Τρία εισιτήρια τραμ και μια περιγραφή τους από την Mary Gladwin
Τρία εισιτήρια τραμ από το φωτογραφικό άλμπουμ της Mary Gladwin, και μια γραφική περιγραφή της ίδιας από τα απομνημονεύματά της, με πηγή το ohiomemory.org.
«Οι τιμές των εισιτηρίων του τραμ ήταν το πιο περίπλοκο πράγμα στην Θεσσαλονίκη. Η Ερυθροσταυρίτισσα μπήκε στην Β’ θέση ενός τραμ, όπου δεν υπήρχε χώρος ούτε για να πέσεις κάτω, πλήρωσε το αντίτιμο και έλαβε ένα μικρό χρωματιστό εισιτήριο. Σε λίγα λεπτά, την έσπρωξαν στην Α’ θέση, έδωσε ένα νόμισμα μικρής αξίας και αντάλλαξε το εισιτήριό της με ένα άλλου χρώματος. Ένας Σέρβος αξιωματικός της παραχώρησε μία θέση -πλήρωσε κάτι ακόμα και της αντικατέστησαν πάλι το εισιτήριο με άλλο χρώμα. Οι τιμές ήταν ακόμα πιο περίπλοκες γιατί υπήρχε έκπτωση εάν ήσουν «στρατιωτικός ή μέλος του Ερυθρού Σταυρού». Μόλις η Ε.Σ. κάθισε, πήρε μια βαθιά ανάσα και ετοιμάστηκε να κοιτάξει τους διπλανούς της, αλλά πριν προλάβει να πάρει δεύτερη ανάσα, ένας ελεγκτής τής ζήτησε το εισιτήριό της, το εξέτασε προσεκτικά για να βεβαιωθεί ότι δεν ήταν πλαστό, και η μικρή διαδρομή της τελείωσε. Τα νομίσματα που λάμβανες για ρέστα προέρχονταν απ’ όλον τον κόσμο (το αμερικάνικο σεντ ήταν πολύ μικρό): από την Τυνησία, την Κύπρο, το Σαν Μαρίνο, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, την Αργεντινή, το Βατικανό, το Δουκάτο του Λουξεμβούργο, την Αυστραλία και το Βέλγιο. Μερικά νομίσματα ήταν πολύ παλιά, συλλεκτικά».
Η Γκλάντγουιν ήρθε στη Θεσσαλονίκη τον Φεβρουάριο του 1917 και έμεινε (με διάφορα πηγαινέλα) περίπου ενάμιση χρόνο. Εκείνης της εποχής πρέπει να ήταν τα εισιτήρια που δημιουργούν μία εύλογη απορία: Πώς τους ήρθε και γράφοντας τα λεπτά με το λατινικό αλφάβητο κόλλησαν αυτό το τελικό s; Μια δική τους εκδοχή για τον πληθυντικό της λέξης στα «ξένα», μάλλον.
Μάρα Νικοπούλου