Το σπίτι με τα κυπαρίσσια πάνω από την Ακροπόλεως
Το σπίτι με τα κυπαρίσσια ήταν το δυτικότερο από την σειρά με τα κτίρια με τις μεγάλες αυλές και τα παράσπιτα μπροστά, που υψώνονταν πάνω από την Ακροπόλεως, λίγο πιο δυτικά από τον Ταξιάρχη (στο σημερινό ΙΚΑ, ας πούμε). Στο πλάι του προς τον θεατή, τώρα βρίσκονται τα σκαλάκια της οδού Μάνιου. Μεγάλο του κομμάτι είχε ζήσει μέχρι πριν 4-5 χρόνια όταν κατεδαφίστηκε ως “επικίνδυνο”. Πίσω του διακρίνεται ο μιναρές του Ικί Σεριφιέ.
Το συγκεκριμένο κτίριο (Ακροπόλεως 13) είχε αποτελέσει αντικείμενο μελέτης που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Διεπιστημονικής Συνεργασίας της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ. Σύντομη παρουσίασή της, δημοσιεύτηκε σε άρθρο της Πολυξένης Γεωργάκη στο «Θεσσαλονικέων Πόλις», τ. 14 το 2004. Εκεί, ανάμεσα στα άλλα πολύ ενδιαφέροντα, περιέχονται και τα στοιχεία που βρέθηκαν στα αρχεία. Μια «έκθεση ερεύνης» του Κτηματικού Γραφείου με ημερομηνία 27/2/1919, αναφέρει πρώτη φορά ως ιδιοκτήτη του ακινήτου -που ήδη από το 1916 ήταν εγκαταλελειμμένο και «κατειλημμένο» από πρόσφυγες χωρίς συμβόλαιο ή ενοίκιο- τον Κεμάλ Αλλατίν, όνομα που παραπέμπει σε ντονμέ. Στο ίδιο έγγραφο καταγράφονται λεπτομερώς τα ονόματα και οι χώροι που καταλαμβάνονται από τον καθένα, προκειμένου να υπολογιστούν αναδρομικά τα χρωστούμενα ενοίκια, ενώ προηγουμένως αναφέρεται ότι η οικία των 15 δωματίων με ένα μαγαζί –ποτοποιείο- ήταν ιδιοκτησία του «Οθωμανού αποδημήσαντος κατά των Βαλκανοτουρκικών πολέμων εις Τουρκίαν, Κεμάλ Λατίν Βέη». Τα επόμενα χρόνια το όνομα συναντάται με κάποιες παραλλαγές, αλλά η μελετητική ομάδα δεν βρήκε κάποια παραπάνω στοιχεία στα ισραηλιτικά και μουσουλμανικά βιβλία του Υποθηκοφυλακείου –ούτε για το έτος ανέγερσης ούτε για το αρχικό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Υπολογίζουν πάντως ότι χτίστηκε γύρω στα 1870 (Το σίγουρο είναι ότι το 1889 υπάρχει, καθώς διακρίνεται και στη φωτογραφία των Schultz & Barnsley). Το άρθρο συνοδεύεται από πολλές σύγχρονες φωτογραφίες (του 2001, όπως οι δυο που ακολουθούν), σχέδια και τεκμήρια από τις έρευνες στα αρχεία.
Το κυπαρίσσια στο βάθος ψηλά (και κάποιες αυλές), σε φωτογραφία αντίθετης κατεύθυνσης, πίσω από το Ικί Σεριφιέ
Εδώ σε απόσπασμα πανοραμικής του 1915-16 (με πράσινο η Ακροπόλεως μέχρι την συμβολή της με την Θεοτοκοπούλου).