Saloni.ca Archive

Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη

Ιωάννης Ν. Μιχαηλίδης (1914-1968), από το Τμήμα Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης, στο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης “Ο Μιχαηλίδης ήταν αξιόλογος μαθηματικός, πολύ αυστηρός και απαιτητικός , αλλά και πολύ δίκαιος … Ο Μιχαηλίδης αποτέλεσε τον μέντορά μου στα μαθηματικά και μ’ έκανε να ανακαλύψω την κάποια κλίση που είχα σ’ αυτήν την επιστήμη.” Από την αφήγηση του Δημ. Σιάπκα (π. Αναπλ. Καθηγητής του Φυσικού Τμήματος ΑΠΘ) της σχολικής του εμπειρίας όταν ήταν μαθητής στο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης, την περίοδο 1946-1950. “Θυμάμαι … τον Μιχαηλίδη, σκληρό αλλά καλό μαθηματικό…” Από τις σχολικές αναμνήσεις του Άκη Τσοχατσόπουλου (του γνωστού πολιτικού) ως μαθητής του Β’ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης, την περίοδο 1951-1957. [Από το βιβλίο “Το δικό μας 2ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης” του Γ. Μουμουζιά, Θεσσαλονίκη 2010, σελ. 134, 142] Ποιος ήταν ο μαθηματικός Μιχαηλίδης του Β’ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης;;;

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0363XZ3R4VfCUq4EVveWbDaYo4cF3esUhUsfF1qEcbz32kx8G8UQJpeGskhCm5CZp5l

Ο Ιωάννης Ν. Μιχαηλίδης γεννήθηκε το 1914 στην πόλη Κούλα της Μικράς Ασίας (στην ενδοχώρα της Σμύρνης). Το 1933 πέρασε με εισαγωγικές εξετάσεις στο Τμήμα Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο το Μάιο του 1940.

Τα Κούλα στο χάρτη. Μια πόλη όπου, λίγο πριν το 1922, υπήρχε μια ακμαία τουρκόφωνη Ελληνική κοινότητα.

Στην αρχή της κατοχής, ο Ι. Μιχαηλίδης είχε ένα δικό του Φροντιστήριο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στη διασταύρωση της Τσιμισκή με την Παύλου Μελά.

Η θέση του Φροντιστηρίου “Ι. Μιχαηλίδη”.

[Η φωτογραφία είναι του 1960.]

Στα μέσα της δεκαετίας του 1940, μεταπήδησε από την ιδιωτική στη δημόσια εκπαίδευση. Φαίνεται ότι τοποθετήθηκε στο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της εκπαιδευτικής του καριέρας, το 1968.

Η θέση του Β’ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης στο κέντρο της πόλης, δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας.

[Η φωτογραφία είναι του 1960.]

Ο Ιωάννης Μιχαηλίδης με καθηγητές κι απόφοιτους του Β’ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης, το 1949.

[η Φωτογραφία είναι από το βιβλίο “Ανεξάντλητη πόλη. Θεσσαλονίκη, 1917-1974” το Γ. Αναστασιάδη, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 165]

Ο Ιωάννης Μιχαηλίδης είχε συμμετοχή σε συλλογικές δραστηριότητες, όπως αυτές της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας.

Κατοχική φωτογραφία της παραλίας της Νέας Μηχανιώνας με την χαρακτηριστική σκάλα των ψαροκάικων. Η φωτογραφία προσφέρθηκε στο ebay. Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02C3uff9ZibABybH3b5d7ioJjxoD26THGzZ3jYammi5hcq5SsqeQiCSmogt4NoS65Tl

Η λήψη, όπως την ανέστρεψε επιτυχώς ο Στ. Αϊβαζής

Βαθύ βαρομετρικό χαμηλό, κακοκαιρία 16ης Μαρτίου του 1962.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02PpMyNPGG8bs2VscVgk5e6j5jGorM5iX1v5LU1Zrd6Lnm6vuAU2Hcn5k65HESX4rHl Το σχετικό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Μακεδονία με φωτογραφία του πλημμυρισμένου λιμεναρχείου: “Ερυθρά λασποβροχή έπεσεν εις Ελλάδα... Παρεσύρθη και κατέρρευσε ο σκελετός υπόστεγου παρά τον συνοικισμόν Βότση.”

Χρονικά η φωτογραφία τοποθείται προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960 με βάση την παλαιότερη μορφή του ναού Κωνσταντίνου και Ελένης, από ενδιαφέρουσες πληροφορίες στην διατριβή της Θ. Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου, “Θρησκευτική Αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη (1839-1912) ΑΠΘ, 1989” (βλ. ανάρτηση https://archive.saloni.ca/1811). Στα αριστερά το Ιωαννίδειο Σχολείο, όπου στεγάζονται σήμερα το 40ο Δημοτικό και το 26ο Νηπιαγωγείο. Η φωτογραφία προσφέρεται στο ebay.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0dfpfZsPTRAt7gKMh2MTZp8JYzuVUfx5rJkcPnic16nVrf5wi4i1HJ8r8sQ9cSFhBl

Στην χθεσινή ανάρτηση του κτηρίου της Messageries Maritimes είχε προστεθεί στα σχόλια από τον κ. Στέφανο Αϊβάζη μια πανοραμική φωτογραφία που αξίζει να παρατεθεί ξεχωριστά. Σ' αυτή απεικονίζεται Γάλλος μεσήλικος στρατιωτικός το 1917 στην ταράτσα του κτηρίου της, προ μιας πολύβουης προκυμαίας, με την στρωμένη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης-Μίκρας. Πίσω διακρίνεται η χαρακτηριστική απόληξη του ξενοδοχείου Splendid Palace. Μεσολαβούν η ταράτσα του ξενοδοχείου Imperial και στο κενό ο κινηματογράφος Olympia. Σήμερα θα βρισκόμασταν Λεωφόρου Νίκης 3. Η φωτογραφία είναι του Γάλλου φωτογράφου Henri Bilowski (1881-1942) με Κωδ. SPA 57 V 1827 από τα γαλλικά αρχεία (https://imagesdefense.gouv.fr/). Κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από τον Οκτώβριο 1915 βρέθηκε ως διοικητικός υπάλληλος του γαλλικού στρατού στα μετόπισθεν του μετώπου Θεσσαλονίκης.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0cMhjkcLYLwBVAcex6pGMohuQqPEHvZBcxfnLVMtEvZJbxMWHz25hE9YTqB7Txwbtl

Τα σημεία ενδιαφέροντος: 1) Messageries Maritimes, 2) Olympia, 3) Imperial και 4) Splendid Palace

ΤΟ ΜΠΑΛΑΟΥΡΟ Όταν το μπάζωμα της νέας παραλίας είχε προχωρήσει αρκετά , βρέθηκε ξαφνικά η παρέα της Σπάρτης και της Αγίας Τριάδας χωρίς θάλασσα για κολύμπι. Η Καστέλα ,το Φάληρο , το νεοκλασικό του Άρη στην Όλγας , το Μιραμάρ , τα Κύματα μπαζώθηκαν , έγιναν πλέον στεριά . Τότε ανακαλύψαμε ότι ένας νέος χώρος δημιουργήθηκε για να συνεχίζουμε να κολυμπάμε κανονικά στην γειτονιά . Η νέα παραλία , τα μπλόκια που μας προσφέραν ένα νέο τρόπο το ίδιο καλό και με πολλά νέα καλούδια που παλιότερα δεν είχαμε . Το κοντινότερο σημείο που είχε το πλεονέκτημα να έχει και σκαλάκια που μας επέτρεπε να σκαρφαλώνουμε από την θάλασσα , ήταν ακριβώς μπροστά μας , το περίφημο ΠΙ στα μπλόκια μπροστά στο Ξενοδοχείο Μακεδονία Παλλάς . Βέβαια από την παλιά γραμμή της παραλίας απείχε αρκετά μέτρα καμμιά 200 ριά κι έτσι βρήκαμε μεν θάλασσα αλλά τα νερά ήταν βαθιά και βουτώντας μέσα έπρεπε να ξέρεις οπωσδήποτε μπάνιο . Όσοι δεν ήξεραν έμαθαν θέλαν δεν θέλαν . Το σημείο είχε πολλά πλεονεκτήματα που τα ανακαλύψαμε σιγά σιγά . Κάθε απόγευμα στον πεζόδρομο της νέας παραλίας κατέβαιναν εκατοντάδες συμπολίτες να κάνουν την βόλτα τους και τα καλοκαίρια να δροσιστούν . Η παρέα που το κολύμπι είχε γίνει καθημερινό βίωμα αφού έκανε το πρωινό μπάνιο στο ΠΙ , κατέβαινε και το απόγευμα να ρίξει τις βουτιές της μια και κίνητρο ήταν μεγάλο . Ανάμεσα στους περιπατητές υπήρχαν και τα κορίτσια της γειτονιάς . Και ποιος δεν θάθελε να τον δει το κορίτσι του , η το κορίτσι που ήταν ερωτευμένος και επιθυμούσε , να τον δει να κολυμπάει σαν αθλητής κολύμβησης , κάνοντας κρόουλ , πρόσθιο , ύπτιο , ακόμα και πεταλούδα αν μπορούσε , ακόμη και εντυπωσιακές βουτιές . Γιατί εκτός από την κολύμβηση σιγά σιγά αρχίσαμε να μαθαίνουμε να κάνουμε βουτιές από πάνω από τα μπλόκια μια και η θάλασσα ήταν βαθιά όχι παντού βέβαια και τις επέτρεπε . Εμφανίστηκαν επίσης κάποια στιγμή στα μπλόκια παιδιά κι από άλλες γειτονιές και αθλητές των ομάδων της Θεσσαλονίκης του Άρη του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή μια και τα κολυμβητήριά τους είχαν μπαζωθεί . Του Άρη στο νεοκλασικό της Βασ. Όλγας του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή δίπλα στο Μιραμάρ και τα Κύματα που δεν ήταν τίποτε ιδιαίτερο , παρά κάτι μικρές ξύλινες παράγκες δίπλα στην θάλασσα ίσα για να ξεντύνονται . Πρώτη μας φορά βλέπαμε κανονικούς κολυμβητές που μας εντυπωσίαζαν με το στυλ την ταχύτητά τους και βαλθήκαμε να τους μοιάσουμε μιμούμενοι τις κινήσεις τους . Έτσι ξεπήδησαν απρόσμενα αρκετά ταλέντα κολύμβησης εκεί στα μπλόκια το ΠΙ . Τα απογεύματα οι κανονικοί αθλητές της κολύμβησης έκαναν επίδειξη κολυμβητικών ικανοτήτων και καταδύσεων γιατί πολλοί από αυτούς συμμετείχαν σε κανονικούς κολυμβητικούς αγώνες και σαν καταδύτες . Κοντεύαμε να σκάσουμε , να έρθουν στην γειτονιά μας ξένοι να μας φάνε τα κορίτσια μας . Έτσι ο ανταγωνισμός έφερε φανταστικά αποτελέσματα . Γίναμε φίλοι τους και κολυμπώντας δίπλα τους αρχίσαμε να μαθαίνουμε τα μυστικά . Και ενώ όλα αυτά τα καλά γινότανε εμφανίστηκε από το πουθενά κι ένας που ήταν αντίθετος μ΄ αυτά τα όμορφα που συνέβαιναν στο ΠΙ μας .. Ήταν το Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης που είχε στη δικαιοδοσία του όλο το παραλιακό μέτωπο κι απαγόρευε το κολύμπι . Έτσι σχεδόν κάθε μέρα είχαμε σε ανύποπτο χρόνο την επίσκεψη ενός ναύτη του λιμενικού που μας έδιωχνε . Κι επειδή εμείς δεν μασούσαμε φεύγαμε μεν αλλά μόλις ο ναύτης απομακρυνόταν ξαναγυρνούσαμε . Χάναμε εμείς τέτοιο γλέντι , παίζαμε κρυφτούλι κάθε μέρα . Μόλις έπεφτε σινιάλο ... • Παιδιά ο ναύτης … Βγαίναμε γρήγορα γρήγορα από τη θάλασσα , αρπάζαμε τα ρούχα και τα παπούτσια που τα είχαμε χώσει ανάμεσα στους θάμνους δίπλα στα παγκάκια και όπου φύγει φύγει . Ο λόγος του φευγιού μας ήταν γιατί ο ναύτης μας είδε κι αποείδε ότι με μας χωριό δεν γίνεται , άρχισε να άρχισε να λαβαίνει ποιο δραστικά μέτρα . Μας κυνηγούσε να μας πιάσει κι επειδή δεν μπορούσε να μας πιάσει – μπορούσε τότε κανείς να μας παραβγεί στην τρεχάλα – αναγκάστηκε να ψάχνει να βρει τα ρούχα μας και όποιος ήταν ο τυχερός και του τα έβρισκε τον ακολουθούσε μέχρι το Λιμεναρχείο για να τα παραλάβει . Εκεί τα παραλάμβανε μεν αφού προηγουμένως πέρναγε μια βόλτα από το μπαλαούρο , τον χώρο κράτησης των παραβατών του Λιμεναρχείου . Κυκλοφορούσαν πολλές φήμες για το τι γινόταν στο Λιμεναρχείο για παραδειγματισμό του και φυσικά και για όλων μας που μαθαίναμε τα νέα . Πρώτον ίσως ένα χέρι ξύλο , δεύτερον κλήση του κηδεμόνα για παραλαβή του άτακτου , τρίτον κλήση του σχολείου που σου φόρτωναν καμιά περιποιημένη αποβολή και τέλος και φοβερότερο το κλείσιμο στο μπαλαούρο για κανένα βράδυ με την ανάλογη περιποίηση . Μια από τις περιποιήσεις ήταν ότι σου άδειαζαν ένα τσουβάλι πατάτες , σου έδιναν ένα μαχαίρι και σούλεγαν καθάρισέ τες όλες και μετά είσαι ελεύθερος . Τρέμαμε τη στιγμή ότι κάτι τέτοιο θα μας συμβεί και λαβαίναμε τα μέτρα μας . Δυστυχώς όμως μια τέτοια κακή στιγμή είχα κι εγώ . Όταν έπεσε το σύνθημα … • Παιδιά ο ναύτης … δεν πρόλαβα να βγω έγκαιρα . Έτσι ο ναύτης πήρε τα δικά μου ρούχα αναγκάζοντάς με να τον πλησιάσω . • Δικά σου είναι ? • Ναι • Πάμε πρώτα μια βόλτα στο Λιμεναρχείο για να σου τα δώσω . Άρχισα να τον παρακαλάω να του υπόσχομαι ότι δεν θα κολυμπήσω ξανά στο ΠΙ . Αυτός ανένδοτος ξεκίνησε με βήμα ταχύ και μούδωσε μόνο τα παπούτσια , γιατί δεν μπορούσα περπατώντας με γυμνά πόδια στο τσιμέντο να τον φτάσω . Περπατήσαμε όλη την παραλία και εγώ σ΄ όλη την διαδρομή να τον παρακαλάω να τον ικετεύω , τίποτε αυτός . Είχαμε φτάσει στην πλατεία Αριστοτέλους το Λιμεναρχείο με το μπαλαούρο ήταν ένα βήμα . Είπα μέσα μου , η ταν η επί τας και πήρα την μεγάλη απόφαση . Βάζω όσες δυνάμεις και κουράγιο μου είχαν απομείνει και του αρπάζω από τα χέρια τα ρούχα μου . Αυτός μη περιμένοντας τέτοια αντίδραση από μέρους μου τα έχασε κι εγώ θριαμβευτής με το πολύτιμο φορτίο στα χέρια μου , πάτησα ένα τροχάδι που ακόμη το θυμάμαι και εξαφανίστηκα από τα μάτια του . Ούτε που του πέρασε μάλλον από το νου να με κυνηγήσει , γιατί κατάλαβε ότι ήταν αδύνατον να με προλάβει . Χώθηκα σε ένα στενό δίπλα στη Μητροπόλεως και ήσυχα ήσυχα φόρεσα τα ρούχα μου και σαν κύριος πήγα σπίτι . Το μπαλαούρο το γλύτωσα , αλλά δυστυχώς δεν γλύτωσα το σπίτι μου . Τα νέα είχαν φτάσει εκεί και η μητέρα μου την είχε στημένη και με περίμενε με άγριες διαθέσεις ... Ο λόγος που ανέβασα τον πίνακα με τον ναύτη του Τσαρούχη , είναι γιατί μου θυμίζει τον δικό μου ναύτη , που ήταν κι αυτός του Λιμενικού Σώματος . Από χρόνια τον έχω στο γραφείο μου σε μια μακρόστενη αφίσα μεγαλύτερη από ένα μέτρο . Τι να κάνω ο Τσαρούχης είναι ένας από τους αγαπημένους μου ζωγράφους κι ο πίνακάς του αυτός από τους ωραιότερους ...

Γιώργος Κοτσίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0ujpcRSJ88CXmQuJzFgPjuJfxNvfeNf3SnpqSws55EV81KCfUb4wnL2B6FtQdLor5l

Messageries Maritimes. Γαλλική Ναυτιλιακή Εμπορική Εταιρία. Κολοσσός των μεταφορών στην Μεσόγειο. Η χρυσή της εποχή ήταν από το 1851 μέχρι το 1914. Περιστασιακά γνωστή σαν “Mes ” ή με τα αρχικά του “MM”. Στην Θεσσαλονίκη τοποθετήθηκε έγκαιρα με ιδιόκτητο κτήριο στην Λεωφόρο Νίκης. Ημερομηνία εγκατάστασης 1870 +/– . Κοντά στο άνοιγμα της Διώρυγας του Σουέζ και το γκρέμισμα του παραθαλάσσιου τείχους.

Η Γαλλική εταιρία διεκπεραίωνε τότε την αλληλογραφία όλων των χωρών της Μεσογείου με ειδικές προνομιακές συμβάσεις. Στο ισόγειο του παραλιακού κτηρίου της λειτουργούσε το Γαλλικό Ταχυδρομείο. Φυσικά αρχική τους εργασία ήταν οι μεταφορές εμπορευμάτων και αργότερα επιβατών. Επέζησε από το 1851 μέχρι το 1970, για 120 χρόνια.

Τα λιμάνια που προσέγγιζε ήταν η Μάλτα, η Αλεξάνδρεια, το Port-Said, η Συρία, η Σμύρνη, η Θεσσαλονίκη, η Κωνσταντινούπολη και η Μαύρη Θάλασσα. Ο Πειραιάς θεωρούνταν τότε ασήμαντο λιμάνι.

Η πτώση της ήρθε με την άνοδο της επιβατικής κίνησης των αεροπλάνων αλλά και το κόστος της βενζίνης στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το 1977 η εταιρία, που τώρα ασχολείται με φορτηγά, ορισμένα δεξαμενόπλοια και τα πρώτα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, συγχωνεύθηκε με άλλη μεγάλη εταιρία για να γίνει η Compagnie Generale Maritime (CGM).

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02DdyMvmAdNEt3qpeGPyMxkaGrj5spu2ovA37wXQLXHCmdc25q1JRNE5wpiZgRDEgNl

Στο κέντρο το κτίριο της Messageries Maritimes. Γαλλικής Ναυτιλιακής Εταιρίας. Στο ισόγειο του λειτουργούσε το Γαλλικό Ταχυδρομείο.

Τον Ιούνιο του 1856 ανοίγει το Γαλλικό Ταχυδρομικό γραφείο Salonique. Το γραφείο έκλεισε στις 31 Οκτωβρίου 1914, όταν έκλεισαν οριστικά και όλα τα άλλα ξένα ταχυδρομικά γραφεία της πόλης.

Messageries Maritimes. Αριστερά του το καφέ Κρυστάλ, δεξιά το κινηματοθέτρο Ολύμπια.

Messageries Maritimes. Στην Θεσσαλονίκη τοποθετήθηκε έγκαιρα. Ημερομηνία εγκατάστασης 1870 +/– . Κοντά στο άνοιγμα της Διώρυγας του Σουέζ και το γκρέμισμα του παραθαλάσσιου τείχους.

Messageries Maritimes. Γαλλική Ναυτιλιακή.

Στο ισόγειο του παραλιακού κτηρίου της λειτουργούσε το Γαλλικό Ταχυδρομείο.

Το κτήριο της Messageries Maritimes επέζησε και μετά την πυρκαγιά.

Αριστερά το κτήριο της Messageries Maritimes στον μεσοπόλεμο.

H προκυμαία από την Πλατεία Βενιζέλου προς τα δυτικά, μεταξύ 1908 με 1909. Μπροστά ο χώρος του διαμορφωμένου πλέον λιμανιού που οδηγεί προς την πρώτη προβλήτα άδειος, με τα κτίρια της οδού Βότση να μην έχουν κτιστεί ακόμη, ενώ στα δεξιά η διακρίνεται η παραλιακή οδός Κουντουριώτη. Στο βάθος δεσπόζουν τα δίδυμα μέγαρα γραφείων της Bartisol, τα οποία χτίστηκαν μεταξύ 1906 και 1907 από την εταιρία που κατασκεύασε το λιμάνι και τα οποία καταστράφηκαν στους βομβαρδισμούς του Σεπτεμβρίου του 1944. Η πανέμορφη φωτογραφία τραβηγμένη από πλεούμενο μπροστά από την αποβάθρα (Débarcadère) με τα “Μαυριτανικά” κιόσκια από τον Ali Eniss. H φωτογραφία ανήκει στην συλλογή του Pierre de Gigord και περιλαμβάνεται στην έκθεση “Salonique Jerusalem des Balkans ” που παρουσιάζεται στο Musée D'art et d'histoire du Judaïsme στο Παρίσι.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02jPGruk7Havw6n4TPqjf43JtkrSGfgs7BGbDfEJUqPXw3gpgYgfGB1shKRSxdSRBnl

Αριστερά το κτίριο διαμερισμάτων της Νεσιμπέ Χανούμ νεόκτιστο. Κτίστηκε το 1909 σε σχέδια Βιταλιάνο Ποζέλι.

Ευθεία η δενδρόφυτη Λεωφόρος των Εξοχών μέχρι την σημερινή οδό Κολοκοτρώνη. Αρκετά τα παϊτόνια και φυσικά το τραμ. https://archive.saloni.ca/715

Άλλη μια φωτογραφία του Ali Eniss, μέρος της συλλογής Pierre de Gigord, που περιλαμβάνεται στην έκθεση “Salonique Jerusalem des Balkans” και παρουσιάζεται στο Musée D'art et d'histoire du Judaïsme στο Παρίσι.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0qddj6BaZWbi9MsVxp6Zu9i5Jzpw4AfHREteE1J8xPz7ssMh1n4E47smTX5D6B43vl