Το κατάστημα Τίριγγ (טיריננ), από την Μάρα Νικοπούλου.
Το Τίριγγ ιδρύθηκε από τον Victor Tiring και τ’ αδέρφια του και αυτός ήταν o επίσημος τίτλος της φίρμας: «Victor Tiring et freres». Ο Βικτόρ, γιος έμπορα, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1849, ανέπτυξε όμως την καριέρα του στο εμπόριο ενδυμάτων στη Βιέννη. Εκεί το 1882 ίδρυσε την εταιρία εμπορίας και εξαγωγής ανδρικών πρετ-α-πορτέ και απέκτησε υποκαταστήματα μεταξύ άλλων στην Τεργέστη, στο Λβιβ (Λεοντόπολη) της Ουκρανίας, στη Ριέκα (Κροατία), την Αδριανούπολη, την Θεσσαλονίκη, την Χίο και την Ξάνθη. Μεγαλύτερη επένδυσή του πρέπει να ήταν το πολυκατάστημα που έχτισε στο Κάιρο το 1914, αλλά ο Α’ΠΠ επηρέασε σημαντικά (και αρνητικά) τις δουλειές του. Το υποκατάστημα της Θεσσαλονίκης δεν λειτούργησε ξανά μετά τη φωτιά του ’17, ο Βικτόρ πέθανε το 1923 στην Πράγα, τα άλλα υποκαταστήματα του εξωτερικού έκλεισαν το ’24 και το ’28, και η εταιρεία διαλύθηκε οριστικά το 1930.
Αν και δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για το πότε άνοιξε στη Θεσσαλονίκη, το Τίριγγ κατά πάσα πιθανότητα προηγήθηκε του Ορόσντι-Μπακ –και σίγουρα του «Στάιν».
Υπάρχει αναφορά και μάλιστα με διεύθυνση στο Αλλατίνι ήδη από το 1897. Το περίεργο σ' αυτή την διαφήμιση είναι ότι δίνει έτος ίδρυσης πριν τη γέννηση του Βικτόρ -πιθανόν κρατώντας το έτος ίδρυσης της επιχείρησης του πατέρα του στην Κωνσταντινούπολη.
To κείμενο της Journal de Salonique τον Νοέμβριο του 1898 δεν μας δίνει διεύθυνση, ούτε κάποια πληροφορία για το έτος ίδρυσης (γενικά ή στην Θεσ/νίκη).
Μας πληροφορεί όμως ότι τα κρύα φτάνουν σιγά-σιγά και πρέπει να προμηθευτούμε εγκαίρως ζεστά και άνετα ρούχα. Ο Οίκος Τίρινγκ είναι εδώ για να ικανοποιήσει τις πιο φίνες απαιτήσεις μας σε ανδρικά, γυναικεία και παιδικά. Ο Οίκος Τίρινγκ, ο μεγαλύτερος στη Θεσσαλονίκη στο πρετ-α-πορτέ, θα μας ικανοποιήσει επίσης στις τιμές, στην ποικιλία και στην κουπ των προϊόντων του. Η εφημερίδα, προκειμένου να είναι χρήσιμη στους αναγνώστες της, τους παρακινεί να επισκεφτούν τα καταστήματα για να δούνε με τα μάτια τους τι εννοεί.
Ενάμιση χρόνο αργότερα, τον Απρίλη του 1900, μαθαίνουμε ότι ο πρώην διευθυντής του Οίκου Τίρινγκ της πόλης μας αναχωρεί για Κων/λη βιαστικά. Ευχαριστεί την πολυπληθή πελατεία του Τίρινγκ για την συμπάθεια που του έδειξαν, εύχεται και ο αντικαταστάτης του να τύχει της ίδιας εκτίμησης και εμπιστοσύνης.
Ο αρθρογράφος συμπληρώνει ότι είναι γνωστό πως ο κ. Γκρουνστάιν θα γίνει διευθυντής στο Στάιν Καϊρου, πράγμα που λέει πολλά για τον πρώην διευθυντή του Τίρινγκ. ο οποίος, στα μερικά χρόνια που έμεινε μαζί μας έκανε μόνον φίλους...
Ως πιο χρήσιμη πληροφορία της δημοσίευσης κρατάμε το «χρόνια».
Με σκίτσο μιας κοπελίτσας και αναφορά στη διεύθυνση: Φραγκομαχαλάς, Χάνι Αλλατίνι: Αφοί Βικτόρ Τίρινγκ. Πλούσια συλλογή όπως ζακέτες, πελερίνες, μαντώ, γυναικεία ενδύματα, ανδρικά, γυναικεία και παιδικά. Κομψά και σε μειωμένες τιμές. Πώληση χοντρική-λιανική.
Το Τίρινγκ φαίνεται ότι αγαπούσε να διαφημίζεται «με αφορμή» κάτι. Εδώ, η αφορμή είναι αριστερά το Πάσχα και δεξιά οι εβραϊκές γιορτές του φθινοπώρου και λόγω αυτών ανακοινώνουν την άφιξη νέων προϊόντων, κλπ κλπ. Σημασία σ’ αυτό το απόσπασμα έχει η αναφορά στο υποκατάστημα της πόλης μας –στον ενικό. Άρα ακόμα υπάρχει ένα μαγαζί, αυτό στο Αλατίνι Χαν.
Εξτραδάκι στην αριστερή διαφήμιση, το ‘συνδεδεμένο’ υποδηματοποιείο: «Οι κομψοί κύριοι, αυτοί που ντύνονται στο Τίρινγκ, πρέπει να ποδένονται στου Νεχάτ Αλή Μπέη, στην οδό Σαμπρή Πασά».
Τον Σεπτέμβριο του 1904, αναφέρονται στις επερχόμενες γιορτές και την ποικιλία νέων προϊόντων που άρχισαν να φτάνουν. Όσοι θέλουν να προμηθευτούν με μεγάλες εκπτώσεις, μπορούν να προμηθεύονται στοκ από το υποκατάστημά του επί της Σαμπρή Πασά, κοντά στο Grand Bazar.
Ένα χρόνο αργότερα, η μοδίστρα Ροζίν Κοέν προσδιορίζει τη διεύθυνσή της στο «Γκραν Μπαζάρ» απέναντι απ’ το Τίριγκ.
Η ύπαρξη δυο καταστημάτων επιβεβαιώνεται περίτρανα τον Μάρτιο του 1907: Πάλι με αφορμή τις γιορτές, θα προμηθευτούν μια μεγάλη ποικιλία από ανοιξιάτικα. Αλλά «στο δεύτερο υποκατάστημά του, στην τζαντέ Σαμπρή Πασά» εκποιούν στοκ από ανδρικά και παιδικά με έκπτωση 30% επί των αναγραφομένων τιμών. Η εφημερίδα «παρακινεί τους αναγνώστες να επωφεληθούν της ευκαιρίας και να μην περιμένουν την τελευταία στιγμή».
Ο ράφτης Λεβύ που ενημερώνει ότι μετακομίζει στο ισόγειο του Πασάζ Οριεντάλ, απέναντι απ’ το Τίρινγκ, μας κάνει να υποψιαστούμε ότι το Τίρινγκ του Φραγκομαχαλά (το πρώτο κατάστημά του που εξακολουθεί να υπάρχει) πιθανότατα βρίσκεται απ’ την πλευρά του Αλατίνι Χαν που βλέπει στην Βίκτωρος Ουγκώ.
Ορίστε και μια υπερβολή! Ή έστω ‘ο δαίμων του τυπογραφείου’. Εδώ, η JdS αναφέρει 40ετή παρουσία στην πόλη, ενώ η φίρμα μόλις συμπληρώνει το 25ο έτος της γενικά. Το 14ετής όμως δεν είναι απίθανο, εφόσον έχουμε σίγουρα στοιχεία ήδη για 9.
Τον Οκτώβριο του 1907, η δημοσίευση καλεί (με θαυμαστικό) τους ποδηλάτες...
Μαθαίνουμε ότι «το Τίρινγκ είχε την εξαιρετική ιδέα να φέρει μια ποικιλία ρούχων για τους ποδηλάτες του χειμώνα. Κάτι που θα επιδοκιμάσουν όλοι οι σπόρτσμεν που βλέπουν με χαρά ότι η ποδηλασία στην πόλη μας αναπτύσσεται».
Τον Ιούνιο του 1909 «Ξέσπασε φωτιά στο μαγαζί του ράφτη κ. Σαούλ Μόλχο, στην Σαμπρή Πασά. Το περιεχόμενο του μαγαζιού έγινε παρανάλωμα του πυρός. Ήταν ασφαλισμένο για 1000 λίρες στην Ασφαλιστική Νοrth British. To υποκατάστημα του Τίρινγκ και τα μαγαζιά του Ν. Ρεκανάτι υπέστησαν μικρές ή μεγαλύτερες ζημιές, που επίσης καλύπτονται από τις ασφάλειές τους».
Και φτάνουμε στον Φεβρουάριο του 1910, όταν με τίτλο «εξωραϊσμός της πόλης», η Journal de Salonique λέει ότι ξεκίνησε η κατεδάφιση του κτιρίου όπου μεταξύ άλλων στεγαζόταν και το υποκατάστημα του Οίκου Τίρινγκ (προφανώς το τμήμα ανδρικών), στην οδό Σαμπρή Πασά. Στη θέση του θα χτιστεί τριώροφο που έχει ήδη νοικιαστεί για πολλά χρόνια από το Τίριγκ. Κατασκευή των Μπαρούχ και Αμάρ –το όνομα των δύο ικανών αρχιτεκτόνων δεν χρειάζεται σχόλια. Μια λεπτομέρεια που δίνει μια ιδέα για την κομψότητα του νέου κτιρίου: Οι βιτρίνες παραγγέλθηκαν σε οίκο της Βουδαπέστης και θα κοστίσουν 10.000 φράγκα.
Δέκα μέρες μετά, η εφημερίδα επανέρχεται και δίνει πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες: «Αυτή τη στιγμή κατεδαφίζεται το κτίριο της Σαμπρή Πασά όπου στεγαζόταν ο Οίκος Τίρινγκ. Στη θέση του παλιού κτιρίου θα ανεγερθεί ένα πολυτελές τριώροφο κι εκεί θα μεταφερθεί ο Οίκος των Αφών Τίρινγκ. Την ανέγερση του νέου κτιρίου έχουν αναλάβει οι μηχανικοί Μπαρούχ και Αμάρ και θα είναι ένα από τα ωραιότερα, αν όχι το ωραιότερο της Σαμπρή Πασά. Εν αναμονή, το υποκατάστημα του Τίρινγκ μεταφέρθηκε στην ίδια οδό, στο μέγαρο Φρανσές, απέναντι από το Ιταλικό Ταχυδρομείο, όπου όλα τα προϊόντα μας πωλούνται σε τιμές εκποίησης».
Τους επόμενους μήνες, το Τίριγγ διαφημίζει εκπτώσεις -«λόγω μεταφοράς»- και στα δυο μαγαζιά του.
Διαφήμιση για το υποκατάστημα των ανδρικών –αυτό της Βενιζέλου- πάλι με εκπτώσεις 30%. Ενδιαφέρουσες πάντα οι τιμές των προϊόντων. Εδώ, στην περιγραφή χρησιμοποιείται το Φαρμακείο Ραφαέλ –γνωστότερο ίσως από το Ιταλικό Ταχυδρομείο.
Σε προηγούμενη δημοσίευση, τον Μάρτιο του 1910, το εξηγούν ακόμα καλύτερα: απέναντι από το Φαρμακείο Ραφαέλ και δίπλα στο Διεθνές Βιβλιοπωλείο.
«Μια καλή τοποθέτηση χρημάτων», γράφει το τιτλάκι της δημοσίευσης τον Ιούνιο του 1910. «Πλήθος πελατών στον Φραγκομαχαλά χτες, στου Τίρινγκ. Ήταν η πρώτη μέρα της γενικής εκποίησης που οργάνωσε αυτός ο γνωστός Οίκος για να πουλήσει όλο το στοκ του πριν εγκαινιάσει το νέο κατάστημά του» Μια μοναδική ευκαιρία να προμηθευτούν την γκαρνταρόμπα τους ασχέτως εποχής. «Οι κύριοι να ξέρουν ότι πρόκειται για μια καλή τοποθέτηση χρημάτων».
Η Journal de Salonique έπαψε να κυκλοφορεί πριν γίνουν τα εγκαίνια του νέου κτιρίου, κι έτσι δεν έχουμε λεπτομερή αναφορά σαν κι αυτές που συνήθιζε να κάνει. Αλλά και στην «Μακεδονία» δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη καταγραφή του γεγονότος, καθώς συνέπεσαν με τα πολύ έντονα γεγονότα και αλλαγές που γίνονταν στην πόλη. Το νέο κτίριο πάντως δεν μακροημέρευσε –κάηκε ολοσχερώς το 1917. Προηγουμένως όμως ήταν το ψηλότερο της Βενιζέλου (το ανταγωνίζονταν μόνον το Στάιν και δυο ακόμα κτίρια της πλ. Ελευθερίας), όπως βλέπουμε και στην αεροφωτογραφία πριν τη φωτιά [από το «Χρονικό της Μεγάλης Πυρκαγιάς», Α. Καραδήμου-Γερόλυμπου].
Περίεργο επίσης είναι το γεγονός ότι δεν έχουμε κοντινή φωτό του νέου κτιρίου όσο ευημερούσε. Πάντως, τον Αύγουστο του 1913, εμφανίζεται ως αναφορά σε διαφήμιση άλλου, ενώ το ίδιο το Τίριγγ συνεχίζει να διαφημίζεται –κυρίως για τις εκπτώσεις του “λόγω μεταφοράς” που δεν έχει ακόμα γίνει.
Και ενώ ήδη αναφερόταν από πιο πριν ως 'περιγραφή' για τις διευθύνσεις άλλων, τελικά τα εγκαίνια του νέου κτιρίου έγιναν τον Οκτώβριο του 1913 -κάπου 40 μέρες μετά τα εγκαίνια του Στάιν που ξέρουμε. Το οποίο εξάλλου ήταν και ο μεγάλος ανταγωνιστής του καθώς και οι δυο οίκοι ασχολούνταν με ένδυση πρετ-α-πορτέ και υπόδηση. Εδώ η ανακοίνωση στη “Μακεδονία” της 20ης Οκτωβρίου 1913.
Μια εικόνα του τελευταίου ορόφου βλέπουμε στο φόντο κάποιων φωτό της πλ. Ελευθερίας. Για την φωτό του Pierre Jaminet (αριστερά –από Calameo.com) έχουμε και ακριβή ημερομηνία: 11 Φεβρουαρίου 1916.
Το κτίριο καταστράφηκε ολοσχερώς στην πυρκαγιά του ‘17, και -παρότι ξέρουμε ότι δεν ήταν ιδιόκτητο, και σίγουρα θα ήταν ασφαλισμένο, όπως και το εμπόρευμα- ο Οίκος δεν ξανάνοιξε αλλού (όπως π.χ. το Ορόσντι-Μπακ).
Στις δυο φωτό που ακολουθούν, η δεξιά προηγείται βέβαια της αριστερής. Αλλά καθώς και στην αριστερή σημειώνεται ότι είναι του Αυγούστου 1917, βλέπουμε ότι κατέρρευσε (ή το έριξαν καθώς λόγω ύψους θα ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνο) πολύ σύντομα μετά τη φωτιά.
Αριστερά, [από τον οίκο δημοπρασιών Καραμήτσος] η εικόνα των ερειπίων από την οδό Λασκάρεως. Ο άνθρωπος που ποζάρει πάνω στα ερείπια σηματοδοτεί και το τέλος του Τίρινγκ στη Θεσσαλονίκη.
Οι φωτογραφίες του μετά τη φωτιά είναι που διατήρησαν το όνομα του Οίκου ως τις μέρες μας. Παρά το εντυπωσιακό κτίριό του, όμως, το Τίρινγκ δεν είχε ποτέ το εύρος των δραστηριοτήτων που είχε το Ορόσντι-Μπακ.
