Βενιζέλου με Θεμιστοκλέους, ένα μαγαζί πριν την πυρκαγιά
Δύο φωτογραφίες στην περιοχή της αγοράς από την ψηφιακή συλλογή του υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας που κυκλοφόρησαν πριν μερικά χρόνια αποκαλύπτουν τη γωνία της οδού Βενιζέλου με τη Θεμιστοκλέους δηλαδή το νότιο τμήμα του 47ου οικοδομικού τετραγώνου της πυρίκαυστης ζώνης. Οι φωτογραφίες αυτές συσχετίστηκαν πριν λίγες μέρες στις ΠΦΘ με τρόπο παράδοξο, με τη συσχέτιση μιας κάθετης αεροφωτογραφίας με τον περιβάλλοντα χώρο, χωρίς όμως να πείθουν και να μας προσφέρουν τα μοναδικά σημεία που αναζητούμε συνήθως στις φωτογραφίες. Φτωχή σε απόδειξη, άπτονται της λογικής τα επιχειρήματα. Φυσικά οι φωτογραφίες συσχετίζονται και αναδεικνύονται με περισσότερα στοιχεία.
Δύο είναι οι πιθανές εξηγήσεις, η πρώτη είναι πληροφορία από άλλη πηγή εκτός ομάδας. Οι φωτογραφίες αυτές σχολιάστηκαν και κυκλοφόρησαν σε ιδωτική συζήτηση τις προηγούμενες ημέρες χωρίς όμως να έχουν δοθεί επαρκή στοιχεία για τον τρόπο τεκμηρίωσης και η δεύτερη, ανέκδοτο υλικό που φυλάσσεται για μελλοντικές αναρτήσεις. Και στις δύο όμως περιπτώσεις οφείλουν να το αναφέρουν για να αποκτήσουν οι ταυτοποιήσεις των φωτογραφιών την αξιοπιστία τους.
Η ταύτιση στις ΠΦΘ. Φυσικά δεν ταυτοποιούνται οι φωτογραφίες κατ’ αυτόν τον τρόπο, διαφορετικά δεν θα υπήρχε λόγος αναζήτησης περισσότερων τεκμηρίων. Θα είχαν ταυτιστεί όλες οι αναζητούμενες γρήγορα και εύκολα. Η σύνθεση των φωτογραφιών είναι δική μας για να περιγράψουμε φωτογραφικά τι είδε και συσχέτισε ο ερευνητής στις ΠΦΘ ορίζοντας τη γωνία Βενιζέλου με την καταργημένη οδό Θεμιστοκλέους σύμφωνα με αυτά που δήλωσε ο ίδιος.
Στις 2 Φεβρουαρίου του 2020 σε ανάρτηση στις ΠΦΘ φαίνεται να υπάρχει χωροταξική άγνοια για το τμήμα της Βενιζέλου. Το σχόλιο αστοχεί. Η λήψη της φωτογραφίας έγινε από τη γωνία Βενιζέλου με Βασιλέως Ηρακλείου στο οικοδομικό τετράγωνο 54. Ακριβώς μπροστά μας βλέπουμε το νότιο τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου 47 με τη Θεμιστοκλέους να μην εμφανίζεται λόγω της κλίσης του φακού. Το στέγαστρο που βλέπουμε μπροστα μας ταυτίζεται μ’ αυτό που βλέπουμε στην αρχική φωτογραφία από τα Γαλλικά αρχεία. Η οδός Πλουτάρχου πριν το σκεπαστό δεν εμφανίζεται στη φωτογραφία και γνωρίζουμε τη θέση της από διαφορετικές φωτογραφίες που έχουν αναρτηθεί. Οι επισημάνσεις στις φωτογραφίες και το απόσπασμα από το διάγραμμα 1 στο χαρτογραφικό portal του Δήμου Θεσσαλονίκης ,που ευχόμαστε σύντομα να επαναλειτουργήσει, είναι δικός μας σχεδιασμός.
Στην αρχική φωτογραφία παρατηρούμε ότι υπάρχει μία διαφήμιση ενός καταστήματος που φαίνεται κλειστό. Διαβάζουμε D. CHRISTIDES MODE;. Πού οδηγεί όμως αυτό; H επισήμανση της διαφήμισης από τον Αλέξανδρο Σαββόπουλο αγνοείται από τον ερευνητή ενώ στην ουσία είναι ένα στοιχείο που μπορεί να οδηγήσει εύκολα και με ασφάλεια στην τεκμηρίωση της θέσης, αρκεί να βρεθεί στην αποδελτίωση. Άλυτος γρίφος φυσικά η δήλωση του ερευνητή ότι δεν είδε καμιά διαφήμιση στη φωτογραφία και από την άλλη βλέπει μοναδικότητες από τα 3.000 πόδια. Η αναζήτηση στην εφημερίδα Μακεδονία δίνει κάποιες πληροφορίες για το κατάστημα του Χρηστίδη που εδρεύει στην οδό Σαμπρή Πασά (Βενιζέλου) απέναντι από το κατάστημα Μάγερ στις 30 Σεπτεμβρίου του 1912, όπως επίσης στις 19 Νοεμβρίου 1916 στη Βενιζέλου 29. Οδηγούμαστε όμως πάλι σε αδιέξοδο γιατί δεν γνωρίζουμε ούτε το 29 της Βενιζέλου πού αντιστοιχεί αλλά ούτε και μπορούμε να προσδιορίσουμε μέσω της περιγραφής ˝ απέναντι από το κατάστημα Μάγερ ˝ το ακριβές σημείο.
Η λύση φαίνεται τελικά να δίνεται από την αποδελτίωση της εφημερίδας ̎̎ Νέα Αλήθεια ̎ από την οποία μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα. Το κατάστημα του Δ. Χρηστίδη το 1914 εξαιτίας μιας πυρκαγιάς στις 6 Δεκεμβρίου στην οικία του Σαούλ Μοδιάνο επί της οδού Βενιζέλου μεταφέρεται απέναντι από το κατάστημα Τίριγγ στο πρώην Ιταλικό ταχυδρομείο λόγω σύμβασης πυρκαγιάς με τον οίκο Μοδιάνο. Η αποδελτίωση δηλαδή μας πληροφορεί ότι η οικία του Σαούλ Μοδιάνο βρίσκεται πιθανόν στη ΝΑ γωνία του οικοδομικού τετραγώνου 169 (μάντρα με δέντρα), όπως επίσης τη σχέση που είχε ο Χρηστίδης με τον οίκο Μοδιάνο και το Σιτέ Σαούλ. Η φωτογραφία που αναρτήθηκε από τον Γιάννη Σιδηρόπουλο δείχνει αριστερά στη Βενιζέλου πιθανόν τα αποτελέσματα της πυρκαγιάς η οποία όπως φαίνεται επεκτάθηκε από την οικία στα παράπλευρα καταστήματα. Κατά αυτόν τον τρόπο η παρακάτω συσχέτιση ευσταθεί.
Σχόλια Μάρας Νικοπούλου:
Το δημοσίευμα της Μακεδονίας (5/12/1914) για την φωτιά στο σημείο είναι ολόκληρο, αναλυτικότατο και δίνει και πλήρως την πληροφορία που θέλαμε: Πράγματι το καπελάδικο του Χρηστίδη έπαθε ζημιές και έτσι εξηγείται γιατί το βλέπουμε κλειστό στις αρχικές φωτό (τραβηγμένες σχεδόν 1 χρόνο αργότερα, 1/11/1915 -σύμφωνα με την πηγή).
Παρεμπιπτόντως, Στην Νέα Αλήθεια στις 6/12/1914, μία μέρα μετά την φωτιά, εμφανίζεται ένα “ποιηματάκι”, άκρως ειρωνικό και υπαινικτικό, και νομίζω ότι σχετίζεται απόλυτα με το συμβάν