Παπάφειο Ορφανοτροφείο
Κτίστηκε σύμφωνα με τη διαθήκη του Ιωάννη Παπάφη σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη.
1894 ξεκίνησαν οι εργασίες, 1903 τελείωσαν. Η αρχική χρήση του ιδρύματος καταπατήθηκε και παραβλέφτηκε άπειρες φορές. Το 1912, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και μέχρι το Δεκέμβριο του 1913 χρησιμοποιείται σαν στρατιωτικό νοσοκομείο. Το Αγγλικό Στρατηγείο Ανατολής έκανε κατάληψη 1917 -1919, ενώ το 1921 στεγάζει και πάλι το στρατιωτικό Νοσοκομείο. Έμεινε ανεπίτακτο μόνο στο διάστημα Ιουνίου 1922 – Απριλίου 1923, οπότε και επιτάχθηκε ξανά από τις στρατιωτικές υγειονομικές αρχές,
1936 – 1938 χρησιμοποιείται για τη στέγαση του Παθολογικού τμήματος του Δημοτικού Νοσοκομείου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής Γενικό Γερμανικό Νοσοκομείο. Στη συνέχεια καταλαμβάνεται από το ΕΛΑΣ και το Δεκέμβριο του 1944 εγκαθίσταται σ’ αυτό το Αγγλικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Μόλις το 1947 επανέρχεται στην αρχική του χρήση.
Από τα λαμπρότερα κτίρια της παλιάς πόλης αλλά κυρίως ίδρυμα σημαντικό και πολύτιμο. Οι αλλεπάλληλες επιτάξεις του δημιούργησαν πολλές φορές συνθήκες διάλυσης. Μετά το 1912 η κρατική πρόνοια ήταν σχεδόν μηδαμινή. Για την Αθήνα ήταν απλά ένα ακόμη ορφανοτροφείο.
από τον Στέφανο Αϊβαζή