Saloni.ca Archive

από τον Σπύρο Αλευρόπουλο

Η κάπως συστηματική εκπαίδευση βούλγαρων και βουλγαρόφωνων στην Θεσσαλονίκη αρχίζει στα τέλη της δεκαετίας του 1860. Με ατομικές πρωτοβουλίες, εθελοντικές προσπάθειες και προσφορά σπιτιών περνούν και τα επόμενα χρόνια. Το 1878, μετά την Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου, οι συνθήκες αλλάζουν. Η Εξαρχία δραστηριοποιείται. Λαμβάνεται η απόφαση για ίδρυση Γυμνασίων. Στα 1880 καταφθάνουν στην Θεσσαλονίκη οι συνιδρυτές του Βουλγαρικού Γυμνασίου Αρρένων «Κύριλλος και Μεθόδιος» Χρήστο Μπούτσκοφ (Христо Бучков) από το Κιλκίς που θα διδάξει γεωγραφία, γαλλική λογοτεχνία και καλλιγραφία στο Γυμνάσιο, Μπόζιλ Ράινοφ (Божил Райнов) από το Κότελ και Κουσμάν Σαπκάρεφ (Кузман Шапкарев) από την Οχρίδα, ψυχή της ιδέας και πρώτος διευθυντής του Γυμνασίου Αρρένων. Όταν ο Σαπκάρεφ ήρθε στην Θεσσαλονίκη το 1880 με σκοπό να οργανώσει την εκπαίδευση της βουλγαρικής κοινότητας στην πόλη, βρήκε 35 μαθήτριες και δυο καθηγήτριες. Ίσως να συστεγαζόταν με τους άρρενες, πάντως η πρώτη φωτογραφία που έχουμε με τις μαθήτριες και τις καθηγήτριες τους είναι του 1882-83 στο στούντιο του Ζεπτσί.

Οι πρώτες αυτές καθηγήτριες ήταν οι Τσάρεβνα Μιλαντίνοβα-Αλεξίεβα (Царевна Миладинова Алексиева) και Έλενα Στόιλοβα-Στατέλοβα (Елена Стоилова-Стателова). Το Γυμνάσιο απέκτησε την ονομασία «(Άγιος) Ευαγγελισμός» (Свето Благовещение). Το 1894 ο Εβλόγκι Γκεοργκίεφ (Евлогий Георгиев) από το Κάρλοβο που πλούτισε στην Ρουμανία, πείθεται από τον διευθυντή του Γυμνασίου Αρρένων Μιχαήλ Σαράφοφ (Михаил Сарафов) και προσφέρει 2500 χρυσά ναπολεόντια για την αγορά νέου κτιρίου. Έτσι αγοράζεται το μεγάλο κτίριο στην γωνία Αγ. Σοφίας με παλιά Φιλίππου, περίπου όπου σήμερα το 36ο δημοτικό σχολείο. Το κτίριο αυτό αργότερα θα μείνει γνωστό στην εκπαιδευτική ιστορία της πόλης ως το Διδασκαλείο Θηλέων Θεσσαλονίκης όπου δίδαξε με τις γνωστές περιπέτειές του ο Μίλτος Κουντουράς μετά το 1927 (https://archive.saloni.ca/107). Λίγα χρόνια αργότερα ο Γκεόργκι Σοπόφ (Георги Шопов), από το Ισμαήλ (σήμερα Ουκρανία), αγόρασε ένα άλλο κτίριο ακριβώς πίσω από το Παρθεναγωγείο για 1000 λίρες το οποίο δώρισε στην βουλγαρική κοινότητα της πόλης να χρησιμεύσει ως δημοτικό. Έτσι τα δύο Γυμνάσια μαζί με το δημοτικό απέκτησαν μια στενή γεωγραφική εγγύτητα πυκνώνοντας το βουλγαρικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο σημείο της πόλης. Από το Γυμνάσιο πέρασαν συνολικά 3904 μαθήτριες από το 1881 μέχρι την βίαιη κατάργησή του το 1913. Πληροφορίες κυρίως από τον τόμο Επιτομή Θεσσαλονίκης (СБОРНИКЪ СОЛУНЪ) Σόφια, 1934 αλλά και διάφορες σελίδες στην Wikipedia

Με κόκκινο το Βουλγαρικό Παρθεναγωγείο γωνία (παλιά) Φιλίππου με Αγ. Σοφίας, με πράσινο το Βουλγ. Γυμνάσιο των Ανδρών λίγο πάνω από την διασταύρωση με Αριστοτέλους (σήμερα Ολύμπου). Από το σχετικό αφιέρωμα για το κτίριο εδώ: https://archive.saloni.ca/394 1. Το Γυμνάσιο Θηλέων 2. Το Δημοτικό 3. Το Γυμνάσιο Αρρένων. Μεσολαβεί η παλιά Αριστοτέλους (σήμερα Ολύμπου) Η πρώτη φωτογραφία που έχουμε από μαθήτριες και καθηγήτριες του Γυμνασίου 1882/83 στο στούντιο του φωτογράφου Ζεπτσί. Αριστερά με το κόκκινο βέλος η Τσάρεβνα Μιλαντίνοβα-Αλεξίεβα και δεξιά με το πράσινο η Έλενα Στόιλοβα-Στατέλοβα. Ενώ για το Βουλγαρικό Γυμνάσιο Αρρένων έχουμε τα στοιχεία για όλους τους διευθυντές του, δεν συμβαίνει το ίδιο για το αντίστοιχο των Θηλέων. Εδώ για όσους μπόρεσα να βρω σε διάφορες σελίδες σχετικές με το σχολείο. Από την JdS κάποιοι ενδεικτικοί αριθμοί μαθητριών στο Γυμνάσιο Θηλέων

Το 1897/98: 124 Το 1898/99: 135 Το 1902/03: 333 Το 1908/09: 240 Το 1910/11: 260 Πρόγραμμα εκδηλώσεων του Γυμνασίου για το σχολικό έτος 1909/10 Αποδεικτικό φοίτησης της μαθήτριας Πρακίτσοβα Ράινα Αρραβώνας της καθηγήτριας Πισάρεβα με τον οδοντίατρο Τέτσοφ στην Θεσσαλονίκη. JdS 26-6-1910 Κάρτα προς την δεσποινίδα Κούπεβα, καθηγήτρια του Γυμνασίου Θηλέων. Για την δράση του προσωπικού των σχολείων ενδεικτική είναι η είδηση που δημοσιεύτηκε στην JdS στις 25/8/1904 Η Σουλτάνα Αποστόλοφ απόφοιτος και πρώην υπάλληλος του Παρθεναγωγείου, ερχόταν με μια φίλη της από την οδό Μοναστηρίου με άμαξα. Την ώρα που έμπαινε στην Εγνατία, μια υπάλληλος των Καπνών Ρεζί θέλησε να την ελέγξει μήπως εισάγει λαθραία καπνό στην πόλη. Η Σουλτάνα πήγε κάτι να κρύψει, την υποψιάστηκαν, την έψαξαν και βρήκαν στοιχεία ενοχοποιητικά σχετικά με την δράση βούλγαρων ακτιβιστών καθώς και σχέδια. Η Σουλτάνα ισχυρίστηκε ότι ήρθε στην πόλη να ψωνίσει ρουχισμό γιατί παντρεύεται σύντομα στα Γιαννιτσά, το δικαστήριο την βρίσκει ένοχη και την καταδικάζει.