Η Άνω Τούμπα ονομαζόταν Τούμπα Εμπειρίκου από 1916-1925 περίπου

2 Απριλίου 2021

Η Άνω Τούμπα είχε την ονομασία Τούμπα Εμπειρίκου από το 1916 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 !

Η Τούμπα στον μεγάλο πόλεμο ήταν γνωστή σαν Τούμπα Καλαμαριάς, αλλά και σαν Τούμπα Εμπειρίκου. Αυτό λόγω της κοντινής απόστασης της από το ομώνυμο στρατόπεδο. Πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η περιοχή ήταν χέρσα. Χρησιμοποιούταν από τους κατοίκους της γειτονικής Πυλαίας σαν βοσκότοπος.

Μετά το κίνημα της Εθνικής Άμυνας, 1916, δημιουργήθηκε αμέσως το στρατόπεδο Εμπειρίκου. Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος εφοπλιστής από την Άνδρο, πατέρας του Ανδρέα Εμπειρίκου, είχε κάνει μεγάλη χρηματική δωρεά στον Βενιζέλο για την στέγαση των εθελοντών που στρατολογήθηκαν από την “Παλιά Ελλάδα”.

'Ετσι στην “Τούμπα Εμπειρίκου” είχαμε, το άγνωστο γιά πολλούς, στρατόπεδο εκπαίδευσης για νεοσύλλεκτους εθελοντές “από χάμω”. Κατατάχθηκαν στο A΄ Τάγμα Εθνικής Άμυνας και γρήγορα προωθήθηκαν στο μέτωπο για να ενισχύσουν τα συμμαχικά στρατεύματα. Όταν και η κεντρική κυβέρνηση αποφάσισε επίσημα την συμμετοχή της στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων (1917), οι επιστρατευθέντες του στρατόπεδου Εμπειρίκου συγκρότησαν τα Α΄ και Β΄ Σώματα Στρατού. Στρατεύσιμοι εδώ πάντα ή της “Παλιάς Ελλάδας”.

Μετά τον πόλεμο τα παραπήγματα του στρατοπέδου άρχισαν σταδιακά να παραχωρούνται στους πυροπαθείς της μεγάλης πυρκαγιάς και αργότερα στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής.

Το ερώτημα τέθηκε μετά την ανάρτηση γιά την ΧΑΝ όπου υπάρχει μία φωτογραφία από “σπίτι του στρατιώτη” της YMCA (ΧΑΝ) στο στρατόπεδο Εμπειρίκου. Οι πηγές πληροφόρησης πραγματικά ελάχιστες. Υπάρχει αναφορά του από τον Μυριβήλη σε διήγημα του με τίτλο 1959. Ο ίδιος υπηρέτησε εκεί.

Στο Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη – Επιλεγμένα αποσπάσματα από τον Θανάση Βαλτινό. : “Ήρθε τότε διαταγή να φύγει ο στρατός για Ρωσία. Τον έστελνε ο Βενιζέλος. Διαλύθηκε η Επιμελητεία, πήγαμε εμείς στη Θεσσαλονίκη. Μας πήγαν στα Τάγματα Μετόπισθεν. Η Θεσσαλονίκη καμένη μέχρι τον Άγιο Δημήτριο. Είχαν σωθεί κάτι λίγα χτήρια. Και το τραμ το τούρκικο. Μείναμε εκεί κανένα μήνα. Τότε συνεστήθη το 14ο Σύνταγμα. Στην Τούμπα, Στρατόπεδο Εμπειρίκου. Με έστειλαν σ' αυτό. Ο τόπος γεμάτος κουνούπι, κουνούπι. Βρήκα μια τριανταριά Παλιοελλαδίτες, οι άλλοι ήσαν βουλγαρόφωνοι. Σύνταγμα υπηρεσιών, όχι μάχιμο.” εδώ βέβαια βρισκόμαστε λίγο μετά το τέλος του πολέμου.

Η κα Kalliopi Efkleidou γράφει “Στο Ιστορικό Αρχείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μακεδονίας, σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (ΑΜΘ) και στην Εφορεία Περιφέρειας Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΕΘΕ), εντοπίζουμε μία σειρά εγγράφων που συνέταξε ο έφορος, Ευστράτιος Πελεκίδης, σχετικά με τον αρχαιολογικό χώρο της Τούμπας Θεσσαλονίκης. Ο Πελεκίδης αναφέρει το 1918 ότι κατά τη διάρκεια εργασιών για την κατασκευή παραπηγμάτων στο στρατόπεδο Εμπειρίκου, ανατολικά της Τούμπας, εντοπίστηκαν ασύλητοι τάφοι του 6ου αιώνα π.Χ. οι οποίοι περιείχαν αρκετά κτερίσματα.” άρθρο της σε συνέδριο με τίτλο “Αρχαιολογία στα Χρόνια του Πολέμου ...”

Από τον Δαυίδ Μπράβο

Facebook: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1040888589734107&id=204212503401724

'Ετσι στην “Τούμπα Εμπειρίκου” είχαμε, το άγνωστο γιά πολλούς, στρατόπεδο εκπαίδευσης για νεοσύλλεκτους εθελοντές. Κατατάχθηκαν στο A΄ Τάγμα Εθνικής Άμυνας και γρήγορα προωθήθηκαν στο μέτωπο για να ενισχύσουν τα συμμαχικά στρατεύματα.

Όταν και η κεντρική κυβέρνηση αποφάσισε επίσημα την συμμετοχή της στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων (1917), οι επιστρατευθέντες του στρατόπεδου Εμπειρίκου συγκρότησαν τα Α΄ και Β΄ Σώματα Στρατού.

Το ερώτημα τέθηκε μετά την ανάρτηση γιά την ΧΑΝ όπου υπήρχε αυτή η φωτογραφία. Σημειωμένο το Στρατόπεδο Εμπειρίκου με το “Σπίτι του στρατιώτη” στην μέση. Άνω Τούμπα.

Πιθανόν να εκτεινόταν και αρκετά αριστερότερα όμως τα παραπήγματα αυτά έγιναν προσφυγικές κατοικίες ήδη νωρίτερα από το 1930. Ολόκληρη η φωτογραφία που ανέβασε ο Χρήστος Καββαδάς. Τραβηγμένη από Κάτω Τούμπα.

Αριστερά η Τούμπα δεξιά το Στρατόπεδο Εμπειρίκου με το “Σπίτι του στρατιώτη” Σήμερα η περιοχή Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη – Επιλεγμένα αποσπάσματα από τον Θανάση Βαλτινό.

“Ήρθε τότε διαταγή να φύγει ο στρατός για Ρωσία. Τον έστελνε ο Βενιζέλος. Διαλύθηκε η Επιμελητεία, πήγαμε εμείς στη Θεσσαλονίκη. Μας πήγαν στα Τάγματα Μετόπισθεν. Η Θεσσαλονίκη καμένη μέχρι τον Άγιο Δημήτριο. Είχαν σωθεί κάτι λίγα χτήρια. Και το τραμ το τούρκικο. Μείναμε εκεί κανένα μήνα. Τότε συνεστήθη το 14ο Σύνταγμα. Στην Τούμπα, Στρατόπεδο Εμπειρίκου. Με έστειλαν σ' αυτό. Ο τόπος γεμάτος κουνούπι, κουνούπι. Βρήκα μια τριανταριά Παλιοελλαδίτες, οι άλλοι ήσαν βουλγαρόφωνοι. Σύνταγμα υπηρεσιών, όχι μάχιμο.” Αριστερά ο εφοπλιστής Λεωνίδας Εμπειρίκος, πατέρας του Ανδρέα Εμπειρίκου. Η Άνω Τούμπα είχε την ονομασία Τούμπα Εμπειρίκου από το 1916 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 χάρη σαυτόν. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος δεξιά με την μητέρα του. Τον Ανδρέα Εμπειρίκο τον συνδέει με την Θεσσαλονίκη και η σχέση του με την Μάτση (Μαρία Λουκία) Χατζηλαζάρου. Παππούς της ήταν ο Περικλής Χατζηλαζάρου, πρόξενος των ΗΠΑ επί τουρκοκρατίας.