Όλα τα όμορφα άλογα ... “τη δεκαετία του 60, ίσως και λίγο αργότερα, στη Λέοντος Σοφού έκαναν πιάτσα τα μακριά κάρα μεταφορών, με ρόδες αυτοκινήτου, που τα έσερναν κάτι θεόρατα άλογα. Τα έχω δει πολλές φορές, γιατί δούλευε εκεί κοντά ο πατέρας μου. Μοσχομύριζε ο τόπος κοπριά και άχυρο.” Zissis Sarikas
Εκτός από την Λέοντος Σοφού, πιάτσες μεταφορών υπήρχαν στην Βασ. Ηρακλείου, στο Λιμάνι, στον Βαρδάρη.
Οι αραμπατζήδες με τα κάρα τους διέσχιζαν μέχρι τα 70ς όλη την Θεσσαλονίκη. Παλιότερα υπήρχαν κάρα με ξύλινες ρόδες ώσπου τους υποχρέωσαν να τις αλλάξουν με λαστιχένιες. Οι περισσότεροι είχαν τα αγέρωχα Ουγγαρέζικα λόγω της μεγάλης δύναμης και αντοχής τους.
Ζώα πανέξυπνα, περήφανα, όμορφα, ήσυχα, δυνατά, ταυτισμένα με την αίσθηση της ελευθερίας. H φύση είχε μεράκι όταν τα έπλασε.
“Τα στόλιζαν με χαϊμαλιά, κουδουνάκια και διάφορες χάντρες στον λαιμό τους. Το ματόχαντρο ξεχώριζε. “Φορούσαν” και μιά μουσαμαδιά όπως την έλεγαν για την βροχή. Ήταν ένα ύφασμα από καράβοπανο αδιάβροχο το οποίο κρατούσε το ζωντανό στεγνό.” Daphne Tsakota
“Στο διατηρητέο κτίσμα της οδού Σπάρτης με Παρασκευοπούλου, είχα θυμηθεί την χρήση της αυλής του για ένα διάστημα σαν σταύλο τέτοιων αλόγων με αυτά τα κάρα. Τώρα το βλέπω μπροστά μου πανύψηλο όπως το θυμόμουν. Βλέπω τα δυνατά του πόδια, την ατίθαση μεγάλη χαίτη του και την περήφανη κορμοστασιά του.
Θυμήθηκα το βαρύ ρωμαλέο βάδισμά τους, με το βίαιο πέταγμα των μπροστινών ποδιών που δεν έμοιαζε με των άλλων αλόγων, είχε μια ιδιαιτερότητα, μια υπερηφάνεια, μας κοίταζαν αφ υψηλού θαρρείς και περίμεναν να τα χειροκροτήσουμε, που έκαναν παρέλαση για μας με ιππέα παλιάς εποχής
Τα ίδια άλογα χρησιμοποιούσαν οι νεκροφόρες της εποχής εκείνης πριν αντικατασταθούν από αμερικάνικα μεγάλα διασκευασμένα κατάλληλα αυτοκίνητα. Παλιά έσερναν τα ιππήλατα τραμ της πόλης και τις άμαξες. Η εποχή τα ανάγκασε να κάνουν βαριές δουλειές που άλλα άλογα ήταν αδύνατον να εκτελέσουν.” George Kotsidis
Στην ελληνική παράδοση το άλογο κατέχει ιδιαίτερη θέση. Σύντροφος ισότιμος με τον άνθρωπο από την αρχαιότητα. Ο φτερωτός Πήγασος, ο Βουκεφάλας, άλογο που τιμήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο . H θυσία αλόγου σήμαινε προσφορά ό,τι πολυτιμότερου είχε ο άνθρωπος. Tάφους αλόγων ξέρουμε από τη μυθολογία, μερικά θάφτηκαν μαζί με τους ιδιοκτήτες τους. Στα κλέφτικα τραγούδια είναι ο πιστότερος σύντροφος. Δεν εγκαταλείπει τραυματισμένο, στέκεται δίπλα βοηθώντας τον να ξανακαβαλικέψει για να συνεχίσουν.
Ιδέα του Ζήση Σαρίκα. Σταθερός, ακαταμάχητος “τροφοδότης” αναμνήσεων της παλιάς πόλης ο κος Γιώργος Κωτσίδης. Πρόσθετα κείμενα και συμμάζεμα φωτογραφιών Δαυίδ Μπράβος.
Facebook:
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1040853783070921&id=204212503401724
Ο αραμπατζής Νικόλαος Ιορδάνου μεταφέρει με το κάρο του βαρέλια με κρασί μπροστά στο ξενοδοχείο Μεντιτερανέ. Πλατεία Αριστοτέλους.
Daphne Tsakota “Ο πατέρας μου όρθιος παλληκαράκι κρατάει τα γκέμια του αλόγου”
George Kotsidis “Θυμήθηκα το βαρύ ρωμαλέο βάδισμά τους, με το βίαιο πέταγμα των μπροστινών ποδιών που δεν έμοιαζε με των άλλων αλόγων, είχε μια ιδιαιτερότητα, μια υπερηφάνεια, μας κοίταζαν αφ υψηλού θαρρείς και περίμεναν να τα χειροκροτήσουμε, που έκαναν παρέλαση για μας με ιππέα παλιάς εποχής”
Οι αραμπατζήδες με τα κάρα τους διέσχιζαν μέχρι τα τέλη των 70ς όλη την Θεσσαλονίκη. Παλιότερα υπήρχαν κάρα με ξύλινες ρόδες ώσπου τους υποχρέωσαν να τις αλλάξουν με λαστιχένιες.
”... για μας τα πιτσιρίκια της εποχής εκείνης εκτός από το να τα χαζεύουμε με θαυμασμό, ήταν και το καθημερινό μας παιχνίδι. Τα περιμέναμε αργά το απόγευμα τα ζεστά καλοκαίρια για την βολτίτσα μας. Με μια δική μας τεχνική σαλτάραμε πίσω στο κάρο κάνοντας μια ιδιόμορφη σκαλομαρία μέχρι να μας αντιληφθεί ο καραγωγέας και μας διώξει “ George Kotsidis
Φωτογραφία του Μιχάλη Παππού.
Παύλου Μελά. Διαγώνιος.
Φωτογραφία του Σωκράτη Ιορδανίδη.
Σπάρτης και Παρασκευοπούλου “Εκείνο που θυμάμαι για το κτίριο αυτό είναι, ότι την δεκαετία του 60 την αυλή του χρησιμοποιούσαν σαν σταύλο και για να σταθμεύουν αρκετά κάρα από εκείνα τα μακρόστενα με τα τεράστια άλογα με τις μικρές ξύλινες ρόδες με μεταλλικά τσέρκια.” George Kotsidis
Στο (τότε) απαγορευμένο ντοκυμαντέρ του Δήμου Θέου : 100 ώρες του Μάη (1963 γιά την δολοφονία Λαμπράκη) εμφανίζονται 2 φορές άλογα με κάρα γιά κάποια δευτερόλεπτα. Εδώ διασχίζοντας την Εγνατία κάθετα.
Μέγαρο Βαλαούρη στο βάθος. Διαγώνιος με την Τσιμισκή αριστερά. Τραμ και κάρο την δεκαετία του 30.
Ίωνος Δραγούμη. Το κάρο μόλις έστριψε στην Μητροπόλεως.
1952. Τραμ στην Τσιμισκή. Στάση Λεωφορείου κοντά στο άχτιστο Ηλέκτρα Παλάς στην Πλατεία Αριστοτέλους. Το κάρο προηγείται.
Δήμου Θέου : 100 ώρες του Μάη. 1963.
Εδώ στον Βαρδάρη δίπλα στον κινηματογράφο “Πάνθεον”.
Στο 8.55 λεπτό η συγκεκριμένη σκηνή. Έχει και τον ΗΧΟ που άκουγες από τα μεταλλικά τσέρκια.
Μητροπόλεως διπλής κατεύθυνσης. Το αγέρωχο άλογο βαδίζει ανάποδα στο ρεύμα.
Μπέρτολτ Μπρεχτ- Το παράπονο του αλόγου
Με ρίγος θανάτου σέρνω το κάρο
σε λεωφόρο κεντρική.
Φοβάμαι πολύ –ωιμέ-
μην πέσω κάτω. Κοντεύω γιά τον σταύλο
να ξαποστάσω. Στον παραπέρα δρόμο.
Είμαι στο χώμα, κι άνθρωποι μ’έχουν κυκλώσει –και με σφάζουν.
Τα μάτια μου ήταν ακόμη ανοιχτά
γιά βοήθεια τρέχει ο αμαξάς
και πόρτες ανοίγουνε
και χύνονται έξω οι γειτόνοι με μαχαίρια
κι απ’το κορμί μου κόβουν κρέας κι όλο βρίζουν
και με σχίζανε κομμάτια, κι ας με βλέπαν όλοι ν’ανασαίνω.
Κι όμως όλοι μ’αγαπούσανε πάντα
με φίλευαν ζάχαρη και με χαϊδεύαν
και μου έριχναν στην πλάτη μου ρούχο να φυλάγομαι από τις μύγες.
Πρώτα όλοι φίλοι
και τώρα όλοι τους θηρία.
Ποιος τους είχε κάνει έτσι; Τι να είχαν πάθει κι αγριέψαν;
Κι ενώ ξεψυχώ βλέπω μόνο μαυρίλα
και μια παγωνιά να χτυπάει την γη.
Πώς δεν το βλέπεις εσύ;
Κι έχουν παγώσει πιά οι ανθρώποι
το χέρι ζέστανέ τους• μα βιάσου δεν προφταίνεις.
Γιατί όταν πέσεις και ζητάς βοήθεια θα σε σφάξουν!
μετ. Παύλος Μάτεσις
Οδός Αγίας Σοφίας ψηλά !
Μπροστά στον Άγιο Δημήτριο.
Βασιλέως Ηρακλείου πίσω από την Καπναποθήκη Αυστριακού Μονοπωλίου. Πλατεία Odeon σήμερα.
“Εκτελούνται μεταφοραί” “Μοσχομύριζε ο τόπος κοπριά”.
Τα θυμάμαι εδώ, μέχρι αρχές των 80ς. Την ... μυρωδιά της κοπριάς που ανακατευόταν μ αυτήν ενός καφεκοπτείου δίπλα.
Κάστρα.
Εγνατία στην Πλατεία Μακεδονομάχων.
Εγνατία λίγο πριν το Μέγαρο Νεδέλκου.
Στο Λιμάνι.
“Αργότερα έμαθα, ότι πήγαιναν στο λιμάνι για μεταφορές βαρέων αντικειμένων δεδομένου ότι άδεια πήγαιναν το πρωί κι άδεια γυρνούσαν το βράδυ. Τα περίφημα πανέμορφα ουγγαρέζικα άλογα, είχαν πάρα πολύ δυνατά χοντρά και ψηλά τριχωτά πόδια και τεράστια καπούλια.
Τα παιδιά της γειτονιάς εντυπωσιασμένα τα περίμεναν κάθε απόγευμα να τα καμαρώσουν όταν κατάκοπα γυρνούσαν πίσω στον σταύλο τους στην Σπάρτης και Παρασκευοπούλου και έμπαιναν στην αυλή από μια τεράστια σιδερένια πόρτα από πλευρά της οδού Σπάρτης.” George Kotsidis
Κάστρα. Επταετία χούντας.
Αρχή της οδού Αγ. Σοφίας από την Λεωφόρο Νίκης.
Πλατεία Βαρδάρη.
“Επειδή η δουλειά τους ήταν σκληρή μέσα στις πέτρες και τα καλντερίμια της πόλης φρόντιζαν τα πέταλά τους να είναι πάντα καινούρια για να μη φθείρονται οι οπλές τους. Τότε οι πόλεις είχαν μπόλικα πεταλάδικα που πετάλωναν τα ζώα.” Φωτογραφία πεταλάδικου στην Αλ. Παπαναστασίου 115 με Αγ. Βασιλείου. Σήμερα θα το τοποθετούσαμε δίπλα από την Τράπεζα Πειραιώς στην Χαριλάου. (απο ΠΦΘ)
Μπροστά στην “Αίγλη” το 1957, Cas Oorthuys
Βασικό μέσο μεταφοράς τον Μεσοπόλεμο.
Λεωφόρος Στρατού. Μπροστά στο ΓΣΣ.
Κομνηνών στα Λουλουδάδικα.
Κατοχή. Μητροπόλεως στην Πλατεία Αριστοτέλους
Κατοχή. Ερμού μπροστά στην αγορά Μοδιάνο.
Κατοχή στην Λεωφόρο Νίκης.
1957. Νέα Κρήνη. Η ανάπαυση των “πολεμιστών”. Φωτογράφος Cas Oorthuys
Γούναρη με Σβώλου (Πρίγκ. Νικολάου),, πίσω το παλιό Πυροσβεστείο
Βόλος 2005. Φωτογραφία απο το αρχείο του Zissi Sarika