Μέσω των λήψεων του Φωτογραφικού Τομέα της Γαλλικής Στρατιάς έχουμε τις περισσότερες -και αρκετά καλά οργανωμένες- εικόνες της Θεσσαλονίκης του Α’ΠΠ. Συσχετίζοντας μερικές από τις φωτό και διορθώνοντας την λάθος λεζάντα τους, ανακαλύπτουμε μια περιοχή της πόλης από την οποία -διαχρονικά- έχουμε ελάχιστες φωτογραφίες: τα Καραγάτσια.
Μάρα Νικοπούλου
Facebook:
https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/1167753487047616
Τον Μάρτιο 2016, ο Οπερατέρ KF φωτογραφίζει αυτό το εντυπωσιακό κτίριο, που δεν βρίσκεται και στην καλύτερη κατάσταση…
«Στους δρόμους της πόλης. Μακεδονίτικο σπίτι», γράφει η λεζάντα χωρίς καμία παραπάνω πληροφορία.
Πολλά παιδάκια, γατούλα, ένα κομματάκι από ένα μάλλον βοηθητικό κτίριο στα δεξιά. Το πλάνο κλειστό, δεν μας δίνει κάτι από την ευρύτερη περιοχή που δεν μοιάζει πάντως να έχει πυκνή δόμηση.
[Πηγή (όπως και για τις επόμενες) https://www.pop.culture.gouv.fr]
Ο φωτογράφος το αποτυπώνει και από άλλη πλευρά.
Ένα ακόμα παράσπιτο στα δεξιά, ένα σπίτι χωρίς κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό λίγο μακρύτερα αριστερά, και μία δυσανάγνωστη ταμπέλα οδού, που είναι το μόνο που μας προσφέρει κάποια επιβεβαίωση ότι όντως βρίσκεται στην πόλη και όχι σε κάποιο χωριό.
Άλλος φωτογράφος -ο Οπερατέρ KD- μάς δίνει μερικές λήψεις με πολύ κόσμο. Ο τίτλος για όλες είναι: «Θεσσαλονίκη. Στους δρόμους της πόλης. Συνοικία του Βαρδάρη».
Μια άμαξα προχωράει σε χωματόδρομο, αλάνα, κόσμος και λίγα μόνον σπίτια. Ανάμεσά τους, το χαρακτηριστικό μακεδονίτικο σπίτι!
Και λίγο πιο δεξιά. Χωρίς την άμαξα πια, αλλά με ένα ακόμα σπίτι, με μυτερές απολήξεις στην μετόπη της στέγης του.
Ζουμ στα τρία σπίτια και τον κόσμο. Άλλοι όρθιοι, άλλοι καθιστοί, καλοντυμένοι και χαλαροί.
Στρέφοντας λίγο τον φακό του, ο φωτογράφος μάς δίνει άλλη πλευρά του ίδιου μέρους, όπως αποδεικνύεται απο το ‘κοινό’ σπίτι: δεξιά σε αυτήν, αριστερά στο προηγούμενο ζουμ. Αν και δεν έχει ξεκάθαρα ορατό δρόμο δίπλα του, βρίσκεται πάντως σε γωνία, μιας και έχει δύο (απόλυτα μη αναγνώσιμες) ταμπέλες.
Εκτός απ’ αυτό όμως, μας δίνει διαφορετικό φόντο και τον λόγο να αμφισβητήσουμε τις λεζάντες και τελικά να «μετακομίσουμε» το πακέτο των φωτογραφιών.
Σε σύγκριση με τη γνωστή πανοραμική από το Σατώ Μον Μπονέρ, η εικόνα των κάστρων είναι ίδια. Σχεδόν ίδιο και το «μπλε» κτίριο (το Λοιμωδών, αν θυμάμαι καλά). Απουσιάζει όμως το φουγάρο, κάτι που τοποθετεί την φωτογραφία του οπερατέρ KD στην ίδια μεν ευθεία, αλλά πιο «ψηλά» -πιο ανατολικά, με βάση τα σημεία του ορίζοντα. Δηλαδή, στα Καραγάτσια. Μια περιοχή που εκτεινόταν μεταξύ Αναλήψεως και Συνδίκα, περίπου από την Θερμοπυλών με πάνω όριο τις σημερινές Σόλωνος και Μακεδονίας, όπου και «περιορίστηκε» η ονομασία τα επόμενα χρόνια.
Πρόσθετο στοιχείο για τη μετακόμιση των φωτογραφιών από τον Βαρδάρη -που γράφει η λεζάντα- στα Καραγάτσια είναι η ημερομηνία λήψης. Σύμφωνα με την πηγή, οι τρεις αυτές φωτό έχουν βγει στις 5 Μαρτίου 1916. Ανατρέχοντας στις εφημερίδες, βρίσκουμε ότι εκείνη τη μέρα (22 Φεβρουαρίου με το παλιό ημερολόγιο που ακολουθούσαμε τότε) ήταν Καθαρά Δευτέρα. Κλασικό σημείο εορτασμού της -κάτι που κράτησε για πολλά χρόνια- ήταν τα Καραγάτσια. Ο καιρός μάλιστα εκείνη την χρονιά ήταν θαυμάσιος, όπως μας πληροφορεί το απόσπασμα από την «Μακεδονία».
Δυστυχώς, τα υλικά από κείνο το σημείο είναι ελάχιστα. Μία αεροφωτογραφία της περιοχής φτάνει στα όρια του σημείου που μας ενδιαφέρει. Σημειώνουμε με κίτρινο την Αναλήψεως, με μπλε την Καποδιστρίου (Π.Συνδίκα) και με κόκκινο την Χαλκιδικής. Από αλάνες και χωματόδρομους άλλο τίποτα!
Τέλος, ένα ακόμα στοιχείο ίσως μας το προσφέρει η ίδια η φωτογραφία του σπιτιού με τη σοφίτα. Όρκο δεν παίρνω, αλλά μου φαίνεται ότι στην ταμπέλα γράφει «Κατακουζηνού». Η οποία, σύμφωνα με το ρυμοτομικό του 1919, ξεκινούσε από την Χαλκιδικής – άσχετα αν τότε, ήταν πιο πολύ σε φάση σχεδιασμού, παρά υπαρκτός δρόμος.