Saloni.ca Archive

Από την πολυκατοικία που στεγάζει στο ισόγειο τον κινηματογράφο Κολοσσαίον, Βασ. Όλγας 150, δύο λήψεις από το αρχείο Antigoni Koronaki, που είχαν αναρτηθεί στις ΠΦΘ.

Η Βασ. Όλγας σχεδόν όπως είναι σήμερα. Από την επίσκεψη του Ντε Γκωλ στην πόλη τον Μάιο το 1963. Η πολυκατοικία Βασ. Όλγας 173 αποπερατώνεται. Η πρώτη πλακόστρωση στο πεζοδρόμιο έχει αρχίσει, δεξιά, τα τραπεζάκια πήραν θέση. Ακόμη υπήρχαν δέντρα εκεί.

Η πιο ενδιαφέρουσα από τις δύο λήψεις. Πέρα από τις πρώτες πολυκατοικίες της Βασ. Όλγας, τα στενά ζούσαν ακόμη τον οικιστικό μεσοπόλεμό τους. Εδώ απέναντι ακριβώς από την πολυκατοικία, η Φιλελλήνων, μέχρι σχεδόν το ύψος της Αλεξανδρείας από τα ζυγά νούμερα. Η Παπαδιαμάντη δεν είχε διανοιχτεί ακόμη.

Τα βράδια στο Κολοσσαίον. Από την σελίδα του κινηματογράφου στο fb

Μακεδονία 3 Ιανουαρίου 1960, από χθες λειτουργεί ο νέος κινηματογράφος. Εϊναι ενδιαφέρον ότι το λογότυπο του κινηματογράφου με φωτισμό νέον ήταν απομίμηση γραφής με χέρι (και με την περισπωμένη μάλιστα). Το ίδιο στυλ έχει κρατήσει μέχρι σήμερα.

΄Το πρώτο έργο που προβλήθηκε στην οθόνη του.

Το εσωτερικό σε σε ανάρτηση στην ιστοσελίδα biscotto

Ο κινηματογράφος Κρόνος στη σημερινή Βαφοπούλου 28

Αναφέρεται ότι πρωτολειτούργησε το 1939. Το έργο που παίζεται εδώ είναι του 1957 Η Γυναίκα που Εγέννησε τον Πόθο (Une manche et la belle). Η φωτογραφία πρέπει να είναι γύρω στα 1960

Προστέθηκε η ένδειξη θερινός. Λειτουργούσε ως θερινός στην ταράτσα. Αναρτήθηκε στις ΠΦΘ.

Η τελευταία αναφορά λειτουργίας του κινηματογράφου. Μάιος του 1979

Ως θερινός κινηματογράφος είχε σταματήσει να λειτουργεί από το 1976. Εδώ και πάλι η τελευταία προβολή ως θερινού κινηματογράφου.

Στην Αχειροποίητο πίσω από το ιερό, η προσπάθεια για επιβίωση. Τα σπασμένα παράθυρα πρόχειρα κλεισμένα για να προφυλαχθούν στο εσωτερικό της εκκλησίας οι πρόσφυγες

Για πολλά χρόνια η Γραβιάς σταματούσε στην Κρήτης. Η διαδικασία απαλλοτρίωσης των μεσοπολεμικών κτισμάτων που εμπόδιζαν την διάνοιξη κράτησε πολλά χρόνια. Κάποια στιγμή έγινε και αυτό.

Σπύρος Αλευρόπουλος

Το 1939 το κομμάτι στην Γραβιάς ανάμεσα Κρήτης και Θερμοπυλών ήταν αποκλεισμένο

Τα κτίσματα στην Κρήτης στους αρ. 15, 17 και 19 τα είχαμε δει εδώ σε παλιότερη ανάρτηση Γ. Κωτσίδη εδώ: https://archive.saloni.ca/1589. Στους αρ. 17 και 19 εδώ ακόμη τα μεσοπολεμικά κτίσματα. Στο ν. 17 κατοικούσε η οικογένεια Ιωαννίδη, όπως μας πληροφορεί η Χριστίνα Σταυρίδου.

Λήψη του 1992. Το σημερινό 21 φαίνεται αριστερά να κτίζεται, στην θέση του σημερινού 23 αυτό το περιποιημένο κτίσμα. Στην πράξη 378 του 1932 φέρεται να ανήκει στον Φωτ. Γκόρα, μαζί με 2 άλλους συνιδιοκτήτες (Φραγκιαδάκης και Βοϊδομάτης). Στην πράξη πάντως του 396 φέρεται και ως διεκδικούμενο από την Εθν. Τράπεζα.

Το σπιτάκι, που έχει χειρόγραφη πινακίδα 23 βρισκόταν επάνω στην Γραβιάς και ήταν αυτό που εμπόδιζε την ένωση των δύο τμημάτων της Γραβιάς. Ήταν το τελευταίο που είχε απομείνει. Μετά από λίγα χρόνια η Γραβιάς άνοιξε. Λήψη του 1992.

Σήμερα οι οικοδομές από Κατσάλη μέχρι Γραβιάς.

Η Αστική Σχολή Αναλήψεως στους Πύργους. Το σημερινό 81ο Δημ Σχολείο στην Δελφών

Πολύ πιθανόν σε σχέδια του Ξενοφώντα Παιονίδη, εγκαινιάστηκε τον Ιανουάριο 1911 ως Αστική Σχολή Πύργων. Μια 6μελής επιτροπή ανέλαβε τον έρανο για την συγκέντρωση των χρημάτων και ο θείος του Παύλου Μελά, Βασίλης, συνεισέφερε άλλα τόσα για να γίνει δυνατή η αποπεράτωσή του. Κτίστηκε σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον Παναγ. Κεχαγιά. Ήταν η πέμπτη αστική σχολή που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη.

Αρχίζοντας με 500 μαθητές και μαθήτριες, το 1922 αριθμούσε 722 και το 1925 τους 1000. Το 1930 μετονομάστηκε σε 12ο Δημοτικό σχολείο Επιτάχτηκε από τους Γερμανούς και το 1954 μετονομάστηκε σε 4ο δημ. σχολείο.Το 1965 έγιναν εκτεταμένες εργασίες ανανέωσής του. Συστέγασε αρκετά δημοτικά και νηπιαγωγεία με αρκετές διασπάσεις λόγω πληθώρας μαθητών. Σήμερα φιλοξενεί το 81ο Δημ Σχολείο

Αναλυτική παρουσίαση της ιστορίας του σχολείου στην σελίδα της Παράλαξης https://parallaximag.gr/ena-scholio-apce84ta-palia-sta-karagatsia-9035., με συνεισφορά του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού. Άλλες πληροφορίες από το έργο του Βασ. Κολώνα “Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών”

Φωτογραφία του Βασ. Κολώνα που περιέχεται στο βιβλίο του “Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών” σε λήψη του ιδίου.

Φωτογραφία του εγγονού του Αντ. Νάστου, Kostas Gkovedaros, που αναρτήθηκε στις ΠΦΘ.‎ “Στην πρώτη σειρά κάτω δεύτερος από αριστερά ο παππούς μου Αντώνιος Νάστος εκ των ιδρυτών και πρώτος διευθυντής του σχολείου”

Από το αφιέρωμα της Παράλλαξης

Φωτογραφία που ανάρτησε ο Μιχ. Τρεμόπουλος στις ΠΦΘ από γυμναστικές επιδείξεις του σχολείου. Απέναντι φαίνεται η, σε πρώτη χρήση, νηματουργία Τορνιβούκα η οποία κάηκε γύρω στα 1970 (λειτούργησε από το 1924).

Από το αρχείο του Θωμά Νεδέλκου 1960 ή 1961, πάλι στο βάθος το εργοστάσιο. Σήμερα είναι ο χώρος όπου στεγάζεται το 4ο Δημοτικό σχολείο

Ήδη από το 1968 ο χώρος προοριζόταν για την ανέγερση δημοτικού.

Το 1973 το οικόπεδο παραχωρείται στην σχολική εφορεία για να κτιστεί το σχολείο, το 4ο Δημοτικό.

Από λήψη του 1939 με κόκκινο η Αστική Σχολή. Από το 1937 ονομαζόταν 12ον Δημοτικόν Σχολείον Α΄ Περιφερείας. Με πράσινο το υφαντουργείο.

Mάιος: μήνας των λουλουδιών. Που όμως είναι σχεδόν…αόρατα στις φωτογραφίες της πόλης μέχρι το 1920. Δεν είναι ότι δεν τα αγαπούσαν, αλλά δεν τα βλέπουμε. Δεν υπάρχουν λουλούδια στα μπαλκόνια, ούτε παρτέρια στους δρόμους του κέντρου. Υπάρχουν στις εσωτερικές αυλές κάποιων αρχοντόσπιτων του κέντρου και της Άνω Πόλης και στους κήπους στις επαύλεις των Εξοχών. Υπάρχουν επίσης σε κείμενα, σε περιγραφές που δεν αναφέρονται μόνο σε κήπους, αλλά και σε εορτασμούς, ανθοστόλιστες αίθουσες εκδηλώσεων, και φυσικά σε …στεφάνια κηδειών.

Μάρα Νικοπούλου

Σε κάποιες από τις βίλες, υπήρχαν και σέρες -άγνωστο αν ήταν για δική τους μόνον χρήση ή προμήθευαν και άλλους. Ένα τέτοιο θερμοκήπιο βλέπουμε στην αυλή της έπαυλης Αλλατίνι -την μετέπειτα Νομαρχία- σε φωτογραφία του Οπερατέρ Τ (P. Dubray) του Φωτογραφικού Τομέα. Απ’ όσο μπορώ να διακρίνω, δεν βλέπουμε ανθισμένα φυτά. Πληροφορίες για άλλο ένα θερμοκήπιο («το καλύτερο της πόλης», όπως ισχυριζόταν το κείμενο) είχαμε δει στην αναγγελία δημοπρασίας φυτών το 1907, μετά το θάνατο του Κάρολου Ασλάν, εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/photos/pcb.880973409058960/880971712392463

Λουλούδια βλέπουμε στο ανθοπωλείο της οδού Θ. Λασκάρεως, στη γνωστή κάρτα (αναγνώριση δρόμου Ζ. Σεμερτζίδης, ΠΦΘ)

Ενώ εδώ, στην Εγνατία λίγο πριν την Βενιζέλου, βλέπουμε άλλο ένα ανθοπωλείο

Τα πιο πολυφωτογραφημένα παρτέρια της Θεσσαλονίκης βρίσκονταν εκτός κέντρου, στο Γαλλικό Νοσοκομείο ΗΤ4, στην οδό Γραβιάς. Διακρίνονται ακόμα και από αέρος…

Τα έχουμε όμως δει και από κοντά με τους «κηπουρούς» τους. Μεταξύ άλλων, στις φωτογραφίες του Joseph Pigassou. (Περισσότερες εδώ: https://archive.saloni.ca/1217)

Η συχνότερη ίσως χρήση τους ήταν στα στεφάνια κηδειών. Εδώ, σε φωτογραφία του Οπερατέρ Κ, από την κηδεία της Χάρλεϊ, τον Μάρτιο 1917.

Και εδώ τα στεφάνια στην κηδεία του γιατρού Στέεγκ, από την συλλογή του Paul Albarel.

Στον Κήπο του Λευκού Πύργου δεν βλέπουμε λουλούδια, ίσως όμως απλώς κρύβονται πίσω από τα καλοκλαδεμένα φυτά μπορντούρας.

Γιρλάντες και στολισμούς με λουλούδια είχαμε και σε διάφορους εορτασμούς, όπως σ' αυτή την αψίδα που στήθηκε για την υποδοχή του Σουλτάνου το 1911 από την Ισραηλιτική Κοινότητα.

Το πρώτο έγινε από δύο επιχειρηματίες, τους George Guarracino και John Charnaud (που εμφανίζονται ως Βρετανοί παρά τα επίθετά τους), που είχαν συμφωνήσει την δεκαετία του '60 να αναλάβουν την κατασκευή της προκυμαίας αλλά τελικά η συμφωνία ακυρώθηκε.

Το δεύτερο είναι του Ρόκκου Βιτάλη, από το 1869, δηλαδή πριν αρχίσει το έργο. Και τα δύο έχουν ενδιαφέρον. Και τα δύο προτείνουν μια ευθύγραμμη χάραξη για την προκυμαία, ειδικά ο Βιτάλης παρουσιάζει την προκυμαία ευθύγραμμη από την μια άκρη ως την άλλη. Ο Λ. Πύργος και το ακρωτήριο στην Κατούνη είναι τα δύο σημεία που καθορίζουν την χάραξη, όπως επισημάνθηκε σε προηγούμενη ανάρτηση (https://archive.saloni.ca/2030).

Αλλά το κυριότερο ενδιαφέρον είναι η τοπογραφική αποτύπωση τόσο των τειχών αλλά και άλλων στοιχείων της περιοχής την δεκαετία του 1860. Φαίνονται οι σκάλες που υπήρχαν, με μεγαλύτερο αριθμό στο δυτικό τμήμα, η πύλη του Γυαλού στην σημερινή πλατεία Εμπορίου, η πορεία του τείχους στο νότιο τμήμα της οδού Εδέσσης, η διαμόρφωση του συγκροτήματος του Λ. Πύργου με την πιθανή πύλη Ρόμα, κλπ.

Πηγή, δημοσίευση της Ceylan Irem Gencer, “Winds of Change: Urban and architectural of Salonica commercial cnetre 1863-1903”, Δυστυχώς το pdf από όπου προέρχονται δεν επιτρέπει καλή ανάλυση των εικόνων.

Θόδωρος Νάτσινας

Από το οικ. αρχείο του Τάσου Νικολαΐδη.

Νίκανδρος Καστανίδης