Εν μέσω κορονοϊού, που απαγορεύει τον κλιματισμό στα ΜΜΜ, και πρόωρης εισβολής του καύσωνα, που θα τον καθιστούσε απαραίτητο, το εντελώς αντίθετο πρόβλημα στο ιππήλατο τραμ του 1904. Έπιασε ψόφος και τα οχήματα είναι ανοιχτά.
Οκτώβριος 1904. Ανοικτή επιστολή που απευθύνεται στον Δήμαρχο και η Journal de Salonique “ως αμερόληπτη έχει καθήκον να δημοσιεύσει».
«Εξοχότατε, ο λαός της Θεσσαλονίκης σάς αναγνωρίζει την αφιέρωσή σας στην έξυπνη διοίκηση των συμφερόντων του, σας χρωστάει την ανέγερση του μεγαλοπρεπούς νοσοκομείου που κατασκευάσατε και το είχε μεγάλη ανάγκη. [Σημ: Είμαστε λίγες μέρες μετά τα εγκαίνια του Δημοτικού Νοσοκομείου/νυν Άγιος Δημήτριος].
Η Εταιρεία των Τραμ, φοβούμενη ότι το νοσοκομείο δεν έχει αρκετούς ασθενείς, βάλθηκε να τους παρέχει -είμαστε πρόθυμοι να πιστέψουμε ότι το κάνει άθελά της. Τις τελευταίες μέρες, με τον απαίσιο καιρό και τις έντονες βροχοπτώσεις που αξιωθήκαμε, η Εταιρεία των Τραμ έβαλε στην κυκλοφορία ανοιχτά οχήματα. Έτσι, οι επιβάτες με 1-2 μεταλίκια, [Σημ: προφανώς διαφορετικές τιμές εισιτήριου, ανάλογα τη διαδρομή. Δεν ξέρω σε τι αντιστοιχεί], απέκτησαν συγχρόνως και γρίπη και βρογχίτιδες -σε τιμή ευκαιρίας! Το κοινό που διαμαρτυρόταν στους οδηγούς μάθαινε ότι τα κλειστά οχήματα βρίσκονται για επισκευή, πρέπει να βαφτούν ξανά και τα νέα χρώματα δεν έχουν έρθει ακόμα. Aπαντήσεις που δεν στέκουν. Ξέρουμε τις διοικητικές ικανότητες των κυρίων της Εταιρείας, και δεν θα θέλαμε κατά κανένα τρόπο να τους αδικήσουμε αποδεχόμενοι ότι μετά από 6 μήνες εκτός λειτουργίας τα οχήματα δεν έχουν ακόμα επισκευασθεί. Σημειώνουμε ότι τα ανοιχτά οχήματα κυκλοφορούν με κακοκαιρία στην γραμμή του Τσαρσί -αυτήν που χρησιμοποιούν περισσότερο οι λιγότερο ευνοημένοι από την τύχη και περισσότερο πιθανοί να γεμίζουν το νοσοκομείο.
Εξοχότατε, η έγνοια που έχετε για τη δημόσια υγεία μάς οδηγεί να σας παρακαλέσουμε να πείτε στην Εταιρεία ότι είναι καιρός να εγκαινιάσει, σε όλες τις γραμμές, τις χειμερινές υπηρεσίες. Με την ευκαιρία, σας παρακαλούμε επίσης να τους συστήσετε στο μέλλον να πλένουν πιο συχνά τα οχήματα με άφθονο νερό, να αντικαθιστούνε τα πλακάκια όταν σπάνε, να καθαρίζουν και να απολυμαίνουν τα μαξιλάρια και τα κουρτινάκια και να διαφυλάσσουν την καλή φήμη της οθωμανικής εταιρείας.
Είμαστε σίγουροι, Εξοχότατε, ότι θα πιστέψετε τα λόγια μας και δεν θα αναγκαστείτε σε μερικές μέρες να εγκαταλείψετε την άμαξά σας και να κυκλοφορήσετε με το τραμ προκειμένου να διαπιστώσετε μόνος σας την αλήθεια όσων σας μεταφέρουμε.
Με εκτίμηση,
Φίλοι του λαού»
Κάποιες παρατηρήσεις: Δήμαρχος τότε ήταν ο Χουλουσή Μπέης, με τον οποίο η JdS είχε εξαιρετικές σχέσεις και δεν έχανε ευκαιρία να τον αποθεώνει -να τον γλείφει, θα λέγαμε σήμερα. Ο τρόπος γραφής του κειμένου, όμως, μοιάζει ιδιαίτερα πολύ με άρθρα της εφημερίδας. Κατά πάσα πιθανότητα, συγγραφέας του ήταν κάποιος από τους συντάκτες της, αλλά καθότι παραήταν αιχμηρό θεώρησαν σκόπιμο να το περάσουν ως «επιστολή».
Πέρα από την προφανή ειρωνεία και τα επίσης προφανή και διαχρονικά προβλήματα καθυστερήσεων με χαζές δικαιολογίες, καθαριότητας κλπ που επισημαίνει, αξίζει να παρατηρήσουμε δυο ακόμα σημεία: Βάζει ξεκάθαρα «ταξικά» το θέμα του σε ποια γραμμή επιλέχθηκε να κυκλοφορούν ακόμα τα ανοιχτά οχήματα. Και καρφώνει έμμεσα τον Δήμαρχο ότι δεν έχει ιδέα του πώς ζει ο κοσμάκης καθώς κυκλοφορεί με την πολυτελή άμαξά του.
Πόσο διαφορετικά και πόσο ίδια παραμένουν κάποια πράγματα…
Στην φωτογραφία, ιππήλατο τραμ «κλειστού τύπου», στην επίμαχη γραμμή της Εγνατίας που εξυπηρετούσε το τσαρσί.