Το Μέγαρο Μοσκώφ στη Διαγώνιο

Εκλεκτικισμός με επιρροές Αρτ Νουβό και αναφορές Νεοκλασικισμού. Ανήκε στον καπνέμπορο Νικόλαο Μοσκώφ (1885-1938), με σκοπό αρχικά να αποτελέσει καπναποθήκη. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1938 δολοφονήθηκε ακριβώς έξω από το μέγαρο, από απολυμένο εργάτη της καπναποθήκης του. Ένας ακόμη Μοσκώφ, ο Ιωάννης (1911-1944), αδελφός του πρώτου, έπεσε νεκρός από σφαίρα Γερμανού τις τελευταίες μέρες της Κατοχής, σ αυτό το κτίριο. Συγκεκριμένα, ένα βράδυ του 1944, όταν οι Εγγλέζοι βομβάρδιζαν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, βγήκε στο μπαλκόνι του σπιτιού του με αναμμένο τσιγάρο για να δει τι γίνεται, πυροβολήθηκε θανάσιμα, όταν αντιλήφθηκαν τη λάμψη του αναμμένου τσιγάρου του.(βλ. και αναφορά Β. Βασιλικού http://www.sarantakos.com/kibwtos/basilikos_merakatoxhs.html) Επιμέλεια και σχόλια από Δαυίδ Μπράβο, Νίκανδρο Καστανίδη και Θεόδωρο Νάτσινα.

Από τα πρώτα κτήρια της Διαγωνίου-Παύλου Μελά

“Το 1924 οι Μοσκώφ και ο Κωνσταντίνος Σεδένκο αγόρασαν στη Θεσσαλονίκη, στην οδό Παύλου Μελά 18 ( στο ύψος της λεγόμενης “Διαγωνίου”) οικόπεδο 500 τ.μ. Στο οικόπεδο αυτό ανήγειραν τριώροφη καπναποθήκη σε σχέδια του αρχιτέκτονα Δ. Φυλλίζη..... ήδη από το 1931 η καπναποθήκη στην οδό Παύλου Μελά μετατράπηκε σε κατοικία της οικογένειας Μοσκώφ και δημιουργήθηκε νέα καπναποθήκη στην οδό Φράγκων 1, στη συμβολή με την οδό που αργότερα ονομάστηκε Κωνσταντίνου Μοσκώφ. Το κτίριο αυτό είχε κτισθεί το 1908.”

“Ιστορία της Επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη”, τόμος Γ’ (Θεσσαλονίκη, 2004) των Ε. Ρούπα & Ε. Χεκίμογλου, σελ. 228-9.

Δημήτριος Φυλλίζης (1883-1965) από την Τραπεζούντα, ο πολιτικός μηχανικός του οικοδομήματος Μοσκώφ στη Διαγώνιο.