Δυο γυναικοκτονίες, η «κληρονομικότητα» και ο…Λευκός Πύργος
Στεκόμαστε λίγο σε μια αστυνομική είδηση που εμφανίστηκε τον Σεπτέμβριο του 1897 στη Journal de Salonique και συνδέεται με το ‘άσπρισμα’ του Πύργου του Αίματος/Κανλί Κουλέ και τη μετονομασία του σε Λευκό. Εννοείται ότι το ρεπορτάζ δεν χρησιμοποιεί την ‘τωρινή ορολογία’. Έχει όμως ενδιαφέρον, και μια ‘ειρωνεία’ που διακρίνεται μάλλον φανερώνει την (προοδευτική για την εποχή) άποψη του συντάκτη για τα εγκλήματα τιμής. Το δημοσίευμα υιοθετεί την εκδοχή που θέλει τον Λευκό Πύργο να έχει βαφτεί από κατάδικο με αντάλλαγμα την ελευθερία του. Οι περισσότερες σχετικές αναφορές σε ιστοσελίδες μιλάνε για το 1891 και γράφουν ότι ο κατάδικος λεγόταν Νατάν Γκιντιλί (Νάθαν Γκουελεντί, κατά άλλες). Δεν ξέρω σε τι πηγές στηρίζονται. Ο Βασίλης Γούναρης, με βάση βρετανικά έγγραφα, τοποθετεί το άσπρισμα του Πύργου στα 1883-4, κατόπιν διαταγής του βαλή Γκαλίπ Πασά. Η άνωθεν διαταγή δεν αποκλείει την δουλειά να την έκανε κατάδικος. Η Journal de Salonique δεν προσδιορίζει τον χρόνο του βαψίματος. Αλλά είτε έγινε το 1891 είτε ακόμα και το 1883, η απόσταση από το 1897 που γράφεται το άρθρο δεν είναι μεγάλη -σίγουρα υπάρχουν ζωντανές μνήμες για την ιστορία του κατάδικου-μπογιατζή.
Μάρα Νικοπούλου
Μία φρικτή συζυγική τραγωδία εκτυλίχτηκε προχτές στην συνοικία Τσαϊρια. Ο επονομαζόμενος Γιακόμπ Νισίμ, οικοδόμος, κακομεταχειριζόταν διαρκώς τη γυναίκα του, η οποία, κουρασμένη απ’ τους καβγάδες, αποφάσισε να χωρίσει. Έγινε αίτηση διαζυγίου στον αρχιραβίνο της πόλης μας και περιμένοντας την οριστικοποίησή του, η καημένη γυναίκα εγκατέλειψε την συζυγική στέγη και πήγε να μείνει με έναν ξάδελφό της στα Τσαϊρια. Την Τρίτη τα χαράματα, ο Γιακόμπ Νισσίμ μπήκε στο σπίτι αυτό, βρήκε τη γυναίκα του στην κουζίνα όπου είχε πάει να πάρει μία κούπα γάλα, και αμέσως, χωρίς να προηγηθεί τίποτα, της κατάφερε με μανία τρεις μαχαιριές, σκοτώνοντάς την επί τόπου. Μετά το κατόρθωμά του, ο δολοφόνος το έβαλε στα πόδια, αλλά η αστυνομία τον κυνήγησε παντού και, προς το μεσημέρι, έπεσε στα χέρια των Αρχών. Αυτό το έγκλημα έχει στοιχεία κληρονομικότητας, καθώς ο πατέρας του δολοφόνου είχε επίσης σκοτώσει την γυναίκα του, την οποία είχε πιάσει να διαπράττει μοιχεία. Aυτός ο ίδιος υπερασπιστής της συζυγικής τιμής είναι σχετικά διάσημος στην Θεσσαλονίκη, μιας και έδωσε το σημερινό του χρώμα στον Λευκό Πύργο που προηγουμένως ήταν κόκκινος. Journal de Salonique, 16/9/1897
*Ευχαριστίες στην Areti Kondylidou και τον Bernard Cuomo που βοήθησαν να ξεκαθαριστεί η τελευταία πρόταση του δημοσιεύματος.
Ο Λευκός Πύργος στα κατάλευκά του σε απόσπασμα γνωστής φωτογραφίας του Paul Zepdji που χρονολογείται στη δεκαετία του 1890.