Συναγωγή Μπεθ Σαούλ

31 Μαΐου 2023

Η είσοδος της στο ύψος της οδού Βασ. Όλγας 55. Ο κύριος όγκος της στην αρχή της οδού Σααδή Λεβή.

Το 1895 στην περιοχή μεταξύ Αγίας Τριάδας και Ανάληψης η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων ήταν Εβραίοι. Η έλλειψη λατρευτικού χώρου στις “Εξοχές” αντιμετωπίστηκε με αίτημα στον Σουλτάνο για ανέγερση Συναγωγής. Ο Σαμουήλ Σαούλ Μοδιάνο παραχώρησε οικόπεδο 500 μέτρων μέσα στο κτήμα του. Ενώ τα αρχικά σχέδια υπογράφει ο Ξενοφών Παιονίδης, τελικά το έργο ανατέθηκε στον Vitaliano Poseli. Άδεια ανέγερσης δόθηκε με αυτοκρατορικό φιρμάνι το 1895. Το 1898 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος. Η σύζυγος του Σαούλ Μοδιάνο, Φακίμα κατέβαλε το σύνολο των 1200 λιρών για την ολοκλήρωση του έργου. Ονομάστηκε Σαούλ, αφιέρωμα στον σύζυγο της. Ολοκληρώθηκε ένα χρόνο μετά, το 1899.

Μετά την καταστροφή όλων των συναγωγών στο κέντρο της πόλης (πυρκαγιά 1917), η Μπεθ Σαούλ λειτούργησε σαν η βασική κοινοτική συναγωγή. Ανατινάχθηκε από τους Γερμανούς το 1943 μετά την αποχώρηση του τελευταίου συρμού των 45.000 εκτοπισμένων για τα κρεματόρια της Πολωνίας. Μια ναζιστική κτηνωδία. Νωρίτερα την είχαν αποψιλώσει από ό,τι πολύτιμο, όπως άλλωστε έκαναν και με τα σπίτια των εκτοπισμένων. Νέοι συρμοί τραίνων ξεκινούσαν για την Γερμανία αυτήν την φορά με την προίκα των ναζί από το μεγάλο πλιάτσικο. Όλοι αυτοί οι λήσταρχοι έγιναν αποδεκτοί σαν φυσιολογικοί πολίτες μετά τον πόλεμο. Τα τιμαλφή στους γερμανούς, οι ιδιοκτησίες στους ντόπιους συνεργάτες και παρατρεχάμενους. Καμία κάθαρση, εδώ κι εκεί. Συγκάλυψη.

Έναυσμα για την ανάρτηση πήρα από πρωτοεμφανιζόμενο φιλμ επικαίρων του ΑΠΠ. Στην οικία Σεφιγιέ Τελτζή, μετέπειτα Αθηνοδώρου, Βασ. Όλγας 38, γωνία με Κάκκαβου, Νοέμβριο του 1918, οι σύμμαχοι γιορτάζουν τα επινίκια του πολέμου. Από την είσοδο της οικίας Τελτζή απέναντι ορατή η συναγωγή αλλά και τα σπίτια στην είσοδο της. Αριστερά κατάστημα κάποιου Σαρφατή μάλλον “Υποδηματοπωλείο”. Δεξιά της εισόδου μια κανονική διόροφη οικοδομή με μπαλκόνια. Τα βλέπουμε για πρώτη φορά.

Είναι πολύ λίγες οι φωτογραφίες της βάρβαρα ανατιναγμένης συναγωγής. Συγκέντρωσα και κάποιες παλιότερες για να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα.

Δαυίδ Μπράβος Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid032sHLQxT8BYxy9qazYvbpG3WUaeRxgHruexZgnA7xDAKEawReEGi2L1q7rjM9NhEil

Στην οικία Σεφιγιέ Τελτζή, μετέπειτα Αθηνοδώρου, Βασ. Όλγας 38, γωνία με Κάκκαβου, Νοέμβριο του 1918, οι σύμμαχοι γιορτάζουν τα επινίκια του πολέμου. Από την είσοδο της οικίας Τελτζή απέναντι ορατή η Συναγωγή.

Μπεθ Σαούλ. Ενώ τα αρχικά σχέδια υπογράφει ο Ξενοφών Παιονίδης, τελικά το έργο ανατέθηκε στον Vitaliano Poseli. Άδεια ανέγερσης δόθηκε με αυτοκρατορικό φιρμάνι το 1895. Το 1898 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος. Ολοκληρώθηκε ένα χρόνο μετά, το 1899.