Στο Αλλατίνη Χαν, από την ταινία “Μάης”
Απ’ όσο φαίνεται, ο «Μάης» του Τάσου Ψαρρά θα μάς δίνει υλικό και για τον Ιούνιο 🙂. Και μάλιστα σημαντικό υλικό, καθώς στα πλάνα του αποτυπώνονται και χαμένα κτίρια με ελάχιστες ή καθόλου (γνωστές) φωτογραφίες.
Όπως το Αλλατίνη Χαν από το οποίο ως τώρα είχαμε μόνον 2 «επίγειες» φωτό, παρά το γεγονός ότι έζησε σχεδόν 100 χρόνια και υπήρξε από τα σημαντικότερα εμπορικά κτίρια της πόλης.
Μάρα Νικοπούλου
Αριστερά στιγμιότυπο από την ταινία. Δεξιά, για την τεκμηρίωση, η μία απ’ τις άλλες δυο γνωστές ως τώρα φωτό του Αλλατίνη, που προέρχεται από τη συλλογή Λαπούρτα και την έκθεση «Θεσσαλονίκης Εμπόριον» και είχε παρουσιαστεί εδώ: https://archive.saloni.ca/302 Από την παλιά ανάρτησή της, κρατάμε και την περιγραφή του Θόδωρου Νάτσινα: «Είναι η πλατεία Χρηματιστηρίου, κοιτώντας νότια. Δηλαδή ο φωτογράφος είναι στην Ερμού και κοιτάει προς Φράγκων, Βασ. Ηρακλείου. Δεξιά η Ουγκώ. Το κτίριο φάτσα πρέπει να είναι το Αλλατίνι Χαν και η πόρτα οδηγούσε σε εσωτερική αυλή με την αντίστοιχη έξοδο στην άλλη πλευρά να βγάζει στην πάροδο Εδέσσης». Θα μας χρειαστεί σε λίγο…
Ενώνοντας και τα υπόλοιπα καρέ της ταινίας που δείχνουν την πρόσοψη του Αλλατίνη Χαν έχουμε μια εικόνα όλου του μήκους του ισογείου του επί της Φράγκων/Β.Ηρακλείου.
Σε άλλο σημείο της ταινίας, το πλήθος περπατάει ξανά την Εδέσσης και περνώντας μπροστά από την μικρή πάροδο -ανάμεσα στο 5 (Κύρτση) και το 3 (Εμνιέτ)– έχουμε την ευκαιρία να διακρίνουμε την έξοδο του Αλλατίνη προς την πάροδο -αυτήν που περιέγραφε ο Θόδωρος Νάτσινας.
Η έξοδος σημειώνεται με κόκκινο στο διάγραμμα της πράξης τακτοποίησης 2875 του 1970. Το βέλος δείχνει την κατεύθυνση της λήψης.
Κρίνοντας και από το διάγραμμα, τα δύο στιγμιότυπα από διαφορετικά σημεία της ταινίας (στο 16’ και το 36’ αντίστοιχα), κατά πάσα πιθανότητα αποτυπώνουν το εσωτερικό αίθριο του Αλλατίνη. Με αντίθετη κατεύθυνση, φυσικά – και μάλλον μέτωπο προς την Φράγκων στην αριστερή, και προς την Εδέσσης στην δεξιά.
Φωτογραφική τεκμηρίωση μπορούμε να έχουμε μόνον από αέρος. Για καλύτερο προσανατολισμό, και στα τρία αποσπάσματα σημειώνεται με κίτρινο ο άξονας της Φράγκων και με μπλε η Β. Ουγκώ. Η δυτική πλευρά του αίθριου (προς την Ουγκώ) δείχνει να μην έχει μπαλκόνι. Αντίθετα, στην 1 και την 3 βλέπουμε φαρδύ σκεπαστό εξώστη προς την πλευρά της Φράγκων.
Από τις αεροφωτογραφίες, επίσης κρατάμε την πλευρά της Β. Ουγκώ, για να δούμε ένα μπόνους στιγμιότυπο με τα κτίρια στις δυο γωνίες της με την Βεροίας. Και τα δύο κατεδαφιστηκαν τα τελευταία χρόνια, χωρίς όμως να έχουν επιζήσει αυτούσια από την περίοδο πριν την πυρκαγιά, καθώς στην πορεία γκρεμίστηκαν όροφοι και έγινε πανωσήκωμα στη βάση τους. Στην πράξη τακτοποίησης 3474/1973 αποτυπώνεται και ο ‘διάδρομος’ που υπάρχει γύρω από το κτίριο της νότιας γωνίας. Στη φωτό, σχεδόν μπροστά του βλέπουμε ότι υπήρχε περίπτερο. Η φαλτσογωνία στο κτίριο της βόρειας γωνία αποτυπώνεται επίσης στο διάγραμμα. Τα παράθυρα στο βάθος βρίσκονται ακόμα στο βόρειο πεζοδρόμιο της Φράγκων, ενώ στο δεξί πεζοδρόμιο διακρίνεται λίγο και η δυτική όψη του Αλλατίνη Χαν.