Μια ακουαρέλα με τη μαρμάρινη αποβάθρα στα πρώτα της χρόνια και το ρεπορτάζ για την παραλαβή της από την Τεχνική Υπηρεσία του βιλαετίου και του Δήμου.
Από την Μάρα Νικοπούλου
Facebook:
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=967833177039649&id=204212503401724
Δεν θυμάμαι αν υπάρχουν φωτογραφίες από τα πρώτα της χρόνια.
Αυτή η ακουαρέλα πάντως, δια χειρός Giuseppe Zambelli, χρονολογείται με βεβαιότητα πριν τις 30 Απριλίου 1898 – και πιθανότατα μετά τις 23 Φεβρουαρίου.
Η αποβάθρα είχε παραδοθεί στις 7/7/1896, όπως μαθαίνουμε από την JdS.
«Την Τρίτη το πρωί, η τεχνική επιτροπή του βιλαετίου, αποτελούμενη από τους εντιμότατους Χορασάν αφέντη, αρχιμηχανικό του βιλαετίου, τον Χουμρούζ εφέντη, αυτοκρατορικό επίτροπο, τον Μενεξέ εφέντη, αρχιμηχανικό του Δήμου, τον Μέντσκο εφέντη μηχανικό του ίδιου τμήματος και με παρουσία ορισμένων εκπροσώπων του Δήμου, προχώρησε στην οριστική παραλαβή του έργου της αποβάθρας.
Οι κύριοι αυτοί έμειναν εμφανώς ικανοποιημένοι από την άψογη εκτέλεση του έργου. Πράγματι, αυτή η αποβάθρα φαίνεται πολύ όμορφη, με την ‘μύτη’ της*, τα στηθαία της, τα πολλά σημεία αποβίβασης και την πλακόστρωσή της -όλα από μάρμαρο. Δυο όμορφα κιόσκια μαυριτανικού ρυθμού στολίζουν καλλιτεχνικά την είσοδο. Οι άφθονες κομψές λεπτομέρειες δεν εμποδίζουν την σταθερότητα της κατασκευής που παραμένει το σήμα κατατεθέν αυτής της όμορφης αποβάθρας.
Όλα μας τα συγχαρητήρια στους ικανούς μηχανικούς, τους κυρίους Αριγκόνι και Λεβύ, που την κατασκεύασαν, και κατάφεραν να παντρέψουν τόσο αρμονικά την κομψότητα με την σταθερότητα».
Από το ρεπορτάζ επιβεβαιώνεται η σχέση του Αριγκόνι με την κατασκευή της. Ο κ. Βλαχόπουλος, [στο Ι. Φ. Βλαχόπουλος, Η μαρμάρινη Αποβάθρα της Πλατείας Ελευθερίας, Διαδικτυακή
έκδοση, Θεσσαλονίκη 2019, σελ. 28] αναφέρει ότι «Κατά την άποψη της καθηγήτριας του ΑΠΘ κ. Αλέκας Γερόλυμπου-Καραδήμου, η αποβάθρα
σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Pierro Arrigoni». H JdS μάλλον το επιβεβαιώνει, καθώς θα ήταν περίεργο να είχε αναλάβει μόνον τον ρόλο του «εργολάβου».
Ο Αρριγκόνι πάντως, αργότερα, υπέβαλε σχέδια συνολικότερα για την παραλιακή, όπως είχαμε δει εδώ:
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=321483595007947&id=204212503401724
Όπως μαθαίνουμε από το πολύ ωραίο βίντεο του Πολυχώρου Πολιτισμού Ισλαχανέ, με τίτλο “Μουσική και Ισλαχανέ (μέρος Ι)”, η αποβάθρα προοριζόταν να λειτουργήσει και ως εξέδρα μουσικής σκηνής για την Μπάντα της Σχολής Το σχετικό απόσπασμα παρατίθεται, αλλά αξίζει να δείτε ολόκληρο το βιντεάκι εδώ: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1720056644826917&id=902308999935023 .
Στο βάθος της ακουαρέλας, ο Θεόδωρος Νάτσινας παρατηρεί ότι απεικονίζεται και το ιππήλατο τραμ με ένα πάρα πολύ περίεργο βαγόνι που μοιάζει σιδηροδρομικό και καθόλου με τα γνωστά βαγόνια του ιππήλατου. Πρόκειται άραγε για ποιητική αδεία ή για κάποιο λόγο χρησιμοποιούσαν και τέτοια βαγόνια;
Το τραμ που βλέπουμε πάντως στη φωτογραφία του Leitmair -μια από τις παλιότερες του σημείου- τραβηγμένη πάνω από την αποβάθρα είναι από τα γνωστά.
Τα κιόσκια της αποβάθρας-χρόνια αργότερα, όπως μαρτυρεί η αλλαγή στο γωνιακό κτίριο (ένα σπάνιο παράδειγμα, όπου αντί να προστεθεί όροφος, αφαιρείται).
Στην καρτ-ποστάλ του Βαρσάνο, η αποβάθρα φαίνεται ακόμα μεγάλη.
Αντίθετα, σε αυτές του Joseph Pigassou, από τα 1916-17, τα κάγκελα έχουν φύγει, ο χώρος μπροστά της έχει συρρικνωθεί και η αποβάθρα φαντάζει σαφώς μικρότερη.
Φωτογραφία Joseph Pigassou ν.210, ασπρόμαυρο φιλμ 3,5Χ5,5 εκ
Φωτογραφία Joseph Pigassou ν.201, ασπρόμαυρο φιλμ 3,5Χ5,5 εκ
Όπως και σε αυτήν από τη συλλογή του Paul Albarel, από την εποχή που κατασκευαζόταν η γραμμή της Μίκρας.
Φωτογραφία σε χαρτί που συνέλεξε ο Paul Albarel. Βρίσκεται στην Médiathèque du Grand Narbonne, με αρ. AD11-1606H