Φωτογραφίες από πολυκατοικία της Εθν. Αμύνης
Φωτογραφίες από πολυκατοικία της Εθν. Αμύνης κοντά στην διασταύρωση με την Μανουσογιαννάκη με θέα προς τον Λ. Πύργο πριν την κατεδάφιση των οθωμανικών κτιρίων και την κατασκευή της οικοδομής όπου βρίσκεται η πολεοδομία του Δ. Θεσσαλονίκης. Από ιδιωτική συλλογή.
Θόδωρος Νάτσινας
Κατοχική πλατεία Αγίας Σοφίας
Τέλος τα τραμ και με χρώμα
Φωτογραφία μιας εποχής. Τέλος τα τραμ και με χρώμα. Από το αρχείο του Βαγγέλη Καβάλα. Το αργοτερο το καλοκαίρι του 1956.
Ο Φρεντ Μπουασονά στην Θεσσαλονίκη
Ήρθαν στην πόλη μας να ζωγραφίσουν. Και ζωγράφισαν.
Από το βιβλίο του Γιάννη Κωνσταντινίδη “Φωτογραφίες του Φρεντ Μπουασονά 1913 + 1919 με ένα κείμενο του Ντανιέλ Μπω-Μποβύ” του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας, έκδοση Διαγωνίου 1989
Ολυμπιάδες σκακιού στην Θεσσαλονίκη
Η 26η Ολυμπιάδα σκακιού έγινε στην Θεσσαλονίκη από 18/11 έως 5/12 το 1984.
Μεγάλο γεγονός για την πόλη, η πόλη ζούσε στο κλίμα, με μεγάλη προσέλευση κοινού στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ όπου διεξήχθη, Ήταν τέτοια η επιτυχία της Ολυμπιάδας που οι ενθουσιασμένοι διοργανωτές πρότειναν στην FIDE που διοργάνωνε τους αγώνες η πόλη μας να φιλοξενεί την Ολυμπιάδα σκακιού κάθε δεύτερη διετία, όποτε δηλαδή αυτή συνέπιπτε με τους κλασικούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Η FIDE δέχτηκε, με την προϋπόθεση η πόλη μας να αναλάμβανε τα έξοδα, και έτσι εδώ έγινε και η 28η Ολυμπιάδα το 1988. Μετά επικράτησαν δεύτερες σκέψεις, προφανώς λόγω αδυναμίας εξεύρεσης των αναγκαίων πόρων. Ολυμπιάδα δεν ξαναείδαμε, αλλά η σκακιστική κίνηση στην πόλη που έζησε ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας πήρε καινούρια ώθηση.
Φωτογραφικό υλικό από: 100xroniaskaki.wordpress.com thessmemory.gr olimpbase.org instagram.com/merlinaacevedo και από οίκους δημοπρασιών νομισμάτων
Σπύρος Αλευρόπουλος
Το σκηνικό στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ
Σκακιστικοί αγώνες στην Αριστοτέλους
Στην 26η Ολυμπιάδα ο Μπόρις Σπάσκυ ήταν η διασημότητα που συμμετείχε με την σημαία της Γαλλίας (με 12 ισοπαλίες απ τα 14 παιχνίδια, ρεκόρ ισοπαλιών), ως αποστάτης από την τότε Σοβ. Ένωση. Οι αγώνες έγιναν χωρίς τον Ανατόλι Κάρποφ και τον Γκάρυ Κασπάροφ, τους δύο καλύτερους σκακιστές στον κόσμο εκείνον τον καιρό. Όμως ολωνών των συμμετεχόντων στην 26η Ολυμπιάδα τα μάτια ήταν σ' αυτούς τους δύο μεγάλους σκακιστές, οι οποίοι είχαν εμπλακεί στον μεταξύ τους μαραθώνιο και άκαρπο, όπως αποδείχτηκε, αγώνα για την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου.
(Αξίζει να σημειωθεί πως για τις 6 απαιτούμενες νίκες ο Κάρποφ είχε προηγηθεί 4-0 και μετά ακολούθησαν 17 ισοπαλίες, 5-0 ο Κάρποφ, τότε μάλιστα αναπτερώθηκαν οι ελπίδες ότι ο Κάρποφ θα προλάβαινε να έρθει στην Θεσσαλονίκη, 5-1, άλλες 14 ισοπαλίες, 5-2, 5-3...Τότε παρενέβη η FIDE επικαλούμενη την υγεία των διεκδικητών και κήρυξε το πρόωρο τέλος των αγώνων. Ο αγώνας αυτός που δεν τέλειωσε ποτέ διάρκεσε από 10/9/1984 έως 15/2/1985. Οι αγώνες έγιναν εκ νέου την επόμενη χρονιά και νικητής βγήκε ο Κασπάροφ.
Παράλληλα είχαμε και τους γυναικείους Ολυμπιακούς Αγώνες. Κίνα vs Δυτ. Γερμανία
Είχαμε και μια άτυπη μις Ολυμπιάδα. Την Μεξικάνα Χίλντα Ατσεβέδο
Εδώ με την μεξικάνικη ομάδα στην παλιά παραλία
Στην Ολυμπιάδα του 1988, Κάρποβ και Γκασπάροφ έδωσαν το παρόν. Μια άλλη διασημότητα που έπαιξε με την ομάδα της Ελβετίας ήταν ακόμη ένας φυγάς από την ΕΣΣΔ, ο Βίκτορ Κορτσνόι (αριστερά).
Ο τελικός του παγκόσμιου πρωταθλήματος στις Φιλιππίνες το 1978 ανάμεσα σε Κορτσνόι και Κάρποφ έμεινε στην ιστορία για τις διαμαρτυρίες του πρώτου πως η σοβιετική ομάδα χρησιμοποιούσε έναν υπνωτιστή για να επηρεάσει το παιχνίδι. Ο Κορτσνόι έβαλε μαύρα γυαλιά για να αποφεύγει την οπτική επαφή μαζί του. Ο Κάρποφ διαμαρτυρήθηκε ότι τα γυαλιά αυτά αντανακλούσαν τα φώτα και δεν μπορούσε να παίξει. Νίκησε ο Κάρποφ. Ο Κορτσνόι χαρακτηρίστηκε ως «ο μεγαλύτερος σκακιστής που δεν έγινε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής».
Ο Κασπάροφ στην Ολυμπιάδα του 1988. Σ' αυτή την Ολυμπιάδα σημείωσε την μεγαλύτερη βαθμολογία απ όλους.
Αναμνηστικά για την Ολυμπιάδα του 1988
Σκακιστικό πρόβλημα με το γράμμα-λογότυπο της Θεσσαλονίκης που επινοήθηκε από έναν ανατολικογερμανό για την Ολυμπιάδα της Θεσσαλονίκης
Ο πρώτος καθηγητής Αστρονομίας στο ΑΠΘ, Ιωάννης Ν. Ξανθάκης
Ο πρώτος καθηγητής Αστρονομίας στο Παν. Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Ν. Ξανθάκης (1904-1994)
Νίκανδρος Καστανίδης
Ο Ιωάννης Ν. Ξανθάκης, το 1939
Γεννήθηκε στο Γύθειο του νομού Λακωνίας. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας την περίοδο 1921-1925 κι αμέσως μετά την αποφοίτησή του εκπόνησε διδακτορική διατριβή με επιβλέποντα τον καθηγητής της Μαθηματικής Ανάλυσης, Γεώργιος Ρεμούνδο (1878-1928). Λόγω, όμως, του θανάτου του Ρεμούνδου, καθυστέρησε η έγκριση και απονομή του διδακτορικού διπλώματός του, που, τελικά, έγινε το 1930, με εισήγηση του καθηγητή Παναγιώτη Ζερβό (1878-1952). Παράλληλα με την εκπόνηση της διατριβής του δραστηριοποιήθηκε, για τις οικονομικές του ανάγκες, στον φροντιστηριακό χώρο, ιδρύοντας μαζί με τον μαθηματικό Κ. Αραχωβίτη το Μαθηματικό Φροντιστήριο. Η ενασχόληση του αυτή ήταν την περίοδο 1925-1930. Το 1929, ο Δημήτριος Αιγινήτης (1862-1934), καθηγητής της Αστρονόμος στο Παν. της Αθήνας, εκτιμώντας τις ικανότητες και την προσωπικότητά του τον διόρισε, αρχικά ως βοηθό και στη συνέχεια ως επιμελητή στο Εργαστήριο Αστρονομίας και Μετεωρολογίας του Παν. Αθηνών. Το 1930 πήρε μια υποτροφία του Ελληνικού Κράτους για περαιτέρω σπουδές, την οποία αξιοποίησε εμβαθύνοντας στους τομείς της Μηχανικής και της Αστρονομίας, στη Γαλλία, ενώ ταυτόχρονα απέκτησε πρακτική εμπειρία στο Αστεροσκοπείο του Στρασβούργου. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα διορίστηκε, αρχικά, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στη συνέχεια δίδαξε Ανώτερα Μαθηματικά στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, τη διετία 1938-1940. Το 1940 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ως νέος καθηγητής ίδρυσε το Εργαστήριο Αστρονομίας το 1943 και το εξόπλισε, αργότερα με το πρώτο του τηλεσκόπιο. Τη δύσκολη και επικίνδυνη περίοδο της Ναζιστικής Κατοχής έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στη στήριξη του Φυσικού και του Μαθηματικού Τμήματος,. Τότε δίδαξε, εκτός της Αστρονομίας, τα Γενικά Μαθηματικά στους πρωτοετείς φοιτητές και το Λογισμό Πιθανοτήτων και Θεωρία Σφαλμάτων στους τεταρτοετείς φοιτητές. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτός, πρώτος, εισήγαγε το μάθημα των Πιθανοτήτων σε συνδυασμό με τη Θεωρία Σφαλμάτων, ως ανεξάρτητο μάθημα των Εφαρμοσμένων Μαθηματικών, στο Παν. Θεσσαλονίκης. Καθιέρωσε το μάθημα αυτό στις Μαθηματικές Σπουδές και, μάλιστα, το 1950 εξέδωσε βιβλίο για το αντίστοιχο μάθημα. Επίσης κατά τη διάρκεια της Κατοχής επιτέλεσε σημαντικό κοινωνικό και εθνικό έργο ως επικεφαλής των επιτροπών περίθαλψης και τόνωσης του εθνικού φρονήματος των φοιτητών. Μετά την απελευθέρωση, συνέβαλε και στην οργάνωση του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και του Δημόσιου Μαιευτηρίου Θεσσαλονίκης, ως Πρόεδρος των αντίστοιχων Διοικητικών Συμβουλίων.
Το 1955 εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και παραιτήθηκε από τη θέση του στο Παν. Θεσσαλονίκης. Συνέχισε την επιστημονική του δραστηριότητα με τη νέα ακαδημαϊκή ιδιότητά του. Το 1963 και το 1964 διετέλεσε υπουργός Γεωργίας σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις. Και την περίοδο 1965-1968 ήταν πρόεδρος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας, όπου ανάπτυξε τις συλλογικές δραστηριότητες για την καλλιέργεια των Μαθηματικών, με σημαντικότερη τη διοργάνωση του Βαλκανικού Συνεδρίου των Μαθηματικών στη Θεσσαλονίκη. Στην επιστημονική κληρονομιά που άφησε συγκαταλέγονται, εκτός του βιβλίου του για το Λογισμό των Πιθανοτήτων με τη Θεωρία Σφαλμάτων, ένα εγχειρίδιο Γενικών Μαθηματικών (1949), το τετράτομο διδακτικό του έργο για την Αστρονομία (1951-1955) και επιμελήθηκε το βιβλίο για το Σύμπαν και τη Σύγχρονη Αστροναυτική (1957). Αλλά και η ερευνητική του παρακαταθήκη είναι αρκετά πλούσια, περιλαμβάνει πάνω από 78 δημοσιεύσεις.
Η προμετωπίδα της διατριβής του Ι.Ν. Ξανθάκη
Εφ “Ελεύθερο Βήμα”, 15-7-1929
[Από το βιβλίο “Τα Φροντιστήρια στην Ελλάδα” τόμ. Α', (Αθήνα, 2007) του Λ. Τσίλογλου, σελ. 144]
1957
Η πρώτη διοικούσα επιτροπή του ΑΧΕΠΑ, το 1951, με πρόεδρο (στη μέση) τον Ιωάννη Ν. Ξανθάκη
Harry Varvoglis: Αριστερά του Ξανθάκη (όιπως βλέπουμε) ο καθηγητής μαιευτικής Γεώργιος Τσουτσουλόπουλος.
Ο Ιωάννης Ν. Ξανθάκης ως ακαδημαϊκός
Προβλεπόμενες επεκτάσεις του δικτύου του τραμ
Από καιρό έχουμε παρουσιάσει ειδήσεις και το σχέδιο (της πρώτης εικόνας) για προτεινόμενες επεκτάσεις του τραμ στα τέλη του 19ου αιώνα (https://archive.saloni.ca/2110). Αυτές οι επεκτάσεις στην πλειοψηφία του δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.
Πρόσφατα εντόπισα ένα κείμενο που θεωρείται αντίγραφο σύμβασης της οθωμανικής κυβέρνησης και της εταιρίας των τραμ για υλοποίηση των επεκτάσεων αφού είχε γίνει το τραμ ηλεκτρικό.
Η συμφωνία περιλάμβανε σε πρώτη προτεραιότητα μια μεγάλη γραμμή από την Δελφών περίπου ως τον ΠΣΣ, επέκταση της γραμμής της Βενιζέλου ως το Διοικητήριο και μια γραμμή από το Διοικητήριο ως την προκυμαία. Σε δεύτερη προτεραιότητα περιλάμβανε μια γραμμή στην Σοφούλη από το Καραμπουρνάκι ως την Όλγας, και μερικές ακόμα.
Από αυτές η μόνη που υλοποιήθηκε ήταν τμήμα της μεγάλης γραμμής στην Στρατού. Ένας πιθανός λόγος που δεν πραγματοποιήθηκαν αυτές οι επεκτάσεις ήταν ότι η συμφωνία υπογράφθηκε τον Απρίλιο του 1912 – άκαιρη εποχή για νέες συμφωνίες… Βέβαια το 1928 κάποιοι τις ξανασκέφτηκαν (https://archive.saloni.ca/2653) αλλά και πάλι τίποτα.
Θόδωρος Νάτσινας
Παρουσιάστηκε παλιότερα εδώ https://archive.saloni.ca/2110
Το κείμενο χωρίζει τις νέες γραμμές σε τρεις κατηγορίες. Δεν εντόπισα την σημασία του διαχωρισμού μεταξύ της πρώτης και δεύτερης κατηγορίας αλλά η τρίτη κατηγορία αφορούσε μελλοντικές επεκτάσεις.
Η πρώτη κατηγορία ανέφερε τρεις γραμμές: Μια μεγάλη γραμμή από την ανατολική Θεσσαλονίκη ως τον ΠΣΣ. Σύμφωνα με το κείμενο η γραμμή θα άρχιζε από το σημείο όπου η οδός Φερίκ Χασάν Πασά διασχίζεται από το ρέμα. Ο Δημητριάδης ταυτίζει την οδό αυτή με την Μακεδονίας. Κοιτώντας το ρυμοτομικό του 1919 η Μακεδονίας (που σε κάποιο μήκος της ταυτιζόταν με την Δελφών) διασχιζόταν από τρία ρέματα, το πιο δυτικό είναι ο Λάκκος Κωνσταντινίδη, με μεγάλη πιθανότητα να είναι εκεί το σημείο έναρξης της γραμμής. Σε σχέση με τον χάρτη στην πρώτη εικόνα το αυτό το τμήμα της γραμμής αφορά τον άξονα της Στρατού. Κατόπιν, από το Σιντριβάνι μέσω των Εθν. Αμύνης, Αγ. Δημητρίου, Λαγκαδά, Μοναστηρίου και συνοικισμού Χιρς θα κατέληγε στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Η δεύτερη γραμμή στην Βενιζέλου θα ήταν από την Εγνατία ως το Διοικητήριο.
Η τρίτη θα ήταν από το Σαατλί τζαμί ως την παραλιακή μέσω της οδού της Δημαρχίας και της πύλης του Γιαλιού (παράλληλα με την Δραγούμη).
Δύο γραμμές στην δεύτερη κατηγορία 1 Από το Καραμπουρνάκι ως την οδό «Ρίγα» μέσω της Σοφούλη 2 Από το κτίριο «Ρίγα» ως την αφετηρία της γραμμής
Δεν έχω υπόψη μου ποια ήταν η οδός ή η οικία Ρίγα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η γραμμή Εσκί τζαμί – Κουλέ καφέ, δηλαδή στην Αγ. Σοφίας από την Εγνατία ως την Άνω Πόλη!
Κούσκουρα 7 και Τσιμισκή 74
Κτίστηκε με οικοδομική άδεια του 1926, και μια οικοδομική άδεια του 1960 πρέπει να εκδόθηκε για την προσθήκη και την τροποποίηση των ορόφων., Η πολυκατοικία σήμερα είναι 4όροφη και διατηρητέα από το 2016, για τα στοιχεία μοντερνσμού που φέρει. Στους πρώτους δύο ορόφους ξεχωρίζουν οι γωνιακοί εξώστες (έρκερ).
Η πρώτη μορφή με δύο ορόφους και τον τρίτο σε εσοχή, σε λήψεις 1949 και δεύτερο μισό δεκαετίας 50 αντίστοιχα.
Αργότερα, με το ΗΒΗ και τα παγωτά Ωραία στο ισόγειο, εκεί που είναι σήμερα το Everest.
Από το μπαλκόνι του ορόφου κατά τον μεσοπόλεμο.
Φωτογραφία της Χρύσας Φραγκούδη από το thessarchitecture.
Τραμ και σκαλομαρία
Εποχή Μετρό Και μια και γιορτάζουμε δόξη και τιμή την είσοδό μας στην νέα εποχή , την εποχή του Μετρό , εγώ αμετανόητα ρομαντικός του παλιού και ταυτόχρονα λάτρης της σύγχρονης τεχνολογίας , θα θυμίσω μια παλιά μου ανάρτηση για το τραμ που περνούσε μόλις 50 μέτρα από το δωμάτιο που κοιμόμουν . Αργά τα βράδια μ΄ αποχαιρετούσε κουδουνίζοντας διπλά πηγαίνοντας για το Ντεπό για την νυχτερινή του ανάπαυση και το πρωί χαράματα με ξυπνούσε με το διπλό κουδούνισμά του που σήμαινε αναχώρηση από τη στάση Αγίας Τριάδας για το κέντρο της Σαλονίκης μας κουβαλώντας τους αγουροξυπνημένους εργαζόμενους πηγαίνοντάς τους στη δουλειά τους
ΤΡΑΜ ΚΑΙ ΣΚΑΛΟΜΑΡΙΑ Μέρες πριν απάντησα σε φίλο σε μια ανάρτηση της όμορφης αυτής φωτογραφίας της Anny Anima γιατί στην διασταύρωση της Εγνατία με Αγίας Σοφίας οι γραμμές του τραμ ήταν στο ίδιο επίπεδο με τους πλαϊνούς δρόμους κι όχι επάνω σε αναβαθμισμένο επίπεδο όπως φαίνεται σε πολλές άλλες φωτογραφίες στην Εγνατία . Η απάντηση μου έλεγε ότι στις διασταυρώσεις με μεγάλους δρόμους το σκαλί διακοπτόταν και ομαλά προσαρμοζόταν στο επίπεδο των πλαϊνών δρόμων .
Από τότε σιγοψιθυρίζω άθελά μου 'τον τελευταίο στίχο του Σαββόπουλου από το αριστούργημά του ‘’Γεννήθηκα στη Σαλονίκη ‘’ ''Αν τον ρωτήσετε που βρήκε δεκανίκι πώς λογαριάζει να βρει την άκρη δηλαδή θα αποκριθεί: Γεννήθηκα στη Σαλονίκη και ξέρω απ’ έξω την διαδρομή.'' Και πράγματι όταν το καλοσκέφτηκα διαπίστωσα ότι γνώριζα απ’ έξω κι ανακατωτά όλη τη διαδρομή του τραμ κι όλες τις διαδρομές της πόλης μου όπου κυκλοφορούσα σχεδόν πάντα με τα πόδια , ποιος είχε τότε αυτοκίνητο . Όταν τις έχεις κάνει εκατοντάδες φορές μετά τα πόδια πάνε μόνα τους . Είπα φτάνει ας σταματήσω ας μη γράψω τίποτε άλλο για την φωτογραφία , εδώ που τα λέμε τα υπόλοιπα ποιόν να ενδιαφέρουν τα υπόλοιπα που μούρχονται στο μυαλό .
Όμως κάτι μ΄ έτρωγε , το ξανασκέφτηκα καλύτερα . Γιατί να μη γράψω για το τι συνέβη στο σημείο αυτό και το θυμάμαι τόσο έντονα . Ποιος θα με κακοχαρακτηρίσει πλέον για το αμάρτημά μου μετά από τόσα χρόνια . Και έγκλημα νάχα κάνει θα είχε παραγραφεί μετά τόσες δεκαετίες . Αυτό το λέω γιατί η σκαλομαρία στα τραμ ήταν περίπου ένα έγκλημα καθοσιώσεως τότε και οι γονείς και το σχολείο το απαγόρευαν αυστηρά . Ο σκαλομαρτζής ήταν περίπου συνώνυμο με το αλήτης . Το ‘57 λοιπόν ο “εθνάρχης” μας με το σύνθημα έργα όχι λόγια ξεπάτωσε τα γραφικά και χρήσιμα τραμ της πόλης μας . Με το γνωστό στόμφο του εξήγγειλε στους ανήσυχους Θεσσαλονικείς ότι στη θέση των απηρχαιωμένων και θορυβωδών τραμ , θα έβαζε άμεσα σύγχρονα λεωφορεία τρόλεϊ παρόμοια με της Αθήνας . Αν μετά 57 χρόνια τα είδε κανείς να μου πει πού είναι να πάω να τα δω κι εγώ . Μερικούς μήνες λοιπόν πριν , μαθητής των πρώτων τάξεων του Γυμνασίου απολάμβανα την σκαλομαρία μου μαζί με την παλιοπαρέα στο τραμ της γραμμής Χαριλάου – Πλατεία Ι. Μεταξα . Είχαμε ανέβει από την γειτονιά μας την Αγία Τριάδα , διασχίσαμε την Κωνσταντινουπόλεως , την Λεωφόρο Στρατού και μετά την Εγνατία μέχρι το Βαρδάρι , στην Πλατεία Ιωάννου Μεταξά . Εκεί ήταν το τέρμα , ο κόσμος κατέβαινε κατεβήκαμε και μεις και για να περάσει η ώρα μας πήγαμε δίπλα στο Πάνθεον και χαζεύαμε τις προθήκες με τις φωτογραφίες των έργων που παίζονταν . Το Πάνθεον τότε έπαιζε συνήθως δύο έργα ένα καουμπόικο και μια περιπέτεια ή κωμωδία και είχε πλούσιο πρόγραμμα όπως το χαρακτήριζαν ενδιάμεσα με μίκυ μάους επίκαιρα και μερικές σκηνές από τα έργα της Δευτέρας που τότε γινόταν η αλλαγή του προγράμματος . Το τραμ έκανε τον γύρο της πλατείας και μπήκε από την αντίθετη πλευρά στην στάση της αφετηρίας περίπου δίπλα στο Πάνθεον για το δρομολόγιο της επιστροφής προς Χαριλάου . Μετά λίγη αναμονή ο σταθμάρχης μέσα από το κουβούκλιό του σφύριζε με την σφυρίχτρα στην ακριβή ώρα του δρομολογίου , ο εισπράκτορας έδινε το τελικό ΟΚ κοιτώντας έξω στις εισόδους και εξόδους κρεμασμένος στο χερούλι και ο τραμβαγιέρης έβαζε μπρος το τραμ γυρνώντας μια ορειχάλκινη μανιβέλα ελευθερώνοντας τα φρένα και χτυπώντας το χαρακτηριστικό καμπανάκι με το πόδι δυο φορές και ξεκινούσε σιγά σιγά . Τότε ήταν η κρίσιμη στιγμή για μας τους σκαλομαρτζήδες που την είχαμε στημένη να σαλτάρουμε τρέχοντας πίσω από το τραμ να το προλάβουμε να σκαλώσουμε πατώντας στον πίσω προφυλαχτήρα που ήταν κυκλικός και χωρούσε με λίγη καλή θέληση 4-5 παιδιά και την γλώσσα που συνέδεε το πίσω βαγόνι όταν το τραμ έσερνε και δεύτερο βαγόνι . Αυτό απαιτούσε μια επιδεξιότητα αξιοσημείωτη που δεν ήταν εύκολο να την αποκτήσει ο καθένας γιατί ο κίνδυνος ατυχήματος ήταν άμεσος . Κρατιόμασταν με τα χέρια από το πίσω μεσαίο στρόγγυλο φανάρι και από κάτι μικρές προεξοχές και τον κρίκο που έδενε ο εισπράχτορας το σκοινί που κρεμούσε τον μακαρά . Ο εισπράκτορας είχε πάντα το νου του να μη υπάρχουν σκαλομαρτζήδες αλλά μετά από αρκετά χουνέρια που του έκαναν όταν τους έδιωχνε , αυτοί για εκδίκηση τραβούσαν το σχοινί κι έβγαζαν τον μακαρά από την θέση του και ακινητοποιούσαν το τραμ που έπαιρνε ηλεκτρικό ρεύμα για την κίνησή του από το πάνω χοντρό καλώδιο με τον μακαρά . Έτσι προκειμένου να έχει τον μπελά να τον ξαναβάζει στην θέση του που απαιτούσε κόπο και μια κάποια δεξιοτεχνία και καθυστερούσε το δρομολόγιο , έκανε τα στραβά μάτια και οι σκαλομαρτζήδες εξασφάλιζαν την ανοχή του . Έτσι η βόλτα μας γινόταν χωρίς φόβο και άγχος . Θυμάμαι ότι το προπονητήριό μας στην σκαλομαρία ήταν μεταξύ των στάσεων Παρασκευοπούλου και Κυβελείων. Η διαδρομή αυτή ήταν εντελώς επίπεδη και οι στάσεις είχαν μεταξύ τους μεγαλύτερη απόσταση από τις άλλες . Επίσης στις στάσεις Αγίας Τριάδας και Παρασκευοπούλου στην Κωνσταντινουπόλεως άδειαζε σχεδόν το τραμ και είχαμε άνεση με λιγότερους επιβάτες να κάνουμε τις “προπονήσεις” μας , οδηγούμενοι πάντα από τους παλιότερους και εμπειρότερους σκαλομαρτζηδες στο ανέβασμα και κυρίως στο κατέβασμα εν κινήσει, που απαιτούσε ιδιαίτερη επιδεξιότητα γιατί έπρεπε να γείρεις προς τα πίσω το σώμα, ώστε με την αδράνεια να μη παρασυρθείς κι ανατραπείς … Κατάλληλα εκπαιδευμένος κι εγώ απολάμβανα την διαδρομή Βαρδάρι , Αντιγονιδών , Βενιζέλου , Αριστοτέλους . Πλησιάζοντας την Αγίας Σοφίας κάτι συνέβη που με τρόμαξε, είχε και μια λακκούβα μεταξύ δύο ραγών στο ένωμά τους το τραμ αναπήδησε , αναπήδησα κι εγώ και παραπάτησα στον προφυλακτήρα που πατούσα . Δεν ήθελα πολύ γλίστρησε το παπούτσι μου και βρέθηκα με τα γόνατα να σέρνονται στο καλτερίμι και το σακάκι μου να είναι σκαλωμένο σε κάτι καρφιά που είχαν τοποθετήσει στις προφυλακτήρες για να δυσκολεύουν τους σκαλομαρτζήδες , που τελικά μάλλον τους βοηθούσαν να σκαλώνουν καλλίτερα . Σύρθηκα για αρκετά μέτρα τα αίματα άρχισαν να τρέχουν από τα γόνατά μου ο πόνος αφόρητος , το τραμ συνέχιζε γιατί δεν το πήρε χαμπάρι ο τραμβαγιέρης να σταματήσει . Η παρέα άρχισε να τσιρίζει για στοπ αλλά στην φασαρία δεν ακούστηκαν . Ευτυχώς κάποια στιγμή η μεγάλη πίεση έσκισε το σακάκι μου κι απελευθερώθηκα αλλά έγινε κάτι ακόμα πιο χειρότερο και επικίνδυνο, έπεσα κάτω στον δρόμο . Ο κίνδυνος ήταν άμεσος αν κατά τύχη ερχόταν από πίσω κανένα αυτοκίνητο . Ευτυχώς ήμουν τυχερός δεν περνούσε τίποτε εκείνη τη στιγμή , τότε τα αυτοκίνητα ήταν ελάχιστα , αν γινόταν κάτι ανάλογο σήμερα δεν γλύτωνα την παράσυρση από άλλο αυτοκίνητο . Η παλιοπαρέα με το γνωστό σκαλομαρτζήδικο τρόπο εγκατέλειψε το τραμ και έτρεξε να με βοηθήσει . Εγώ είχα τρομοκρατηθεί από τον φόβο και τον πόνο . Πήγαμε στο διπλανό Φαρμακείο του Πεντζίκη και μας έβαλαν λίγο οινόπνευμα και λίγο επίδεσμο . Όταν γύρισα στο σπίτι η μάνα μου όσο κι αν την φορτώσαμε με ψέματα εγώ κι παρέα για το τι πραγματικά συνέβη κατάλαβε , αλλά ήταν τέτοιος ο τρόμος μου και το τραύμα σοβαρό , την γλύτωσα φτηνά και δεν με μάλωσε πολύ . Μετά αυτό το γεγονός πώς να ξεχάσω την διασταύρωση της Εγνατία και Αγίας Σοφίας με το γεγονός που μου συνέβη λίγους μήνες πριν ξηλώσουν τα πανέμορφα τραμ οι φωστήρες αντιπρόσωποι του έθνους μας , στερώντας από την Θεσσαλονίκη το τραμ της , που θάπρεπε να το συντηρήσουν και να εκσυγχρονίσουν και να το έχουμε να το χαιρόμαστε σήμερα , όπως τόσες άλλες μεγαλουπόλεις σ΄ όλο τον κόσμο ….
Γιώργος Κωτσίδης