Το 1998, η Σοφία Λ. Καλπαζίδου εκλέχθηκε καθηγήτρια στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ και είναι η πρώτη γυναίκα που αναδείχθηκε στη θέση αυτή στο συγκεκριμένο Τμήμα.
Νίκανδρος Καστανίδης
Facebook:
https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid05bh4xAsL4FL7HgabXNss9sXfMEyuUbroHYdfd4VPmiMSV1A8jeZycEb9xio1xj1jl
Η Σοφία Καλπαζίδου γεννήθηκε το 1951 στη Ρουμανία ως παιδί οικογένειας πολιτικών προσφύγων. Ο πατέρας της, Λάζαρος Καλπαζίδης, από την Κορομηλιά του Κιλκίς, ήταν ένας αγωνιστής της εθνικής αξιοπρέπειας, των εργασιακών δικαιωμάτων και των σοσιαλιστικών ιδανικών. Τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1940, πάλεψε ενάντια στη γερμανική και βουλγάρικη κατοχή, όπως και ενάντια τους ντόπιους δωσίλογους και ξενοκίνητους σφετεριστές της πολιτικής ζωής.
Σπούδασε Μαθηματικά στο παν. της Κραϊόβα (Craiova) της Ρουμανίας, από όπου πήρε πτυχίο το 1974 και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδικότητας στη Θεωρία Πιθανοτήτων το 1975
Το 1980, προσλήφθηκε ως επιστημονική συνεργάτιδα στο Μαθηματικό Σπουδαστήριο του ΑΠΘ και σε λιγότερο από 3 χρόνια ετοίμασε τη διατριβή της, με θέμα: “Μετασχηματισμοί με προβλέψιμες ανελίξεις”. Αναγορεύτηκε διδακτόρισσα το 1984 και έγινε, την ίδια χρονιά, λεκτόρισσα στον Τομέα Στατιστικής και Επιχειρησιακής Έρευνας του Τμήματος Μαθηματικών.
Το περιεχόμενο της διατριβής της ήταν σχετικό με τα martingales, δηλ, σχετικό με μια ειδική κατηγορία στοχαστικών ανελίξεων. Το συγκεκριμένο ερευνητικό θέμα ήταν πρωτόγνωρο στο Ελληνικό ερευνητικό πεδίο των Πιθανοτήτων. Ούτε στο Τμήμα Μαθηματικών της Θεσσαλονίκης, ούτε στο αντίστοιχο Τμήμα της Αθήνας υπήρχε, τότε, παρόμοιο ερευνητικό ενδιαφέρον και δραστηριότητα. Υπήρχαν, ωστόσο, σχετικές ερευνητικές δημοσιεύσεις Ρουμάνων μαθηματικών και ιδιαίτερα του καθηγητή Marius Iosifescu (επικεφαλής του Κέντρου της Μαθηματικής Σταστικής στο Βουκουρέστι), ο οποίος έπαιξε, όπως φαίνεται, ουσιαστικό ρόλο στον προσανατολισμό, τη μεθόδευση και την εγκυρότητα της εν λόγω διατριβής. Αλλά κι ο Aristide Leonte, καθηγητής Μαθηματικών (εξειδικευμένος στις Πιθανότητες) του παν. της Κραϊόβα και πανεπιστημιακός δάσκαλος της Σοφίας, είχε μια επιστημονική συμβολή στη διατριβή της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα από τα βασικά επιστημονικά της στηρίγματα στη διατριβή της ήταν το Ρουμάνικο μαθηματικό βιβλίο “Teoria jocurilor” (Θεωρία παιγνίων) των George Ciucu, Marius Iosifescu, και Radu Theodorescu.
Το 1985, η Σοφία συνέγραψε με τον καθ. Σ. Κουνιά το βιβλίο “Πιθανότητες ΙΙ-Θεωρία και Ασκήσεις” και το 1987 αναβαθμίστηκε σε επίκουρη καθηγήτρια.
Μετά την ολοκλήρωση του διδακτορικού της ανάπτυξε μια μεγάλη ερευνητική δραστηριότητα,. Στο χρονικό διάστημα 1984-1987 δημοσίευσε 10 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά
Στο χρονικό διάστημα 1988-1990 ασχολήθηκε με το Ελληνικό τμήμα της Bernoulli Society for Mathematical Statistics and Probability. Και το 1990 οργάνωσε, στο πλαίσιο του Τομέα Στατιστικής και επιχειρησιακής Έρευνας του Τμήματος Μαθηματικών ΑΠΘ, μια σειρά σεμιναρίων για τις Στοχαστικές Ανελίξεις και κάποιες επιλεγμένες ομιλίες τις δημοσίευσε ως ξεχωριστό τεύχος, όπου πρωταρχική θέση είχε η ομιλία του Marius Iosifescu.
Το 1992 εξέδωσε το βιβλίο: “Στοιχεία Θεωρίας Στοχαστικών Ανελίξεων” και το 1993 εκλέχθηκε στη βαθμίδα της αναπληρώτριας καθηγήτριας.
Μέχρι και το 1998 είχε 44 επιστημονικές δημοσιεύσεις στα Αγγλικά, τουλάχιστον, τρία Ελληνικά βιβλία (τα 2 με συνεργασία) για φοιτητές και το επιστημονικό βιβλίο “Cycle Representations of Markov Processes” (Springer Publ., 1995).
Το 1998 εκλέχθηκε καθηγήτρια στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ
Η επιστημονική δραστηριότητα της συνεχίστηκε και μετά το 1998, αλλά με μικρότερη παραγωγικότητα. Και το 2002 δημοσιεύτηκε το βιβλίο της “Στοιχεία Μετροθεωρίας Πιθανοτήτων”, για τις ανάγκες της πανεπιστημιακής διδασκαλίας της.
Αναφορικά με το μεγάλο αριθμό δημοσιεύσεων της θα πρέπει να επισημανθεί ότι είναι πραγματικά αξιέπαινη. Όλο το έργο της περιστρέφεται γύρω από τη μετρική θεωρία των συνεχών κλασμάτων και τις κυκλικές αναπαραστάσεις των μαρκοβιανών αλυσίδων, δύο ερευνητικές περιοχές που περιλαμβάνονταν
στο επιστημονικό πεδίο του Ρουμάνου ακαδημαϊκού, καθηγητή Marius V. Iosifescu (1936-2020). Η επιστημονική στήριξη και ώθηση της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον καθ. Iosifescu, γεγονός που είναι δύσκολο να κατανοηθεί απλά ως επιστημονική φιλαλληλία και στοργικότητα. Ίσως, να οφείλεται σ’ έναν συνδυασμό παράλληλης πανεπιστημιακής παιδείας, επιστημονικής “χημείας” και όμοιων πεποιθήσεων της Σοφίας και του καθ. Μ. Iosifescu.
Ωστόσο ο πανεπιστημιακός και διδακτικός της ρόλος δεν ήταν πολύ πετυχημένος. Δεν είχε καθόλου καλή συμβατότητα με τον Μαθηματικό Τομέα που ήταν ενταγμένη. Ούτε η εκπαιδευτική της συμπεριφορά με τους φοιτητές ήταν αποδεκτή. Αρκετές κριτικές φοιτητών ήταν αρνητικές και διατυπώθηκαν δημόσια..
Η πανεπιστημιακή της θητεία ολοκληρώθηκε το 2018, όταν έφτασε στο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση