Τσιμισκή με Βενιζέλου. Κέντρο του εμπορικού κέντρου

Τσιμισκή με Βενιζέλου. Κέντρο του εμπορικού κέντρου από τον Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα.

Η πυρκαγιά κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα της παλιάς πόλης. 3.900 μαγαζιά, 14.200 κατοικίες στα αποκαΐδια. Το σχέδιο Εμπράρ ήταν μια καλή αρχή. Η Θεσσαλονίκη σχεδιαζόταν από το μηδέν για να αποκτήσει γεωμετρικές χαράξεις και ιεραρχημένο οδικό δίκτυο. Η ανοικοδόμηση, από την πολεοδομική ουτοπία στην υλοποίηση, άρχισε να βγάζει φτερά. Ξεκινούσε η περίοδος της τελευταίας αρχιτεκτονικής άνοιξης της πόλης. Η εικόνα των αρχικών σχεδίων δεν τυποποιήθηκε μόνο στο αυστηρά νεοκλασικό η στο μεταβυζαντινό. Επικράτησε σίγουρα σεβασμός στον μεσογειακό χαρακτήρα της πόλης και την ιστορία της. Υπήρξε όμως ποικιλία άλλων προτάσεων από νέους πραγματικά σημαντικούς αρχιτέκτονες, γνώστες των νέων κινημάτων τέχνης – οικοδόμησης (Αρτ Νουβό – Art Deco – Μοντερνισμό). Σταδιακά περάσαμε από το παραδοσιακό στο σύγχρονο. Κτίστηκαν αξιόλογα εκλεκτικιστικά κτήρια με δική τους ταυτότητα, ειδικά στο εμπορικό κέντρο. Κτήρια ευρωπαϊκής μεγαλούπολης.

Η άλλη πόλη. Προχωρώντας στον μεσοπόλεμο με τους πάνω από 130.000 πρόσφυγες του 1922, ο αστικός ιστός σχίζεται στα δύο. Η “φτωχομάνα” ζει σε παράγκες, κατασκευασμένες από τον καιρό των συμμάχων ή σε παραπήγματα στην Άνω Πόλη και παντού αλλού, ανατολικά και δυτικά. Καταδικασμένοι στην φτώχεια και οι Εβραίοι που έχασαν τα σπίτια τους μετά την πυρκαγιά. Αυξήθηκε κατακόρυφα ο πληθυσμός που περίμενε να ζήσει από δουλειές του ποδαριού. Οι άνδρες περίμεναν στα καφενεία της πόλης και τριγυρνούσαν στα στενά για κανένα σύντομο μεροκάματο και έπειτα ξαναγυρνούσαν στα καφενεία. Τα λαϊκά συσσίτια έτρεφαν 50.000 ανθρώπους την ημέρα. Το 1928, η πόλη καταλάμβανε πενταπλάσια έκταση από αυτήν που είχε το 1900.

Με τα χρόνια άρχιζε η σταδιακή ενσωμάτωση και αφομοίωση. Η ίδρυση το 1925 του Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου, η Πρώτη Διεθνής Έκθεση το 1926, έδωσαν μεγάλη ώθηση στην κατασκευή υποδομών αλλά και σημαντικών κτηρίων. Υπόνομοι υπήρχαν από το 1928. Οι προσφυγικές συνοικίες και οι φτωχοί Εβραίοι συνέχιζαν να έχουν τεράστια προβλήματα. Ολόκληρη όμως η περιοχή των Εξοχών, των μικρομεσαίων στρωμάτων, ζούσε με σχετική αξιοπρέπεια. Τα πράγματα ίσως θα πήγαιναν καλύτερα αν δεν είχαμε πρόσθετα το Μεγάλο Κραχ του 1929. Υπήρχε αισιοδοξία για καλύτερο μέλλον την δεκαετία του 30. Ακόμα κι αν σε έπιανε το “ιδιώνυμο”, η κατέβαινες απεργός τον Μάιο του 1936. Η απαστράπτουσα ανοικοδόμηση του κέντρου, οι όμορφοι δρόμοι με ομορφότερη την Τσιμισκή, η Έκθεση, το τραμ, η παραλία, οι κινηματογράφοι και τα θέατρα, οι Εξοχές, τα παραθαλάσσια κέντρα, αντανακλούσαν την αγάπη των κατοίκων της στην “φτωχομάνα”. Mιά γιορταστική περιήγηση στο “ευρωπαικό σταυροδρόμι” της Τσιμισκή με Βενιζέλου.

Από τον Δαυίδ Μπράβο

Facebook: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=975049666318000&id=204212503401724

Χριστουγεννιάτικη Τσιμισκή με Βενιζέλου. Δεκαετία του 60. Μέγαρο Γκατένιο – Φλωρεντίν (1925). Αρχιτέκτονας – Μηχανικός ο Ζοζέφ Πλεμπέρ. Δίπλα, το μέγαρο Ναχμία (1925) διαμπερές μέχρι την Αγ. Μηνά. Αρχιτέκτονες Έλι Χασσίδ Φερνάντες και Ζοζέφ Πλεμπέρ. Αμέσως μετά, το κτίριο της Τράπεζας της Ανατολής (1925). Μετά τον πόλεμο στεγάστηκε εδώ το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Γωνία Τσιμισκή και Ίωνος Δραγούμη, το μέγαρο Καζές (1924).

Μάρτιος του 1960. Τσιμισκή πριν την Βενιζέλου. Απέναντι Femme Κιούκα, από πάνω το ξενοδοχείο Παλάς. Μετά Κατράντζος, Λαμπρόπουλος, η οδός Κομνηνών. Βαδίζουμε για Πλατεία Αριστοτέλους.

Τσιμισκή με Βενιζέλου, 1941. Στο κέντρο το τότε ζαχαροπλαστείο “Φλόκα”. Τραπεζάκια έξω. Δίπλα το κατάστημα του Μαίρ Μόλχο. Στον α όροφο τα γραφεία της εφημερίδας Le Progress. Κτήρια ευρωπαικής μεγαλούπολης. Τραμ. Θα μπορούσε να είναι από τις ομορφότερες φωτογραφίες της Τσιμισκή, αν την ξεκόβαμε από το ιστορικό της πλαίσιο. Από την Κομνηνών. Αριστερά ο Λαμπρόπουλος. Τσιμισκή μέχρι τα Λαδάδικα και η Βενιζέλου στην μέση. 1941. Βενιζέλου 1923 ! Η πυρκαγιά κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα της παλιάς πόλης. 3.900 μαγαζιά, 14.200 κατοικίες στα αποκαΐδια. Το σχέδιο Εμπράρ ήταν μια καλή αρχή. Η Θεσσαλονίκη σχεδιαζόταν από το μηδέν. Η ανοικοδόμηση, από την πολεοδομική ουτοπία στην υλοποίηση, άρχισε να βγάζει φτερά. Ξεκινούσε η περίοδος της τελευταίας αρχιτεκτονικής άνοιξης της πόλης. 1926. Πολλά ακόμα τα κενά οικόπεδα στην Τσιμισκή και Βενιζέλου. Αριστερά το κτίριο της Τράπεζας της Ανατολής (1925), πρώτη ελληνική τράπεζα που εγκαταστάθηκε στη Μακεδονία. Μετά τον πόλεμο στεγάστηκε εδώ το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Δεξιά στην Ρογκόττη με Τσιμισκή (Μέγαρο Κόφφα) θα ανοίξει η δισκογραφική Columbia. Μετά στο ίδιο σημείο ο πρώτος “Λαμπρόπουλος”. Αργότερα το 1940 το βιβλιοπωλείο Μόλχο. Στο βάθος δεξιά το πρώτο κτήριο είναι στην Κομνηνών. Η Εθνική Τράπεζα από το 1926 έως το 1933 στο Μέγαρο Γκατένιο – Φλωρεντίν. Στο βάθος η διάνοιξη της Τσιμισκή προς Δωδεκανήσου και σημερινά δικαστήρια θα αργήσει. 1928 -1929 η Βενιζέλου ακόμα σουλουπώνεται. Αρχές της δεκαετίας του 30. Ίδια εποχή με την προηγούμενη. Διαφήμιση της δισκογραφικής Columbia. Παράρτημα της εταιρείας του Λαμπρόπουλου, βρισκόταν στο Νο10 της οδού Τσιμισκή. Βενιζέλου το 1927. Η γωνία με Τσιμισκή, αριστερά, δεν έχει ακόμα χτιστεί. Δεξιά 1ο το Μέγαρο Κόφφα, 2ο Μέγαρο των Μπουρλά-Λεβή και 3ο το ξενοδοχείο Ριτζ, γωνία με Μητροπόλεως. Στο ισόγειο του Κόφφα το κατάστημα καπέλων του “Αριανούτσου”. Στην παραλία υπάρχει ακόμα το Μαυριτανικό Κιόσκι της παλιάς αποβάθρας. Πρώτο το μέγαρο Ναχμία (1925) διαμπερές μέχρι την Αγ. Μηνά, σήμερα φιλοξενεί το ξενοδοχείο Colors Urban hotel. Μετά το κτίριο της Τράπεζας της Ανατολής (1925) μέχρι την οριστική της διάλυση το 1933. Στην γωνία των οδών Τσιμισκή και Ίωνος Δραγούμη, το μέγαρο Καζές (1924) με την ομώνυμη στοά και το φαρμακείο του Παπαζαχαρίου στο ισόγειο. Βενιζέλου από την Μητροπόλεως. Το ξενοδοχείο Ριτζ αριστερά. Βενιζέλου πάνω από την Τσιμισκή περίπου το 1935. Βενιζέλου προς Τσιμισκή, από την Βασ. Ηρακλείου. Κατοχή. Αριστερά το ξενοδοχείο Λουξ Παλάς, δεξιά το Μέγαρο Κόφφα. Τραμ ξεπροβάλλει από την Αγίου Μηνά. Τροχονόμος στην διασταύρωση Τσιμισκή-Βενιζέλου. Κατοχή. Συνέχεια της προηγούμενης. Το τραμ στην Τσιμισκή. Τσιμισκή λίγο πριν την Βενιζέλου. Ίδιο σημείο με την προηγούμενη. Απέναντι τα γνωστά κτήρια από Κόφφα μέχρι λίγο μετά την “Τράπεζα της Ελλάδος” και τα Λαδάδικα. Ο τροχονόμος στην θέση του όλα τα κατοχικά χρόνια. Κάποιοι διάβαζαν Herald Tribune το 1952. Λεωφορείο τύπου ΡΕΟ. Ξενοδοχείο Lux Palace, αργότερα σκέτο Palace, γωνία Τσιμισκή με Βενιζέλου. Μεσολαβεί η Μητροπόλεως, μέχρι το Μέγαρο Στάιν (1906). Μετά τον Β Π Πόλεμο. 60΄ς. 1963. Μέγαρο Κόφφα (1925) Αρχιτέκτονες Μηχανικοί Ζαχαριάδης – Κοκορόπουλος. Με επιρροές από το ρεύμα Secession, αυστρο-γερμανική παραλλαγή του Αρτ Νουβό. Λουμίδης στο Μέγαρο Γκατένιο-Φλωρεντίν. Βενιζέλου με Τσιμισκή. Στην Θεσσαλονίκη από 8 Νοεμβρίου του 1928. Το εσωτερικό του καταστήματος του Λουμίδη. Θυμίζει άλλες πολιτείες. Μιά ευρύτερη εικόνα του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Από τον Λαμπρόπουλο μέχρι τα Λαδάδικα. Από την Βασ Ηρακλείου μέχρι το Λιμάνι.