Saloni.ca Archive

Ο Ευστάθιος Ασλανίδης πριν έναν χρόνο είχε τοποθετήσει στην Βουλγαροκτόνου το εντυπωσιακό σπίτι μιας πολύ γνωστής καρτ ποστάλ. Σήμερα μαθαίνουμε και τον κάτοχό του.

Το Βελγικό προξενείο και έδρα της Οθωμανικής Εταιρείας Υδάτων Θεσσαλονίκης (Compagnie Ottomane des Eaux de Salonique) πριν την πυρκαγιά. Βουγαροκτόνου 39

Κτισμένο το 1906, απέναντι από το ρώσικο μοναστήρι, φιλοξένησε μέχρι την πυρκαγιά 1917 τον βέλγο πρόξενο Aimé Cuypers, σημαντικό παράγοντα της πόλης, του οποίου τα βιογραφικά είδαμε από τον Νίκανδρο Καστανίδη χθες. Για την ζωή σ αυτό το σπίτι ο βέλγος διπλωμάτης βαρώνος Maurice Michotte de Welle, από το 1906 διπλωμάτης στην Σερβία, που ακολούθησε την υποχώρηση του σερβικού στρατού και εγκαταστάθηκε κατόπιν στην Θεσσαλονίκη, απ όπου πληροφορούσε την κυβέρνησή του για όλα τα γεγονότα στην Ανατολή, αφηγείται:

“Revue des deux mondes” του 1917: “...Μερικές μέρες αργότερα, ακόμα συζητούσαμε γι αυτήν τη γιορτή, σ ένα φιλικό σπίτι που πάω συχνά τ απογεύματα. Αυτό το σπίτι, στην οδό Βουλγαροκτόνου, ανήκει στον πρόξενο του Βελγίου, τον κ. Cuypers, διευθυντή της Εταιρείας Υδάτων, που είναι εδώ και 20-25 χρόνια στην Μακεδονία. Παρά την παρουσία του καβάση με την αλβανική ενδυμασία, νιώθει κανείς μόλις μπει μια ζεστασιά φλαμανδική, ησυχία και ευγένεια. Τα έπιπλα και η ξύλινη επένδυση είναι από δρυ που λάμπει. Πορσελάνες από το Delft στολίζουν την τραπεζαρία, κι επάνω στο τραπέζι αχνίζει ο καφές με το ντόπιο γάλα, που δεν βρίσκει κανείς παρόμοιο σε κανένα ζαχαροπλαστείο της Σαλονίκης. Σ' αυτήν τη μικρή βέλγικη γωνιά η υποδοχή είναι εγκάρδια. Εκείνη τη μέρα, στον καφέ της η κ. Cuypers είχε πολλούς και αρκετά διαφορετικούς καλεσμένους, τον απεσταλμένο του Βελγίου στο Βελιγράδι, δυο νεαρές ελληνίδες με όμορφα μπλε μάτια, έναν καπετάνιο ενός ιταλικού πλοίου, έναν σέρβο λοχαγό, έναν άγγλο αξιωματικό του ναυτικού, έναν γιατρό του ναυτικού και δύο γάλλους αεροπόρους. Μια σύνοψη της σαλονικιώτικης κοινωνίας στα 1917...” (τα παραπάνω στοιχεία μας τα έδωσε ο Bernard Maurice και τον ευχαριστούμε)

Λίγα παραπάνω λόγια για τον πρόξενο Aimé Cuypers: Ο ντονμές γαιοκτήμονας και επιχειρηματίας Χαμντί μπέης εισηγείται και παίρνει άδεια για την υδροδότηση της πόλης. Στις 21/1/1891 ιδρύεται η Compagnie Ottomane des Eaux de Salonique, χρηματοδοτημένη από βελγικά κεφάλαια. Η εταιρεία αναζητά νερό στα δυτικά της πόλης και το φέρνει σε μια πόλη που παραδοσιακά υδρευόταν από πλανόδιους πωλητές νερού και από δημόσιες κρήνες. Ο μηχανικός Cuypers εμπλέκεται στην επιχείρηση και αναλαμβάνει διευθυντής της. Οι δυο τους λίγο αργότερα αναλαμβάνουν αξιώματα: Ο Cuypers το 1897 γίνεται πρόξενος, ο Χαμντί μπέης το 1893 δήμαρχος (-1895, 1901-1908), από τους αξιολογότερους που γνώρισε ποτέ αυτή η πόλη. Τραμ, πλήθος δημόσιων κτηρίων, εκσυγχρονισμός υποδομών σε μια πόλη που παραδοσιακά κινούνταν σε άλλους ρυθμούς. Ως προς την υδροδότηση οι προσπάθειες του μηχανικού-προξένου με την υποστήριξη φιλοπρόοδων εντύπων όπως η Journal de Salonique φέρνουν αποτελέσματα. O αριθμός των κατοίκων συνδρομητών της Εταιρείας αυξάνεται εντυπωσιακά, υδροδοτούνται δημόσια κτήρια, τζαμιά, σχολεία, στρατόπεδα, εργοστάσια όπως οι μύλοι του Αλατίνη κλπ. Μάλιστα υπάρχουν δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία ο Cuypers καλείται να συνδράμει με την εμπειρία του και να μελετήσει την κατάσταση στο Μοναστήρι, στην Καβάλα και σε αρκετά άλλα μέρη. Πληροφορίες από: Meropi Anastasiadou “Salonique,1830-1912, Une ville ottomane à l'âge des Réformes” (1997) σ.160 κ.ε. “Η Θεσσαλονίκη των Τανζιμάτ και ο εκσυγχρονιστής δήμαρχός της Ahmed Hamdi Bey Galizade”, του Άρη Παπάζογλου, περιοδικό Θεσσαλονικέων Πόλις, Σεπτέμβριος 2009. Ο εντοπισμός του σπιτιού επί της Βουλγαροκτόνου πίσω από το Ρώσικο μοναστήρι εδώ: https://archive.saloni.ca/186 Για το ότι υπήρξε Ρώσικο μοναστήρι και μάλιστα στην παραλία η τεκμηρίωση εδώ από τον Δαυίδ Μπράβο : https://archive.saloni.ca/106 Για τα βιογραφικά του Βέλγου προξένου εδώ: https://archive.saloni.ca/687

Μπροστά μας η Βουλγαροκτόνου προς τα ανατολικά. Αριστερά, στη γωνία με Αγ, Νικολάου, το Βελγικό προξενείο. Στο ισόγειο στεγαζόταν η Οθωμανική Εταιρεία Υδάτων, βελγικών συμφερόντων. Το μπαλκόνι του σπιτιού από ανάρτηση του Αλέξη Αθάνατου στις ΠΦΘ

Για την κυρία δεξιά στο μπαλκόνι δείτε εδώ: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=470365040119801&id=204212503401724&__tn__=-R Ανακοινώνεται, ότι η Εταιρεία εγκατέστησε τα γραφεία της στο νεόκτιστο απέναντι από το Ρώσικο Μοναστήρι. Το προξενείο του Βελγίου Βουλγαροκτόνου 39 από Οδηγό του 1918 (που απεικονίζει την κατασταση πριν την πυρκαγιά) Σε πρώτο πλάνο το Ρώσικο μοναστήρι και πίσω του το Προξενείο. Ο δρόμος που πάει προς τα πάνω η Αγ. Νικολάου. Το προξενείο πίσω από το Ρώσικο μοναστήρι. Το 39 υπολογίστηκε αριθμώντας τα κτήρια από την αεροφωτογραφία στο βιβλίο της Α. Γερόλυμπου «Το χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς», με βάση την διαφήμιση του καταστήματος υφασμάτων αδελφών Χρίστου που ήταν στο 7 “έναντι Φλόκα” Εδώ μαθαίνουμε και τι υπήρχε πριν. Τεχνική και Εμπορική Ιταλική Σχολή, πριν κτιστεί το μέγαρο του προξενείου. JdS 25/9/1899