Saloni.ca Archive

Από την ταινία του 1968 «Εκείνοι που ξέρουν ν’ αγαπούν» και το ομότιτλο άλμπουμ των ΠΦΘ, δανειζόμαστε δυο φωτογραφίες που έμειναν ‘αταυτοποίητες’ για να τις βάλουμε στη… θέση τους, συμπληρώνοντας την οδό Αντιόχου.

Την Αντιόχου την είχαμε δει εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0dWfuUdkV8edTZzY5Q24Ww1SGZVRvZzMwkdRVFjDRCW8Df4Ew5Q3GPdKX3LL9P7Lfl Και εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02aMrRC9RbcRNkW25Zka1sD5qp3HfdXRrz2at5V71yiVsgdfxbUgaZ9VgNCTXL9XsQl

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02SGVJDbvBcnBWG95pvqgch1SomXYLh6twoBp8Mo6ZMrvBrREVbiGTpANxHfcfrZwEl

Η ανηφόρα της Αντιόχου πριν την στροφή της -κάπως λοξή γιατί έτσι την βλέπει ο μάλλον γκαζιάρης οδηγός… …του αυτοκινήτου που αποτελεί στην ουσία τον ξεναγό μας στην Θεσσαλονίκη. Κατά πάσα πιθανότητα, εδώ το βλέπουμε να έχει μόλις μπει στην Αντιόχου από την Θεοφίλου. Γι’ αυτήν διατηρούμε μία μικρή επιφύλαξη γιατί η ταμπέλα δεν διαβάζεται, και τα κτίρια χαμηλά είχαν γκρεμιστεί νωρίς, αλλά η κολώνα στην αριστερή γωνία βρίσκεται ακόμα στην ίδια θέση.

Ένα κεντρικό δρομάκι και μια διάσημη ποτοποιία, κατά τη διάρκεια της φωτιάς του ’17. Στην φωτογραφία που αλίευσε ο Αλέξανδρος Σαββόπουλος βλέπουμε την κατηργημένη πια Γεωργίου Σταύρου από την Βουλγαροκτόνου (Καλαποθάκη) προς την Λασκάρεως (περίπου Μητροπόλεως με τους σημερινούς όρους).

Βλέπουμε όμως για πρώτη φορά αρκετά καθαρά και την ταμπέλα της περίφημης ποτοποιίας Αδελφών Αβαροπούλου. Αυτήν για την οποία είχε γραφτεί και ποιηματάκι, όπως μάθαμε από την απόγονο των ιδιοκτητών, που έζησε -και θυμόταν- τη φωτιά του ’17, αλλά έζησε και την εκατοστή επέτειό της: την Βασιλική Αθυρίδου-Αβαροπούλου. «Στην οδό Βουλγαροκτόνου και στου Στάιν τη σειρά, στους Αφούς Αβαροπούλου, πήγατε καμιά φορά; Κι αν δεν πήγατε, να πάτε, γιατί τρέχουν οι πελάται, σαν τη μέλισσα στο μέλι. Κι αν απ’ τα κρασιά τους πιείτε, έναν αιώνα θε να ζείτε»

Μάρα Νικοπούλου

Πηγή φωτό: Α. Γερόλυμπου, Το χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0bTDYSg45UTRE9RHMt1yVgyjtC4TWD99iiUgFABabArtHz7kBsY7CKRCfSsuQwj3nl

Ο φωτογράφος πιάνει την μισή μόνο ταμπέλα στην ανατολική γωνία Βουλγαροκτόνου και Γ. Σταύρου, με πλάτη στο Στάιν, και στοχεύει τους καπνούς που φαίνονται πίσω από την Θ. Λασκάρεως, την κάθετο στο βάθος. Η άλλη ταμπέλα στο κτίριο της ανατολικής γωνίας Γ. Σταύρου με Συντεχνιών δεν διαβάζεται. Το κτίριο της ποτοποιίας το είχαμε δει σχεδόν ολόκληρο εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid026iY2ku3VW1J5vhor5EKZofB3xtDmw2w6KQLRvnpF4iJMGeHrFCRuxREdeZD3rPJYl Δείτε λιγότερα

Από εκείνη τη φωτογραφία απομονώνουμε το κομμάτι της ταμπέλας για να την δούμε παράλληλα με αυτό της αρχικής φωτό. Οι διαφημίσεις στη Νέα Αλήθεια δίνουν την διεύθυνση με δύο τρόπους: «Οδός παράλληλος προκυμαίας έναντι Στάιν», το 1914, και Οδός Βασιλείου Βουλγαροκτόνου, αριθ.18, το 1915 που πλέον έχει γίνει παγιωθεί η νέα ονοματοδοσία των δρόμων. Στη δεύτερη, χαρακτηρίζεται ‘υποκατάστημα’. Δυστυχώς, και στις δυο διαφημίσεις κόβεται λίγο η άκρη. Την έμμετρη ρεκλάμα δεν τη βρήκαμε σε πρωτότυπη μορφή.

Το 2017, που η Βασιλική Αθυρίδη-Αβαροπούλου μίλησε για τη ζωή της στην Σοφία Χριστοφορίδου [Συνέντευξη δημοσιευμένη στην ‘Μακεδονία’ 3/9/2017] και στην Παράλλαξη, οι φωτογραφίες που δείχνουν το κτίριο της οικογενειακής ποτοποιίας δεν ήταν γνωστές/αναγνωρισμένες. Σε ξεχωριστή ανάρτηση, θα παρουσιάσουμε τις διηγήσεις αυτής της εξαιρετικής προσωπικότητας, επιχειρώντας και μια συμπληρωματική ‘εικονογράφησή’ τους

Kάθε καλοκαίρι, το χάλι με τις καταστροφικές φωτιές στη χώρα καλά κρατεί. Υπάρχει όμως κάτι που δείχνει να αλλάζει: η ευαισθησία απέναντι στα ζώα που πλήττονται απ’ αυτές. Είτε αυτά είναι άγρια, όταν μιλάμε για φωτιές σε δάσος, είτε ζώα συντροφιάς, όταν πρόκειται για φωτιές που φτάνουν σε οικιστικό ιστό -οπότε υπάρχει πια -ευτυχώς- κινητοποίηση για να σωθούν. Και φυσικά, στη δεύτερη περίπτωση κυριαρχούν τα σκυλιά. Μερικές ειδήσεις με φιλική διάθεση απέναντι στα σκυλιά, λοιπόν, που είδαν το φως της δημοσιότητας τη δεκαετία του 1890 – σε αντίθεση με τα περισσότερα δημοσιεύματα για τα αδέσποτα της πόλης που είχαμε δει εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02vQAjz9CEyaKhxrPhMcZAEEsLtGhvjNZdeo2J9vEtc4oeVHgFuaJvwMp1puSE661cl

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02VXy7PEPALcd2ktgSvP2SvAxxLPHVRR1sBnPzhvFY4Ft3HK33w32SwxVm8Min9ACjl

128 χρόνια και ένα μήνα ακριβώς πριν από σήμερα, η Οθωμανική Εταιρεία Σιδηροδρόμων ανακοινώνει την έναρξη λειτουργίας του σταθμού Salonique Ville. Βρισκόταν στη συμβολή των οδών 26ης Οκτωβρίου και Αναγεννήσεως και τα κτίριά του τα βλέπουμε δεξιά. Τι σχέση έχει με το θέμα μας; Η ανακοίνωση το λέει καθαρά: θα εξυπηρετεί τη μεταφορά ταξιδιωτών, αποσκευών και ΣΚΥΛΩΝ από και προς τους άλλους σταθμούς. Τόσο φιλόζωοι οι Θεσσαλονικείς του 1896 που να ταξιδεύουν με το κατοικίδιό τους φαντάζει κάπως απίθανο. Ίσως κάποιοι λίγοι αριστοκράτες -κάτοικοι ή περαστικοί από την πόλη- ή/και κυνηγοί. Ίσως και κάποιοι άλλοι που θα δούμε παρακάτω. Μια ανακοίνωση καλλιτεχνικού προγράμματος του 1897, μάς δίνει άλλη μία περίπτωση σκύλων που χρησιμοποιούσαν το τραίνο… Στις 3/3/1897 ξεκινάει το νέο πρόγραμμα στο Οrpheum και εκτός των άλλων περιλαμβάνει νούμερο με εκπαιδευμένα σκυλιά, ένα ιδιαίτερα δημοφιλές θέαμα της εποχής. Τόσο ώστε η JdS, που βάζει πολύ σπάνια φωτογραφίες, δημοσιεύει και σε χωριστή σελίδα φωτογραφία της εκπαιδεύτριας. Δυστυχώς χωρίς τα σκυλιά της, για τα οποία όμως μαθαίνουμε ότι όπως και οι καλλιτέχνες έχουν ήδη έρθει στην πόλη. Στο ρεπορτάζ για την πρεμιέρα, αναφέρεται ότι η Miss Dawons και τα εκπαιδευμένα σκυλιά της χειροκροτήθηκαν παθιασμένα Δεν βρέθηκε κάτι παραπάνω για την συγκεκριμένη (με καμία από τις δυο γραφές του ονόματος), αλλά μια ιδέα για τη δημοφιλία των νούμερων αυτών μας δίνει το γεγονός ότι οι αδελφοί Λυμιέρ γύρισαν σχετικό ταινιάκι ήδη το 1897 Εδώ ένα αντιστοιχο φιλμάκι της Alice Guy του 1902: Kι εδώ των Pathe, του 1907:

Πίσω στα 1896, σαν σήμερα, 13 Αυγούστου, μια περίεργη επιλογή της JdS να δημοσιεύσει κάτι για τον Τρικούπη, 4 μήνες μετά τον θάνατό του. Δεν είναι ότι ασχολήθηκαν ιδιαίτερα μαζί του όσο ζούσε. Καλά-καλά, δεν τον προλάβανε στην εξουσία, και ο θάνατός του πέρασε στα ψιλά με μια απλή ανακοίνωση τριών αράδων για τον θάνατό του, και άλλων δύο για τη μεταφορά της σορού του. Τώρα βάζουν κάτι για τη ζωή του. «Παραλειπόμενο για τον Τρικούπη: Πριν χρόνια ο διάσημος Έλληνας πολιτικός ταξίδευε με ιστιοφόρο κατά μήκος των ελληνικών ακτών, όταν ένα σκυλί έπεσε στη θάλασσα. Ο Τρικούπης ζήτησε από τον καπετάνιο να κατεβάσει μία λέμβο στη θάλασσα για να το σώσει, αλλά ο καπετάνιος αρνήθηκε. Τότε ο Τρικούπης γδύθηκε κι έπεσε στη θάλασσα. Ο καπετάνιος αναγκάστηκε να ρίξει μία λέμβο και το σκυλί σώθηκε». Δεν ξέρω πού πρωτογράφτηκε, πάντως η ιστορία περιλαμβάνεται και σε ένα άρθρο της κ. Λύντιας Τρίχα, με τίτλο ‘Ο άγνωστος Χαρίλαος Τρικούπης’, Εφ. Το Βήμα, 24/11/2008.

Ενώ λίγο πριν ξεκινήσει μια πελώρια καμπάνια ενάντια στις αγέλες λυσσασμένων σκύλων που κυκλοφορούν στην πόλη, η JdS δείχνει να ασπάζεται μια …επιστημονική θεωρία για την πρόληψη της λύσσας:

«Χρήσιμες γνώσεις. Προληπτικά μέτρα ενάντια στη λύσσα. Μια μελέτη που δημοσιεύει ειδικός, συμπεραίνει ότι η λύσσα δεν προσβάλλει ποτέ ζώα των οποίων δεν έχει εμποδιστεί το ζευγάρωμα την άνοιξη. Για να υποστηρίξει τη δήλωσή του, ο ειδικός φέρνει ως παράδειγμα τα τόσο πολλά αδέσποτα σκυλιά των πόλεων της Ανατολής που πολύ σπάνια παθαίνουν λύσσα. Συμπέρασμα των ερευνών του ειδικού είναι ότι πρέπει να προκρίνουμε όσο πιο πολύ γίνεται το ζευγάρωμα των σκύλων την Άνοιξη, καθώς αυτό αποτελεί εξαιρετικό προληπτικό μέτρο κατά της λύσσας. Συμβουλή προς τους ιδιοκτήτες σκύλων».

Ο Αύγουστος εκτός απ’ τον κολιό έχει μεγάλη σχέση με τις μελιτζάνες. Με την Θεσσαλονίκη, οι μελιτζάνες έχουν μια ιδιαίτερη σύνδεση, καθώς κάποιες διηγήσεις (αστικός μύθος; ) τους χρεώνουν την πυρκαγιά του ’17. Μελιτζάνες, λέει, τηγάνιζαν στο προσφυγικό σπίτι της οδού Ολυμπιάδος 3, και τινάχτηκε το λάδι απ’ το τηγάνι με τα γνωστά αποτελέσματα, παρά το γεγονός ότι απέναντι ακριβώς ήταν η κρήνη Χορ-Χορ και μία από τις μεγαλύτερες δεξαμενές νερού της πόλης…

Με τη βοήθεια της Journal de Salonique, ασχολούμαστε λοιπόν με ένα ‘νέο’ είδος τους που πρωτοκαλλιεργήθηκε στην περιοχή στα τέλη του 19ου αιώνα, με πρωτοβουλία της Οθωμανικής Γεωργικής Σχολής. Αν κρίνουμε από την περιγραφή, μιλάει μάλλον για την ποικιλία που είναι γνωστή ως ‘μελιτζάνα Λαγκαδά’.

Το «πρότυπο αγρόκτημα», όπως μεταφράζεται κυριολεκτικά ο γαλλικός του τίτλος, ήταν ένας θεσμός-καμάρι της οθωμανικής διοίκησης, και έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης και για το έργο τoυ, και για τα κτίριά τoυ αλλά και ως εκδρομικός προορισμός. Περισσότερα εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02Q9hwVLpTMmkDVYgtgw4m3KEgKj9AtUybYzdCWxK1xGpAvXU7UFmdBVkSLKDXFxHel

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02eBMMqgNUV3TQTLBXWcN12EMG6TkKgWnQG2rNWzc67ZXKrPUkv3E4uiRGXTsEscyAl

Τον Σεπτέμβριο του 1897, η JdS, δημοσιεύει ένα αρκετά εκτενές άρθρο: Ο εφέντης Βιτάλι Στρούμζα, ο διακεκριμένος διευθυντής της Γεωργικής Σχολής, εισήγαγε σ’ αυτό το σπουδαίο αγρόκτημα την καλλιέργεια μιας νέας ποικιλίας μελιτζάνας. Η επιτυχία με την οποία στέφθηκε το πείραμά του είναι τέτοια που σε λίγο η κοινή μελιτζάνα της περιοχής θα εξαφανιστεί από τους μπαξέδες και τα τραπέζια μας. Η μελιτζάνα που βγήκε από το αγρόκτημα έχει λευκή και τρυφερή σάρκα και οι διαστάσεις της λίγο διαφέρουν από της μπανάνας. Δεν χρειάζεται τον χώρο που απαιτεί η κοινή μελιτζάνα και παρά τα πολλά της πλεονεκτήματα η τιμή της θα είναι πολύ συμφέρουσα διότι το νέο είδος μελιτζάνας δίνει μεγάλη συγκομιδή, αναπτύσσεται ταχύτατα, δεν απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα και ευδοκιμεί θαυμάσια με την περιοχή μας. Οι καλλιεργητές και οι ιδιοκτήτες μπαξέδων μπορούν να ζητήσουν σπόρους της νέας αυτής ποικιλίας από τον κ. Βιτάλη Στρούμζα που, έχοντας ως αποκλειστική έγνοια την ανάπτυξη της γεωργίας στη χώρα, θα είναι ιδιαίτερα ευτυχής βλέποντάς τους γαιοκτήμονες ν’ αφήνουν πίσω τους τα παλιά λάθη και να μπαίνουν αποφασιστικά στον δρόμο των αγροτικών μεταρρυθμίσεων. Προκειμένου να προωθήσουμε τη νέα καλλιέργεια, είμαστε διατεθειμένοι να προωθήσουμε στην διεύθυνση της Γεωργικής Σχολής ό,τι αιτήματα για σπόρους γίνουν σ’ εμάς.

Η JdS επανέρχεται τον Ιανουάριο προωθώντας τις ‘νέες’ μελιτζάνες.

Το περασμένο καλοκαίρι ανακοινώσαμε στους αναγνώστες μας ότι ο εφέντης Βιτάλης Στρούμζα εισήγαγε μια νέα ποικιλία μελιτζάνας στην περιοχή μας. Φτάσαμε σήμερα στην εποχή που πρέπει να αρχίσει η σπορά των σπόρων αυτού του νέου λαχανικού. Ο κ. Στρούμζα, θέλοντας να επεκτείνει και να πολλαπλασιάσει την καλλιέργειά του, μας έστειλε αρκετά πακέτα με σπόρους για να τα διαθέσουμε στους ιδιώτες. Σας θυμίζουμε ότι οι νέες μελιτζάνες έχουν λευκή, τρυφερή και γλυκιά σάρκα. Πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και ευδοκιμούν στην περιοχή μας. Τέλος, πλεονεκτούν σε όλα έναντι των κοινών ποικιλιών μελιτζάνας της χώρας και οφείλουν να τις αντικαταστήσουν στην αγροτική μας παραγωγή.

Δυο βδομάδες αργότερα, οι σπόροι δεν έχουν ακόμα εξαντληθεί: «Διαθέτουμε δωρεάν στους συνδρομητές μας σπόρους της νέας ποικιλίας από μελιτζάνας που αντικαθιστά με πλεονεκτήματα τις κοινές ποικιλίες της χώρας».

Απ’ όσο ψάξαμε, δεν αναφέρονται ξανά στο θέμα, κι έτσι δεν ξέρουμε πόσο επιτυχημένη ήταν τελικά η απόπειρα αντικατάστασης. Σταματάμε, όμως, λίγο και σε ένα άλλο φυτό που παρέχει ιδανικό συστατικό για μερακλίδικες μελιτζανοσαλάτες…

Την ίδια μέρα με την πρώτη δημοσίευση, στις 16/9/1897, εμφανίζεται και ένα άλλο ‘γαστρονομικό’ αρθράκι. Ίσως γιατί στην επαφή του με τους γεωπόνους της Γεωργικής Σχολής προκειμένου να ενημερωθεί για τις νέες μελιτζάνες, ο αρθρογράφος έλυσε και κάποιες ακόμα απορίες του: «Στις δυο πλευρές του δρόμου που συνορεύει με τη νέα ιδιοκτησία του κ. Αλλατίνι, στο τέλος της λεωφόρου των Εξοχών, ο περιπατητής μπορεί να δει, ανάμεσα στα γαϊδουράγκαθα και τα βάτα, ένα ποώδες, πολυετές φυτό με όμορφα μεγάλα λουλούδια! Χαιρετίστε την κάπαρη, που η παραδοσιακή μας ανεμελιά εγκαταλείπει εκεί, στο έλεος των στοιχείων της φύσης. Ωστόσο, με λίγη φροντίδα, αυτό το φτωχό και παραμελημένο φυτό θα σας ανταμείψει βασιλικά για την προσοχή σας. Τα μπουμπούκια του άνθους του, συντηρημένα σε ξύδι, αποτελούν πολύτιμο καρύκευμα και επιπλέον έχουν διεγερτικές, ορεκτικές και αντισκορβουτικές ιδιότητες. Ο φλοιός της ρίζας θεωρείται διουρητικός και τέλος, η ίδια η ρίζα είναι πικρή και τονωτική».

Xαμόγελο στον φωτογράφο (και σε μας), για μια στιγμή αποστρέφει το βλέμμα από την όμορφη θέα, στιγμές αγάπης στο μπαλκόνι του νεόκτιστου Μεντιτερανέ. Μεσοπόλεμος.

Η φωτογραφία φιλοξενείται στο Musée du quai Branly – Jacques Chirac

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid025dmHSmXpYWS58hLwbFvCaU4AUG6ZGJZcFD6eVNQj4v6aLFKUQk22H8XTg1PtF7Kzl

Λεπτομέρεια αεροφωτογραφίας του 1959. Ο νέος ναός της Παναγίας Δεξιάς κτίζεται χωρίς να έχει κατεδαφισθεί όμως ο παλαιότερος του Αγίου Υπατίου. Το πίσω μέρος του παλιού ναού φαίνεται μερικώς κομμένο. Δεν είμαι ειδικός στη δόμηση, αλλα τα θεμέλια του νέου ναού πώς τα έσκαψαν; Τον Μάιο του 1962 θα γκρεμισθεί τελικά ο παλιός ναός. Βαγγέλης Καβάλας Ο Θόδωρος Νάτσινας παρατήρησε την αλλαγή κατεύθυνσης του ιερού από την μία εκκλησία στην άλλη. Ο νέος ναός έχει το ιερό του ανατολικά, ενώ αυτό του παλιού ναού ακολουθούσε την φορά της Εγνατίας.. Επίσης στις εκκλησίες στο κέντρο, Αγία Σοφία, Ευαγγελίστρια, Παναγούδα, Υπαπαντή κλπ. το ιερό ακολουθεί την φορά της Εγνατίας. Ο Νεόφυτος Παπαδόπουλος έδωσε την εξής ερμηνεία: “Οι μετρήσεις από δορυφορικά συστήματα γεωδαισίας, όπως το GPS, έχουν δείξει ότι η Θεσσαλονίκη κινείται με ρυθμό περίπου 1-2 εκατοστά ανά έτος προς τα βορειοανατολικά. Αυτό σημαίνει ότι σε ένα διάστημα 2000-3000 χρόνων, η μετατόπιση μπορεί να είναι της τάξης των 20-60 μέτρων προς τα βορειοανατολικά. Οπότε υπάρχει η πιθανότητα όταν χτίστηκαν να είχαν σωστό προσανατολισμό. Και ίσως ο ναός του Αγίου Υπατίου να είναι χτισμένος πάνω σε κάποιο αρχαιότερο ναό ή άλλο αρχαίο κτίσμα”.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid046KeQ1JZeEWSTfpQFWVxTbXcenxY4zPGaa3yKn62R6id157sQRJ5YHyoVA5FCor9l

Κατερίνα Τσιρέλη: Ρυμοτομικό του 1961 .... όπου φαίνεται η θέση της παλιάς και νέας εκκλησίας.

Στην εποχή μας ο Καραγκιόζης ήταν ένα από τα προσφιλή θεάματα . Στις γειτονιές και στο κέντρο υπήρχαν μόνιμα στέκια , όπου επαγγελματίες έπαιζαν Καραγκιόζη. Θυμάμαι ένα διώροφο κτίριο απέναντι από το Ιπποκράτειο νοσοκομείο σε μια ταράτσα που υπάρχει ακόμη και ένα στη Βασιλέως Γεωργίου απέναντι από το ξύλινο κτίσμα των Προσκόπων . Πηγαίναμε κανονικά σ΄ αυτά πληρώνοντας εισιτήριο. Όμως και αυτό το ελάχιστο εισιτήριο δεν μπορούσαμε να το εξασφαλίσουμε. Έτσι στις γειτονιές άρχισαν να ξεφυτρώνουν παρέες παρέες που έπαιζαν Καραγκιόζη ερασιτεχνικά . Έδιναν δικές τους κανονικές παραστάσεις Καραγκιόζη στις αυλές που υπήρχαν άφθονες τότε , με εισιτήριο κανονικά. Η δική μου η παρέα της Σπάρτης και της Αγίας Τριάδας είχε πολύ καλούς πιτσιρικάδες που ήταν ταλαντούχοι καραγκιοζοπαίκτες . Έκαναν υπέροχα όλες τις φωνές του Καραγκιόζη , του Μπαρμπαγιώργου του Νιόνιου , της Αγλαΐας Καραγκιοζοπούλου της γυναίκας του Καραγκιόζη , και όλης της οικογένειας του Καραγκιόζη με τα πολλά Κολλητήρια , της Βεζυροπούλας , του Πασά , του Βεληγκέκα κι όλης οικογένειας του Καραγκιόζικου θιάσου Σκιών . Έτσι όταν είχαμε κέφια τα ζεστά Αυγουστιάτικα καλοκαίρια όπως καλή ώρα τώρα , στην Σπάρτης και ιδιαίτερα στη δική μας πίσω αυλή που θαρρείς κι ήταν φτιαγμένη για παραστάσεις Καραγκιόζη, μόλις σουρούπωνε στήναμε το σκηνικό . Στο διώροφο νεοκλασικό με πολλά στοιχεία ανατολίτικα και εκλεκιστικά που μέναμε , στο πίσω μέρος του ανώγειου ορόφου λόγω και μιας μικρής κλίσης σχημάτιζε ένα μεγάλο μπαλκόνι 2 Χ 2 μέτρα και για να κατέβει κανείς στην χωμάτινη αυλή έπρεπε να κατέβει από εκεί σε καμιά δεκαριά σκαλιά . Εκεί η διαμόρφωση αυτή του χώρου σχημάτιζε ένα υπέροχο μίνι θεατράκι που χωρούσε άνετα καμιά 20 ρια πιτσιρίκια . Μετά τα σκαλοπάτια αφήναμε ένα κενό ένα με δύο μέτρα περίπου και στήναμε το σεντόνι . Το σεντόνι ήταν κάτι δυσεύρετο για την εποχή μας . Έπρεπε να μας το δανείσει η μητέρα μας ξεστρώνοντας ένα κρεββάτι πράγμα δύσκολο γιατί κανείς δεν ήξερε πως θα το επιστρέφαμε μετά τη χρήση με βρώμικα χέρια από το γύρω χώμα της αυλής τα κολλημένα κεριά , τις χρησιμοποιημένες από το Πάσχα λαμπάδες και τα σπαρματσέτα και γινόταν ολόκληρη συζήτηση και δινόταν πολλές υποσχέσεις και όρκοι ότι θα επέστρεφε όπως ακριβώς παρελήφθη. Η αλήθεια είναι ότι οι οικογένειες τότε δεν είχαν την μεγάλη άνεση των πολλών ρούχων και κλινοσκεπασμάτων γι αυτό και το μεγάλο πρόβλημα . Από τη μια μεριά ήτανε το σπίτι που καρφώναμε επάνω του το σεντόνι και από την άλλη ένα καδρόνι κάθετο που το στηρίζαμε με 2-3 σκοινιά σαν αντηρίδες κάτω στο σκληρό χώμα. Καραγκιόζηδες από χαρτόνι φτιάχναμε μόνοι μας . Αγοράζαμε χοντρό χαρτόνι και με το ψαλίδι στην έτοιμη στάμπα ζωγραφισμένη από μικρούς ταλαντούχους ζωγράφους της παρέας ξεκινούσαμε τη δουλειά . Αργότερα τα περίπτερα και τα ψιλικατζίδικα έφεραν έτοιμες έγχρωμες στάμπες και αφού τις κολλούσαμε με αλευρόκολλα στο χοντρό χαρτόνι , με το ψαλιδάκι τσικι – τσίκι τους κόβαμε πανέμορφους καλοσχηματισμένους έτοιμους για την παράσταση . Ο κυρ Βαγγέλης στη γωνία Αγίας Τριάδος και Βελισαρίου πάντα έφερνε τους καλύτερους πανέμορφους έτοιμους Καραγκιόζηδες που με ρεφενέ τους αγοράζαμε και πέφταμε με τα μούτρα μετά στη δουλειά να τους ετοιμάσουμε για τη βραδινή παράσταση . Με αλευρόκολλα ξεκινούσαμε , που τοποθετούσαμε επάνω στο χαρτόνι και με το ψαλιδάκι ανοίγαμε και τις τρυπούλες που ενδιάμεσα χρειαζόταν για να φαίνεται ποιο ζωντανή η μορφή της φιγούρας. Από την πίσω μεριά της φιγούρας καρφώναμε ένα ξύλο οδηγό μακρόστενο καμιά τριανταριά εκ. και ο Καραγκιόζης ήταν έτοιμος . Οι βασικές φιγούρες ήταν ο Καραγκιόζης , η Αγλαΐα η γυναίκα του και τα δυο τρια Κολλητήρια τους , ο Μπαρμπαγιώργος ,ο Νιόνιος , ο Βεληγκέκας , ο Πασάς και ανάλογα με το έργο , η βασιλοπούλα , Μεγαλέξανδρος και τα λοιπά πρόσωπα πρωταγωνιστές . Επειδή ηλεκτρικές λάμπες ήταν αδύνατο να μπορέσουμε να τοποθετήσουμε , είχαμε για φωτισμό σπαρματσέτα , παλιές χρησιμοποιημένες λαμπάδες του Πάσχα και κεριά . Με το πολύ σκοτάδι που υπήρχε τότε στην πίσω αυλή , δεν χρειαζόμασταν παρά ελάχιστο φωτισμό και τα κεριά κι λαμπάδες κάνανε θαυμάσια τη δουλειά μας . Το σπουδαιότερο βέβαια μετά ήταν η εξεύρεση θεατών. Έτσι από νωρίς το απόγευμα βγαίναμε στους δρόμους της γειτονιάς τελάληδες. Φωνάζαμε με όση δυνατή φωνή μπορούσαμε ότι – Στου Γιώργου του Κωτσίδη το σπίτι θα έχουμε σήμερα παράσταση Καραγκιόζη… Παράσταση κανονική με εισιτήριο , με τελάληδες κι όλα γενικά δηλαδή. Τότε το είδος συνηθιζόταν βγαίνανε στους δρόμους τελάληδες και κάνανε κανονική διαφήμιση με φωνή. Κι εμείς φυσικά οι πιτσιρικάδες ακολουθούσαμε την συνήθη πρακτική. – Σήμερα θα παρακολουθήσετε το έργο ο Καραγκιόζης και το καταραμένο φίδι … – Τρέξατε τρέξατε … Ο Καραγκιόζης πάντα ο πρωταγωνιστής και μετά ότι άλλο ήθελες , επαγγέλματα , κατορθώματα , ήρωες κλπ κλπ κλπ . Η γειτονιά ενημερωνόταν κανονικά με πολύ μεγάλη άνεση. Οι γειτονιές ήταν ήσυχες , δεν υπήρχαν αυτοκίνητα ούτε μηχανάκια … Το πολύ πολύ να περνούσε κανένα κάρο με μία ρόδα με γάιδαρο και τον παραγωγό από την σημερινή Πυλαία να φωνάζει … – Καπτσιδιανές οι μελιτζάνες … Ο παγοπώλης ο κυρ Σταύρος να φωνάζει κι αυτός … – Πάρτε ένα τέταρτο πάγο γα δροσιά … Διαλαλούσαμε κι εμείς επίσης και το κόστος του εισιτηρίου που ήταν μερικές δεκάρες η το πολύ μισή δραχμή δεν καλοθυμάμαι . Θυμάμαι όμως ότι τότε μερικά παιδιά έφερναν και κανένα φρέσκο αυγό αντί για δραχμές μια και η γειτονία στις πίσω αυλές είχε και κοτέτσια και τα αυγά γινόταν ευχαρίστως δεκτά . Αν η μαμά δεν έδινε μισή δραχμή . τότε ο πιτσιρικάς έμπαινε κρυφά στο κοτέτσι και έπαιρνε και κανένα αυγό ζεστό ζεστό όπως ήταν και που μόλις είχε γεννήσει η κότα και την έδιωχνε με βία ώστε να της το πάρει , όσο κι αν αυτή διαμαρτυρόταν εντονόοτατα με κακαρίσματα . Ή παράσταση άρχιζε μόλις βράδιαζε γύρω στις εννιά . Αυτή την ώρα σιγά-σιγά έφταναν οι κι θεατές τα πιτσιρίκια από της γειτονιά μας επίσης και από τις γύρω γειτονιές. Ήξεραν ότι στη γειτονιά μας είχαμε έναν από τους καλύτερους καραγκιοζοπαίκτες . Ήταν ο πρώτος μου ξάδερφος ο Γιώργος , ο διάσημος με το παρατσούκλι Σόλων . Ο Σόλων πήγαινε και στο Ωδείο του Ανθομελίδη ψηλά στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο , το Χιρς τότε και ήξερε μουσική , έπαιζε κι ακορντεόν . Έριχνε και κανένα τραγούδι και κανένα καλαματιανό χορό , όπως διαλαλούσε τότε ο μέγας Καραγκιόζης στο ξεκίνημα της παράστασης . Όλα αυτά ήταν γνωστά στη γειτονιά κι η πελατεία ήταν εξασφαλισμένη . Γι’ αυτό όλοι έτρεχαν να τον ακούσουν . Είχε μια απίστευτη ικανότητα να μιμείται όλους τους ήρωες του Καραγκιόζη. Εμείς είμαστε οι βοηθοί του δεν μπορούσα με τίποτα να τον πιάσουμε , το πολύ πολύ να μας έβαζε να κάνουμε το κολλητήρι που ήταν εύκολο για μας με τις τσιριχτές παιδικές φωνές μας . Όταν οι θεατές είχαν καλύψει τις πίσω σκάλες της κουζίνας συνήθως καμιά εικοσαριά παιδάκια δηλαδή αρχίζει η παράσταση . Τραγουδούσαμε όλοι μαζί στην έναρξη , είχαμε και ταμπούρλα και γενικά προσπαθούσαμε να μιμηθούμε τους μεγάλους διάσημους καραγκιοζοπαίκτες μας με τις δικές μας φωνές . Δύσκολο βέβαια αλλά το παλέβαμε . Μεγάλες επιτυχίες μας ήταν ο Καραγκιόζης γιατρός , ο Καραγκιόζης Μεγαλέξανδρος , ο Καραγκιόζης και το καταραμένο φίδι . Γινόταν χαμός κάθε βράδυ στη δροσιά της πίσω αυλής , κάτω από τα κλωνάρια τα γεμάτα μαυροπούλια που τα ακούγαμε να γουργουρίζουν πάνω από τα κεφάλια μας , του πανύψηλου πεύκου με χοντρό κορμό που δύσκολα μπορούσαν δυο άντρες μαζί να το αγκαλιάσουν . Η πιτσιρικαρία ενθουσιαζόταν κάθε τόσο με τα κόλπα του Γιώργου του ξαδέρφου και προσπαθούσε κι αυτή να μάθει να τα μάθει , για να οργανώσουν κι αυτοί τη δική τους παράσταση Καραγκιόζη στην διπλανή γειτονιά. Ήταν κανόνας όταν παιζότανε στη διπλανή γειτονιά Καραγκιόζης θα έπρεπε οπωσδήποτε να πάμε κι εμείς. Υπήρχε ενός είδους ανταγωνισμούς , θα έλεγα ότι εκεί σ΄ αυτές τις παραστάσεις έβγαιναν τα νέα ταλέντα. Ήταν τόσες λίγες οι διασκεδάσεις μας , ώστε ο Καραγκιόζης ήτανε μεγάλο γεγονός στην παρέα . Είχαμε πάθος και πολλές φορές το παρατραβούσαμε στο χρόνο και παίζαμε μέχρις αργά και 1 και 2 μετά τα μεσάνυχτα με τους γονείς των παιδιών να άρχιζουν να ανησυχούν κι ερχόταν στην αυλή πίσω να δουν τι γίνεται . Με κλάματα και οδυρμούς μαζεύανε τα πιτσιρίκια τους πελάτες μας , που δεν χόρταιναν και μετά τα μεσάνυχτα ήταν ακόμη έξω . Τότε όμως τα πράγματα ήταν ήσυχα δεν είχαν αγριέψει ακόμη . Τα θυμάμαι όλα αυτά με νοσταλγία , ήταν ένα απίστευτο θέαμα. Δεν μπορούσα να φανταστώ σήμερα ότι θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο. Ο Καραγκιόζης σχεδόν εξαφανίστηκε, οι ελάχιστοι πια καραγκιοζοπαίκτες που υπάρχουν είναι κάτι σαν παραδοσιακό θέαμα οργανωμένο από συλλόγους , από δήμους και κοινότητες από επαγγελματίες του είδους που θέλουν να κρατήσουν την παράδοση . Οι πιτσιρικάδες έπαιρναν τα πρώτα μαθήματα στον Καραγκιόζη της τέχνης της υποκριτικής. Ο Καραγκιόζης ήταν ο κατατρεγμένος αυτός που πάντα τα κατάφερε να ξεγελά τους άρχοντες της εποχής , Βεζύρη , τον Βεληγκέκα . Θυμάμαι με νοσταλγία την πανέμορφη αγαπημένη Βεζυροπούλα κόρη του , που ήταν πάντα ερωτευμένη και παρίστανε την άρρωστη για να συναντήσει τον καλό της . Ο Μεγαλέξανδρος μια ιδιαίτερη ηρωική μορφή , που σκότωνε πάντα το καταραμένο φίδι που κατατρομοκρατούσε τους αγαθούς κατοίκους της περιοχής . Ο Νιόνιος ο Σιόρ Διονύσιος από τα Επτάνησα , ο ατρόμητος βλάχος ο Μπαρμπαγιώργος με την βλάχικη προφορά του – ‘’ Ωρε , ωρέ , έλα εδώ κακομοίρη μου ‘’ . Ο Καραγκιόζης ο κλασσικός Έλληνας που επιβίωνε πάντα με την εξυπνάδα του και την πονηριά του , που τους πουλούσε και τους αγόρασε όλους. Ο Χατζηαβάτης , ο μέγας γλείφτης των πάντων , που ο Καραγκιόζης τον έκανε ότι ήθελε , όσο κι αν προσπαθούσε με τις γαλιφιές του να τον τουμπάρει . Απίστευτοι χαρακτήρες που γαλούχησαν γενεές γενεών . Οι εποχές αλλάξανε , δύσκολο να ξανά συμβούν τέτοια πράγματα . Που και πως να γίνουν τέτοιες παραστάσεις . Σε μας τους μεγαλύτερους έμεινε βαθιά μεσ ΄ το μυαλό μας έμεινε η βραχνή φωνή του ξαδέρφου του Γιώργου του Σόλωνα του καραγκιοζοπαίχτη να τραγουδάει – Ρώπο , ρώπο , ρώπο , πωωω … – Ρώπο , ρώπο , ρώπο , πωωω …… και να χορεύει και κανένα καλαματιανό , κανένα τσάμικο και να χοροπηδάει με προσοχή δίπλα στο σεντόνι μη το λερώσει , που φωτίζονταν με τον ισχνό φωτισμό των λίγων κεριών ….

Γιώργος Κωτσίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02eHFMe9r6wF8SJLJnNCgTodPnK55KM93UoJ5RFpwryLEHb2xVAqudwdR1oTzQAPDZl

Η Αικατερίνη Στάθη (1906-1999) ήταν μια από τις πρώτες Ελληνίδες που είχε μια ακαδημαϊκή καριέρα στο Παν. της Αθήνας. Συγκεκριμένα το 1927 πήρε πτυχίο Χημείας κι έγινε βοηθός στο εργαστήριο Ανόργανης Χημείας, με διευθυντή τον Κων. Ζέγγελη και το 1938 πήρε το διδακτορικό της. Η συμβολή της ως βοηθός ήταν αξιοσημείωτη, γιατί είχε στο ενεργητικό της επιστημονικές δημοσιεύσεις και συγγραφή επιστημονικού βιβλίου για τις ανάγκες του εργαστηρίου της Ανόργανης Χημείας. Στη θέση της, ως βοηθός, παρέμεινε μέχρι το 1948-1949. Το 1945 παντρεύτηκε, σε δεύτερο γάμο, τον Μιχάλη Αναστασιάδη (1908-1978), ο οποίος ήταν επιμελητής στο Α' εργαστήριο Φυσικής της Αθήνας, εξειδικευμένος στη Γαλλία στις υψηλές συχνότητες. Το συγκεκριμένο ζευγάρι ανάπτυξε από το 1947 δραστηριότητα στην ιδιωτική τεχνική εκπαίδευση, με την ίδρυση της Ραδιοτεχνικής Σχολής της Αθήνας και με παράλληλη λειτουργία Φροντιστηρίου για τις εισαγωγικές εξετάσεις στις Ανώτατες Σχολές. Το 1949 εμφανίζεται διαφήμιση στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ για το Φροντιστήριο τους στην Αθήνα, όπου παρουσιάζεται ως διευθύντρια η Αικατερίνη Στάθη [γιατί ο ίδιος ο Αναστασιάδης διατηρούσε τη θέση του στο πανεπιστήμιο, (που τότε ήταν Έκτακτος Καθηγητής στην Ηλεκτρονική Φυσική και το 1954 έγινε τακτικός καθηγητής)]. Και το 1966 λειτούργησε για λίγο (ή απλά διαφημίστηκε) παράρτημα της Ραδιοτεχνικής τους Σχολής της Αθήνας στη Θεσσαλονίκη.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0ftBosr2UQpTD1peyY6fXbND1K6uMRCJUfxD1hbaNUT7r4MNkB9hqLHepDDFXzLgel

Η Αικατερίνη Στάθη ( με κίτρινο βέλος) με φοιτητές και με μέλη του διδακτικού προσωπικού του Χημικού Τμήματος της Αθήνας σε εκδρομή στη Θεσσαλονίκη, το 1930

Ο Μιχ. Αναστασιάδης και η Αικατερίνη Στάθη το 1945, κάπου στην Αθήνα

[Φωτογραφία από το αρχείο της κας Βασ. Σιγούντου]

Η Αικατερίνη Στάθη (τότε Φωτιάδη) στο εργαστήριο της Ανόργανης Χημείας τη δεκαετία του 1930

[Η φωτογραφία της Αικατερίνης Στάθη είναι από το αρχείο της κας Βασ. Σιγούντου]

[Η φωτογραφία της Αικατερίνης Στάθη είναι από το αρχείο της κας Βασ. Σιγούντου]

Ο κ. Αρτόπουλος είχε παρατηρήσει σε δελτάριο του Α ΠΠ δύο λέοντες αντικριστούς στο τόξο πάνω από την πύλη που οδηγεί στους Αγ. Αναργύρους. Μέχρι την κατοχή οι λέοντες αυτοί, όπως και η παλιά μορφή της πύλης, διατηρήθηκαν. Στα μέσα του 1950 εξαφανίστηκαν με την αλλαγή της μορφής της πύλης.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid03R7d6n5GgDdUBvWxvyDoXEc71DNKd9HxsSYuFj1vKrrwkPkfdk5NiNeMBCNKcQSfl

Το κτίριο της Οθωμανικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, Ιδαδιέ (αργότερα κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν. Θεσσαλονίκης), η Ροτόντα και μέρος του Εβραϊκού κοιμητηρίου, το 1902-1903

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0P7tYmVcy8sSnXKknsSpfG9U2FdUXw7fDgWhuApd7qDkL4QWKzCGaFfgwDx7Y2RkPl