Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός (1772-1851)

Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός (1772-1851): οικοδιδάσκαλος των εγγονών του Ιωάννη Γούτα Καυταντζόγλου Από τον Νίκανδρο Καστανίδη. Το χρονικό διάστημα 1814-1821 στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια, πιθανόν, στη Μασσαλία για κάποια χρόνια, ίσως μέχρι το 1827, ο ιερομόναχος Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός φρόντιζε τη μόρφωση των εγγονών του “άρχοντα”, τότε της Θεσσαλονίκης, Ιωάννη Γούτα Καυταντζόγλου (περ. 1748-1819). Η οικογένεια αυτή ήταν μια από τις σημαντικότερες και πιο εύπορες Ελληνικές οικογένειες, στο γύρισμα του 18ου αιώνα. Ο Ιωάννης Γούτας Καυταντζόγλου είχε 3 κόρες (την Αικατερίνη, την Ελισάβετ και τη Δόμνα) κι ένα γιό (τον Μερκούριο). Η Αικατερίνη είχε παντρευτεί τον Γεώργιο Χαρίση και απέκτησε 6 παιδιά: την Πουλχερία (γεν. 1800), τον Ιωάννη, τη Μαρία, τον Θεαγένη (γεν. 1806), την Ταρσή και τον Δημήτριο (γεν. 1814). Η Ελισάβετ παντρεύτηκε τον Σπανδωνή Βασματζη από τις Σέρρες και δεν είναι γνωστό αν είχαν παιδιά. Η τρίτη κόρη του Ιωάννη Γούτα, η Δόμνα, είχε μια κόρη τη Σάρρα (γεν. το 1800 περίπου). Και ο γιός του Μερκούριος είχε παντρευτεί τη Φανή (Θεανώ) Tavernier και απέκτησαν τρεις γιους: τον Λυσίμαχο, τον Λύσανδρο (γεν. 1811) και τον Δαΐφρονα. Ο ιερομόναχος Βαρθολομαίος δίδαξε, κατά πάσα πιθανότητα τα παιδιά της Αικατερίνης Χαρίση και του Μερκούριου Καυταντζόγλου, ίσως και τη Σάρρα, την κόρη της Δόμνας. Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός (κατά κόσμο, Βασίλειος Στέκας) γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1773 στο χωριό Γλυκύ της Ίμβρου. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο νησί του και στην Αίνο. Στις 17 Οκτωβρίου του 1793 μεταβαίνει στη Μονή Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους απ' όπου παίρνει και το προσωνύμιό του. Ασπάζεται τον μοναχικό βίο και στη συνέχεια χειροτονείται διάκονος και ιερέας. Το 1803 επιστρέφει στην Ίμβρο και μαζί με τον αδερφό του ιερομόναχο Κύριλλο ιδρύει, στο πατρικό του σπίτι, σχολείο, όπου γρήγορα συρρέουν πολλοί μαθητές. Επειδή όμως συναισθάνεται τη μετριότητα της παιδείας του, αποφασίζει να συμπληρώσει τη μόρφωσή του μαζί με τον αδελφό του ιερομόναχο Κύριλλο, στη φημισμένη τότε Σχολή των Κυδωνιών, όπου μαθητεύει για τρία χρόνια, έχοντας δασκάλους τον Γεώργιο Σαράφη (1780-1822) και τον Βενιαμίν τον Λέσβιο (1759-1824) σημαντικότατους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Μετά την αποφοίτησή του εγκαθίσταται και πάλι στη γενέτειρά του, την Ίμβρο και συνεχίζει με επιτυχία το διδακτικό του έργο, το οποίο όμως διακόπτει ο λοιμός του 1813. Το 1814 μεταβαίνει στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάζεται ως οικοδιδάσκαλος των παιδιών του προύχοντα και φιλικού Ιωάννη Καυταντζόγλου και του Γ. Χαρίση. Μετά την έκρηξη της Επανάστασης του 1821 για να αποφύγει τους διωγμούς των Τούρκων καταφεύγει στη Μασσαλία. Εκεί μένει μέχρι το 1827. Κατά τη χρονιά αυτή προσκαλείται από την Ομογένεια των Ελλήνων της Βενετίας προκειμένου να διδάξει στη Φλαγγίνειο Σχολή. Στη σχολή αυτή (1827-33), διδάσκει φιλολογικά μαθήματα για επτά χρόνια και την αναδιοργανώνει, ως δάσκαλος και διευθυντής της. Στα χρόνια που ακολουθούν ο Βαρθολομαίος αποκτά πανελλήνια φήμη ως σοφός δάσκαλος και σχολάρχης. Συγκεκριμένα δίδαξε στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας (1834-36), στο σχολείο της Ίμβρου (1836-38), στη Θεολογική Σχολή του Φαναρίου στην Κωνσταντινούπολη (1838-40), στην Εμπορική Σχολή της Χάλκης (1840-46) και τέλος στην Αθωνιάδα Σχολή (1848-49). Απεβίωσε στη μονή Κουλουμουσίου του Αγίου Όρους στις 12 Ιουλίου του 1851 Ένα από τα 13 βιβλία που έγραψε ή επιμελήθηκε και εκδόθηκαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρέμειναν σε χειρόγραφη μορφή κι άλλα έργα του, μεταξύ αυτών και Στοιχεία Αριθμητικής Ένα ακόμη από τα βιβλία του Μια απεικόνιση της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 19ου αιώνα