Δύο ανιψιές και οι θείοι τους στο Τμήμα Μαθηματικών
Δύο ανιψιές και οι θείοι τους στο Τμήμα Μαθηματικών του Παν. της Αθήνας, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, μ’ αφορμή κάποια ίχνη τους στο παν. Θεσσαλονίκης
Η αφορμή: α) Στην 87η συνεδρίαση της Σχολής Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών του παν. Θεσσαλονίκης, στις 5-12-1930, αποφασίστηκε η πρόσληψη της δ. Κακριδή, στη θέση διδασκάλου των Μαθηματικών, για ένα έτος. Πρόκειται για την Πηνελόπη Κακριδή του Θεοφάνη από την Αθήνα. β) Στις 2-5-1933 ορκίστηκαν οι πρώτοι δύο φοιτητές του Τμήματος Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης. Μεταξύ αυτών ήταν η Αναστασία Λαζαροπούλου του Ιωάννη από την Τερψιθέα (παλ. Βετολίτσα) Αιτωλοακαρνανίας.
Νίκανδρος Καστανίδης
Φωτογραφία: το παν. Θεσσαλονίκης, γύρω στο 1932
Η Πηνελόπη Κακριδή (περ. 1910 -1957) ήταν κόρη του Θεοφάνη Κακριδή, καθηγητή της Λατινικής Φιλολογίας στο παν. της Αθήνας και της Ελένης-Μαρίας Χατζιδάκι (κόρη του Ιωάννη Χατζιδάκι, παλιότερου καθηγητή των Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας) κι ανιψιά του Νικόλαου Χατζιδάκη, καθηγητή, τότε, των Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας. Αδελφός της Πηνελόπης ήταν ο Ιωάννης Κακριδής (1901-1992), ο γνωστός καθ. της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Κι ο δεύτερος αδελφός της ήταν ο Γεώργιος Κακριδής (1908-1959), καθ. στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Όπως φαίνεται ήταν σ’ έναν οικογενειακό κύκλο με καθηγητές πανεπιστημίου.
Η Πηνελόπη Κακριδή πέρασε στο Τμήμα Μαθηματικών της Αθήνας το 1926, ύστερα από επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις. Έκανε εγγραφή στο Τμήμα αυτό, αλλά δεν παρακολουθεί τα μαθήματα γιατί, τότε, έφυγε στη Γερμανία (πιθανότατα με τον αδελφό της Γιώργο) και εγγράφτηκε στο παν. του Μονάχου, όπου δίδασκε ο επιφανής έλληνας μαθηματικός Κων. Καραθεοδωρή. Το 1929 επέστρεψε, αναγνωρίστηκαν οι σπουδές της στο Μόναχο και ύστερα από επιτυχείς εξετάσεις των μαθημάτων του Γ’ έτους του Τμήματος Μαθηματικών της Αθήνας συνέχισε τη φοίτηση της στο Δ’ έτος του εν λόγω Τμήματος. Στις πτυχιακές της εξετάσεις αρίστευσε.
Η βαθμολογία των πτυχιακών εξετάσεων της Π. Κακριδή
Αμέσως μετά την ορκωμοσία της έγινε αποδεκτή σε θέση διδασκάλου των Μαθηματικών στο παν. Θεσσαλονίκης. Πιθανότατα το ενδιαφέρον της για επαγγελματική μετανάστευση να σχετίζεται με το διορισμό του αδελφού της, Ιωάννη Κακριδή σε θέση υφηγητή στο ίδιο πανεπιστήμιο. Και η ευκολία της συγκεκριμένης αποδοχής της οφείλεται στις καλές ακαδημαϊκές σχέσεις του Νικολάου Κριτικού (1894-1986) [του μοναδικού τότε καθηγητή των Μαθηματικών στο παν. Θεσσαλονίκης] με το θείο της Νικόλαο Χατζιδάκη. Ωστόσο, κάτι άλλαξε στις προσδοκίες της και δεν ανέλαβε τα σχετικά καθήκοντά της. Από όσα είναι γνωστά, λίγους μήνες μετά προσλήφθηκε ως προσωρινή βοηθός στο Σπουδαστήριο Μαθηματικών του παν. της Αθήνας και το 1932 με την ψήφιση του νέου νόμου για τα πανεπιστήμια, το 1932, διορίστηκε ως βοηθός στην έδρα της Μαθηματικής Ανάλυσης, που είχε ο θείος της Νικόλαος Χατζιδάκης. Στη θέση αυτή έμεινε μέχρι το ακαδ. έτος 1938-39.
Η φωτογραφία είναι ένα αναμνηστικό στιγμιότυπο αμέσως μετά την ορκωμοσία
μαθηματικών, ίσως κι άλλων ειδικοτήτων της Φυσικομαθηματικής Σχολής Αθηνών, το 1930. Μεταξύ αυτών είναι κι ο Ιωάννης Αναστασιάδης (με πράσινο βελάκι), μετέπειτα καθηγητής των Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης. Στους καθισμένους είναι, από δεξιά, ο Παν. Ζερβός κι ο Νικ. Χατζιδάκης,
καθηγητές των Μαθηματικών κι ο Κων. Μαλτέζος, καθηγητής της Φυσικής. Πίσω από τον Χατζιδάκη είναι, με επιφύλαξη, η Πηνελόπη Κακριδή.
Η Πηνελόπη Κακριδή το 1935 εκπόνησε τη διατριβή της στο Τμήμα Μαθηματικών του παν. της Αθήνας και αναγορεύτηκε διδάκτορας των Μαθηματικών με εισήγηση του καθ. Παν. Ζερβό. Το 1937 δημοσίευσε δύο εργασίες στο σημαντικό γερμανικό περιοδικό Mathematishe Annalen, με την παρασκηνιακή υποστήριξη, χωρίς καμιά αμφιβολία, του Κων. Καραθεοδωρή. Με αυτά τα προσόντα η ακαδημαϊκή της εξέλιξη θα ήταν φυσιολογική, αλλά ο θείος της είχε αποχωρίσει από την έδρα του το 1938, λόγω ορίου ηλικίας κι ο ισχυρός παράγοντας του Τμήματος Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας, τότε, ο καθ. Νείλος Σακελλαρίου (1882-1955) είχε μακροχρόνιες αντιθέσεις με το θείο της και, απ’ όσο φαίνεται, ήταν υπέρ του ακαδημαϊκού άβατου των γυναικών
Φωτογραφία στα περίχωρα της Αθήνας, γύρω στο 1929, από εκδρομή φοιτητών με καθηγητές
του Τμήματος Μαθηματικών της Αθήνας. Στη μέση ο Π. Ζερβός (γαλάζιο βεκλακι) κι ο
Ν. Χατζιδάκης (με το καπέλο στο χέρι). Ο πρώτος δεξιά είναι ο Ιωάννης Αναστασιάδης και στο άλλο άκρο, αριστερά, η Αναστασία Λαζαροπούλου.
Η Αναστασία Λαζαροπούλου που σπούδαζε Μαθηματικά την ίδια περίπου περίοδο με την Πηνελόπη Κακριδή και τον Ιωάννη Αναστασιάδη, δεν ορκίστηκε μαζί τους στο παν. της Αθήνας, αλλά 3 χρόνια αργότερα στο παν. της Θεσσαλονίκης. Αυτό δεν είναι παράξενο, γιατί κι άλλοι φοιτητές που είχαν δυσκολία για να πάρουν πτυχίο σ’ ένα πανεπιστήμιο ,έκαναν μεταγραφή, αν είχαν τη δυνατότητα, στο άλλο πανεπιστήμιο. Το περίεργο και αντιδεοντολογικό με την περίπτωση της Λαζαροπούλου ήταν ότι δεν είναι καταγραμμένη στα μητρώα φοιτητών του Τμήματος Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης. Και κάτι ακόμη επίσης αφύσικο, μέσα σε 40 μέρες περίπου πήρε πτυχίο από την ημερομηνία έγκρισης της προσέλευσή της στις πτυχιακές εξετάσεις που πήρε η Σχολή Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών του παν. Θεσσαλονίκης. Δηλ. ενώ για πάνω από 3 χρόνια δεν μπόρεσε να περάσει τις πτυχιακές εξετάσεις στην Αθήνα τα “κατάφερε” σε 40 μέρες στη Θεσσαλονίκη και φυσιολογικά σε διαφορετική ύλη!! Σε κανονικούς φοιτητές δεν μπορούν να γίνουν αυτά, χωρίς την υποστήριξη του Αλαντίν. Κι ο Αλαντίν στην προκειμένη περίπτωση ήταν ο καθ. Θεόδ. Βαρόπουλος (1894-1957) του Τμήματος Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης, ο οποίος ήταν αυταρχικός, αδίστακτος και με απόλυτη εξουσία, την περίοδο εκείνη, στο συγκεκριμένο Τμήμα. Και η μαγική λέξη, για την εν λόγω περίπτωση, ήταν “Ζερβός”, δηλ. ο Παναγ. Ζερβός (1878-1952), καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών της Αθήνας, μέντορας του Βαρόπουλου και θείος της Αν. Λαζαροπούλου.
Φωτογραφία: φοιτητική εκδρομή μαθηματικών μαζί με τον Πα. Ζερβό (με το γαλάζιο βελάκι),
όπου συμμετείχε και η Αναστ. Λαζαροπούλου (σε κίτρινο πλαίσιο). Είναι του 1930 περίπου.
Η Αναστασία Λαζαροπούλου γεννήθηκε το 1913 στην Τερψιθέα (Βετολίτσα λεγόταν μέχρι το 1928) Αιτωλοακαρνανίας. Ο πατέρας της ήταν ο ιατρός Ιωάννης Λαζαρόπουλος (1871-1929), σημαντικός παράγοντας της περιοχής και με κλινική στην Βετολίτσα. Η μητέρα της ήταν η εκπαιδευτικός Αλεξάνδρα Ζερβού, αδελφή του καθ. Παν. Ζερβό. Αυτό σημαίνει ότι η Αναστασία είχε θείο τον καθ. Παν. Ζερβό. Η μητέρα της Αλεξάνδρα Ζερβού-Λαζαροπούλου είχε ιδρύσει, με τη συμπαράσταση των αδελφών της, Παναγιώτη Ζερβό (καθηγητή Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας) και Ιωάννη Ζερβό (λογοτέχνη), τα ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Αλεξάνδρας Ζερβού-Λαζαροπούλου, το σχολικό έτος 1921-1922, στην περιοχή Χαροκόπου Καλλιθέας. Το 1962 το σχολείο μεταστεγάστηκε σε ιδιόκτητο κτίριο στη Νέα Σμύρνη Και σήμερα λειτουργεί με τ’ όνομα “Παλλάδιο” στην περιοχή Χέρσωνα Βάρης Αττικής. Η Αναστασία Λαζαροπούλου (1913-1988) εργάστηκε ως καθηγήτρια Μαθηματικών στο ιδιωτικό σχολείο της οικογένειάς της
Το ιδιωτικό σχολείο της Αλεξάνδρας Ζερβού-Λαζαροπούλου στην Καλλιθέα, το 1935, όπου εργάστηκε η Αναστασία Λαζαροπούλου ως καθηγήτρια Μαθηματικών.