Η κτιριακή διεύρυνση του Παν. Θεσσαλονίκης: οι αρχικές προτεραιότητες και η ανατροπή τους
Το 1939 άρχισε πρώτα η οικοδόμηση του κτιρίου της Γεωπονικής Σχολής και λίγο μετά του κτιρίου της Φυσικομαθηματικής Σχολής. Και τα δύο έμειναν ημιτελή λόγω των πολέμων. Το πρώτο κτίριο προωθήθηκε αρκετά, ολοκληρώθηκε ο σκελετός του, ενώ το δεύτερο θεμελιώθηκε και κτίστηκε ένα πολύ μικρό τμήμα στην ανατολική πλευρά του. Αυτή η ιεράρχηση σηματοδοτούσε τα βήματα της κτιριακής διεύρυνσης του Παν. Θεσσαλονίκης στη συνείδηση όλου του προσωπικού του και των εκάστοτε πρυτανικών αρχών. Το 1950 ανατράπηκε αυτή η σειρά προτεραιοτήτων. Μεθοδεύτηκε, παράλληλα με την ολοκλήρωση της Γεωπονικής Σχολής, να προωθηθούν τα κτίρια του Χημείου και του Μετεωροσκοπίου. Η οικοδόμηση του κτιρίου της Φυσικομαθηματικής Σχολής υποσκελίστηκε ως το επόμενο βήμα μετά το Χημείο και το Μετεωροσκόπιο (αν υπήρχε οικονομική δυνατότητα και πολιτική βούληση, την πολύ αβέβαιη περίοδο 1950-1955). Το ερώτημα είναι: τι ευνόησε αυτή την αλλαγή προτεραιοτήτων;; Απάντηση, με αναφορά σε επίσημα κείμενα, δεν υπάρχει. Η συγκυρία όμως της περιόδου εκείνης φωτίζει ικανοποιητικά το παρασκήνιο. Το 1949 άρχισε να εφαρμόζεται το σχέδιο Μάρσαλ και το πρόγραμμα βοηθείας της Ελληνο-Αμερικανικής Οργάνωσης Οικονομικής Συνεργασίας τέθηκε σε υλοποίηση αμέσως. Στη Θεσσαλονίκη εγκρίθηκε και ξεκίνησε η οικοδόμηση της “Ανωτέρας Κρατικής Σχολής Αδελφών Νοσοκόμων” (απέναντι από το Παν. Θεσσαλονίκης),το 1949. Όμοια και για δύο κτίρια στο αγρόκτημα του Παν. Θεσσαλονίκης. Αλλά και η τότε ανέγερση του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ είχε παρασκηνιακά τη σκιά της αμερικανικής αποστολής στην Ελλάδα. Πολύ χαρακτηριστική είναι η περίπτωση “της επίσκεψης τον Οκτώβριο του 1950 του υπαρχηγού της Αμερικανικής Αποστολής, Paul Jenkins, στο Παν. Θεσσαλονίκης, περιηγήθηκε στο υπό ανέγερση Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και στα ημιτελή κτίρια, υποσχόμενος ότι θα βοηθήσει κατά το δυνατόν το Πανεπιστήμιο.” Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ορισμένοι καθηγητές πήραν κάποιες πρωτοβουλίες και αξιοποιώντας ευρύτερες διασυνδέσεις τους τις προώθησαν με επιτυχία.
Νίκανδρος Καστανίδης