Τσιμισκή, στο ύψος της Κούσκουρα και Ικτίνου
Στην Τσιμισκή μετά το 1954 σε φωτογραφία Λυκίδη. Αριστερά η Κούσκουρα και δεξιά η Ικτίνου. Από το βιβλίο Μέγα-Χόρμπου “Η Θεσσαλονίκη μέσα από τον φακό του Γιώργου Λυκίδη”.
Γωνία Τσιμισκή με Δημ. Γούναρη
Γωνία Τσιμισκή με Δημ. Γούναρη 1984, 1991, 2024
Σπύρος Αλευρόπουλος
1984, χρονιά που το ΚΟΔΗΣΟ απώλεσε ο,τι είχε κερδίσει στις ευρωεκλογές του 1981, με παραίτηση του Πεσμαζόγλου.
Όπως λέει και η Denia Takoroni που την ανάρτησε: “Μαγαζί γωνία: Τσιμισκή και Γούναρη. Περιζήτητη θέση, όπου έχουν στριμωχτεί 4-5 μαγαζιά και 15-16 ταμπέλες όλων των ειδών”
Λήψη δική μου του 1991. Το ΚΟΔΗΣΟ έχει κλείσει τα παντζούρια κι έχει αφαιρέσει τις σημαίες. Θα διαλυθεί το 1992. Τα μαγαζιά στο ισόγειο παραμένουν τα ίδια, από την άλλη μεριά χώρος πάρκιγκ, φροντιστήρια ξένων γλωσσών και φαγάδικα.
2024. Οι φανταχτερές ταμπέλες έχουν σχεδόν αφαιρεθεί. Για την ιστορία, η πολυκατοικία αριστερά κτίστηκε το 1952, αυτή δεξιά το 1939. Πίσω από την Νέα Παναγία, στην πλατεία Φαναριωτών, υψώνεται το γυάλινο κτήριο που κτίστηκε το 1995.
Η Θεσσαλονίκη και το Orient Express
Στο φύλλο 21 (Μάιου 1893) της εφημερίδας Journal de transport μαθαίνουμε ότι αποφασίστηκαν αλλαγές στις διαδρομές του Orient Express ώστε να βελτιωθούν οι συνδέσεις τις Κωνσταντινούπολης και της Θεσσαλονίκης με το Παρίσι και την Βιέννη!
Θυμίζουμε ότι μόλις 5 χρόνια νωρίτερα το 1888 είχε επιτευχθεί η σύνδεση της Θεσσαλονίκης με το ευρύτερο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο. Ήδη από τότε είχε συμπεριληφθεί στις διαδρομές του Orient Express όπως φαίνεται από τον χάρτη με την αφίσα για το 1888-1889.
Πέντε χρόνια αργότερα, για την βελτίωση των ανταποκρίσεων, αποφασίστηκε στην Νις να συναντιόνται τα τρένα από Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη και να συνεχίζουν μετά προς τα δυτικά. Το τρένο, δυο φορές την εβδομάδα, έφευγε από την Θεσσαλονίκη στις 9 το βράδυ και ήσουν στο Παρίσι στις 8:45 το επόμενο πρωί! Κάτι που, δυστυχώς, με τα σημερινά δεδομένα των ελληνικών σιδηροδρόμων, φαντάζει σαν επιστημονική φαντασία.
Ταυτόχρονα δινόταν η δυνατότητα μετακίνησης σιδηροδρομικά μεταξύ Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινούπολης καθώς δεν είχε ολοκληρωθεί η άμεση σύνδεση των δύο πόλεων.
Θόδωρος Νάτσινας
Η αφίσα με τα δρομολόγια του χειμώνα 1888-1889, η σύνδεση με την Θεσσαλονίκη φαίνεται στον χάρτη που περιλαμβάνει η αφίσα.
Μεγέθυνση του χάρτη της αφίσας για να φανεί ο χάρτης και η Θεσσαλονίκη
Το απόσπασμα για τις αλλαγές στο Orient Express ώστε να “δημιουργηθούν πιο γρήγορες απευθείας συνδέσεις μεταξύ Κωνσταντινούπολης, Θεσσαλονίκης, Βιέννης και Παρισιού”.
Μου προξενεί θλίψη να βλέπω μια τέτοια πρόταση που δείχνει ότι κάποτε η Θεσσαλονίκη έπαιζε στην ίδια σειρά με πόλεις όπως το Παρίσι, η Βιέννη και η Κωνσταντινούπολη...
Μετά το πρώτο παγκόσμιο δημιουργήθηκε και η σύνδεση της Αθήνας με το Orient Express.
Τσιμισκή 64
Η σκοτεινή ιστορία της πολυκατοικίας στην Τσιμισκή 64
Σπύρος Αλευρόπουλος
Έδρα της Γερμανικής Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (GFP). Στον 4ο όροφο βρισκόταν η “αίθουσα ανακρίσεων” και στο υπόγειο τα κρατητήρια. Μετά την απελευθέρωση, αποκαλύφθηκαν δεκάδες ιστορίες ανθρώπων που πέρασαν από το κτίριο.
Να σημειωθεί ότι σε αρκετές ιστοσελίδες, εξαιτίας του μπερδέματος ανάμεσα στην παλιά και την νέα αρίθμηση της Τσιμισκή, ως έδρα της GFP αναφέρεται η πολυκατοικία με τον σημερινό αριθμό 74. Όπως όμως μαρτυρεί η κ. Δώρα Τζαβάρα που έζησε εκεί, αυτό είναι λάθος (https://farosthermaikou.blogspot.com/2017/10/72_28.html) Η φωτογραφία από το voria.gr όπου αναφέρεται ότι: “...η Trastor ΑΕΕΑΠ είχε αγοράσει το εν λόγω ακίνητο από την Εθνική Leasing, στο πλαίσιο πλειοδοτικού διαγωνισμού, με τίμημα ύψους περί τα 8,45 εκατ. ευρώ.” (https://www.voria.gr/article/anixe-to-olokenourgio-pull--bear-stin-odo-tsimiski-foto)
Υπάρχει η πληροφορία, πάλι από την κ. Τζαβάρα, ότι το ακίνητο ανήκε στη Μονή Βατοπεδίου
Το portal του Δήμου δεν αναφέρει έτος οικοδομικής άδειας. Από τις αεροφωτογραφίες συμπεραίνουμε ότι κτίστηκε ανάμεσα 1930-1938
Παραδόξως δεν έχει χαρακτηριστεί (ακόμη) διατηρητέο.
Σε φωτογραφία από το αρχείο Μιχάλη Μπάκα την δεκαετία του 40 σημειώνεται με βέλος.
Ας σημειωθεί ότι βλέπουμε και το διπλανό (Τσιμισκή 62) σε μοναδική σχετικά καθαρή λήψη απ όσο γνωρίζω. Αυτό ήταν ήδη κτισμένο το 1922. Αντικαταστάθηκε το 1966.
Τον καιρό της κατοχής (αρχείο Μ. Δρεστηλιάρη)
Από αφήγηση του Γ. Βαφόπουλου: «Ένα πρωί ξαφνικά τηλεφώνησαν στο γραφείο μου να παρουσιαστώ αμέσως στη διεύθυνση της οδού Τσιμισκή αριθμ. 72. Η είδηση έπεσε πάνω μου σαν κεραυνός. Όλη η Θεσσαλονίκη το γνώριζε πως εκεί ήσαν τα κεντρικά γραφεία της Γερμανικής Γκεστάπο. Ο καθένας που έμπαινε εκεί μέσα, δεν ήξερε βγαίνοντας προς ποια κατεύθυνση θα τραβούσε. Η διαταγή ήταν ρητή κι’ έπρεπε να φύγω αμέσως. Πρόφθασα στην παραζάλη μου να παρακαλέσω τους συναδέλφους μου να φροντίσουν για τη ζωή μου, αν τύχαινε και δεν επέστρεφα. Τι με θέλανε; Ποιος μου είχε ανάψει τη φωτιά τούτη; Ανέβηκα κοντανασαίνοντας τις ψηλές σκάλες και χτύπησα δειλά μία θύρα. Ένας βλοσυρός Γερμανός μου άνοιξε. Παρακάλεσα για έναν «ντόλμετσερ». Ο διερμηνέας με ανέβασε άλλα δύο πατώματα και χτύπησε μία θύρα. Στο άνοιγμά της φάνηκε ένας λεπτός ξανθός Γερμανός, που φορούσε γυαλιά με χρυσό σκελετό. Μιλούσε ελληνικά, με πήρε μέσα και μού δειξε να καθήσω σε έναν ξύλινο πάγκο. Έπειτα κάθισε κι εκείνος σιωπηλός στο γραφείο του, δίχως να ασχοληθεί πια μαζί μου. Κατεχόμουν από τον πανικό του αγνώστου. Έφερα τη ματιά μου ένα γύρο στο γραφείο. Σε μιάν άκρη του δωματίου, είδα να κάθεται έναν Έλληνα εργατικό τύπο, με ένα μπογαλάκι στα πόδια του. Δίπλα στη γωνιά, ήταν ακουμπισμένο ένα τουφέκι. Σκέφθηκα μέσα στη σύγχυση της ψυχής μου, πως ίσως ο νέος εκείνος άνδρας να είχε συλληφθεί για την κατοχή όπλου. Και τον φαντάστηκα στημένον μπρος στις κάννες του γερμανικού εκτελεστικού αποσπάσματος. Θεέ μου, είναι λοιπόν τόσο φθηνή αυτή η ζωή που μας έχεις δώσει; Μπορεί να την ορίζει, κατά πως το θέλει, τούτος ο μικρόσωμος ξανθός Γερμανός;» στο https://parallaximag.gr/featured/anakalypste-ta-ktiria-tis-polis-proin-kentro-vasanistirion-tis-germanikis-mystikis-stratiotikis-astynomias
Βασανιστήρια από το μέρος αυτό αφηγείται και ο Πέτρος Κοντούδης ως αυτόπτης μάρτυρας. https://thessarchitecture.wordpress.com/2020/10/27/%cf%84%cf%83%ce%b9%ce%bc%ce%b9%cf%83%ce%ba%ce%b7-72/?fbclid=IwY2xjawGOHvNleHRuA2FlbQIxMAABHSFzFvzFreXFZzrSsBD-8PknyG5z-lR8XGRv7bsukLIkaatSmVITixagGg_aem_eejfHtKRTc5TkSAlAwk0Gg
Λήψη του 1949 από τον Eric Leonard Dyster (ανάρτηση στις ΠΦΘ).
Αλλατίνι Χαν, στην πλατεία Χρηματιστηρίου, στη γωνία Φράγκων και Β. Ουγκώ
Η πρώτη φωτογραφία είναι από την εποχή διαμόρφωσης της πλατείας, μάλλον την δεκαετία του 1920. Τότε το κτίριο βρισκόταν στο νούμερο 36 της Φράγκων. Το παρουσιάσαμε το μακρινό 2017 εδώ: https://archive.saloni.ca/302.
Εντοπίστηκε μια ακόμα φωτογραφία του κτιρίου από εργασία του 1981. Η φωτογραφία ίσως είναι λίγο νωρίτερα, δυστυχώς σε άσχημη ανάλυση στην εργασία. Η αρίθμηση δίνεται ως Φράγκων 30-34. Μάλλον στα τελευταία χρόνια πριν την κατεδάφισή του. Η κεντρική είσοδος κρύβεται πίσω από το φορτηγάκι.
H φωτογραφία από το maps.google είναι του Απριλίου 2024.
Θόδωρος Νάτσινας
Φωτογραφία από την έκθεση “Θεσσαλονίκης εμπόριον 1870-1970” στο πολιτιστικό της Τράπεζας Πειραιώς
Από το “Ιστορικό κέντρο κάτω πόλης Θεσσαλονίκης”, Χριστίνα Ζαρκάδα, Νίκος Τσινίκας, Μάιος 1981, εργασία ΤΕΕ/ΤΚΜ, http://library.tee.gr/digital/kma/kma_m030/kma_m030.pdf
maps.google.com
Τσιμισκή 78
Τσιμισκή 78, πήγαν να γκρεμίσουν τους ενδιάμεσους τοίχους του ισογείου με αποτέλεσμα να καταρρεύσει ολόκληρη η τετραώροφη οικοδομή. Πριν 64 χρόνια, στις 25/10/1960.
Ένα σημείο στην Τσιμισκή που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στην πρώτη του μεσοπολεμική όψη. Με την ευκαιρία βλέπουμε και το διπλανό του, στην γωνία με Κούσκουρα, Τσιμισκή 76.
Αριστερά, στο νούμερο 80 ήταν η αντιπροσωπεία της ΙΖΟΛΑ. Η κάθετη επιγραφή διακρίνεται στην προηγούμενη φωτογραφία. Εδώ μια είδηση για τα νέα εκθέματα της εταιρείας τον Ιούνιο του 1962.
Αριστερά το 1930, με το κόκκινο βέλος, η γωνιακή οικοδομή στο 76 δεν υπάρχει, κτίζεται όμως μέχρι το 1938 (δεξιά).
Αντίθετα, το σπίτι που κατέρρευσε πρέπει να κτίστηκε την δεκαετία του 1920.
Σε κατοχική αεροφωτογραφία, από το αρχείο Μηνά Δρεστηλιάρη, βλέπουμε την πολυκατοικία στην γωνία με Κούσκουρα. Η διπλανή της κρύβεται από την μεγάλη πολυκατοικία στην απέναντι μεριά, γωνία με Παλαιών Πατρών Γερμανού.
Στην θέση του καταρρεύσαντος εκδόθηκε η οικοδομική άδεια 74/1961. Στην γωνία με Κούσκουρα η οικοδομή κτίστηκε το 1969.
28 Οκτωβρίου του 1955
Για την σημερινή επέτειο δανειζόμαστε μια παλιά ανάρτηση του Μάνου Μαλαμίδη από την σελίδα ΜΝΗΜΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-σύνδεση με τό παρόν, με εικονιζόμενο τον Αθανάσιο Μπεγκλή στις 28 Οκτωβρίου του 1955 να βιοπορίζεται στην πλατεία Βαρδαρίου γωνία με Παπαρρηγοπούλου.
To κτίριο της Μακεδονίας στην Τσιμισκή 77
Δυο μέρες πριν το πραξικόπημα, μέρος της προσθήκης στο διπλανό κτήριο, Τσιμισκή 79, έπεσε πάνω σ' αυτό της Μακεδονίας προκαλώντας ζημιές στη στέγη και στα μηχανήματα
Από την ανάρτησή μας https://archive.saloni.ca/1759
Όταν συνυπήρχαν πριν την προσθήκη
Σήμερα οι δυο πολυκατοικίες ισοϋψείς. Το κτήριο της Μακεδονίας αντικαταστάθηκε το 1973, το διπλανό είναι κτίσμα του 1926, με την προσθήκη των τριών ορόφων την δεκαετία του 1960.
Επισκέψεις υψηλότατες στον Άγιο Δημήτριο
Δύο φωτογραφίες της Αχειροποιήτου κατά την κατοχή
Τελετή, κηδεία μάλλον, εντύπωση προκαλούν τα μαζεμένα άτομα επάνω στην εκκλησία. Φαίνονται νεαρά παιδιά.
Η πλατεία των Μακεδονομάχων με έργα των κατακτητών.