Η Μονή Λαζαριστών
Χτισμένη το 1886 από τους καθολικούς μοναχούς του τάγματος του Αγ. Βικεντίου, στην Θεσσαλονίκη ανέλαβαν κυρίως το έργο του προσηλυτισμού των βουλγαρόφωνων Σλάβων. Για τελευταία φορά λειτούργησε το 1913 με 32 Βούλγαρους και 10 καθολικούς από την Σύρο. Με το τέλος της σχολικής χρονιάς και την ελληνοβουλγαρική σύρραξη το σχολείο κλείνει οριστικά. Το 1916 μετατρέπεται σε νοσοκομείο του Γαλλικού στρατού. Έκτοτε στέγαζε πρόσφυγες ενώ μοναχοί συνέχιζαν την εκεί διαβίωσή τους. Στην κατοχή επιτάσσεται από τους Γερμανούς και στον εμφύλιο στέγαζε τα ΤΕΑ. Τα επόμενα χρόνια και μέχρι τον σεισμό του 1978 συνέχιζε να στεγάζει οικογένειες απόρων. Το 1983 κηρύσσεται διατηρητέο, αγοράζεται από το Ελληνικό Δημόσιο και χαρακτηρίζεται Πολιτιστικό Κέντρο της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Τα έργα τελειώνουν το 1997 και έκτοτε χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Από την ιστοσελίδα https://www.monilazariston.gr/6845B6D7.el.aspx
Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια από τον Αλ. Αθάνατο που είχε δουλέψει στην αποκατάσταση της Μονής:
”...μας επέβαλαν την αποκατάσταση η αποκατάσταση κάποιων καμινάδων στο δυώροφο κτίριο, την ανακατασκευή της εισόδου του περιβόλου μπροστά από αυτό με τα καμπύλα τμήματα των τοιχείων, την ανάδειξη της κατασκευής των τοξωτών οροφών στο τριώροφο κτίριο μέσα από επιδαπέδιες προθήκες και την αποξήλωση των επιχρισμάτων στο υπόγειο ώστε να φανεί η φέρουσα τοιχοποιία με τούβλα. Ειδικά για το τελευταίο, δεν ήθελα να ανοίξω νέα μέτωπα σε μεγάλες επιφάνειες, έτσι πρότεινα να κάνουμε εμφανείς τις τοιχοποιίες στο μικρό δωματιάκι του υπογείου κάτω ακριβώς από την είσοδο του μουσείου. Οταν αρχίσαμε την αφαίρεση των επιχρισμάτων, παρατήρησα πως κάτω από τα δικά μας επιχρίσματα υπήρχε ένα στρώμα καφέ χρώματος πάνω από τα τούβλα. Καθώς δεν ήθελα να καταστρέψω κάτι που δεν ήξερα την αξία του, φώναξα την εφορεία νεωτέρων μνημείων να το δει πριν προχωρήσουμε. Πράγματι, ήρθε η υπεύθυνη, και μόλις το είδε άρχισε όλο χαρά να αναφωνεί “ω, είναι υπέροχο! Να καθαρίσετε τα επιχρίσματα σε όλο το δωμάτιο με προσοχή, ώστε να φανεί όλη η επιφάνεια”. Τι είναι, ρώτησα και εγώ... “Υπολείμματα οργανικής ύλης, εδώ ήταν ο βόθρος παλιά”... Από ανάρτηση στις ΠΦΘ
Η Μονή από την σημερινή Ακριτών στην Σταυρούπολη
Η παλιότερη απεικόνισή της σε γκραβούρα
Η λήψη πρέπει να είναι από την σημερινή λεωφόρο 28ης Οκτωβρίου
Η λήψη από την γυναικεία Μονή των αδελφών του Ελέους απέναντι από την Μονή Λαζαριστών
Λίγο πριν αρχίσουν οι εργασίες αποκατάστασης μετά τον σεισμό.
Από την σημερινή Κολοκοτρώνη, απ όπου και η σημερινή είσοδος
Από τον ιστότοπο της Μονής Λαζαριστών.