Παλιά Αριστοτέλους (Ολύμπου), σχεδόν στην συμβολή της με Μητρ. Ευσταθίου
Οκτώβριος 1916. O «Οπερατέρ Τ» του Γαλλικού Τομέα Φωτογραφιών αποτυπώνει ένα σημείο από το οποίο έχουμε ελάχιστες φωτογραφίες πριν την φωτιά και μας δείχνει μια αυλή κι ένα σπίτι στην Αριστοτέλους, σχεδόν στην συμβολή της με Ευσταθίου Θεσ/νίκης. Δηλαδή, με τα τωρινά ονόματα δρόμων της αλλαγμένης ρυμοτομίας, στην Ολύμπου με Τάσκου Παπαγεωργίου.
Πηγή: https://www.pop.culture.gouv.fr
Μια κοπελίτσα ποζάρει ακουμπισμένη σ’ ένα δέντρο (μουριά, αν δεν κάνω λάθος). Αριστερά, δυο πιτσιρίκια στέκονται δίπλα στην πόρτα που, με δυο σκαλάκια, βγάζει στον δρόμο. Η αυλή, αν και κάπως κακοτράχαλη, είναι στρωμένη, ενώ κάτω-κάτω διακρίνεται ένα ‘σκάμμα’ με πλάκες τριγύρω. Κατά πάσα πιθανότητα, στέρνα. Όπως και να ‘χει, αυτό είναι που μας οδηγεί στον συσχετισμό που τοποθετεί την φωτογραφία, καθώς από μόνη της η λεζάντα δεν αρκεί: «Θεσσαλονίκη. Στους δρόμους της πόλης. Η τουρκική συνοικία Τεκίκ. Παλιό μοναστήρι», γράφει, και στον Β. Δημητριάδη δεν βρίσκουμε τίποτα για «Τεκίκ». Δεν θα είναι η πρώτη φορά που τα γαλλικά αρχεία κάνουν κάποιο λάθος στην λεζάντα. Πρώτη αντίδραση ότι θα μπορούσε να μην είναι καν στην Θεσσαλονίκη.
Η ίδια λεζάντα όμως βρίσκεται και σε άλλη φωτογραφία της πηγής. Κι εδώ βλέπουμε όχι μόνον την ίδια κοπελίτσα, που θα μπορούσε να ποζάρει για τον φωτογράφο σε άλλο σημείο, αλλά -το σημαντικότερο- και την άλλη πλευρά της ‘στέρνας’. Δίπλα από την είσοδο του μνημείου που ο κ. Αθ. Νικόπουλος ταυτοποίησε πριν χρόνια ως «Τεκέ Κουραχανέ», που κατά Β. Δημητριάδη σημαίνει Οίκος Αναγνώσεως του Κορανίου.
Οι μόνες γνωστές κοντινές φωτό του κτιρίου προ φωτιάς είναι, νομίζω, η προηγούμενη και αυτή εδώ. Και οι δυο δείχνουν την είσοδό του με τον μικρό θόλο.
Στον πίνακα της Μουφτείας Θεσσαλονίκης για τα «κατά την πυρκαϊάν της 5ης Αυστούστου 1917 αποτεφρωθέντα Κοινοτικά Καθιδρύματα» το κτίριο εμφανίζεται στο νούμερο 7 ως ημίκαυστο. Και πράγματι το βλέπουμε σε αρκετές πανοραμικές φωτογραφίες μετά τη φωτιά. Απ’ αυτές, ξέρουμε ότι η είσοδός του βρισκόταν στην δυτική πλευρά. Και έτσι, με τη βοήθεια της στέρνας, μπορούμε να τοποθετήσουμε το σπίτι που φαίνεται στο βάθος της αρχικής φωτογραφίας στα «βόρεια», δηλαδή στην Αριστοτέλους/Ολύμπου, και να το εντοπίσουμε στην φωτογραφία των Schultz & Barnsley, πάνω από 25 χρόνια νωρίτερα. Το βλέπουμε εδώ σημειωμένο με κίτρινο και δίπλα του προς τα αριστερά τον θόλο του Κουραχανέ.