Δύο -δυστυχώς πολύ θολές- λήψεις διαφορετικών φωτογράφων με σχεδόν ίδιο καδράρισμα προσεγγίζονται κατ’ αρχήν ‘χαρτογραφικά’ και με τη βοήθεια κυρίως δύο μεταγενέστερων αεροφωτογραφιών. Οι αεροφωτογραφίες και οι πανοραμικές της εποχής σχεδόν όλες σταματάνε ελάχιστα πιο δίπλα από το επιθυμητό σημείο.
Μακάρι να υπάρξει και άλλο υλικό για να προστεθεί στις μόνες ‘κοντινές’ φωτογραφίες της συμβολής Ρακτιβάν με Κλειούς και το περίφημο «Σαλί».
Μάρα Νικοπούλου
Facebook:
https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02Fx3SZ6MGXRJhfPJPk3mXHqKJpUPzH9fdypfri8T3C32e8KD8cvMEfYSY3VQFSadBl
Η γυναίκα ανηφορίζει σ’ έναν δρόμο που κάνει μια λοξάδα δεξιά κρύβοντας προφανώς το άνοιγμα ενός δρόμου. Ίσια μπροστά της γωνιακό, κάπως πολυγωνικό κτίριο με ενιαίο σαχνισί. Ο δρόμος που συνεχίζει αριστερά από το σπίτι κάνει ένα σπάσιμο. [Από δημοπρασία του Delcampe]
Ολοφάνερα στο ίδιο σημείο και αυτή η λήψη «από άλμπουμ Άγγλου αξιωματικού στην Θεσσαλονίκη εποχή 1917-1918», όπως έγραφε στην ανάρτησή της στις ΠΦΘ ο Γ. Σιδηρόπουλος. Αυτή τη φορά, πίσω από το κτίριο φαίνεται κάτι που μοιάζει με καπέλο μιναρέ.
Το τζαμί Σαλί στον χάρτη του Δημητριάδη. Το σπάσιμο που κάνει παραπάνω η Ρακτιβάν καθώς και το άνοιγμα της Κλειούς ολοφάνερα. Το ρυμοτομικό του 1931 μάς δίνει πρόσθετα στοιχεία: την κάπως στρογγυλεμένη στέγη του κτιρίου, το ελαφρύ σπάσιμο που κάνουν τα κτίρια δεξιά πριν την Κλειούς κ.ά.
Ο Άγγλος αξιωματικός, που τράβηξε την δεύτερη φωτογραφία, προφανώς ακολούθησε την Ρακτιβάν καθώς στο ίδιο άλμπουμ περιέχεται και η λήψη που είχαμε αναγνωρίσει εδώ https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0N4dmCP8Dq3eepAd4wYydP4Zokin72EMnXCeRzbRA3NWU2fr8D8aLymnUvHL5hzdXl και αντιστοιχεί στο σημειωμένο με ν. 1 στις επόμενες αεροφωτογραφίες
Τα περισσότερα κτίρια της γειτονιάς είναι παρόντα και στις δύο αεροφωτογραφίες, ακόμα και το δέντρο που είδαμε στις αρχικές. Το 1975, όμως, το επίμαχο κτίριο (σημειωμένο με Χ) έχει γκρεμιστεί. Αντιγράφω από τον Δημητριάδη:
«Το μικρό τέμενος του Ταρακσί Μπαμπά και το μαυσωλείο του ίδιου βρίσκονταν στο δρόμο Σαλί Τεκεσί [Ρακτιβάν]. Σήμερα υπάρχει μόνο το οικόπεδο, ένας τοίχος του τεμένους και μια γωνιά από τη βάση του μαυσωλείου. Στον δρόμο Τσιναρλί Μπακάλ [Κλειούς] βρισκόταν ο τεκές Σαλί Τεκεσί. Σήμερα υπάρχουν μερικοί τοίχοι με ένα παράθυρο. Πλάι του βρισκόταν ένα tabuthane[μαυσωλείο]» Οι αγκύλες δικές μου, όπως και η παρατήρηση ότι γενικά στον Δημητριάδη τα στοιχεία για το (τα) συγκεκριμένα τζαμιά είναι κάπως μπερδεμένα -με πολλά ονόματα και δύο διαφορετικές θέσεις σε μία από τις αναφορές τους, αλλά μόνον μία στον χάρτη, όπου μάλλον ταυτίζονται.
O σχετικά χαμηλός μιναρές του Σαλί ακριβώς στη μέση της εικόνας. Λίγο πιο μακριά, δεξιά, η πίσω όψη του Διοικητηρίου.
Γενικά, οι εικόνες από κείνη την περιοχή δεν είναι πολλές.
Ο μιναρές του Σαλί σε μια -επίσης θολή- λήψη από βίντεο του Α’ΠΠ. Με πράσινο βέλος σημειώνεται η οδός Ολυμπιάδος. Στο ύψος της μύτης του βέλους ξεχωρίζουν οι ‘Φυλακές Κασσάνδρου’, ενώ δεξιά της βλέπουμε τον μιναρέ του Γιακούμπ Πασά τζαμί (Αγ. Αικατερίνη).