Saloni.ca Archive

Θολές αλλά χρήσιμες εικόνες από την ταινία του Τάσου Ψαρρά «Ματωμένος Μάης του ‘36» (αρχικός τίτλος «Μάης»), το 1975. Με εξαίρεση το ενδυματολογικό των ηθοποιών και το γεγονός ότι, για ευνόητους λόγους, δεν βλέπουμε αυτοκίνητα και ταμπέλες τα σημεία που επιλέχθηκαν παρέπεμπαν στην μεσοπολεμική Θεσσαλονίκη. Σε κάποια, διακρίνουμε ακόμα κοινά στοιχεία – στα περισσότερα, οι αλλαγές είναι μεγάλες.

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0tj8S1iDMr1BXmAydfod2ZKvPMJ8an3Nk1yAnT4mLhJ2HNqLQrmMhzgp7nAamUNdWl

«Ο φούρνος θ’ ανοίξει. Το ψωμί θα φτάσει», ακούμε να λέγεται στην ταινία. Και όντως φούρνος ήταν εκεί, στην ένωση της Κλειούς με την Δ. Πολιορκητού.

Konstantinos Kefalas: Ήταν ο φούρνος του κυρ. Γιάννη ! Στην αριστερή πλευρά της φωτογραφίας και συνέχεια με τον φούρνο, διακρίνονται δύο πόρτες καταστημάτων. Στην πρώτη το τσαγγάρικο του Στράτου Στράτογλου και στην δεύτερη το ψιλικατζίδικο του Θανάση Καραθάνου.

Η κάμερα γυρίζει και πιάνει την οδό Ευδοξίας. Εκτός από το μαγαζί που μισοφαίνεται δεξιά και υπάρχει ακόμα, όλα τ’ άλλα σήμερα έχουν αλλάξει. Τα σπίτια πίσω (και την κατάληξη του ενός) τα είχαμε δει σε ανάρτηση του Στ. Ασλανίδη εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02DhjxxSCSX3EVEoWPJc3EkUJdqHy2b65Tf6vNZnwaUB7b9rYmgg5DXy3CzB4wDwqFl

Η συμβολή της Ευδοξίας με την Πολιορκητού σε εικόνα του google τον Δεκέμβριο 2022. Αριστερά, τα απομεινάρια του φούρνου που πριν 20 περίπου χρόνια μετατράπηκαν σε παρκάκι (από τους κατοίκους της κατάληψης Μαύρη Γάτα, αν θυμάμαι καλά). Το κτίριο με το μαγαζί δεξιά σε άριστη κατάσταση ακόμα.

Από την Αλ. Παπαδοπούλου, αποφεύγοντας την βρύση που βρίσκεται εκτός κάδρου στα αριστερά, βλέπουμε την Κλειούς προς τα πάνω. Σχεδόν καμία διαφορά του δρόμου με τις φωτογραφίες του κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, 60 χρόνια πριν, όπως η φωτό δεξιά.

Κι από την ίδια σχεδόν θέση της κάμερας, βλέπουμε την Αλ. Παπαδοπούλου προς την Δ. Πολιορκητού, ενώ στη μέση από τη σειρά σπιτιών στα δεξιά βρισκόταν η ταβέρνα του Βλάχου. Κοντινό της είχαμε δει εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02g4FLRv2XLegXdVhiBswu8koQgyxp5LTRqU2VAzMRB5yjTgX5t4mXmky9Ur2D2MKMl

Στην περσινή εικόνα του google steet view, κυρίως αλάνες για πάρκινγκ… Τα μαγαζάκια αφέθηκαν να ρημάξουν και κατεδαφίστηκαν, ενώ στα μονά της Κλειούς -αριστερά- τη δημιουργία θέσεων πάρκινγκ την οφείλουμε σε κάνα-δυο 'φωτιές' της δεκαετίας του ’90.

Για κάποιο περίεργο λόγο, απ’ όσο ξέρω δεν έχουμε εικόνες της Παλιάς Λαχαναγοράς μεταξύ Κασσάνδρου και Αγ. Δημητρίου κατά την περίοδο των 40 χρόνων λειτουργίας της (1935-1975). Οι πιο πολλές φωτογραφίες του χώρου είναι από δημοσιεύματα των τελευταίων ετών, που ρημάζει πια, παρότι από το 2016 έχει κηρυχτεί διατηρητέα.

Έτσι, τα τραβηγμένα το 1975 πλάνα της ταινίας «Μάης» του Τάσου Ψαρρά, όπου βλέπουμε ένα κομμάτι της -έστω ως σκηνικό δράσης που τοποθετείται το 1936- αποκτούν ιδιαίτερη αξία, καθώς μας δείχνουν μέρος της ανατολικής πλευράς του συγκροτήματος (την είσοδο από την οδό Φιλώτα) και προχωρούν μέχρι την νότια -κεντρική- είσοδο της Αγ. Δημητρίου.

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02j47dsE8zLrNq8sm65xZnNoGmLjivLVzwumbMG7eWc1GwSuKitoXBMU2nUNws1kvl

Η ανατολική πύλη προς την οδό Φιλώτα.

Η νότια είσοδος προς την Αγ. Δημητρίου.

Για καλύτερη κατανόηση της θέσης της στον ιστό της πόλης, μια αεροφωτογραφία του 1938,με την νεόκτιστη τότε λαχαναγορά σε μια Θεσσαλονίκη που ακόμα διαμόρφωνε την νέα της ρυμοτομία. Σημειώνεται η πλευρά που βλέπουμε στα πλάνα της ταινίας του Τάσου Ψαρρά.

Εικόνα της από ψηλά πριν μερικά χρόνια, από το voria.gr και, δεξιά, το εσωτερικό της ως πάρκινγκ γεμάτο βρωμοκαρυδιές από άρθρο της Παράλλαξης του 2018.

Ολύμπου 56. Κάτω από την Πλατεία Διοικητηρίου. Κτίριο του 1928 σε σχέδια του Γεώργιου Μανούσου, ιδιοκτησίας Χασόν – Ναχμίας, αργότερα Νικόλαου Σιάνου. Εκλεκτικισμός με στοιχεία μοντερνισμού, υπάρχει και σήμερα.

Δ.Μ.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid029kWuQoF7JgeqM1M9nCgnZeVumFjeRpMd97xqM494tfeSsG1XRtmD35Ey41BWGK6Kl

Ολύμπου 56. Κάτω από την Πλατεία Διοικητηρίου.

Κτίριο του 1928 σε σχέδια του Γεώργιου Μανούσου, ιδιοκτησίας Χασόν – Ναχμίας,

Η οικία Χασόν – Ναχμίας ακριβώς μετά το κτίσιμο της το 1928, Η οδός Ολύμπου κάτω από την Πλατεία Διοικητηρίου την περίοδο της ανοικοδόμησης.

Δρόμος παράλληλος με τη Λεωφ. Νίκης, πιθανότατα η Προξένου Κορομηλά (γωνία με Καρόλου Ντήλ), το 1953. Από την ταινία το ΞΥΠΟΛΗΤΟ ΤΑΓΜΑ (1954)

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0FRTXtTQSz4L8GAjTVs8kygN6bVBKESLE3ko1HjMzWZQ923EsjDsXvz56txMRXSXjl

40 Εκκλησίες. “Η Ντιζέζ”. Από την συλλογή του Πάνου Θεοδωρίδη. Επειδή φωτογραφίες της περιοχής είναι σπάνιες, και τα πέριξ έχουν αλλάξει σημαντικά προκάλεσε απορίες. Μια επεξηγηματική ανάρτηση με απαντήσεις πάνω σε άλλες φωτογραφίες + 1 αεροφωτογραφία.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid024MC9aaYoeiZPER3TZQnfz9hYXk3JYvua4FuJDV7UKiMgRTPvsGWhaWptmLZz3ch3l

Πετεφρής κατά κόσμον Πάνος Θεοδωρίδης (11.4.1948 – 14.2.2025). “Η Ντιζέζ”. 40 Εκκλησιές με θέα την μεταπολεμική Θεσσαλονίκη. Δεξιά κάτω η ΧΑΝΘ. Αριστερά η Ανατολική πόλη. Φωτογραφία από το αρχείο του.

Στον “Ιστό” ανέβηκε τελευταία η Μυθιστορία της Θεσσαλονίκης του 1962, “Πανταζής και Διπλάρης”, σε 5 συνέχειες, διαβάζεται απνευστί. Από εκεί και η φωτογραφία. Εδώ το πρώτο μέρος https://www.istos.gr/.../prototype/pantazis-kai-diplaris-15

Στα σχόλια σύνδεσμοι και γιά τα πέντε μέρη

Δ.Μ.

Μυθιστορία της Θεσσαλονίκης του 1962, “Πανταζής και Διπλάρης”, από τον Πάνο Θεοδωρίδη, (εκ Γιαννιτσών), σε 5 συνέχειες, εδώ

https://www.istos.gr/literature/prototype/pantazis-kai-diplaris-15 https://www.istos.gr/literature/prototype/pantazis-kai-diplaris-25 https://www.istos.gr/literature/prototype/pantazis-kai-diplaris-35 https://www.istos.gr/literature/prototype/pantazis-kai-diplaris-45 https://www.istos.gr/literature/prototype/pantazis-kai-diplaris-55

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02rXMQ6buz4Ux8DSuYDh4xfUjKdRQJDb6vxZj6vRGrPLLWT1QqQdfqe3RuTDg3Cqd6l

Λήψεις με σπίτια οικογενειακά στις γειτονιές της πόλης είναι ευπρόσδεκτες και μάλιστα όταν πλουτίζουν τον χάρτη μας. Σήμερα το πατρικό σπίτι του Αθαν. Γουγούση στην Εφέσου 29 στην Καλαμαριά. Πραγματικά όμορφες φωτογραφίες από το οικογενειακό του αρχείο παρουσιάσαμε τις προηγούμενες μέρες.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02VSjbA6Jcp6rjZih1Gs7K5PXDrc7jtMf9Nxs1iwp7SDrGwQkpbm5HreH9o3EAcAm3l

Το οικόπεδο στο οποίο βρισκόταν το σπίτι, σύμφωνα με την κόρη του Αθ. Γουγούση

Μια φωτεινή φωτογραφία από την Άνω Πόλη, τραβηγμένη από την οδό Ηρακλείου με θέα προς τον Πύργο Τριγωνίου. Απέναντι, διακρίνεται μια παρέα που κάθεται στην οδό Δημοκρίτου και συγκεκριμένα μπροστά στον σημερινό αριθμό 10.

Η φωτογραφία προέρχεται από δημοπρασία και αναρτήθηκε αντεστραμμένη από τον πωλητή, Delcampe, Item n° #1777599130

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02JALyM4TM9PyBoqqhraPFqUMV98WbT5J1SZftBvbC9JpDCnEb7sjZ6nbx4189kbt8l

Οδός Δημοκρίτου.

Η συσχέτιση με μία λήψη από την οδό Δημοκρίτου στο σημείο που κάθεται η παρέα, φωτογραφία από τα γαλλικά αρχεία, την οποία ανέσυρε η Μάρα Νικοπούλου (διαθέσιμη στο https://archive.saloni.ca/1866/), προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα. Η παράθεση των δύο αυτών φωτογραφικών τεκμηρίων είναι καθοριστική για την κατανόηση της τοπογραφίας αυτής της γοητευτικής γειτονιάς της Άνω Πόλης.

Στην πράξη τακτοποίησης 5870 από το αρχείο του Δήμου Θεσσαλονίκης επισημαίνεται στο κίτρινο πλαίσιο ο αδιέξοδος δρόμος που εξυπηρετεί τους παρόδιους ιδιοκτήτες. Τον διακρίνουμε στη φωτογραφία λίγο πιο ψηλά από το σημείο που κάθεται η παρέα. Στον κίτρινο κύκλο, η θέση του φωτογράφου και με το βέλος, η κατεύθυνση της λήψης.

Δορυφορική λήψη της γειτονιάς με επισήμανση της θέσης του φωτογράφου.

Ακόμα και σήμερα, η πορεία στην οδό Δημοκρίτου οδηγεί τον επισκέπτη στην ίδια πέτρινη περίφραξη και το αδιέξοδο δρομάκι, συνδέοντας το παρόν με την ιστορία της γειτονιάς, συμπληρώνοντας ένα ακόμα μικρό κομμάτι στον χάρτη της πόλης. Η λήψη της φωτογραφίας, τον Μάρτιο του 2017.

Ο φωτογράφος Αθανάσιος Γουγούσης φωτογραφίζεται. Αλλά πού; Η κόρη του πιθανολόγησε την Αρετσού, αλλά γνώστες της περιοχής το αποκλείουν. Πιθανολογούμε ότι πρόκειται για την Περαία ή τον Μπαξέ.

Μετά το 1966 από το αυτοκίνητο, ένα VW 1600 Variant (παραγωγή από το 1966 και μετά) που εικονίζεται, σύμφωνα με τον Philipp Si Si

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02kTjzgVHiL1ig4U7zoyMumDqCq9gGuaZJCNiSDtTpxKFdFWzJd49t8gAkNPb49j2l

Θέα από το Παλιό Ταχυδρομείο

Καρτ-ποστάλ, τραβηγμένη κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μας προσφέρει μια ματιά από το παλιό κεντρικό ταχυδρομείο της πόλης προς την αγορά, αναδεικνύοντας παράλληλα ένα τμήμα της Άνω Πόλης.

Η φωτογραφική λήψη μας ταξιδεύει στην παλιά ρυμοτομία, και συγκεκριμένα εστιάζει στις οδούς Φιλικής Εταιρείας, Χίου, Σμύρνης και, στο βάθος, στην οδό Μωϋσέως. Στην αριστερή πλευρά της εικόνας διακρίνεται η επωνυμία του γνωστού εμπόρου φαρμακευτικών προϊόντων, Μιχαήλ Α. Βαρέλλα.

Το ταχυδρομείο βρισκόταν στο σημείο όπου συναντώνται οι οδοί Μεγάλου Αλεξάνδρου και Βασιλείου Βουλγαροκτόνου, και η θέση του ταυτίζεται σήμερα με το ξενοδοχείο “Bristol”.

Η φωτογραφία προέρχεται από δημοπρασία, Delcampe, Item n°666986047

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0GxLqscD5LB1L7Re1KMafDVXSmYMx5YCVcHodtN7apczTMDKZkUqKfCdZDWN4VdyCl

Για το εντυπωσιακό κτίριο δεξιά: Ανήκει στο Ο.Τ. 179 της παλιάς ρυμοτομίας μεταξύ των οδών Μωϋσέως, Σμύρνης, Φιλικής Εταιρείας και Μαξ Νορδάου. Οι ιδιοκτήτες του Ο.Τ. είναι γνωστοί από το φύλλο της εφημερίδας “Μακεδονία, 6 Οκτωβρίου 1919, σελίδα 2”, οι εξής: Μουσών Μασλού, Μαζλιά Γιοσέφ Νισήμ, Αβράμ Πεσάχ Τορρές, Ι. Καράσο και Μ. Τιάνο. Η οδός Σμύρνης την περίοδο της τουρκοκρατίας ονομαζόταν Cenyo Havrasi. Προς το παρόν, η αποδελτίωση των εφημερίδων δεν μας έχει φιλοδωρήσει κάποιο στοιχείο για το συγκεκριμένο Ο.Τ. Ούτε μπορούμε να αντιστοιχίσουμε τους ιδιοκτήτες με τα οικόπεδα.

Κ.Ι.Θ. 9ος τόμος, Θεοδόσης Τσιρώνης