ή αλλιώς στον Πράσινο Στύλο
Από φωτογραφικό άλμπουμ του 1894 που δημοπρατείται, ο Ευστάθιος Ασλανίδης αναγνωρίζει σ΄ένα κλισέ την κρήνη της Αχειροποιήτου.
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε μόνον το εσωτερικό της, το οποίο είχε φωτογραφίσει ο Orest Tafrali. Η φωτογραφία του Tafrali αναδημοσιεύεται στην διδακτορική διατριβή του Κ. Θ.Ράπτη “Αχειροποίητος Θεσσαλονίκης-αρχιτεκτονική και γλυπτός διάκοσμος”, ΑΠΘ, 2016,τόμος 1ος, σελ.167 καθώς και στο βιβλίο του Ιωάννη Αρτόπουλου “Οι κρήνες της Θεσσαλονίκης αφηγούνται” (2016) σ.172-3, όπου περιγράφονται τα ανάγλυφα που βρίσκονταν στην όψη της.
Το παράδοξο είναι ότι γνωρίζουμε και αυτόν που την κατέστρεψε...
Η λήψη με την κρήνη δυτικά του τουρμπέ της Αχειροποιήτου. Αγ. Σοφίας και Παπαγωργίου, στα 1894
Η όψη της κρήνης
Περιέχεται στο “Αχειροποίητος Θεσσαλονίκης-αρχιτεκτονική και γλυπτός διάκοσμος”, διδακτορική διατριβή του Κ. Θ.Ράπτη, ΑΠΘ, 2016,τόμος 1ος, σελ.167
Αριστερά, δυτικά του τουρμπέ, φαίνεται το τμήμα στο οποίο ανήκε η κρήνη και είναι κατεστραμμένο (και όχι μόνο αυτό). Πίσω διακρίνεται ο ναός της Αχειροποιήτου. Μπροστά μας η Παπαγεωργίου.
Κατά μήκος της Παπαγεωργίου στην γνωστή λήψη του Fred Boissonnas
“... την κρήνη κατέστρεψα εγώ το 1912....”
γράφει ο Χρ. Γουγούσης, στην Μακεδονία 31/10/1927
Προφανώς αυτή είναι η βρύση την οποία χρησιμοποιεί στην αγγελία για την νέα της έδρα η διπλωματούχος μοδίστρα Τερέζ Εμκέ, τον Νοέμβριο του 1906. Η ‘περιγραφή’ πάντως έχει κάποια περίεργα στοιχεία. « [ ... ] ανάμεσα στον δρόμο του Αγίου Αθανασίου και του Αγ.Νικολάου Εσκί Τζουμά (πράσινοι στύλοι) κοντά στην κρήνη νούμερο 9 [ ... ]» Όπως είναι εκφρασμένο, το νούμερο 9 παραπέμπει στην κρήνη – κάτι που δεν γνωρίζουμε αν ισχύει καθώς δεν ξέρουμε καμία άλλη αναφορά για αριθμημένες κρήνες εκείνη την εποχή. Φαίνεται ότι κάτι χάθηκε στη μετάφραση προς τα γαλλικά γιατί εδώ και ο Άγιος Νικόλαος δείχνει να ταυτίζεται με το Εσκί Τζουμά [Αχειροποίητο]. Μάλλον, όμως, έτσι ορίζει την οδό Πτολεμαίων. Όπως και να ‘χει σημασία έχει η αναφορά «πράσινοι στύλοι» μαζί με την κρήνη και την γειτονιά της Αχειροποίητου”.