Το Χαμζά Μπέη, ως “αριστούργημα σκοτεινής αιθούσης”: ο κινηματογράφος Αλκαζάρ.
Σπύρος Αλευρόπουλος
Facebook:
https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/1192942004528764
Αυτό που απέμεινε μετά το κλείσιμό του και για πολλά χρόνια να θυμίζει ότι κάποτε εδώ υπήρξε κινηματογράφος
Το Αλκαζάρ πρέπει να άνοιξε την 1-1-1931. Σ' ένα διαφημιστικό της σημείωμα η Μακεδονία (7-1-1931) αναφέρει:
Το Αλκαζάρ επιμένει με ταινίες βωβού κινηματογράφου με ορχήστρα 10 ατόμων. Οι ταινίες διαλέγονται ανάμεσα σε πολλές, η ατμόσφαιρα θυμίζει πλούσιο σαλόνι ισπανικού πύργου με διακόσμηση αραβικού στυλ.
Μακεδονία 27-1-1928.
Ο Αντώνης Θεοδωρίδης από τις στήλες της εφημερίδας καλεί τους υπεύθυνους να “κρημνισθή” το άσχημο τέμενος με την χονδρή εμφάνιση.
Μακεδονία 27-7-1930. Μαθαίνουμε ότι το Χαμζά μπέη πουλήθηκε με την προοπτική να γίνει καπναποθήκη. Εκφράστηκαν αντιρρήσεις, σε κάθε περίπτωση αυτή η προοπτική σε λίγους μήνες ακυρώθηκε.
Οι πρώτες ταινίες που προβλήθηκαν στο Αλκαζάρ.
Το Αλκαζάρ τον καιρό της λειτουργίας του
Από το βιβλίο: “Η χαμένη Εγνατία της Θεσσαλονίκης” των Αναστασιάδη-Χεκίμογλου
Η φωτογραφία συνοδεύεται από απόσπασμα του διηγήματος “Εικόνα δεκακισχιλιοστή” του Τηλέμαχου Αλαβέρα, που και εδώ το παραθέτουμε, λίγο πιο εμπλουτισμένο.
“Πάνω στην Εγνατία, το παλιό σινεμά Αλκαζάρ. δηλαδή το τζαμί, το οποίο νοικιαζόταν χρόνια πολλά για ταινίες δεύτερης προβολής κυρίως, κάτι λίγες εποχές, ίσως και για πρώτης. Όπου γίνονταν πολλά και διάφορα και όπου ακόμα το κτίσμα στηρίζεται με αντηρίδες από τις μέρες του μεγάλου σεισμού, άσε και τα παπουτσάδικα που σφίγγονταν κι αυτά μες στ' αντιστηρίγματα, τ' αντιστύλια και πλάνταζαν το μνημείο...
Το “Αλκαζάρ” δε μετακινήθηκε ποτέ. Μήτε οι σεισμοί το αλλοίωσαν. Οι κάτοικοι της πόλης, ναι. Αυτοί οι συμπολίτες...Και τα χρόνια που ο άνθρωπός μας έζησε, από την Κατοχή βέβαια κι ύστερα, έχει να μαρτυρήσει για τον περιβάλλοντα χώρο περισσότερο, παρά για το ίδιο το κτίσμα. Από την εποχή που παρακολουθούσε τα δυο στη σειρά έργα, άλλοτε με άνεση καθισμένος στα κόντρα-πλακέ καθίσματα κι άλλοτε στις κολόνες του περιστυλίου ορθίως, έφηβος μιας άθλιας εμπειρίας, μιας πανάθλιας ανάγκης για επιβίωση αλλά και εκτίναξη. Έβρισκε εκεί μέσα καταφυγή στα μισοσκόταδα, καθώς οι τοίχοι οι ωχροκίτρινοι αντιφέγγιζαν πίσω από τις σκιές, πίσω απ' το περιστύλιο και μαζί με τις ταινίες παρακολουθούσε πρόσωπα ρουφηγμένα ή απαιτητικά.”
Κάποια στιγμή εμφανίστηκαν και τούρκικα φιλμ
1-12-1963 Μακεδονία
Η γνωστή φωτογραφία με το αίθριο του τζαμιού ως εσωτερικό του κινηματογράφου.
Προφανώς δεν θυμίζει ιδιαίτερα “πλούσιο σαλόνι ισπανικού πύργου με διακόσμηση αραβικού στυλ”. Θα ήταν ενδιαφέρον να ξέραμε πώς ήταν όταν άρχισε να λειτουργεί ως κινηματογράφος.
Άρχισε και συνέχισε ως κινηματογράφος έργων πρώτης προβολής για πολλά χρόνια μέχρι το 1972.
Το 1972 κάποιοι κινηματογράφοι Α' προβολής άρχισαν να προβάλλουν καθημερινά 2 έργα. Ένας απ' αυτούς ήταν και το Αλκαζάρ. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τον Φεβρουάριο του 1973.
Εδώ Μακεδονία 25-6-1972
Στις 11-2-1973 το Αλκαζάρ υπάρχει ακόμη σ αυτήν την ενδιάμεση κατηγορία. Την ίδια μέρα διαφημίζεται το πρόγραμμα της επόμενης εβδομάδας. Είναι η εβδομάδα που τελειώνει αυτή η παράδοξη κατάσταση. Η ΑΒ κατηγορία δεν υπάρχει πλέον και το Αλκαζάρ γίνεται κινηματογράφος έργων β' προβολής. Από πρωίας μάλιστα, όπως αναφέρεται στην διαφήμιση.
Οι κινηματογράφοι Α' προβολής προβάλλουν ένα μόνο έργο.
Τα έργα της Κυριακής 18-6-1978 δυο μέρες πριν τον σεισμό που διέκοψε την λειτουργία του.
Το 1991
Τέμπερα του Ντίνου Παπασπύρου
Η φωτογραφία αυτή έχει κυκλοφορήσει με το σχόλιο ότι δείχνει τον Ανδρουτσόπουλο και την συνοδεία του μπροστά στο Αλκαζάρ το 1973. Έψαξα να βρω αν το Αλκαζάρ έπαιξε ποτέ αυτόν τον συνδυασμό έργων. Δεν τον βρήκα. Τον Μάρτιο του 74 το “Διεστραμμένο τρίγωνο” προβλήθηκε σε κινηματογράφο Α' προβολής, ενώ τον επόμενο μήνα στο Αλκαζάρ, μόνο που το συνοδευτικό έργο ήταν το “Με λένε Στέλιο”. Κατά τα άλλα δεν βλέπω η μορφή του κτιρίου να θυμίζει το δικό μας Αλκαζάρ.