Saloni.ca Archive

Χρήστος Γ. Μπαλόγλου, ένας φροντιστής και καθηγητής στην ιδιωτική εκπαίδευση της Θεσσαλονίκης, την περίοδο 1944-1982

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02L6PT8aryp7AmQBr1wMSYBdeXponjwe78fgYBhF2FpqDUt1XZvTcfJq9Zy7skKxFPl

Ο Χρήστος Γ. Μπαλόγλου το 1940.

Χρήστος Γ. Μπαλόγλου (1919-2002) Η φωτογραφία αυτή είναι του 1938, τότε που γράφτηκε στο Τμήμα Μαθηματικών του Παν. Θεσσαλονίκης, από το οποίο πήρε πτυχίο το Νοέμβριο του 1943, με λίαν καλώς . Καταγόταν από το ελληνόφωνο χωριό Σύλλη, που ήταν δίπλα στην πόλη Ικόνιο, στο κέντρο της Μικράς Ασίας. Μαθήτευσε στο Γ’ Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, την περίοδο 1932-38.

Το χωριό Σύλλη, δίπλα στην πόλη Ικόνιο της Μικράς Ασίας

Μία όψη του χωριού Σύλλη, το 1906, όπου δεξιά διακρίνεται ο Ι.Ν. του Αρχ. Μιχαήλ.

Αμέσως μετά την αποφοίτηση του από το Τμήμα Μαθηματικών άρχισε να εργάζεται στο Κολέγιο ΔΕΛΑΣΑΛ των Φρέρηδων, στην αρχή της οδού Φράγκων.

Τον Απρίλιο, όμως, του 1944 τον συνέλαβε, μαζί με τον αδελφό του, η αιματοβαμμένη συμμορία των ταγματασφαλιτών του Δάγκουλα, με συνέπεια να σταλούν στο ναζιστικό στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Neuengamme,στην περιοχή του Αμβούργου.

Στο ναζιστικό στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Neuengamme και στ’ άλλα που μεταφέρθηκε, εργάστηκε με βάναυσους, εξοντωτικούς, καταναγκασμούς των Γερμανών δεσμοφυλάκων και κατάφερε να επιζήσει (ενώ ο αδελφός του και η πλειοψηφία των κρατουμένων εξολοθρεύθηκε) και απελευθερώθηκε από το ναζιστικό στρατόπεδο Ravensbrück, τον Μάιο του 1945, από Σοβιετικούς στρατιώτες.

Σκελετωμένος όπως επανήλθε στη Θεσσαλονίκη είχε μεγάλη ανάγκη να εργαστεί για να στηρίξει την οικογένειά του. Κάτι καθόλου εύκολο, εκείνα τα χρόνια. Είχε όμως την τύχη να του βρει μια θέση καθηγητή των Μαθηματικών στα Εκπαιδευτήρια Θηλέων της Αγλαΐας Σχινά ο γείτονας του Μανόλης Ανδρόνικος, που ήδη εργαζόταν, τότε, στο σχολείο αυτό.

Στα χρόνια του εμφυλίου κλήθηκε να υπηρετήσει στο Εθνικό Στρατό, όπου εντάχθηκε στη μονάδα των Διαβιβάσεων.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, μετά την απόλυση του από το στρατό, ξεκίνησε ο αγώνας του για εύρεση εργασίας. Τα ιδιαίτερα μαθήματα ήταν μια απασχόληση του, αλλά με αβεβαιότητες και οικονομικές ανεπάρκειες. Τότε προσλήφθηκε ως καθηγητής Μαθηματικών στο Ιδιωτικό Ελληνογαλλικό Γυμνάσιο Θηλέων «Άγιος Βικέντιος» των Αδελφών του Ελέους (στην περιοχή Φράγκων). Την ίδια περίπου χρονική περίοδο ξαναπροσελήφθηκε και στο Κολέγιο Δελασάλ.

[Στη φωτογραφία το Γυμνάσιο «Άγιος Βικέντιος», που αναρτήθηκε από τον κ. Γιώργο Μπασαγιάννη, στην ομάδα ΠΦΘ, στις 21-10-2021]

Ο Χρ. Γ. Μπαλόγλου ανάμεσα σε καθηγητές του Δελασάλ, πιθανότατα τη δεκαετία του 1960.

Ο Χρ. Γ. Μπαλόγλου μεταξύ καθηγητών και μαθητών του Δελασάλ. Στο σχολείο αυτό εργάστηκε για πολλά χρόνια, μέχρι το 1970.

Εκτός από τη διδασκαλία στα ιδιωτικά σχολεία Δελασάλ και Άγιος Βικέντιος, όπως και τα ιδιαίτερα μαθήματα, ο Χρ. Γ. Μπαλόγλου ανάπτυξε μια μεγάλη φροντιστηριακή δραστηριότητα, από το 1950 περίπου. Ένα από τα φροντιστήρια της δεκαετίας του 1950 που εργάστηκε ήταν τα Πρότυπα Φροντιστήρια ΘΑΛΗΣ.

Η θέση των φροντιστηρίων ΘΑΛΗΣ το 1957, στη Μητροπόλεως 73.

Το 1958-1959 συμμετέχει στα Φροντιστήρια “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ”, στην Τσιμισκή 72.

Η θέση του φροντιστηρίου Δημόκριτος, το 1958-1959, στην Τσιμισκή 72.

Το 1960-1961 συνεργάζεται με τα Φροντιστήρια “ΑΡΓΥΡΙΟΥ” στην πλατεία Αγίας Σοφίας. Αξιοσημείωτη είναι η εξειδίκευση του, τότε, στη διδασκαλία της Παραστατικής και της Προβολικής Γεωμετρίας για φοιτητές της Πολυτεχνικής και του Τμήματος Μαθηματικών. Αυτή η ασυνήθιστη διδακτική του ενασχόληση με τους κλάδους της ανώτερης (δηλ. της πανεπιστημιακής) Γεωμετρίας δημιούργησε πιθανότατα και μια εσωτερική του παρότρυνση προς τους αντίστοιχους πανεπιστημιακούς κύκλους. Έτσι έγινε, αρχικά, άμισθος βοηθός στο Εργαστήριο της Στατικής στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ, το 1965-66 (μετά από πρόταση του παλιού του γείτονα, καθ. Γεώργιου Νιτσιώτα), και στη συνέχεια, το 1967, μετακινήθηκε στην ομάδα των συνεργατών του καθ. Ιωάννη Αυδή, στο Εργαστήριο της Παραστατικής και Προβολικής Γεωμετρίας της ίδιας Σχολής. Από την ομάδα αυτή αποχώρησε, το 1968, όταν η Χούντα απέλυσε τον Αυδή.

Η θέση των Φροντιστηρίων “Αργυρίου” στην πλατεία της Αγίας Σοφίας, σε φωτογραφία του 1960.

Το διάστημα 1963-1966, δίδασκε στα Φροντιστήρια “ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ” (Αγίας Σοφίας 20) Γενικά Μαθηματικά, Παραστατική και Προβολική Γεωμετρία για φοιτητές της Φυσικομαθηματικής, της Πολυτεχνικής και της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ.

Η θέση των Φροντιστηρίων “ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ”, στην οδό Αγίας Σοφίας 20, απέναντι από τον κινηματογράφο Διονύσια.

Το 1966, παράλληλα με τις άλλες διδακτικές του δραστηριότητες, άρχισε να διδάσκει στην Ραδιοτεχνική Σχολή του Μιχ. Αναστασιάδη (καθ. Της Ηλεκτρονικής Φυσικής Παν. της Αθήνας). Τότε ιδρύθηκε και η Τεχνική Σχολή “ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ” στην οποία ήταν συνιδρυτής, διευθυντής και καθ. των Μαθηματικών, το χρονικό διάστημα 1966-1980. Τόσο η Ραδιοτεχνική Σχολή του Αναστασιάδη όσο και η Τεχνική Σχολή “ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ” ήταν στην ίδια διεύθυνση, Λαγκαδά 13, πολύ κοντά στην πλατεία Βαρδάρη. Είναι πολύ πιθανόν η Ραδιοτεχνική Σχολή να λειτούργησε πολύ λίγο ως αυτόνομη και στη συνέχεια να συγχωνεύτηκε με την Τεχνική Σχολή “ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ”.

Η Τεχνική Σχολή “ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ” (σε κόκκινο πλαίσιο), στην οδό Λαγκαδά 13, δίπλα στον κινηματογράφο Αλέκα (σε κίτρινο πλαίσιο).

Το 1969 δίδαξε και στο νέο, τότε, “Σύγχρονο Φροντιστήριο” ως ειδικός συνεργάτης για το μάθημα της Παραστατικής Γεωμετρίας.

Η θέση του “Σύγχρονου Φροντιστηρίου”, στη γωνία Διαλέτη 2 με Μεγ. Αλεξάνδρου (δηλ. προέκταση Τσιμισκή) 139, σε φωτογραφία του 1968.

Αναφέρεται ότι δίδαξε και στα φροντιστήρια Σταυριανίδη, όπως και του Βασιλειάδη. Δεν βρέθηκαν, όμως, σχετικά τεκμήρια.

Το 2001 δημοσιεύτηκε μια συμβολή του στην Προχωρημένη Γεωμετρία, όπου παρουσιάζονται διάφορα ειδικά θέματα Γεωμετρίας, κύρια της Προβολικής Γεωμετρίας. Μ’ αυτό το έργο του γίνονται φανερά οι υψηλού επιπέδου γεωμετρικές του ικανότητες. Γι’ αυτούς που τον γνώριζαν, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν ήταν μια έκπληξη. Ήταν γνωστός στον κόσμο των φροντιστών, του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, ως ένας αξιοσημείωτος γεωμέτρης με διδακτικά χαρίσματα.

Ο Χρήστος Γ. Μπαλόγλου (στον κίτρινο κύκλο), η μητέρα του (σε μωβ κύκλο) κι άλλα μέλη της οικογένειάς του γύρω στο 1924-1925, τα δύσκολα χρόνια της προσφυγικής επιβίωσης.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1860 άρχισε να διαδίδεται η ευρωπαϊκή μουσική στη Θεσσαλονίκη, κύρια μέσω έργων όπερας ή οπερέτας, που παρουσίαζαν στην πόλη οι πρώτοι ελληνικοί. ιταλικοί και γαλλικοί μουσικοθεατρικοί θίασοι.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0jsVbDrv2rp7EtLc2SiuRTSKMU5HZcvbDEFuvkEAimdtEm45Kj12F53hMHBa8yeNtl

Από τα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία φαίνεται ότι ο πρώτος θίασος που πέρασε από τη Θεσσαλονίκη και έδωσε παραστάσεις το 1859 και το 1860 ήταν μια ελληνική θεατρική ομάδα με τον Βασίλη Ανδρονόπουλο (βλ. Χριστίνα Φίλιππα, https://www.tovimatisaigialeias.gr/7523-andronopoulos-vasileios-o-aigiotis-ithopoios-kai-enthermos-patriotis-aigio-1838-thessaloniki-1897?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR3aVuJnP4NvpwWnlbtiWpFQxNJyrH1G_dfPrIzIyb-qxpeg1V-QnWlaUEc_aem_VrX-XOuDZXCfpxVkP9ACxg). Εικάζεται ότι το ρεπερτόριο της ήταν εναλλασσόμενο από κωμωδίες και μελοδράματα (όπου πιθανότατα συνοδεύονταν από μουσική διασκευασμένη από ελαφριές όπερες, σύμφωνα με τις συνήθειες εκείνης της περιόδου).

Στις αρχές της δεκαετίας του 1870 δημιουργείται το ξενοδοχείο Colombo, ένα σύγχρονο ξενοδοχείο ευρωπαϊκού τύπου, στην φράγκικη περιοχή. Εδώ λειτουργούσε καφέ σαντάν, όπου ορχήστρα έπαιζε αποσπάσματα από όπερες και ξένες καλλιτέχνιδες τραγουδούσαν ιταλικές καντσονέτες, γαλλικά σανσόν και γερμανικά λαϊκά τραγούδια.

Την ίδια περίοδο οι ιταλοί ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου Colombo δημιούργησαν παραδίπλα και Ιταλικό Θέατρο όπου έδιναν παραστάσεις όπερας ή μελοδράματος ιταλικοί και γαλλικοί θίασοι. Τόσο τα καφέ σαντάν, τα οποία αυξήθηκαν μετά το ξενοδοχείο Colombo, όσο και οι παραστάσεις όπερας και μελοδράματος από ξένους και ελληνικούς θιάσους διέδιδαν την ευρωπαϊκή μουσική.

[Ο χάρτης είναι του 1882 και υπάρχει στο βιβλίο “Η Θεσσαλονίκη πριν 100 χρόνια” του Ε. Χεκίμογλου και της E. Donacioglu.]

Το σαλόνι του πολυτελούς ξενοδοχείου Splendid με πιάνο, γύρω στο 1910

Παράλληλα με την αύξηση των καφέ σαντάν υπήρχε, από στα τέλη της δεκαετίας του 1870, αύξηση των θεάτρων και των ξενοδοχείων ευρωπαϊκού τύπου γύρω από την φράγκικη περιοχή. Τα θέατρα φιλοξενούσαν διερχόμενους θιάσους οι οποίοι διέδιδαν με τις παραστάσεις τους την ευρωπαϊκή μουσική. Όμοια και τα νέα ξενοδοχεία πολυτελείας, που είχαν, κατά κανόνα, πιάνο στο κύριο σαλόνι τους ή και μικρή ορχήστρα.

Την ίδια περίοδο (και ιδιαίτερα γύρω στο 1900) δημιουργούνται στην Ελληνική κοινότητα της Θεσσαλονίκη φιλόμουσες, αθλητικές, μορφωτικές και φιλεκπαιδευτικές λέσχες ή σύλλογοι. Οι περισσότερες είχαν θρησκευτικό και εθνικό προσανατολισμό και δραστηριότητα. Ανάλογοι σύλλογοι ή λέσχες αναπτύχθηκαν την ίδια περίοδο, και από τις άλλες κοινότητες της Θεσσαλονίκης. Κάποιοι από τους συλλόγους αυτούς δραστηριοποιήθηκαν για την ανάπτυξη της μουσικής παιδείας, οργανώνοντας φιλαρμονικές ορχήστρες, μαντολινάτες και χορωδίες, αλλά και προωθώντας μουσικοθεατρικές παραστάσεις με Ελληνικούς ή ξένους θιάσους. Με τις ενέργειες αυτές διαδίδονταν η Ευρωπαϊκή μουσική, είτε με την αξιοποίηση διασκευασμένων μουσικών αποσπασμάτων από όπερες, είτε με την παρουσίαση δημοφιλών ξένων μουσικών συνθέσεων. Ίσως η πιο σημαντική επίδραση της Ευρωπαϊκής μουσικής στην κουλτούρα της Θεσσαλονίκης ήταν, εκτός τα ακούσματά της στις θεατρικές παραστάσεις, στις χοροεσπερίδες και στα παιανίσματα των φιλαρμονικών ορχηστρών, η πρόσληψη ξένων (Ιταλών συνήθως) μαέστρων, μουσικών διευθυντών, στις φιλαρμονικές ορχήστρες. Κι αυτό γιατί έπαιζαν έναν πιο ενεργό ρόλο στην καλλιέργεια της Ευρωπαϊκής μουσικής, απ’ ότι τα παθητικά ακούσματά της.

Ένα άλλο πιο λαϊκό κανάλι διάδοσης της Ευρωπαϊκής μουσικής στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη ήταν ο κινηματογράφος, που από το 1900 περίπου διαδόθηκε στην πόλη. Στις τότε βουβές προβολές των ταινιών υπήρχαν συμπληρώματα από ζωντανή μουσική, ενός πιάνου ή μιας ολιγομελούς ορχήστρας, που έπαιζαν αποσπάσματα Ευρωπαϊκής μουσικής.…

Δημήτριος Σ. Λάλλας (1844-1911), εδώ to 1885

Για τη διάδοση και καλλιέργεια της κλασικής μουσικής στη Θεσσαλονίκη ο Δημήτριος Λάλλας είχε έναν καθοριστικό ρόλο. Μετά τις μουσικές σπουδές του στο Μόναχο ( το 1868-1870) και τη συμμετοχή του στην ομάδα των συνεργατών του Richard Wagner (το 1876-1877) εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1884, όπου περιστασιακά ήταν διευθυντής ορχηστρών (όπως π.χ. στη φιλαρμονική ορχήστρα του κήπου του Μπέχ Τσινάρ) και συστηματικά έκανε ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου. Μεταξύ των μαθητών του ήταν ο Σωτήρης Γραικός (ιδρυτής του πρώτου Ωδείου στη Θεσσαλονίκη το 1911) και ο Αιμίλιος Ριάδης, σημαντικότατος Έλληνας συνθέτης και δάσκαλος στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης.

Το συγκρότημα του Κήπου του Λευκού Πύργου άρχισε να λειτουργεί το 1907 και η πρώτη ορχήστρα του συγκροτήθηκε το 1908 με Πολωνούς κι Αυστριακούς μουσικούς, με διευθυντή το Πολωνό βιολιστή Salo Geiger. Η πρώτη ορχήστρα του Κήπου του Λευκού Πύργου, το 1908 με Αυστριακούς και Πολωνούς μουσικούς κι έναν μόνο Έλληνα, τον φλαουτίστα, Φίλιππο Νικολαΐδη (πιθανότατα είναι ο πρώτος όρθιος στα δεξιά).

Για ένα μεγάλο διάστημα πριν χρόνια σταματήσαμε να ψαρεύουμε στα μπλόκια . Ήταν τότε που ο Θερμαϊκός βρώμισε από τα απόβλητα της πόλης . Τα τελευταία όμως χρόνια όλο και περισσότερους βλέπω να ψαρεύουν στην παραλία . Μεσολάβησαν βέβαια τα έργα εξυγίανσης του κόλπου και ο βιολογικός καθαρισμός και σιγά σιγα βλέπουμε την θάλασσα να καθαρίζει όλο και περισσότερο και να αποκτά το όμορφο γαλαζιο χρώμα που είχε παλιά .

Φυσικά δεν είμαι σε θέση να καταλάβω αν επανήλθε η θάλασσα 100% στην παλιά της καθαρότητα . Όμως η παραλίες στην απέναντι ακτή που πηγαίναμε με τα καραβάκια για μπάνιο γέμισαν και πάλι λουόμενους ακόμα και στην Αρετσού είδα στην παλιά πλαζ γαλάζια σημαία .

Εγώ όμως τώρα θα ασχοληθώ με την παλιά μου αγάπη το ψάρεμα . Βλέπω περπατώντας στην παραλία τους σύγχρονους ψαράδες εξοπλισμένους με φανταστικά εργαλεία που με τρελαίνουν . Καλάμια πανάλαφρα πλαστικά , με μαναβελίτσα απίστευτη ακρίβειας που δεν μπερδεύει την μπετονιά , τον μόνιμο μπελά των δικών μας τεχνικών. Με ψεύτικα μικρά χρωματιστά ψαράκια για δολώματα που ξεγελούν ακόμη και τα πιο έξυπνα ψάρια . Με στηρίγματα που μπορείς να στήσεις περισσότερα του ενός καλάμια και να τα παρακολουθείς από μακρυά μια και ο παλιός δικός φελλός έχει αντικατασταθεί με επιπλέοντα πανέμορφα κατασκευάσματα που είναι τόσο ευαίσθητα και με συναγερμό με λεντάκια για το σούρουπο και την νύχτα , να σε ειδοποιούν επίμονα ότι πιάστηκε το ψάρι που κυνηγούσες . Σημερινές τεχνολογικές ομορφιές για τους τυχερούς σημερινούς ψαράδες … Εμείς δυστυχώς ούτε στον ύπνο μας δεν μπορούσαμε να φανταστούμε τέτοια κατασκευάσματα που θα απλούστευαν και διευκόλυναν το όμορφο χόμπυ μας .. Από πιτσιρίκια ψαρεύαμε με τα δικά μας απλά μέσα . Τότε η θάλασσα ήταν ένα βήμα από τα σπίτια μας στη Σπάρτης , ακόμα μετά το μεγάλο μπάζωμα μας προστέθηκαν απλώς άλλα 200 μέτρα μπαζωμένης γης και τοποθετήθηκαν στο τέλος της τα τσιμεντένια μπλόκια . Μετά από αυτή τη νέα κατάσταση δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να ψαρεύουμε εκεί. Ήταν απίστευτα απρόσμενο πόσο μας βόλεψε αυτή η νέα κατάσταση . Είχαμε μπροστά μας βαθιά θάλασσα , όνειρο για μας που δεν είχαμε τότε μια βάρκα για να φτάσουμε εκεί στα βαθιά η αν είμασταν μερακλήδες και έχοντες τα σχετικά , να κωπηλατήσουμε ως εκεί η με απλωμένο πανί να πάμε απέναντι στις εκβολές των ποταμών του Θερμαϊκό κυρίως του Αξιού εκεί στα αβαθή της Παλιομάνας , όπου ακούγαμε ότι ήταν ο Παράδεισος των ερασιτεχνών ψαράδων της γειτονιάς .

Όσοι δεν είχαν βάρκα βολευόταν από πολύ παλιά στην μικρή αμμουδιά της Καστέλλας και στο Φάληρο η στο λιμανάκι της Ευζώνων . Έτσι όταν κατασκευάστηκαν τα μπλόκια εγκατασταθήκαμε εκεί και μόλις έσκαγε η ζέστη από τον Μάρτη ακόμη , παίρναμε τα σύνεργά μας μπετονιές ,βαρίδια δολώματα τα τοποθετούσαμε μέσα σ΄ ένα καλαθάκι με βρεμένο ένα μικρό τσουβαλάκι και γραμμή για τα μπλόκια . Βέβαια πάντα είχαμε την γκρίνια της Μάνας . – Πάλι για ψάρεμα πάτε , πάλι αφήσατε τα διαβάσματα … Βέβαια όταν αργότερα γυρνούσαμε με μια καλή τηγανιά ολόφρεσκα ψαράκια άλλαζε γνώμη . Τα καθάρισε γρήγορα γρήγορα , τα έβαζε στο τηγάνι με το λάδι και γρήγορα στη φουφού με τα κάρβουνα , η στην πιεστική γκαζιέρα και το μεσημβρινό γεύμα ήταν έτοιμο . Ήταν ό,τι καλύτερο ολόφρεσκο μπορούσε να έχει κανείς την δύσκολη εκείνη εποχή και μάλιστα δωρεάν , από την δικιά μας θάλασσα εδώ μπροστά μας . Ψαρεύαμε ότι υπήρχε , σπάρους , λίγδες , ζαργάνες . γοβιούς , κανένα περαστικό λαβράκι που κυνηγούσε αφρόψαρα , αθερίνες και το τσακώναμε με την σαλαγκιά που την είχαμε πάντα έτοιμη δίπλα μας και κουτσομούρες , κεφαλόπουλα και πολλά άλλα σε μικρότερες ποσότητες . Τις σαλιάρες τις πετούσαμε αμέσως πίσω τις σιχαινόμασταν δεν θέλαμε ούτε να τις πιάνουμε στα χέρια . Καμιά φορά βγάζαμε κανένα χταπόδι , καμιά σουπιά και κανένα μεγάλο καβούρι από αυτά που κατοικοέδρευαν επάνω στα μπλόκια που ήταν γεμάτα από μύδια . Ξύναμε και το τσιμέντο με δυνατές ξύστρες και με απόχη από κάτω μαζεύαμε μερικά μεγάλα μύδια που γινόταν κι αυτά μια νοστιμότατη τηγανιά . Χρησιμοποιούσαμε πετονιές , άλλες φορές σε καθετή η αν καταφέρναμε και φέρναμε και βρίσκαμε κανένα καλάμι μια και τότε στην πόλη σπάνιζαν . Τα φέρναμε όταν μπορούσαμε από απέναντι την Περαία ,τον Μπαξέ η την Αγία Τριάδα όπου τα βρίσκαμε να φυτρώνουν κατά χιλιάδες στα μικρά ρέματα . Οργανώναμε ολόκληρα εκστρατεία με ποδήλατα για να τα φέρουμε . Ξεκινούσαμε το πρωί και γυρνούσαμε το απόγευμα θριαμβευτές με τα καλάμια δεμένα κατακόρυφα στο τιμόνι του ποδηλάτου . Βέβαια αυτό μας έτρωγε μια μέρα και φασαρίες στο σπίτι ,αλλά ποιος λογάριαζε τότε όλα αυτά μπροστά στην αξία που είχε το αποτέλεσμα . Εκτός από το ψάρεμα μπροστά , είχαμε οι τολμηρότεροι και το ψάρεμα στις σημαδούρες που υπήρχαν εκεί μπροστά στα βαθιά , για να δένουν κυρίως τα τεράστια αρματαγωγά του πολεμικού Ναυτικού . Ήταν κάτι τεράστιες σημαδούρες από χοντρό μέταλλο που υπήρχαν εκεί μέχρι τα τελευταία χρόνια . Κάποια στιγμή αποφάσισαν πως δεν τις χρειάζονται και τις έβγαλαν . Βέβαια τότε ούτε κι εμείς τις χρειαζόμασταν μια και η θάλασσα είχε ήδη βρωμίσει και ήταν απλησίαστη.

Εκτός από το ψάρεμα οι σημαδούρες ήταν και σημάδι γι αυτούς που έκαναν εκεί την καθημερινή τους προπόνηση κολυμπώντας από την μία στην άλλη και κατέληγαν μέχρι τον Ιστιοπλοϊκό όμιλο που ήταν τότε ο μόνος που υπήρχε εκεί στο μικρό ακρωτήρι . Οι υπόλοιποι όμιλοι μαζεύτηκαν εκεί πολύ αργότερα . Εκεί έμαθα κι εγώ να κολυμπάω ελεύθερο , μπρόσθιο , ύπτιο και πεταλούδα βλέπονταν μεγαλύτερους μου αθλητές του Άρη, του ΠΑΟΚ του Ηρακλή να κάνουν εκεί την καθημερινή τους προπόνηση . Τονίζω το γεγονός ότι τότε στην Θεσσαλονίκη δεν υπήρχε ούτε μία πισίνα . Οι σημαδούρες λοιπόν για την παρέα που ήξερε μπάνιο , ήταν παιχνίδι να κολυμπήσουμε μέχρις αυτές που βρισκόταν καμιά κατοσταριά μέτρα μακριά βαθιά πηγαίνοντας εκεί για ψάρεμα το πρωί τότε που η θάλασσα ήταν ακόμη λάδι Εκεί βρίσκαμε πολύ μεγαλύτερα ψάρια και κυρίως τα μεγαλούτσικα νοστιμότατα κεφαλόπουλα που τα ύφαλα της σημαδούρας ήταν το σπίτι τους. Με το καλαθάκι στο ένα χέρι με τα σύνεργα και τα δολώματα και κολυμπώντας με το ένα χέρι φτάναμε όταν ή θάλασσα ήταν λάδι κι ήταν όλα καλά . Μόλις πλησίαζε το μεσημέρι άρχισε η ταχτική καθημερινή Σαλονικιώτική μπουκαδούρα . Στην αρχή την αντέχαμε στο μικρό κούνημα των κυμάτων προσπαθώντας να ψαρέψουμε όσα περισσότερα ψάρια μπορούσαμε στον λίγο χρόνο που μας απέμενε . Κάποια στιγμή ο κυματισμός μεγάλωνε και ήταν αδύνατο να σταθείς ακόμη και καθιστός . Μαζεύαμε γρήγορα γρήγορα τα σύνεργα της ψαρικής μας τέχνης κι όπου φύγει φύγει . Γιατί δεν θα πνιγόμασταν τέτοιο πρόβλημα δεν είχαμε , αλλά υπήρχε πιθανότητα ένα μεγάλο κύμα να πετάξει έξω από το καλαθάκι τον κόπο μας , την ψαριά και τα σύνεργά μας . Έτσι τελείωνε δυστυχώς άδοξα το ψάρεμά μας στις σημαδούρες . Δολώματα τότε υπήρχαν έτοιμα ,κόκκινα σκουλίκια και άλλα , από επαγγελματίας που τα έβγαζαν από την παλιομάνα και τα πουλούσαν σε πολλά μέρη της πόλης . Εμείς όταν είχαμε το σχετικό χαρτζιλίκι τα ψωνίζαμε από την μικρή προβλήτα μπροστά στην πλατεία Ελευθερίας . Τις περισσότερες φορές μια και τέτοιες πολυτέλειες δεν είχαμε πάντα , τα φτιάχναμε μόνοι μας . Συνήθως ζυμώναμε αλεύρι ανακατεμένο με τυρί αν είχαμε και το κάναμε μικρές μπαλίτσες . Το σκαλώναμε στο αγκίστρι και αυτό ήταν , τα ψάρια το τσιμπούσαν με μανία με το γνωστό τέλος γι αυτά . Άλλοι πιο μερακλήδες έκαναν με το ίδιο υλικό σε ένα σημείο περίπου 2 μέτρα τον λεγόμενο μπασμό . Μπροστά στα μπλόκια έριχναν ψωμί ανακατωμένο με τυρί τρίβοντάς το με τα δύο τους χέρια κι εκείνο έπεφτε διαλυμένο μέσα στη θάλασσα και δημιουργούσε μια περιοχή με πασπαλισμένη μπόλικη τροφή κι άλλες νοστιμιές που αρέσουν στα ψάρια . Εκεί αμέσως μαζευόντουσαν τα ψάρια που μυριζόταν την τροφή και τότε ο έμπειρος ψαράς που τους την είχε στημένη όταν τα έβλεπε να πλησιάζουν στην επιφάνεια της θάλασσας να τρώνε το δόλωμα με απόχη τα άρπαζε . Ακόμη χρησιμοποιούσε την σαλαγκιά που ήταν ένα κατασκεύασμα με τέσσερα χοντρά αγκίστρια σταυρωτά σαν μικρή άγκυρα και την έριχνε όσο βαθιά μπορούσε και την μάζευε γρήγορα γρήγορα κι ότι έπιανε η σαλαγκιά από τα ανύποπτα ψάρια που απολάμβαναν τον μπασμό . Φυσικά στο μέρος του μπασμού δεν πλησίαζε άλλος ψαράς ήταν κάτι σαν δική του ιδιοκτησία η περιοχή . Από τότε όταν βλέπω ερασιτέχνη ψαρά στα μπλόκια με τα καταπληκτικά σύνεργα του πιάνω κουβέντα . -Τσιμπάει , τσιμπάει … Κι εκείνος συνήθως απαντάει και του κάνουμε κουβέντα για ώρα , γιατί το ψάρεμα είναι μοναχικό ‘’ άθλημα’’ και μια παρέα είναι πάντα ευπρόσδεκτη . Αναπολώ τα παλιά και σκέπτομαι , μια και τώρα που περιμένω τους λεβέντες μου , ίσως θα έπρεπε να τους πάω καμιά μέρα στα μπλόκια , να τους εκπαιδεύσω στο Σαλονικιώτικο ψάρεμα . Πιστεύω ότι πολύ θα το χαρούν και θάναι και για μένα μια ευτυχισμένη στιγμή …

Γιώργος Κωτσίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0NTzawAjAzWXio6RGTN58EWum7bj4P34LTM71FdysDhWXW3hJV1KU8wCTkG6qGHKSl

To 1957 γινόταν μια γενικευμένη καμπάνια από την ΔΕΗ προκειμένου να μπει το ηλεκτρικό σε όσο το δυνατόν περισσότερα σπίτια.

“Γιατί να πληρώνεις την μουντζούρα, την κάπνα...όταν υπάρχει ο ηλεκτρισμός που κάνει όλες τις δουλειές του νοικοκυριού καλύτερα και φθηνότερα;”

Λογική η απορία και αυτονόητη η απάντηση. Με το ρεύμα της ΔΕΗ ο ηλεκτρισμός συμφέρει.

Το αφελές ερώτημα είναι αν εξακολουθεί να συμφέρει ο ηλεκτρισμός με την ΔΕΗ μαζί με όλους τους άλλους παρόχους που υπάρχουν θεωρητικά για να λειτουργεί ο ανταγωνισμός και να πληρώνουμε φθηνότερα το ρεύμα. Έτσι είπαν φέρνοντας σαν παράδειγμα την τηλεφωνία και μετά ήρθαν οι αυξήσεις και τα χρωματιστά τιμολόγια που πρέπει να τα παρακολουθούμε κάθε μήνα για να διαλέγουμε το πλέον συμφέρον. Όποιος το χει κάνει με επιτυχία και έμεινε ικανοποιημένος ας σχολιάσει να διδαχθούμε και εμείς οι μπερδεμένοι. Μα το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, οι πόλεμοι, η ΕΕ, η ιδιωτική πρωτοβουλία κ.ο.κ. Ναι... Και εν είδει διδακτικού επιμυθίου: “Το δημόσιο νερό και τα μάτια μας”.

Στην δεύτερη διαφήμιση από την Μακεδονία τον Σεπτέμβριο του 1957, η κουζίνα της ΙΖΟΛΑ με δόσεις σε μαγαζιά της πόλης.

Σπύρος Αλευρόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02RpiP1JXAqyB9qFPT87TYt9eQxttLafugCUhVuKrxovQTH5XaUZLtQkJJXaGFkv9yl

πτυχιούχος μαθηματικός του Παν. Θεσσαλονίκης, αγαπητός φροντιστής και καλός δάσκαλος των Μαθηματικών στη Βέροια, από το 1935 μέχρι το 1981.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid035TiQTCH6BZeDui6xd7veGzRwhtw3CL3Ed84WBgQWaQBWPa9oj9Eb1JBSPhS1krGKl

Ο Λεωνίδας Ιωσηφίδης του Ισαάκ, το 1933, ως πρωτοετής φοιτητής του Τμήματος Μαθηματικών του Παν. Θεσσαλονίκης

Πέρασε στο Τμήμα Μαθηματικών την ακαδ. χρονιά 1933-34 και πήρε πτυχίο στις 21-1-1938, με Λίαν Καλώς.

Αγγελία Φροντιστηρίου του Λεωνίδα Ι. Ιωσηφίδη, το 1935, στη Βέροια, όταν ήταν τριτοετής φοιτητής

[Η αγγελία αυτή είναι από το Ιστορικό Αρχείο Φροντιστών, που αναρτήθηκε στις 12-12-2021

Αγγελία φροντιστηριακών μαθημάτων του Λ.Ι. Ιωσηφίδη σε συνεργασία με τον Μ. Θεοδωρίδη, του 1938, στη Βέροια

[Η αγγελία αυτή είναι από το Ιστορικό Αρχείο Φροντιστών, που αναρτήθηκε στις 2-3-2022]

Ο Λ.Ι. Ιωσηφίδης με μαθήτριές του, το 1945, στη Βέροια

[Η φωτογραφία είναι από ανάρτηση του κ. “Stergios Zygoulianos” στις Παλιές Φωτογραφίες της Βέροιας, στις 21-1-2015]

Ο Λ.Ι. Ιωσηφίδης έξω από το φροντιστήριό του στη Βέροια, το 1964

[Η φωτογραφία είναι από την ανάρτηση του κ. “Stathis Kiamelidis”, στις 25-1-2016, στις Παλιές Φωτογραφίες της Βέροιας]

Ο Λεωνίδας Ι. Ιωσηφίδης (1909-1983) στα περίχωρα της Βέροιας

[Η φωτογραφία αναρτήθηκε από τον κ. Παναγιώτη Ζέρβα στις Παλιές Φωτογραφίες της Βέροιας, στις 9-9-2026]

Σχεδόν ακέραια τα ανατολικά τείχη, τουλάχιστον σ' αυτό το ύψος, περιγράφουν ακόμη τα όρια της πόλης (που έβλεπε στην θάλασσά της τα πολλά συμμαχικά πλοία). Η βόλτα κατά το ανωφερές μήκος τους ευκαιρία, ακόμη μία στις τόσες, να απολαύσουν το τοπίο και την πόλη από τα ψηλά. 1916.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0GtBhV2JJYB1aQvkSVw6PW58D1VHaXxkywjb8v4FDcAAbvXxwj9NprjVKdtZk7Fdol

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid09AeCkVPt5PxWj2whp4zyiNn6JGZqW8fvitcyfzaGixCF6783tLeBLFxfFPhxJAiNl

Στην είσοδο του κινηματογράφου Διονύσια εργαζόμενοι σ' αυτόν. Στη μέση σκυμμένος ο πατέρας μου, Παντελής, με τον μικρό μου αδελφό Ανδρέα. Η ταινία που έπαιζε τότε ήταν “Το Ποντικάκι” με τον Μίμη Φωτόπουλο και την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Ο κινηματογράφος Διονύσια στην Αγίας Σοφίας τη δεκαετία του 1940 Η θέση του κινηματογράφου Διονύσια, στην Αγίας Σοφίας 17

Aπ’ όσο ξέρουμε, η κρήνη στην συμβολή των οδών Τιμοθέου με Λυσία κοντά στον Όσιο Δαυίδ υπάρχει μόνον σε δύο παλιές-παλιές φωτό που την απεικονίζουν μισή (ευτυχώς διαφορετικό μισό). Σήμερα την βλέπουμε και ολόκληρη σε μια πρωτοεμφανιζόμενη -έστω και θολή- φωτό από δημοπρασία του Delcampe. Για μερικές δεκαετίες δεν υπάρχουν εικόνες της και την ξαναβρίσκουμε από τη δεκαετία του 60 και έπειτα. Η βρύση υπάρχει ακόμα, συχνά ‘διακοσμημένη’ με γκράφιτι… Συμμαζεύουμε τις φωτογραφίες και παρατηρούμε ορισμένα στοιχεία, που ίσως μας χρειαστούν άλλοτε.

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid027jeBnUY6veVk3SXceLv4MyAtdqMLyomXdriDETVvDosnv8KWyQqkUCg8yYbpRGLtl

Από την οδό Τιμοθέου, ο άγνωστος φωτογράφος τραβάει ολόκληρη την μπροστινή όψη της κρήνης. Στα δεξιά της, ο δρόμος ανηφορίζει προς την νυν Λυσία (εκτός κάδρου). Πηγή: Delcampe Item n° #1724343328

Για πολλά χρόνια αυτή ήταν η μόνη γνωστή παλιά φωτό της κρήνης που, σύμφωνα με τον Β. Δημητριάδη (σ.107), χτίστηκε από τον Χατζή Μεχμέτ. Δεξιά της, ο δρόμος που είδαμε και προηγουμένως και η συμβολή του με την νυν οδό Λυσία. Κρατάμε ότι μάλλον έχει ‘γαϊδουροσκαλόπατα’ -ίσως μας χρειαστούν αργότερα. Κρατάμε επίσης ένα στρογγυλό (μισό, για την ακρίβεια) που φαίνεται δίπλα από την μαυροντυμένη γυναίκα στο βάθος. Διακρίνεται ολόκληρο και στην προηγούμενη φωτογραφία.

Μέρος της μπροστινής όψης της κρήνης, αυτή τη φορά σε πλάνο που δείχνει και την σχέση της με το Σουλουτζά τζαμί (Όσιος Δαυίδ) και τον κοντό μιναρέ του.[Aπό ανάρτηση Γ. Σιδηρόπουλου, ΠΦΘ].

Άλμα 40 χρόνων, και βρισκόμαστε στο 1959 με τα παιδιά της γειτονιάς να ποζάρουν μπροστά στη βρύση, σε οικογενειακές φωτογραφίες που αναρτήθηκαν από τον κ. Dimitris G. Koutsoumpelias στις ΠΦΘ. Το μεγαλύτερο μέρος του σοβά της έχει πέσει, τα γαϊδουροσκαλόπατα δεξιά της όμως είναι ίδια. Στηριγμένα κατά κάποιο τρόπο από μια κολώνα – κομμάτι από το «στρογγυλό» που είδαμε προηγουμένως, μεταφερμένο λίγο πιο χαμηλά ή άλλη ίδια;

Δυο έγχρωμες αποτυπώσεις της την δεκαετία του ’70. Αριστερά πάλι από το αρχείο του κ. Κουτσουμπελια και δεξιά σε ζουμ από φωτογραφία της Cynthia Thompson (1974-75, έχω σημειώσει από κάποια παλιά ανάρτηση). Η ανηφορίτσα δεξιά της δεν φαίνεται, αλλά…

…πρέπει ήδη να έχει διαμορφωθεί διαφορετικά -χωρίς σκαλοπάτια- όπως φαίνεται και στη φωτογραφία που συμπεριέλαβε ο Β. Δημητριάδης στην Τοπογραφία του.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0h5jGvYLAvkmHHbGTmx6LUGYdNe8H51fhiG9MrsTFMQfswYHbtNohzT8Ez5vJd3QNl?_rdc=1&_rdr

Είναι μια απεικόνιση στο εξώφυλλο του βιβλίου: Selanik ve İstanbulda Yahudi Bankerler (Εβραίοι τραπεζίτες σε Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη) (2011)της Nurdan İpek, όπου μεγάλη έμφαση δίνεται στους τραπεζίτες Allatini, Fernandez και Modiano από τη μεριά της Θεσσαλονίκης και στον τραπεζίτη Kamondo από τη μεριά της Κωνσταντινούπολης.

Στην δεύτερη φωτογραφία ο Abraham Kamondo H φωτογραφία του Abraham Kamondo περιλαμβάνεται στο τέλος του βιβλίου (σελ. 433). Έτσι αφήνεται να υπονοηθεί ότι οι τρεις εικονιζόμενοι στο εξώφυλλο είναι από τις οικογένειες Allatini, Fernandez και Modiano της Θεσσαλονίκης, μια και δεν υπάρχει άλλη φωτογραφία, εκτός του Abraham Kamondo, στο εσωτερικό του βιβλίου.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0Gt3xJR5nkb9mJovgkS5KhY2x6vLi89FcEwce7iA9AxwQt7iidEaBNsCriJZEsp2Rl?_rdc=1&_rdr