Οι φάσεις αποκατάστασης του Αγίου Δημητρίου απ’ το 1917 μέχρι το 1926
Οι φάσεις αποκατάστασης του Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου. Από το 1917 μέχρι το 1926.
Μετά την πυρκαγιά άρχισαν αμέσως οι πρώτες σωστικές επεμβάσεις στον Άγιο Δημήτριο.
Ελάχιστες από τις φωτογραφίες που έχουμε είναι χρονολογημένες. Εδώ προτείνεται μια χρονολογική σειρά αυτών των επεμβάσεων.
Από τον Σπύρο Αλευρόπουλο
Πρέπει να είναι από τις πρώτες λήψεις όταν άρχισαν οι εργασίες.
Τα πολλά συντρίμμια έχουν απομακρυνθεί, έχουν σωρευτεί ίσως τα πιο χρήσιμα, δακτύλιοι στους κίονες για να συγκρατηθούν συμπαγείς και να μην καταρρεύσουν, σκαλωσιά στο νοτιοανατολικό κομμάτι, το πιο ψηλό που έχει απομείνει στην εκκλησία, ανάμεσα στο κεντρικό κλίτος και το νοτιότερό του. Είναι ενδιαφέρον ότι τα μουσουλμανικά μετάλλια στο ιερό επανεμφανίζονται. (με την απελευθέρωση της πόλης, και του ναού, είχαν καλυφθεί πρόχειρα, ίσως με χαρτιά, από σταυρούς. Στο κεντρικό μετάλλιο υπήρχε η ημερομηνία 26 Οκτωβρίου 1912).
Επίσης αμέσως λήφθηκαν μέτρα για την προστασία των ψηφιδωτών με ξύλινα καπάκια, τόσο στον βόρειο πεσσό του Ιερού όσο και στον νότιο.
Και εδώ η σκαλωσιά στο ΝΑ άκρο του ιερού.
Η αγιογραφία του Αγίου Δημητρίου με τον ιερέα και την Παναγία επάνω δεξιά της αγιογραφίας δεν έχει καλυφτεί ακόμη.
Εδώ το ερειπιώδες άνω άκρο του ιερού που είδαμε στις πρώτες λήψεις μετά την πυρκαγιά. Κινδύνευε να πέσει και να παρασύρει μεγαλύτερα τμήματα προφανώς.
Λήψη από τον μιναρέ με την σκαλωσιά δεξιά και ορατές τις υποστηλώσεις σε τόξα.
Και εδώ η λήψη αυτή όχι μετά το 1918
Λήψη της ίδιας εποχής προς τα νοτιοδυτικά.
Σκαλωσιά πλέον στο ΒΑ υψηλό κομμάτι όπως βλέπουμε εδώ πάλι σε λήψη από τον μιναρέ. Οι εργασίες στο ίδιο ύψος δίπλα έχουν ολοκληρωθεί.
Η αυτοχρωμική φωτογραφία από την συλλογή του Άλμπερ Καν είναι χρονολογημένη στα 1918. Είναι μεταγενέστερη των προηγούμενων. Αυτό σημαίνει ότι αρκετές σωστικές ενέργειες πρόλαβαν να γίνουν μέχρι αυτήν την λήψη. (Επίσης σημαίνει βέβαια ότι οι προηγούμενες έχουν ένα χρονολογικό όριο ante).
Το άνω τμήμα του ιερού φαίνεται συντηρημένο αλλά και οι σιδερένιοι δακτύλιοι γύρω από τους κίονες δεξιά είναι περισσότεροι σε σχέση με τις προηγούμενες φωτογραφίες και θα παραμείνουν τόσοι και τα επόμενα χρόνια.
Επίσης οι στιβαγμένοι σωροί με τα συντρίμμια στο κεντρικό κλίτος έχουν λιγοστέψει. Οι σκαλωσιές έχουν απομακρυνθεί, όμως θα ξαναϋψωθούν μετά από λίγα χρόνια. Επιμελημένη η φροντίδα με τα ξύλινα καπάκια ώστε να περισωθούν τα ψηφιδωτά εκατέρωθεν του ιερού.
Η υποστήριξη στα ξύλινα καπάκια στον βόρειο πεσσό είναι ίδια με την προηγούμενη.
Το ταφικό μνημείο του Λουκά Σπανδούνη με την περιποιημένη σώρευση των οικοδομικών υλικών που έπεσαν από την πυρκαγιά αλλά και την προστασία του ψηφιδωτού με το ξύλινο καπάκι
Στηρίγματα πιο συστηματικά ανάμεσα στα τόξα, τα σωρευμένα υλικά από το εσωτερικό του κεντρικού κλίτους αρχίζουν να αραιώνουν
Λίγο πριν το 1926 ο ναός στο εσωτερικό του πρέπει να παρουσιάζει αυτήν την εμφάνιση.
Χρονολογημένη στα 1926, φωτογραφία του Βαφιαδάκη στο ΕΛΙΑ, μέσα στους απεικονιζόμενους ίσως και ο Αριστοτέλης Ζάχος, με τα άσπρα μαλλιά, μάλλον μαζί με τον Γεώργιο Σωτηρίου που επιμελήθηκε την αναστήλωση από την αρχή μέχρι και τα εγκαίνιά του.
Ο Ζάχος ανέλαβε επίσημα την αναστήλωση του ναού το 1926
(ΝΙΚΟΛΙΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ εδώ:
http://library.tee.gr/digital/rho/rho_m33/rho_m33_ioannidou.pdf?fbclid=IwAR2Xc48NQU7TzhQHmSTbGJo4mYKJczdxH524lVlBcQnBT__zwiEZN6tDky4)
Καινούρια υλικά, καινούριες σκαλωσιές στο τέλος του βόρειου κλίτους.