Saloni.ca Archive

Η στιγμή που εμφανίστηκε το πρώτο ατμόπλοιο στην Θεσσαλονίκη ίσς είναι η πρώτη, μάλλον, στιγμή που η «σύγχρονη» εποχή, ο καινούριος θαυμαστός τεχνολογικός κόσμος χτύπησε την πόρτα μιας πόλης που ήταν εσώκλειστη στο παρελθόν και στα τείχη της. Ο αντίκτυπος της πρώτης άφιξης ατμόπλοιου στην Θεσσαλονίκη περιγράφεται από τον Sciaky: “«Τα νέα για ένα κλίπερ που καιγόταν διαδόθηκαν ακαριαία στην πόλη και το πλήθος που μαζεύτηκε στο λιμάνι ανέβαινε στα πέτρινα πεζούλια του στηθαίου. Ήταν αλήθεια. Υπήρχε ένα μεγάλο σύννεφο καπνού λίγο πάνω από την επιφάνεια του νερού κοντά στο Καραμπουρνάκι, το Μικρό Μαύρο Ακρωτήρι. Το συνεπαρμένο πλήθος παρακολουθούσε τον καπνό να πλησιάζει όλο και περισσότερο, μέχρι που μπόρεσαν να διακρίνουν ένα μαυρισμένο κήτος με ένα εξίσου κατάμαυρο φουγάρο. Παρακολουθούσαν εμβρόντητοι καθώς το πρώτο πλοίο χωρίς πανιά, το πρώτο πλοίο που κινούνταν μυστηριωδώς με τη δύναμη της φωτιάς, έριξε άγκυρα στις ακτές μας.» Το μόνο πρόβλημα, ο Sciaky δεν μας δίνει κάποια ημερομηνία για το γεγονός. Σχετικά με το πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά ένα τέτοιο κήτος στην Θεσσαλονίκη, ως πρόσφατα, είχα εντοπίσει μια πρόταση του Mazower στο «Πόλη των φαντασμάτων» και μια αναφορά του Γούναρη στο «Steam over Macedonia». Κατά τον Mazower το πρώτο ατμόπλοιο, ένα βρετανικό ονόματι ‘Levant’ εμφανίστηκε το 1836, αλλά χωρίς να δίνει την πηγή της πληροφορίας. Ο Γούναρης αναφέρει ότι το 1840 η «Austrian Danube Steam Boat Company» καθιέρωσε τακτική γραμμή μεταξύ Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινουπόλεως μάλιστα χρησιμοποιώντας «ποταμόπλοιο», χωρίς να ισχυρίζεται ότι αυτή ήταν η πρώτη τέτοια τακτική γραμμή. Πρόσφατα εντόπισα κάποιες σελίδες από έναν ελληνικό «Ταχυδρομικό οδηγό» του 1838 (αναρτημένες στο φόρουμ της ιστοσελίδας www.nautilia.gr, δυστυχώς δεν τον βρήκα κάπου πλήρη) με ενδιαφέροντα στοιχεία για τακτικά δρομολόγια ατμόπλοιων προς και από της Θεσσαλονίκη εκείνης της χρονιάς. Στις σελίδες 53 ως 57 παρουσιάζει πίνακες «των εις τους λιμένας της Ελλάδος προσορμιζομένων ταχυδρομικών ξένων ατμόπλοιων». Η Θεσσαλονίκη εμφανίζεται σε δύο πίνακες. Στον πρώτο παρουσιάζονται τα δρομολόγια της «Λόϋδ εις Πειραιά» – πρόκειται για την Αυστριακή Λόιντ. Η Θεσσαλονίκη αναφέρεται σε ένα τεράστιο δρομολόγιο που πιάνει όλη την Ανατολική Μεσόγειο και την Μ. Θάλασσα. Δεν είμαι σίγουρος πώς ακριβώς γινόταν αυτό το δρομολόγιο αλλά εμφανίζεται να εκτελείται κάθε 14 ημέρες. Ένα παρόμοιο δρομολόγιο εμφανίζεται και σε δεύτερο πίνακα, για τα δρομολόγια της «Λόϋδ εις Σύρον». Αυτά τα στοιχεία επιτρέπουν την υπόθεση ότι τουλάχιστον το 1838 ατμόπλοια εμφανιζόταν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Σε έναν επιπλέον πίνακα του ίδιου Οδηγού, παρουσιάζονται τα δρομολόγια(😉 του «Ταχυδρόμου της Θεσσαλονίκης εις Αθήνας». Δεν είμαι σίγουρος τι παρουσιάζει ο πίνακας. Παρόλο που εντάσσεται στο κεφάλαιο για τα ξένα ατμόπλοια πιστεύω ότι μάλλον αφορά χερσαίο σύστημα καθώς ούτε η Αθήνα ούτε η Λάρισα έχουν λιμάνια – αν ήταν δρομολόγιο πλοίου πιστεύω ότι θα εμφανιζόταν σε πίνακα για τον Πειραιά. Ενδιαφέρον έχει και ο τίτλος: «Ταχυδρόμος της Θεσσαλονίκης», μια υπηρεσία (😉 που δεν έχω ξανασυναντήσει.

Από τον Θόδωρο Νάτσινα

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/1146408705848761

Ταχυδρομικός Οδηγός 1838. Ατμόπλοιο της Λόΰδ αναχωρεί από τον Πειραιά για: Σύρο, Κέρκυρα, Τριέστη, Χίο, Σμύρνη, Κύπρο, Ρόδο, Αλεξάνδρεια, Βηρυττό, “Μητυλήν”, Δαρδανέλια, Θεσσαλονίκη, Καλλίπολη, Κωνσταντινούπολη, Βάρνα, Γαλάζ, Ιμβραϊλαν, Συνόπη, Σαμψούντα, Τραπεζούντα.

Πώς γινόταν αυτό το δρομολόγιο είναι δύσκολο να το καταλάβω.

Ταχυδρομικός Οδηγός 1838. Ατμόπλοιο της Λόΰδ αναχωρεί από Σύρο με ένα εξίσου τεράστιο δρομολόγιο αλλά όχι ακριβώς ταυτόσημο.

Ο πίνακας με τον “Ταχυδρόμο της Θεσσαλονίκης” – πάλι από τον Ταχυδρομικό Οδηγό 1838.

Ήλιος: ατμόπλοιο του Αυστριακού Λόιντ στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Η φωτογραφία μεταξύ 1881 και 1904 καθώς το Ήλιος καθελκύστηκε το 1881. Από το φόρουμ του nautilia.gr.

Συμπληρωματικό σχόλιο του Αλέξ, Σαββόπουλου: H Αυστριακή Ναυτιλιακή εταιρεία Donaudampfschiffahrtsgesellschaft (D.D.S.G.) υπήρξε η πρώτη που εξυπηρετούσε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στα ναυτιλιακά της δρομολόγια το 1839, χρησιμοποιώντας το ιδιόκτητο ατμόπλοιο Maria Dorothea. Το αυστροουγρικό Lloyd ενσωμάτωσε το δρομολόγιο Κωνσταντινούπολης-Θεσσαλονίκης τον Ιανουάριο του 1843, ως απόρροια των οικονομικών προβλημάτων της D.D.S.G.