίτια. Δεξιά η Σκιάθου συνεχίζονταν λίγο ψηλότερα, εκεί που φαίνεται η κολόνα και η περίφραξη με το τοιχάκι ανάμεσα στα δένδρα. Εκεί η Σκιάθου ανοίχθηκε δεξιά και έγινε σταυροδρόμι γύρο στο 76 με 77. Δεξιά και αν θυμάμαι καλά στο ύψος που βρίσκεται η οικογένεια, ήταν το σπίτι του “Μπάρμπα Χρήστου” που κατασκεύαζε και πουλούσε τον περίφημο “μουσαμά”. Ήταν μιά ουσία δικής του μυστικής συνταγής, σαν πέτσα φρούτων πάνω σε ύφασμα, την οποία την ζέσταινες λίγο, έλιωνε και την κολλούσες επάνω στις πληγές που δεν έκλειναν ή ήταν σε διαδικασία μόλυνσης και τις “καθάριζε”. Κόσμος συνέρρεε από μακρινές περιοχές και τον αναζητούσε για να πάρει τον “μουσαμά” και απ ότι λέγαν οι παλαιότεροι χάρις σε αυτόν γλύτωσε πολύς κόσμος. Χτυπούσες το παράθυρο, έλεγες τον μπάρμπα Χρήστο ότι θέλεις “μουσαμά”, σου έδινε ένα κομμάτι και πλήρωνες ένα συμβολικό θα έλεγα ποσό μια με δύο δραχμές. Το δεύτερο αριστερά σπίτι ήταν το οικογενειακό και κατοικούσε ο παλιός ποδοσφαιριστής των “Καμινικίων” δηλαδή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Νίκος Κόζανας.

Σχόλιο Antonis Steas Ο πιτσιρικάς ειναι ο Δήμος και ο άλλος ειναι ο Γιώργος Κρήτης 72 Δεν αναγνωρίζω την κυρία Ισως να ειναι η Τασουλα

Ο τούρκος πρόξενος με την οικογένεια του, Θεσσαλονίκη 1934. Το 2005 η πρώτη φωτογραφία αναρτήθηκε σε οίκο δημοπρασιών. Παρέμενε από τότε ανεξιχνίαστη η περιοχή λήψης.

Ήταν τελικά στην οδό Ιταλίας 1 (28ης Οκτωβρίου). Κοντά στην οικία Γιακό Μοδιάνο (Κυβερνείο στην συνέχεια, σημερινό Λαογραφικό Μουσείο). Στο βάθος βλέπουμε τα τότε Λουτρά και το Θέατρο Μέγας Αλέξανδρος (Καλλιδοπούλου). Μαγευτική η τότε ακτογραμμή, σήμερα κάτω από τα τσιμέντα.

Από την όμορφη βίλα, πρώτη στο κύμα με την καλύτερη θέα της πόλης, δεν είχαμε μέχρι πρόσφατα σχεδόν κανένα στοιχείο ιδιοκτησίας και ενοίκων. Μόνο στοιχείο πως κατά την κατοχή ήταν έδρα μιας περιβόητης μονάδας ναζιστικών βασανιστηρίων https://archive.saloni.ca/2660

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02njNqa7HTW5yBswGH3ZX2Lc3onLtKX1n9BhGU4Fi71eYxZsqtx6F6qDARuW4gNSBSl?_rdc=1&_rdr

Ο τούρκος πρόξενος με την οικογένεια του, Θεσσαλονίκη 1934.

Αριστερά από το μπαλκόνι οι εγκαταστάσεις των λουτρών μπροστά στο κινηματοθέατρο Μέγας Αλέξανδρος

Αριστερά η ταράτσα της βίλας του “τούρκου προξένου”.

Στο κέντρο βλέπουμε τα τότε Λουτρά Μέγας Αλέξανδρος. Το κτίριο από πίσω τους ήταν το θρυλικό κινηματοθέατρο Μέγας Αλέξανδρος.

Σημειωμένη η είσοδος της βίλας. Στη μέση η οικία Γιακό Μοδιάνο (Κυβερνείο στην συνέχεια, σημερινό Λαογραφικό Μουσείο).

  1. Φωτογραφία συλλογής του κου Pavlos Pastiadis

Από την όμορφη βίλα, πρώτη στο κύμα με την καλύτερη θέα της πόλης, δεν είχαμε μέχρι πρόσφατα σχεδόν κανένα στοιχείο ιδιοκτησίας και ενοίκων.

Αρχή της οδού Ιταλίας (28ης Οκτωβρίου). Μπροστά στην θάλασσα, στην μύτη του ακρωτηρίου, είχε περίπου την θέση της Τορνιβούκα στον προηγούμενο κόλπο.

Το ρόπτρο χάθηκε, αλλά η πόρτα παραμένει…, Η δύναμη της φωτογραφικής αποτύπωσης στο πέρασμα του χρόνου, Οδός Ποτίδαιας 65, Άνω Πόλη, Θεσσαλονίκη

(ασπρόμαυρη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982, έγχρωμες φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 2024)

Μετά από 42 χρόνια η πόρτα στην οδό Ποτίδαιας 65, αν και σε άσχημη κατάσταση παραμένει ακόμη στη θέση της. Έχει όμως χάσει τα πιο πολύτιμα στολίδια της. Το ρόπτρο της και το χερούλι της που υπήρχαν εκεί το 1982. Ας ελπίσουμε να κοσμούν κάποια άλλη πόρτα ή να αποτελούν μέρος μιας συλλογής κάποιου, από το ένα έχουν ανακυκλωθεί ως σκραπ. Σε φωτογραφία του 1916 φαίνονται παρόμοια ρόπτρα τύπου “χεράκι” να κοσμούν κάποιες από τις πόρτες της οδού Ποτίδαιας (https://archive.saloni.ca/2012).

Πλάτων Κλεανθίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0jRpm3622QtXC97J1WEfVoUkwqqxjGvL3sarwyVuRwY27tkxaeLaQbZbH6Tx36WD3l?_rdc=1&_rdr

8.6.1965. 2 φωτογραφίες με κατεύθυνση την Λάμπρου Πορφύρα.

και μία στην (σήμερα) γωνία Μπάμπη Άννινου και Σκιάθου.

Τις σχολιάζει ξεχωριστά ο Athanasios Zisopoulos

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0Q5UJX2y5iev551N6PJopdf22Ge7WJxHZxD4Vk3zbxpAwxUkuZedY7n6WW6wdDoH8l?_rdc=1&_rdr

Από την πλευρά του σπιτιού της Αγγελικής Γεωργιάδου, μέσα από τον τότε ‘’κήπο του Ιταλού’’ με κατεύθυνση την Λάμπρου Πορφύρα. αριστερά φαίνεται το σπίτι της οικογενείας Νατάν. Στον κάτω όροφο έμενε για χρόνια η οικογένεια Βλάχου.

Το αυτοκίνητο που μερικώς απεικονίζεται στον μαντρότοιχο της οικίας Μπενβενίστε ανήκε στον τότε Καθηγητή Παθολογίας (με το παρατσούκλι ‘’αυτιάς΄΄), που έμενε για χρόνια εκεί. 8.6.1965 Athanasios Zisopoulos

8.6.1965 . Πάρθηκε από την πλευρά του σπιτιού της Αγγελικής Γεωργιάδου, μέσα από τον τότε ‘’κήπο του Ιταλού’’ με κατεύθυνση την Λάμπρου Πορφύρα.

Δεξιά, η Αγγελική με την Εύχαρη και πίσω η μαύρη μεταλική πόρτα της αυλής και πιο πέρα η πόρτα του γκαράζ – εργαστηρίου του Λάζαρου Γεωργιάδη. Πίσω, στο βάθος βλέπει κανείς στο οικόπεδο Βικοπούλου την νέα οικοδομή. 8.6.1965 Athanasios Zisopoulos

Σήμερα γωνία Μπάμπη Άννινου και Σκιάθου.

“Χειμώνας αρχές της δεκαετίας του 60. Κεφαλόσκαλο της οικίας Γεωργιάδου. Ο Σπύρος – σύζυγος Αγγελικής – με τον γιό του Νικολάκη. Ο άδειος χώρος ήταν “ο κήπος του Ιταλού”. Στα βάθος σπίτια της οδού Σκιάθου.”

Οδός Κρήτης. Σχολιάζει ψάχνοντας και κάποιες απαντήσεις ο κος Athanasios Zisopoulos.

“Γιώργος Κτενίδης με (?) ... Μπροστά από το σπίτι όπου έμενε η οικογένεια Δασκαλάκη. (Στέλλιος Δασκαλάκης και οι αδελφές του Ειρήνη και … ). Το μαγαζί κάτω στέγασε για πολλά χρόνια την δεκαετία του 1950 το ποδηλατάδικο του κυρ Νίκου.

Πιο πίσω φαίνεται λίγο το σπίτι του Άμποτ (σημερινή γωνία Λάμπρου Πορφύρα και Πάρκου Κρήτης. Φωτογραφία κάπου στις αρχές δεκαετίας του 1960.”

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02ttPHxdWiLu6Y2ddZP8nxEDtznVw2Rc1pMv79dyR9EXvfzx6oaAsVapbyPQs97PWCl?_rdc=1&_rdr

Σχόλιο του Antonis Steas Μπακάλικο , Επιπλοποιείο Γιώργος Μπέλος, Γιαννης…κρητικός …. Τάσος και Τζωρτζης Ζαρφιτσιαν Λίγο πιο εδώ ήταν το «τοιχάκι», απέναντι από το «στενό»

Στην οδό Ποτίδαιας, εκεί που ξεκινά η οδός Μαύρης Πέτρας, στην Άνω Πόλη του 1982

(ασπρόμαυρη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982, έγχρωμη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 2024)

Πριν 42 χρόνια η φωτογραφία θύμιζε έντονα κυκλαδίτικο στενάκι. Σήμερα αν και διατηρούνται τα κτίσματα τουλάχιστον στην αρχή της οδού Μαύρης Πέτρας, ωστόσο το σημείο έχει χάσει κάτι από την γοητεία του παρελθόντος. Τα ασβεστωμένα πεζούλια και τα βράχια με τους χαρακτηριστικούς γλαστροτενεκέδες στις εισόδους των σπιτιών έχουν δώσει τη θέση τους σε κάθε λογής μουτζούρα. Τα δεντράκια καθώς κι ο μισός ορίζοντας σχεδόν χάθηκαν. Ίσως οι μόνες εικόνες που έχουν μείνει στη μνήμη μας είναι μιας ζεστής καλημέρας από τις γιαγιάδες που τότε ασβέστωναν, σκούπιζαν και φρόντιζαν τις γλάστρες.

Πλάτων Κλεανθίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid027hLr5qWmJyidPPDDVA15xpVyf71Uhi9eqbgswqu88dGZo8hLWNxRJWTxcECPmaaml?_rdc=1&_rdr

“Ομάδα νεαρών στην αλάνα, όπου σήμερα το μεγάλο πάρκο Κρήτης. Στο βάθος δεξιά “το σπίτι της χανούμισσας”. Λίγο πιο πάνω βρισκόταν ο “Αστέρας”, σύλλογος αντισφαίρισης (τένις). Δεύτερη από αριστερά πρέπει να είναι η Καίτη Κτενίδου, 3η η Φανή, μετά ο Γιάννης ο Πίππος (?) “ “Athanasios Zisopoulos”

η δική μας ανάρτηση

https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0paBcFN7hgSHGbYaRegp3EmYSAWXrJBp5TvsEpfyx4q4u1uFJjLzoKyn254xvB7Lrl

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0qpGJ5JSTbzNBa72pN4emy1EWjv1n8P3XydKQf9kb3krjofWH7fkCTQdQX9jQnY83l?_rdc=1&_rdr το “σπίτι της χανούμισσας”

Αγίας Σοφίας, 11 : Ξενοδοχείο “Βαλκανική Ευρώπη” (1925), “Χ.Ε.Ν.Θ.”(1937), “κατάστημα H&M” (περ.1998)

Το 1925 ο εμπειρικός αρχιτέκτονας, πολιτικός μηχανικός, Γεώργιος Σιάγας, έκτισε για τον Κωνσταντίνο Ι. Λαμνίδη (βιομήχανο της Θεσσαλονίκης) την πολυκατοικία στην Αγίας Σοφίας 11, με σκοπό να γίνει ξενοδοχείο. Έτσι δημιουργήθηκε το ξενοδοχείο πολυτελείας η “Βαλκανική Ευρώπη” το οποίο λειτούργησε από το 1926 μέχρι το 1935 περίπου. Στη συνέχεια το κτίριο περιήλθε στην κατοχή της Εθνικής Τράπεζας. Από τις προσωπικότητες που έμεινα στο ξενοδοχείο αυτό είναι γνωστές οι εξής δύο: ο Νικόλαος Ι. Κριτικός, ο πρώτος καθηγητής Μαθηματικών στο παν. Θεσσαλονίκης κι ο Μίλτος Κουντουράς , ο διακεκριμένος παιδαγωγός, διευθυντής στο Διδασκαλείο Θηλέων της Θεσσαλονίκης, που οι κακεντρεχείς των υπερσυντηρητικών κύκλων της πόλης τον απέπεμψαν από τη θέση του

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0HuvCejc45P4MnKEJmfP4sVuue9Q73gjH5YjjuBGYgs6vUFQs8M21iwS9ijxPSWDSl?_rdc=1&_rdr

Η πολυκατοικία στην Αγία Σοφίας 11, νεόκτιστη

(Η φωτογραφία είναι από το άρθρο της κας Ε. Ρούπα “Οικογένεια Λαμνίδη”, Θεσσαλονικέων Πόλις, 23, 2007, σελ. 130-133)

Το αρχιτεκτονικό σχέδιο της πρόσοψης του κτιρίου στην Αγία Σοφίας 11

Ο Κωνσταντίνος Ι. Λαμνίδης με τη σύζυγό του Θεοπίστη

(Η φωτογραφία είναι από το άρθρο της κας Ε. Ρούπα “Οικογένεια Λαμνίδη”, Θεσσαλονικέων Πόλις, 23, 2007, σελ. 130-133)

Η θέση του κτιρίου στον πολεοδομικό χάρτη της Θεσσαλονίκης

Νικόλαος Ι. Κριτικός (1894-1986)

Μίλτος Κουντουράς (1889-1940)

Το 1937 η Εθνική Τράπεζα, με τη μεσολάβηση του Υπουργείου Πρόνοιας, νοίκιασε με ευνοϊκούς όρους την εν λόγω πολυκατοικία στην Χριστιανική Ένωση Νεανίδων (Χ.Ε.Ν.), η οποία ιδρύθηκε στην πόλη. το 1925. Πριν την εγκατάσταση της στην Αγία Σοφίας είχε στεγαστεί στην αρχή προσωρινά στο Διδασκαλείο Θηλέων, στη συνέχεια σε διαμέρισμα στη Βουλγαροκτόνου 4, μετά μεταφέρθηκε στην οδό Ευζώνων όπου άνοιξε και το πρώτο οικοτροφείο, κατόπιν στην Εθνικής Αμύνης 34, όπου λειτούργησε και εστιατόριο και με παράρτημα στη Τσιμισκή όπου προστέθηκε και βιβλιοθήκη. Πρωταγωνιστικό ρόλο για την ίδρυση της Χ.Ε.Ν. Θεσσαλονίκης έπαιξε η Σοφία Δέλτα- Μαυρογορδάτου, κόρη της Πηνελόπης Μπενάκη-Δέλτα. Στο πρώτο συμβούλιο της Χ.Ε.Ν.Θ. ήταν, εκτός από τη Μαυρογορδάτου, οι εξής: Διαμαντοπούλου, Χατζητάτση, Νάκα, Παυλίδου, Οικονόμου, Καλκάνη, Αποστολάκη και Γεωργανοπούλου.

Το κτίριο της Αγίας Σοφίας 11, τη δεκαετία του 1930…

Η πολυκατοικία στην Αγία Σοφίας 11 τη δεκαετία του 1930

(Η φωτογραφία αναρτήθηκε από την κα. Έφη Σταθοπούλου , στις ΠΦΘ, στις 28-9-2015

Η δικτατορία του Μεταξά απαγόρευσε τη λειτουργία της ΧΕΝΘ (όπως όλες τις νεανικές οργανώσεις). Έτσι δεν λειτούργησε η συγκεκριμένη Χριστιανική αδελφότητα από το Νοέμβριο του 1939 μέχρι το Μάιο του 1945. Τότε, στο ίδιο κτίριο και με τον ίδιο εξοπλισμό επιβλήθηκε η Στέγη Φαλαγγιτίσσης.

(Η φωτογραφία αναρτήθηκε από την κα. Μαρία Α. Παρασκευοπούλου, στις ΠΦΘ, στις 5-6-2018)

Η πολυκατοικία της Αγίας Σοφίας 11 το 1945 περίπου

(Η φωτογραφία αναρτήθηκε από τον κ. Α.Ε. Νικόπουλο, στις ΠΦΘ, στις 29-2-2024)

Η ΧΕΝΘ γύρω στο 1985 Το αξιοπερίεργο εδώ είναι το πανωσήκωμα δύο ορόφων στο αρχικό κτίριο της Αγίας Σοφίας

Αυτό πιθανότατα έγινε μετά το 1945, ίσως στις αρχές της δεκαετίας του 1950.

Το κτίριο της ΧΕΝΘ, γύρω στο 1987

Το 1995-1996, μετά την αποχώρηση της ΧΕΝΘ έγιναν εκτεταμένες επισκευές στο κτίριο και είναι πιθανόν τότε να αφαιρέθηκαν οι επιπρόσθετοι όροφοι.

Το 2000 περίπου, όταν λειτουργούσε το κατάστημα της Σουηδικής αλυσίδας ρούχων H&M Οι επιπρόσθετοι όροφοι, που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια, όπως φαίνεται δεν υπάρχουν.

Το κτίριο της Αγίας Σοφίας 11, που το 1986 κρίθηκε διατηρητέο, έμεινε άδειο μετά την αποχώρηση του καταστήματος H&M και βρίσκεται σε κατάσταση φθοράς.

Κινηματογράφος “Κρόνος”. Οδός Βαφοπούλου 30 προς 28. 1958-59.

Ο χειμερινός κινηματογράφος ξεκίνησε το 1939, το 1979 έκλεισε οριστικά. Είχε 550 θέσεις και εξώστη. Ο θερινός στη ταράτσα του ξεκίνησε το 1941 σταμάτησε το 1976. Αμέσως μετά, στα 80ς, ο χώρος έγινε ντίσκο.

Διαφημίζεται η ταινια Une manche et la belle (1957) με την Μιλέν Ντεμονζό (Marie-Helene Demongeot) και συμπρωταγωνιστη τον Henri Vidal. Ελληνική ΑλενΝτελόν μετάφραση “Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΓΕΝΝΗΣΕ ΤΟΝ ΠΟΘΟΝ”. Ο πιο γνωστός ρόλος της Ντεμονζό (τουλάχιστο για το ελληνικό κοινό) ήταν στη τριλογία του Φαντομά.

Γειτονιά του Athanasios Zisopoulos που μας έστειλε μεν φωτογραφία, αλλά υπήρχε καλύτερη έκδοση της.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02TUp9DGWmgzo6NiRQZkjtopqiS6Q55usiXLCD7KyHfwk5MPPYevbXTUPWMdPwKsTTl?_rdc=1&_rdr

Une manche et la belle (1957) με την Μιλέν Ντεμονζό. Ελληνική μετάφραση “Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΓΕΝΝΗΣΕ ΤΟΝ ΠΟΘΟΝ”.