Η Αχειροποίητος το 1888
Τότε ήταν το Εσκί Τζουμά, τζαμί για 480 χρόνια. Το εσωτερικό του ναού-τεμένους. Διαδραματίστηκαν εδώ σημαντικές ιστορικές στιγμές .
Κτίστηκε τα μέσα του 5ου αιώνα πάνω σε μεγάλο δημόσιο ρωμαϊκό λουτρό, εικάζεται ότι ακόμα νωρίτερα στη θέση του βρισκόταν ναός της Αφροδίτης. Το 1345 σφαγιάστηκαν μέσα σ αυτόν τον χώρο οι Ζηλωτές. Το Κίνημα των Ζηλωτών κράτησε την εξουσία για 7 χρόνια (1342-1349). Πρώτη λαϊκή δημοκρατία στην παγκόσμια ιστορία, αποτέλεσε την “Κομμούνα” της Θεσσαλονίκης (Γ. Κορδάτος).
Το 1430 ήταν η πρώτη εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί από τον Μουράτ τον Β'. Μετά την άλωση η τελετή για την κατάκτηση της πόλης έγινε εδώ. Από το 1430 μέχρι το 1912 αποτέλεσε το κυριότερο τζαμί με την ονομασία Εσκί Τζουμά (τζαμί της παλιάς προσευχής της Παρασκευής). Στέγασε οικογένειες προσφύγων για πολλά χρόνια. https://archive.saloni.ca/714 Το 1930 λειτούργησε ξανά σαν ορθόδοξος ναός.
Φωτογραφίες από την συλλογή του British School at Athens.
1888. Αχειροποίητος. Τότε ήταν το Εσκί Τζουμά, τζαμί για 480 χρόνια. Το εσωτερικό του ναού-τεμένους.
1908. Αχειροποίητος. Εσκί Τζουμά τζαμί. Κτίστηκε τα μέσα του 5ου αιώνα πάνω σε μεγάλο δημόσιο ρωμαϊκό λουτρό, εικάζεται ότι ακόμα νωρίτερα στη θέση του βρισκόταν ναός της Αφροδίτης.
Δύο κιονοστοιχίες, με 12 κίονες η καθεμία, διαιρούν το ναό σε 3 μέρη.
Το 1430 ήταν η πρώτη εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί από τον Μουράτ τον Β'. Μετά την άλωση η τελετή για την κατάκτηση της πόλης έγινε εδώ. Από το 1430 μέχρι το 1912 αποτέλεσε το κυριότερο τζαμί με την ονομασία Εσκί Τζουμά (τζαμί της παλιάς προσευχής της Παρασκευής).
Βυζαντινό κιονόκρανο.
Σύνθετα ιωνικά κιονόκρανα, χρονολογούνται στα μέσα του 5ου αιώνα, προϊόντα εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης,
Στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας υπάρχει στα τούρκικα η επιγραφή: “Ο σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη. 883” (δηλαδή το 1430).
Παλαιοχριστιανική ξυλόστεγη βασιλική. Κτίστηκε μεταξύ των ετών 450 – 475.
Πολλά διακοσμητικά στοιχεία καθώς και ψηφιδωτά του ναού χρονολογούνται τον 5ο αιώνα, πιστοποιούν την ύπαρξη σημαντικών καλλιτεχνικών εργαστηρίων στη Θεσσαλονίκη εκείνη την εποχή.