Συνύπαρξη παγανιστικού Ιππόδρομου με κατάλοιπα ορθοδοξίας
Συνύπαρξη κατάλοιπου του παγανιστικού Ιππόδρομου με τα λείψανα οσιομάρτυρα της Ορθοδοξίας
Πρόκειται για το υπόγειο του ναού Κωνσταντίνου και Ελένης στο Ιπποδρόμιο, όπου υπάρχει ένα τμήμα του ρωμαϊκού Iππόδρομου και η τοποθεσία των λειψάνων του οσιομάρτυρα Κύριλλου.
Ο ιππόδρομος καθιερώθηκε από τους Ρωμαίους και αποτέλεσε προσφιλή κοινωνικό θεσμό, λαϊκή ψυχαγωγία και πολιτισμική παράδοση των παγανιστών, σ’ αντίθεση με τους χριστιανούς που τον αποστρέφονταν και τον απεχθάνονταν.
Ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Ιπποδρόμιο, σήμερα
Στο υπόγειό του, τμήμα του Ιππόδρομου που είναι επισκέψιμο
Το 1968 στη οδό Φιλικής Εταιρείας 29 (δίπλα στο ναό Κωνσταντίνου και Ελένης) κτιζόταν πολυκατοικία, που κατά την εκσκαφή των θεμελίων της αποκαλύφθηκε ένα μεγάλο τμήμα του
Ιππόδρομου. Φαίνεται ότι και ο δίπλα ναός να βρίσκεται σε ετοιμότητα κατεδάφισης.
Ο συγκεκριμένος ναός μερικά χρόνια πριν
Ο εν λόγω ναός το 1969, λίγο πριν την κατεδάφιση. (Στην πίσω του μεριά, δίπλα, η ανεγειρόμενη πολυκατοικία πήρε ύψος)
[Από τη διατριβή της κ. Θ. Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου, με θέμα: Θρησκευτική
Αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη (1839-1912)ΑΠΘ, 1989]
Κατά την εκσκαφή και την αρχαιολογική εξέταση στο οικόπεδο του ναού, το 1971-72, βρέθηκαν 32 υστεροβυζαντινοί τάφοι και ένας μικρός τουρκικός φούρνος όπου εντοπίστηκαν τα οστά του νεομάρτυρα Κύριλλου. Βρέθηκε επίσης το άκρο των κερκίδων Ιππόδρομου.
Το τμήμα του Ιππόδρομου στο οικόπεδο του ναού Κωνσταντίνου και Ελένης
Αναπαράσταση της θέσης του Ιππόδρομου και του ανατολικού τείχους στη σημερινή δόμηση. Σημειώνεται (με πράσινο βέλος) ο τόπος της εν λόγω αρχαιολογικής αποκάλυψης.
Τα κατάλοιπα του μικρού τουρκικού φούρνου όπου βρέθηκαν υπολείμματα ανθρώπινων οστών με ύφασμα αναμειγμένα με τέφρα μέσα σε πήλινη λάρνακα
Το λείψανο που βρέθηκε στα κατάλοιπα του τούρκικου φούρνου συσχετίσθηκε με τις πληροφορίες του ανώνυμου χειρογράφου 347 της μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους, του 1700 περίπου. [Δεν είναι γνωστό ποιος έκανε αυτή τη συσχέτιση.] Σύμφωνα με το χειρόγραφο αυτό στη συγκεκριμένη τοποθεσία μαρτύρησε ο μοναχός Κύριλλος, θανατώθηκε στην πυρά ύστερα από απόφαση Τούρκου δικαστή γιατί αλλαξοπίστησε, από μωαμεθανός είχε γίνει χριστιανός μοναχός. [Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του βλ. http://hristospanagia3.blogspot.com/2012/07/671566.html
Το παρεκκλήσι που διαμορφώθηκε προς τιμή του νεομάρτυρα όσιου Κύριλλου στο ναό Κωνσταντίνου και Ελένης, από την πλευρά της Μανουσογιαννάκη.