Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη
Από τον μιναρέ του Φετχιέ, από μια φωτογραφία με χαμηλή ανάλυση, λίγες ακόμη ψηφίδες από τα σπίτια και τους χώρους στην συνοικία της Ρογός, κάτω από την Αγ. Δημητρίου.
Σημειώνονται τα ίδια σπίτια που βλέπουμε στις τρεις λήψεις προς την ίδια κατεύθυνση
Η αρχική στερεοσκοπική φωτογραφία, από την οποία προέκυψε η συμπεριληπτική πρώτη φωτογραφία της ανάρτησης.
Το 1998, η Σοφία Λ. Καλπαζίδου εκλέχθηκε καθηγήτρια στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ και είναι η πρώτη γυναίκα που αναδείχθηκε στη θέση αυτή στο συγκεκριμένο Τμήμα.
Νίκανδρος Καστανίδης
Η Σοφία Καλπαζίδου γεννήθηκε το 1951 στη Ρουμανία ως παιδί οικογένειας πολιτικών προσφύγων. Ο πατέρας της, Λάζαρος Καλπαζίδης, από την Κορομηλιά του Κιλκίς, ήταν ένας αγωνιστής της εθνικής αξιοπρέπειας, των εργασιακών δικαιωμάτων και των σοσιαλιστικών ιδανικών. Τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1940, πάλεψε ενάντια στη γερμανική και βουλγάρικη κατοχή, όπως και ενάντια τους ντόπιους δωσίλογους και ξενοκίνητους σφετεριστές της πολιτικής ζωής.
Σπούδασε Μαθηματικά στο παν. της Κραϊόβα (Craiova) της Ρουμανίας, από όπου πήρε πτυχίο το 1974 και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδικότητας στη Θεωρία Πιθανοτήτων το 1975
Το 1980, προσλήφθηκε ως επιστημονική συνεργάτιδα στο Μαθηματικό Σπουδαστήριο του ΑΠΘ και σε λιγότερο από 3 χρόνια ετοίμασε τη διατριβή της, με θέμα: “Μετασχηματισμοί με προβλέψιμες ανελίξεις”. Αναγορεύτηκε διδακτόρισσα το 1984 και έγινε, την ίδια χρονιά, λεκτόρισσα στον Τομέα Στατιστικής και Επιχειρησιακής Έρευνας του Τμήματος Μαθηματικών.
Το περιεχόμενο της διατριβής της ήταν σχετικό με τα martingales, δηλ, σχετικό με μια ειδική κατηγορία στοχαστικών ανελίξεων. Το συγκεκριμένο ερευνητικό θέμα ήταν πρωτόγνωρο στο Ελληνικό ερευνητικό πεδίο των Πιθανοτήτων. Ούτε στο Τμήμα Μαθηματικών της Θεσσαλονίκης, ούτε στο αντίστοιχο Τμήμα της Αθήνας υπήρχε, τότε, παρόμοιο ερευνητικό ενδιαφέρον και δραστηριότητα. Υπήρχαν, ωστόσο, σχετικές ερευνητικές δημοσιεύσεις Ρουμάνων μαθηματικών και ιδιαίτερα του καθηγητή Marius Iosifescu (επικεφαλής του Κέντρου της Μαθηματικής Σταστικής στο Βουκουρέστι), ο οποίος έπαιξε, όπως φαίνεται, ουσιαστικό ρόλο στον προσανατολισμό, τη μεθόδευση και την εγκυρότητα της εν λόγω διατριβής. Αλλά κι ο Aristide Leonte, καθηγητής Μαθηματικών (εξειδικευμένος στις Πιθανότητες) του παν. της Κραϊόβα και πανεπιστημιακός δάσκαλος της Σοφίας, είχε μια επιστημονική συμβολή στη διατριβή της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα από τα βασικά επιστημονικά της στηρίγματα στη διατριβή της ήταν το Ρουμάνικο μαθηματικό βιβλίο “Teoria jocurilor” (Θεωρία παιγνίων) των George Ciucu, Marius Iosifescu, και Radu Theodorescu.
Το 1985, η Σοφία συνέγραψε με τον καθ. Σ. Κουνιά το βιβλίο “Πιθανότητες ΙΙ-Θεωρία και Ασκήσεις” και το 1987 αναβαθμίστηκε σε επίκουρη καθηγήτρια.
Μετά την ολοκλήρωση του διδακτορικού της ανάπτυξε μια μεγάλη ερευνητική δραστηριότητα,. Στο χρονικό διάστημα 1984-1987 δημοσίευσε 10 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά
Στο χρονικό διάστημα 1988-1990 ασχολήθηκε με το Ελληνικό τμήμα της Bernoulli Society for Mathematical Statistics and Probability. Και το 1990 οργάνωσε, στο πλαίσιο του Τομέα Στατιστικής και επιχειρησιακής Έρευνας του Τμήματος Μαθηματικών ΑΠΘ, μια σειρά σεμιναρίων για τις Στοχαστικές Ανελίξεις και κάποιες επιλεγμένες ομιλίες τις δημοσίευσε ως ξεχωριστό τεύχος, όπου πρωταρχική θέση είχε η ομιλία του Marius Iosifescu.
Το 1992 εξέδωσε το βιβλίο: “Στοιχεία Θεωρίας Στοχαστικών Ανελίξεων” και το 1993 εκλέχθηκε στη βαθμίδα της αναπληρώτριας καθηγήτριας.
Μέχρι και το 1998 είχε 44 επιστημονικές δημοσιεύσεις στα Αγγλικά, τουλάχιστον, τρία Ελληνικά βιβλία (τα 2 με συνεργασία) για φοιτητές και το επιστημονικό βιβλίο “Cycle Representations of Markov Processes” (Springer Publ., 1995).
Το 1998 εκλέχθηκε καθηγήτρια στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ
Η επιστημονική δραστηριότητα της συνεχίστηκε και μετά το 1998, αλλά με μικρότερη παραγωγικότητα. Και το 2002 δημοσιεύτηκε το βιβλίο της “Στοιχεία Μετροθεωρίας Πιθανοτήτων”, για τις ανάγκες της πανεπιστημιακής διδασκαλίας της.
Αναφορικά με το μεγάλο αριθμό δημοσιεύσεων της θα πρέπει να επισημανθεί ότι είναι πραγματικά αξιέπαινη. Όλο το έργο της περιστρέφεται γύρω από τη μετρική θεωρία των συνεχών κλασμάτων και τις κυκλικές αναπαραστάσεις των μαρκοβιανών αλυσίδων, δύο ερευνητικές περιοχές που περιλαμβάνονταν
στο επιστημονικό πεδίο του Ρουμάνου ακαδημαϊκού, καθηγητή Marius V. Iosifescu (1936-2020). Η επιστημονική στήριξη και ώθηση της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον καθ. Iosifescu, γεγονός που είναι δύσκολο να κατανοηθεί απλά ως επιστημονική φιλαλληλία και στοργικότητα. Ίσως, να οφείλεται σ’ έναν συνδυασμό παράλληλης πανεπιστημιακής παιδείας, επιστημονικής “χημείας” και όμοιων πεποιθήσεων της Σοφίας και του καθ. Μ. Iosifescu.
Ωστόσο ο πανεπιστημιακός και διδακτικός της ρόλος δεν ήταν πολύ πετυχημένος. Δεν είχε καθόλου καλή συμβατότητα με τον Μαθηματικό Τομέα που ήταν ενταγμένη. Ούτε η εκπαιδευτική της συμπεριφορά με τους φοιτητές ήταν αποδεκτή. Αρκετές κριτικές φοιτητών ήταν αρνητικές και διατυπώθηκαν δημόσια..
Η πανεπιστημιακή της θητεία ολοκληρώθηκε το 2018, όταν έφτασε στο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση
Το Ολύμπιο μέγαρο φωτογραφημένο από τον Αθανάσιο Γουγούση τον Ιούνιο του 1953. Απαστράπτον. Ξεκίνησε να κτίζεται το 1938, υπέστη ζημιές από ιταλικό βομβαρδισμό και τα έργα συνεχίστηκαν μετά τον πόλεμο από τον πολιτικό μηχανικό Ζάκ Μωσσέ. Οι σχετικές πληροφορίες κάνουν λόγο για ολοκλήρωση το 1960, αλλά ίσως αφορούν στο θέατρο με την ανοιγόμενη στέγη. Εδώ φαίνεται να είναι έτοιμο. Η φωτογραφία από το αρχείο Αθανασίου Γουγούση και η χρονολογία γραμμένη από τον ίδιο από πίσω.
Η οδός Πλούτωνος το 1980 μέσα από την ματιά του σκηνοθέτη Τάκη Κανελλόπουλου από την ταινία “Σόνια”. Ο δρόμος παρά την ανέγερση πολυκατοικιών παραμένει ακόμα και σήμερα όμορφος. Περισσότερα πλάνα στο παρακάτω link
Βαγγέλης Καβάλας
Η μονοκατοικία στη Λογοθέτου 19
Η Λογοθέτου 19 σήμερα
Πλούτωνος 16, διασταύρωση με Τ. Οικονομίδη
Πλούτωνος 16, διασταύρωση με Τ. Οικονομίδη σήμερα
Οδός Πλούτωνος 16 κοιτώντας προς την Σοφούλη
Οδός Πλούτωνος 16 κοιτώντας προς την Σοφούλη σήμερα
Πλούτωνος με Παπανδρέου στο βάθος
Πλούτωνος με Παπανδρεου στο βάθος σήμερα
Συμβολή Πλούτωνος-Οικονομίδη-Κασομούλη
Συμβολή Πλούτωνος-Οικονομίδη-Κασομούλη σήμερα. Η κολώνα της ΔΕΗ στο βάθος παραμένει η ίδια
Ο όγκος του Τριγωνίου και η πόλη. Εντυπωσιακή λήψη του 1956, τραβηγμένη από την Αθανασίου Διάκου στο ύψος 45-49. Ο ίδιος δρόμος είναι και αυτός που βλέπουμε να κατηφορίζει μπροστά μας. Από το οικογενειακό αρχείο του Αθανασίου Γουγούση.
Περίπου από το ίδιο σημείο σύγχρονη λήψη
Η φωτογραφία, τραβηγμένη από την οδό Αγίου Δημητρίου, αποτυπώνει τον άγνωστο μιναρέ της οδού Ρωξάνης στο ύψος της οδού Ευσταθίου Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος μιναρές εμφανίζεται και σε άλλα πανοραμικά πλάνα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που τον βλέπουμε από τόσο χαμηλή γωνία.
Κασσάνδρου σχεδόν γωνία με Δημ. Πολιορκητού. Πίσω από τον αχθοφόρο η μάντρα και το κυπαρίσσι του Μουσταφά-τζαμί. Κάθε φωτογραφία είναι πολύτιμη για τις πληροφορίες της. Ακόμη και αυτές με τα μπλε χαρτονάκια.
Ακόμη μια φορά στο διαχρονικό σταυροδρόμι της πόλης. Βενιζέλου με Εγνατία. Αυτή τη φορά για να δούμε τον τροχονόμο που ρύθμιζε την κίνηση για δεκαετίες. Σε μια κατοχική φωτογραφία τον βλέπουμε στο “βαρέλι”, στο κουβούκλιό που τον προστάτευε. Πότε όμως έγινε αυτό;;
Την απάντηση την δίνει αυτή η μικρή είδηση στην εφημερίδα ΦΩΣ, 9/12/1939
Τοποθετήθηκε στα πλαίσια των μέτρων για την καλαίσθητη εμφάνιση των τροχονόμων σε μια πόλη που εξωραϊζόταν, λίγο πριν τον πόλεμο.
Ακόμη κάποιες κατοχικές φωτογραφίες
Πιο πριν ο τροχονόμος ήταν επάνω σ' αυτό το “σκαμνάκι”.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920...
και όλη την δεκαετία του 1930.
Εδώ με Ίωνος Δραγούμη, ίσως προσωρινά λόγω έργων
Και πάμε μεταπολεμικά, την δεκαετία του 1950, σε ανάρτηση Έφης Σταθοπούλου
Σε ανάρτηση Γιώργου Καμπούρη
Με την τεχνητή νοημοσύνη αυτή η φωτογραφία μετατράπηκε σε ολιγοδευτερόλεπτο φιλμάκι εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/videos/29047636691518838/
Όπως κι αυτό, όλα τα αντίστοιχα φιλμάκια εικάζουν ψηφιακά με τους αλγόριθμους όσα δεν αντλούν ως πραγματικές πληροφορίες από την εικόνα. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό.
Μια και διαθέτουμε την εξαιρετική αυτή φωτογραφία σε καλή ανάλυση, ας δούμε λεπτομέρειές της σε μεγέθυνση.
Στον τοίχο ένα παλίμψηστο επιτοίχιων διαφημίσεων από θεάματα στις ομιλούμενες γλώσσες της πόλης εκείνη την εποχή. Κάτω κάτω λαντίνο και από πάνω ο αθηναϊκός θίασος του Αντώνη Νίκα με το έργο “Του Κουτρούλη το πανηγύρι” στο Πάνθεον,
Πιο χαμηλά ένα πολυθέαμα μάλλον στον κήπο του Λευκού Πύργου, όπου διακρίνεται η όπερα του Παύλου Καρρέρ “Μάρκος Μπότσαρης” ανάμεσα στ' άλλα.
Πρωί.
Οι δυο γυναίκες, που τράβηξαν και την προσοχή του φωτογράφου, θρακιώτισσες όπως μας πληροφόρησαν σ ένα σχόλιο κάτω από το φιλμάκι, λόγω της ενδυμασίας τους. Ένα μπουκάλι και ένας τορβάς στα χέρια για να βγάλουν ίσως τη μέρα.
Στην γωνία της Εγνατίας με την Βενιζέλου ένα πρόχειρο κιόσκι για να ανακουφίζει τους περαστικούς. Φραγκοφορεμένοι ή ένστολοι οι περισσότεροι.
Πάνω από το ταλαιπωρημένο λόγω της πυρκαγιάς κτίριο, διακρίνεται ο μιναρές του Χαμζά Μπέη.
Ζουμ στα χάνια ενός τυχερού οικοδομικού τετραγώνου. Τυχερού τότε, μιας και η φωτιά του ’17 σταμάτησε ακριβώς δίπλα του. Κατά κάποιο τρόπο και τώρα, μιας και φιλοξενεί ακόμα μερικά απ’ τα παλιά του κτίρια. Θα μπορούσε και πολύ καλύτερα… Εστιάζουμε σ’ αυτά που χάσαμε:
Το Κιμπάρ Αλή Χαν το παρουσίασε πρόσφατα ο Στάθης Ασλανίδης εδώ: [https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0yQbi7scBMe7xt8AcL1xdbRkXNaGWjGHLkMoGwSUMTLx91m5GoTUGtcKQpo4SQKMLl]
Από το περίφημο Χάνι Αλλατίνη, αν και επέζησε μέχρι το 1979, έχουμε ελάχιστες φωτογραφίες. Τώρα βλέπουμε μέρος της ανατολικής του όψης. Από μπροστά το είχαμε δει εδώ: [https://www.facebook.com/204212503401724/photos/a.211295696026738.1073741826.204212503401724/294280391061601/?type=3&theater)
Το Χάνι Μάζη ή Μαζι (κατά καιρούς γράφεται και τονίζεται με όλους τους δυνατούς τρόπους) δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς. Εδώ βλέπουμε για πρώτη φορά τόσο καθαρά την βόρεια και την ανατολική του όψη με τα ‘αετώματα’. Μέρος της όψης του επί της Φράγκων έχουμε δει εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0iRcYGmuGe2egXUSwwmMJ53zpNz6xXz69n8qyK1VgKjdH8nyUmzrTeqJMk9Ypu8Ekl
Μάρα Νικοπούλου Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0As2z1MxGputFUtRHD48hKLRZyPFjcJfknYDgEfnHena2iuuusSd7YcJSQRoukTBtl
Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από το Χαμζά Μπέη (Αλκαζάρ) μετά τη φωτιά του ’17. Θα τολμούσα να πω αρκετούς μήνες αργότερα -ίσως και το 1919- μιας και σε άλλα σημεία της είναι εμφανές ότι έχουν γίνει σημαντικές εργασίες επισκευών σε ορισμένα κτίρια. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα πάντως, εστιάζουμε στο παλιό Ο.Τ. 388 (μεταξύ των οδών Φράγκων, Κατούνη, Εδέσσης, Βίκτωρος Ουγκώ) που ΔΕΝ κάηκε. Σημειώνουμε με μπλε τα χάνια που υπάρχουν ακόμα (Κυρτση και Εμνιέτ/Μέγαρο Νάτσινα). Με κόκκινο τα άλλα:
Να τα κι εδώ -θολά- πριν τη φωτιά, σε απόσπασμα φωτογραφίας από τη συλλογή του Paul Albarel. Επίσης τραβηγμένη απ’ το Χαμζά Μπέη, απλώς εδώ βλέπουμε ευρύτερο πλάνο.
Σε απόσπασμα αεροφωτογραφίας της συλλογής Λαπούρτα [Από την έκθεση «Θεσσαλονίκης Εμπόριον 1870-1970» του πολιτιστικού τμήματος της Τρ. Πειραιώς], σημειώνεται πάλι το τυχερό παλιό Οικοδομικό Τετράγωνο 388. Σήμερα αντιστοιχεί με το ΟΤ 165.
Στο σημείο δεν ακολουθήθηκε το αρχικό σχέδιο Εμπράρ. Με κόκκινη γραμμή η Φράγκων. Με μπλε η Βίκτωρος Ουγκώ.
Και κάτι για το Μαζί Χαν που δεν εξαφανίστηκε εντελώς, όπως είπαμε και πριν. Το τέλος της Κατούνη λίγο πριν βγούμε στη Β. Ηρακλείου, σε αεροφωτό και επίγεια από το google. Κάποια απ’ τα ανακατασκευασμένα καταστήματα (διότι «αποκατάσταση», δεν το λες) έχουν αετώματα για να θυμίζουν την παλιά εικόνα της γωνίας.