Ο φυσιογνώστης Νικόλαος Κ. Γερμανός (1864-1935), που είναι περισσότερο γνωστός ως o εμπνευστής και o πρώτος Γενικός Διευθυντής της Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Ένα αφιέρωμα από τον Νίκανδρο Καστανίδη
Γεννήθηκε στη Βάβδο Χαλκιδικής. Ο πατέρας του ήταν ο Κωνσταντίνος Λιόλιος, εργολάβος στον Πολύγυρο. Παρακολούθησε το Γυμνάσιο του Πολυγύρου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Σχολή της Χάλκης. Δούλεψε για ένα διάστημα ως βοηθός σε φαρμακείο της Σμύρνης και στη συνέχεια σπούδασε Φυσικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, με φυσιογνωστικό προσανατολισμό. Στα μέσα της δεκαετίας του 1890 πήγε με κρατική υποτροφία για επιμόρφωση και έρευνα στο Γερμανικό Πανεπιστήμιο της Jena. Με την υποστήριξε του διάσημου δαρβινιστή φυσιογνώστη Ernest Haeckel ενεργοποιήθηκε στη δημιουργία Ζωολογικού Κήπου με Ενυδρείο που λειτούργησε στο Φάληρο από το 1902 μέχρι το 1915. Το 1906 πήρε μια θέση επιμελητή στο Φυσιογραφικό Μουσείο του Πανεπιστημίου της Αθήνας και έγινε υφηγητής το 1916.
Το 1915 εκλέχτηκε βουλευτής Θεσσαλονίκης και περιχώρων με το αντιβενιζελικό, δηλ. φιλοβασιλικό, ψηφοδέλτιο και επανεκλέχτηκε το 1920. Επίσης εκλέχτηκε δημοτικό σύμβουλος Θεσσαλονίκης, με το ψηφοδέλτιο του Ν. Μάνου, το 1929.
Ένα από τα ανεξήγητα της βιογραφίας του Νικολάου Κ. Γερμανού είναι η αλλαγή στο επίθετό του. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος Λιόλιος κι αυτός έγινε Νικόλαος Κ. Γερμανός. Η ερμηνεία που δίνουν κάποιοι βιογράφοι του είναι ότι προέκυψε από τις σπουδές του στη Γερμανία. Αυτό όμως δεν ευσταθεί, γιατί χρησιμοποιούσε το όνομα Γερμανός πριν πάει στη Γερμανία. Κι αυτό φαίνεται στα βιβλία που εξέδωσε πριν φύγει για τη Γερμανία, π.χ. η Στοιχειώδης Φυσική Ιστορία.
Μήπως άλλαξε το επίθετό του όταν ήταν μαθητής στη Σχολή της Χάλκης, κατά τα πρότυπα των μοναχών;; Ή μήπως υπήρξε προστατευόμενος κάποιου εκκλησιαστικού αξιωματούχου, π.χ. Μητροπολίτη ή Πατριάρχη, με το όνομα Γερμανός κι έγινε πνευματικό του τέκνο;;
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σχολή της Χάλκης ήταν, εν πολλοίς, Εκκλησιαστική Σχολή, απ’ όπου αποφοιτούσαν υψηλόβαθμοι παράγοντες και ιεράρχες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Το σπίτι που γεννήθηκε, στη Βάβδο
Με τη σύζυγό του Χαρίκλεια Πάτση, αδελφή του δικηγόρου Σπυρίδωνα Πάτση, ο οποίος διετέλεσε δήμαρχος της Αθήνας και κατ’ επανάληψη βουλευτής
Ο Ν.Κ. Γερμανός με μια από τις κόρες του στην 1η Έκθεση της Θεσσαλονίκης
Με την οικογένειά του
Επιστημονική δημεοσίευσή του, όταν ήταν στη Γερμανία
Δεύτερη επιστημονική του δημοσίευση
Η μελέτη του Ν. Γερμανού “Εκθεσις περί των ιχθυοτροφείων της Μακεδονίας και περί των εφαρμοστέων μέτρων και μέσων προς αύξησιν και βελτίωσιν της παραγωγής”
“Στα τέλη του 1913 κλήθηκε από το γενικό διοικητή Μακεδονίας (δηλαδή τον Στέφανο Δραγούμη, με τον οποίον γνωρίζονταν από τότε που ο Ν. Γερμανός έκανε μαθήματα στον Ίωνα) να μεταβεί στις μακεδονικές λίμνες και να εξετάσει πώς διενεργείται σ’ αυτές η ιχθυοτροφία και η αλιεία και ποια μέτρα έπρεπε να πάρουν οι νέοι ενοικιαστές, δεδομένου ότι η μίσθωση των λιμνών έληγε σύντομα. Έτσι, στο διάστημα 7 έως 28 Ιανουαρίου 1914 ο Γερμανός επισκέφθηκε τις τέσσερις κυριότερες λίμνες (Αγίου Βασιλείου, Βόλβης, Αχινού και Γιαννιτσών) και συνέγραψε τη μελέτη”.
Ο Ζωολογικός Κήπος που δημιούργησε ο Ν.Κ. Γερμανός στο Παλιό Φάληρο, στην αρχή του 20ου αιώνα
Το χρονικό διάστημα 1890-1892, ο Ν.Κ. Γερμανός είχε την επιμέλεια του περιοδικού “Προμηθεύς”, σε συνεργασία με τον Αλέξ. Δ. Βλάλη και με επικεφαλής τον καθηγητή Κ. Μητσόπουλο. Ήταν ένα περιοδικό που υποστήριζε την δαρβινική θεωρία, την εποχή που είχε ξεσπάσει μια έντονη ιδεολογική διαμάχη με αρνητές της. Το 1892 αποχώρησε από τη θέση αυτή. Πιθανότατα για να μην ήθελε να εκτεθεί σ’ αυτή την ιδεολογική αντιπαράθεση ή για να προετοιμάσει την αναχώρησή του στη Γερμανία.
Η στάση του Ν.Κ. Γερμανού στο ζήτημα του δαρβινισμού είναι κάπως θολή. Οι ειδικοί θεωρούν ότι εντάσσεται στην πλευρά των δαρβινιστών, δηλ. ότι στο έργο του ακολουθoύσε τη θεωρία του Δαρβίνου. Αυτό είναι αλήθεια. Αν όμως κάποιος διαβάσει προσεκτικά τα βιβλία και τα άρθρα του, τότε θα διαπιστώσει ότι δεν έκανε καμία αναφορά στον Δαρβίνο και στη σχετική δριμύτατη διαμάχη που ξέσπασε στα τέλη του 19ου αιώνα, στην Ελλάδα, δεν πήρε θέση. Διαφαίνεται ότι από τη μια είχε ερείσματα στον συντηρητικό, ίσως και στον υπερσυντηρητικό, πολιτικό χώρο, που ήταν και είναι εχθρικός με τις ιδέες του Δαρβίνου. Από την άλλη, οι επιστημονικοί μέντορές του, όπως ο καθηγητής της Γεωλογίας Κ. Μητσόπουλος (1844-1911) και ο διάσημος Γερμανός Βιολόγος-Φιλόσοφος Ernst Haeckel (1834-1919), ήταν υπέρμαχοι του δαρβινισμού. Όλα δείχνουν ότι στις ιδεολογικές αυτές συμπληγάδες κράτησε μια στάση στρουθοκαμηλισμού, για να τα έχει καλά και με τις δύο πλευρές. Και μάλλον τα κατάφερε, γιατί και υφηγητής έγινε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και βουλευτής των βασιλοφρόνων