[Από το Jewish Museum Greece, Oreozil Levy dressed up as Esther in the 1930ies]
“Μακεδονικά Νέα”, 22-1-1931, σελ. 1
Η Ωραιοζήλη Λεβή (1913-1972;;), η κόρη του πλούσιου εργοστασιάρχη στην Αθήνα, Λέοντα Λεβή, ήταν μια συνειδητοποιημένη “αρχειομαρξίστρια” (δηλ. τροτσκίστρια), η οποία συνελήφθη το Γενάρη του 1931, με το ψευδώνυμο “Άννα Κάτση”, σε μια “παράνομη” γιάφκα επιμόρφωσης, ένα “κόκκινο σχολείο”, στον προσφυγικό συνοικισμό της Αγίας Φωτεινής στη Θεσσαλονίκη, μαζί 5 νέους εργατοτεχνίτες και 6 νέες γυναίκες (2 εργάτριες και 4 μαθήτριες Γυμνασίου). Η Ωραιοζήλη ήταν μια συμπαθητική και μορφωμένη νέα κοπέλα, τελειόφοιτος της Ανωτάτης Εμπορικής Σχολής και είχε αναλάβει το ρόλο της “δασκάλας” στα “κόκκινα σχολεία”. Στη Θεσσαλονίκη ήρθε στα μέσα του 1930 κι εργάστηκε ως εργάτρια στo κεραμοποιείο Αλλατίνη και στην ΥΦΑΝΕΤ.
Στην εφηβική της ηλικία ήταν ατίθαση κι ασυμβίβαστη με τις κοινωνικές και ηθικές προδιαγραφές της οικογένειάς της. Στα δεκατέσσερά της έκανε μαθήματα βιολιού κι ο νεαρός δάσκαλός της, ο πολωνοεβραϊκής καταγωγής Oscar Rosenzweig, την επηρέασε συναισθηματικά και ιδεολογικά. Ο Oscar Rosenzweig γεννήθηκε το 1906 στην Αγγλία, έζησε ένα μικρό χρονικό διάστημα στην Κωνσταντινούπολη και τη διετία 1926-7 βρέθηκε στην Αθήνα όπου του δόθηκε η ευκαιρία να κάνει μαθήματα βιολιού στην Ωραιοζήλη. Την περίοδο αυτή είχε ενταχθεί στους έλληνες τροτσκιστές , δηλ. στους αρχειομαρξιστές, που ως νεοφώτιστος απηχούσε τις κοινωνικο-πολιτικές τους ιδέες, γενικά και στην ερωτευμένη μαθήτριά του, ειδικότερα. Το 1928 είχε φύγει στην Τσεχοσλοβακία, αλλά διατηρούσε μια φλογερή αλληλογραφία με την Ωραιοζήλη. Το 1929-30 πήγε στο Παρίσι και διαπλέχτηκε με το Διεθνές Γραφείο των τροτσκιστών, όπου μάλιστα εκπροσωπούσε την αντίστοιχη ελληνική οργάνωση μέχρι το 1932.
Η Ωραιοζήλη μετά τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης απομακρύνθηκε στο Παρίσι (σκανδαλωδώς, αντί να φυλακιστεί και να εξοριστεί), με τη μεσολάβηση μεγαλοδικηγόρων του πατέρα της. Στο Παρίσι φαίνεται ότι συζούσε με τον Oscar και συνέχισε να εργάζεται με επαναστατικό ενθουσιασμό και προσήλωση στους τροτσκιστές της Γαλλίας και στο Διεθνές Γραφείο τους. Στα τέλη του 1933 πήγαν μαζί στην Αγγλία και από τότε χάθηκαν τα ίχνη τους. Ο Oscar, τότε, είχε εμπλακεί σε εσωτερικές προστριβές της συγκεκριμένης πολιτικής οργάνωσης κι έτσι αμφισβητήθηκε η κομματική του αξιοπιστία. Η Ωραιοζήλη, φαίνεται ότι αργότερα απομακρύνθηκε από τις πολιτικές δραστηριότητες κι αποχώρησε από τον εν λόγω ιδεολογικό χώρο.