Δυο φωτογραφίες της συλλογής Αλμπαρέλ αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς, πέρα από το «θέμα» τους (δηλαδή τα πρόσωπα που απεικονίζουν), μάλλον δίνουν ίσως τις πρώτες κοντινές εικόνες μέσα στον Συνοικισμό Χιρς κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου.
Από τη Μάρα Νικοπούλου
Από το αφιέρωμα: ο Joseph Pigassou στην Θεσσαλονίκη
Στην φωτό AD11-1673, τρεις πλανόδιοι μουσικοί ποζάρουν για τον φακό του φωτογράφου (ίσως κάποιον από τους γιατρούς συναδέλφους του Αλμπαρέλ που διαθέτουν φωτογραφική μηχανή). Είμαστε σ’ έναν φαρδύ δρόμο με δεντροστοιχία, λίγο πριν από μια διασταύρωση. Τα κτίρια της γωνίας δεξιά είναι ισόγεια. Αυτό που δεν φαίνεται ολόκληρο μάλλον είναι κατάστημα γιατί έχει στέγαστρο. Στην πίσω γωνία, ένα ισόγειο σπίτι με τετράρριχτη στέγη, και με μάντρα και βοηθητικά κτίσματα στην αυλή. Στην αριστερή πλευρά, μισοκρυμμένο πίσω από τον μουσικό, ένα συμμετρικό κτίριο. Απ’ όσο μπορούμε να διακρίνουμε, ισόγεια είναι και τα σπίτια παραπίσω. Μια «ομοιομορφία» αρκετά σπάνια για την Θεσσαλονίκη της εποχής -απόλυτα ταιριαστή όμως με «σχεδιασμένο» συνοικισμό, όπως αυτός του Βαρώνου Χιρς, με κέντρο την νυν οδό Σταύρου Βουτυρά. Δηλαδή λίγο παραδίπλα από το Hopital d’Evacuation.
Την υπόθεση στηρίζει η φωτό AD11-1710, με έναν ηλικιωμένο Εβραίο με χαρακτηριστική φορεσιά που βρίσκεται, αν όχι στον ίδιο δρόμο, σίγουρα στην ίδια γειτονιά με την προηγούμενη φωτό. Το σπίτι αριστερά έχει παρόμοια χαρακτηριστικά. Παραπίσω, και άλλα ισόγεια κτίσματα και δέντρα.
Από τον Συνοικισμό Χιρς, ξέρουμε την γωνία της Σταύρου Βουτυρά με την οδό Παλαιού Σταθμού [εδώ από ανάρτηση του κ. Βρεφίδη στις ΠΦΘ,2015]. Την ίδια γωνία καθώς και κάποιες αεροφωτογραφίες βλέπουμε και στο αφιέρωμα του Δαυίδ Μπράβου -στα χρόνια της κατοχής πια- εδώ: https://archive.saloni.ca/378
Κατά τα άλλα, από τον Συνοικισμό έχουμε εικόνα μόνον από τις λίγες (και δυσδιάκριτες) αεροφωτογραφίες και 2-3 φωτογραφίες μεμονωμένων σημαντικών κτιρίων, όπως αυτές του Κοινοτικού Δημοτικού Σχολείου, αριστερά, [έκθεση Νταούντ Λεβή-Γενικά Αρχεία ΙΚΘ] και της συναγωγής Βαρδάρ στην Στ. Βουτυρά 43, δεξιά, μετά τον Β’ ΠΠ με τα γύρω κτίρια γκρεμισμένα. Και οι δυο φωτό προέρχονται από αναρτήσεις του κ. Βαένα [ΠΦΘ, 2013 κ 2017]
Ακόμη μία φωτογραφία της Συναγωγής από το βιβλίο του του Χρίστου Ζαφείρη “Θεσσαλονίκη – Η παρουσία των απόντων”
Χωρίς να είναι εντελώς σίγουρο, η γυναικεία φιγούρα στο βάθος της πρώτης φωτό μοιάζει να είναι ντυμένη με την χαρακτηριστική εβραϊκή ενδυμασία της εποχής.