Saloni.ca Archive

Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη

Ο Ανάργυρος Σιγάλας, τα τσιγάρα του και το καπνεργοστάσιό του στην πόλη μας, Ορφανίδου 3

Ο Ανάργυρος Σιγάλας μπήκε δυναμικά στον χώρος της επεξεργασίας καπνών στην πόλη μας την δεκαετία του 1930. Την πρώτη του καπνοβιομηχανία την ιδρύει στην Ξάνθη, ενώ το 1937 ιδρύει το καπνεργοστάσιο στην οδό Ορφανίδου στην Θεσσαλονίκη. Μάρκες που λάνσαρε: Σιγαρέττα Αγρινίου, ΑΒ, ΑΓ, Νο 14, Πετεινός, Πρώτον.

Πηγές της ανάρτησης: Στοιχεία από το αφιέρωμα των ΒΙ.Δ.Α https://vidarchives.gr/reports/2021_01_936 που αντλούν τις πληροφορίες από το βιβλίο των Μάνου Χαριτάτου – Πηνελόπης Γιακουμάκη «Η ιστορία του Ελληνικού Τσιγάρου». Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α. και κυρίως οι εφημερίδες Μακεδονία και Φως, τεύχη της δεκαετίας του 1930.

Σπύρος Αλευρόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid035SKhCjQBvueY1vxujd98fwjnAc144UfarFuGygQzLU7mb89XfnW6w9bSCRZZQ4Crl

Τον Σεπτέμβριο του 1930 κάνει την εμφάνισή του στην ΔΕΘ. Σε μικρό χρονικό διάστημα έγινε γνωστός σ ολόκληρη την βόρεια Ελλάδα.

Το 1931 διαφήμιζε τις μάρκες των τσιγάρων ακόμη από την Ξάνθη, με πρατήριο και στην Θεσσαλονίκη, στην Τσιμισκή

Ήδη από το 1933 διαφημίζεται το καπνεργοστάσιο που κατασκευάζεται στην Ορφανίδου.

Καινούριες μάρκες και ποικιλίες στα τσιγάρα του, με αφορμή και την ολοκλήρωση του εργοστασίου του στην Ορφανίδου.

Το 1937 λειτουργεί

Μάρα Νικοπούλου: Μπορεί να μην ξέρουμε το όνομα του αρχιτέκτονα αλλά το σκίτσο του καπνομάγαζου θυμίζει έντονα την ΕΜΣ του Β. Κασσάνδρα (1904-1973) – με δεδομένες βέβαια τη χρονική απόσταση και τις διαφορετικές χρήσεις των κτιρίων.

Στην Ορφανίδου 3, το εργοστάσιο αντικαταστάθηκε το 1967 (οικ. άδεια 392/5-1967) από το παρόν κτίριο. Στην είσοδό του η Στοά Σιγάλα.

Πολιτικά δραστήριος, μέλος και βουλευτής του κόμματος των Φιλελευθέρων στην Ροδόπη. Το 1936 προτείνει στην Έλενα Βενιζέλου να γίνει νονά του παιδιού ενός φίλου του, έναν μήνα πριν τον θάνατο του του Ελευθέριου Βενιζέλου. https://venizelosarchives.gr/esearch/treasure/xxx3?list=26678&form=100001&value=%CE%A3%CE%B9%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%82+%CE%91%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B3%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%9D.++%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AE%CF%82+%CE%A1%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%B7%CF%82

Μεσολαβεί η δικτατορία Μεταξά. Μια παρουσίαση των σύγχρονων εγκαταστάσεων του εργοστασίου στο ΦΩΣ 24/4/1938

Οι διαφημίσεις των πακέτων του κυριαρχούν στην εφημερίδα Φως.

Τον Μάιο του 1938 ανακοινώνεται ότι ο πρώην (αριστερός) δήμαρχος της πόλης Μηνάς Πατρίκιος αναλαμβάνει τη Γενική αντιπροσωπεία της καπνοβιομηχανίας του Σιγάλα. Ίσως αυτό ήταν που έκανε το καθεστώς να σταματήσει να είναι ανεκτικό απέναντι στον φιλελεύθερο Σιγάλα.

Τον Ιούλιο του 1938 σε βασικό άρθρο της εφημερίδας ΦΩΣ ο Σιγάλας κατηγορείται ως συνοδοιπόρος και χρηματοδότης των κομμουνιστών. Ποια σχέση μπορεί να είχε αυτός με τους αριστερούς; Ως Έλλην, ως πλούσιος, ως βιομήχανος; Από πνευματικό σνομπισμό έρρεπε προς τα αριστερά αυτός ο λιμπεραλιστής, ο ολίγον σοσιαλιστής, που υποστήριζε το σύμφωνο των Σοφούλη-Σκλάβαινα; Έτρεφε νοσηρή συμπάθεια, έχοντας συσκοτισμένη συνείδηση. Αλλά, καταλήγει, θα υποχρεωθεί και αυτός ν ανοίξει τους οφθαλμούς του.

Στις 6 Ιουλίου 1938 αναφέρονται οικονομικά ισχυροί παράγοντες της πόλης που βοηθούσαν οικονομικά το ΚΚΕ. Ανάμεσα σ αυτούς και ο Ανάργυρος Σιγάλας.

Αναλυτικά οι μαρτυρίες από τις οποίες ο Σιγάλας θεωρήθηκε ότι ήταν χορηγός των κομμουνιστών. Μία δημόσια ευχαριστία σ έναν ψευδώνυμο δωρητή της εφημερίδας «Λαϊκή Φωνή» και δύο μαρτυρίες. Αφήνεται να εννοηθεί ότι μπορεί να το έκανε προκειμένου τα μέλη και οι συμπαθώντες του κόμματος να αγοράζουν τα δικά του τσιγάρα και αυτός με ποσοστό επί των κερδών να ενισχύει το κόμμα.

Το τι απέγινε το κατηγορητήριο δεν γνωρίζουμε, αλλά για ένα χρόνο οι διαφημίσεις των τσιγάρων του απουσιάζουν από τον Τύπο.

Το καλοκαίρι του 1939 προβάλλεται για κάποιες μέρες ένα καινούριο πακέτο τσιγάρων το «Πρώτον». Η διαφήμιση αυτή δεν έχει την ίδια ένταση και κλίμακα με αυτές των προηγούμενων ετών.

Από τα ΒΙ.Δ.Α. πληροφορούμαστε ότι η καπνοβιομηχανία «παύει τις εργασίες της, μετά από εθελουσία έξοδο, το 1955».

Από τον μιναρέ των Αγ. Αποστόλων, ίσως και να είναι η μοναδική μέχρι τώρα. Η φωτογραφία προσφέρεται στο Delcampe και προέρχεται από το αρχείο του Georges Benoît Fradin, που υπηρέτησε στα τρένα της Γαλλικής Στρατιάς.

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0Hx8qhLonaW5edF7i9Ddc3r3shJmGsmVdEDf5dZiSk9gy7wvCXz4Fqxk7gP8E7RaKl

Δεξιά, βλέπουμε την οδό Αμαζόνων προς τα πάνω. Τεκμηριώνεται εύκολα με την αεροφωτογραφία του 1958. Είχαν σωθεί αρκετά μέχρι τότε. Η Αμαζόνων (λεπτομέρεια από την προηγούμενη αεροφωτογραφία αριστερά) και δυο του Σωκράτη Ιορδανίδη'προς τα κάτω', από το ΜΦΘ.

Ζω για τα κίτρινα φώτα που ανάβουνε τις νύχτες κάτω από τη Ρωμαϊκή για τις νέον ταμπέλες στην Εγνατία από τα ξενοδοχεία που γαμάν οι μυστικοί [Νυχτερίδες] Λεξ (Αλέξης Λαναράς), από την σαλούγκα κι αυτός

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0pLMGdbDAkLxKh5ZpacUSHMZr7NSLgKwYwq8oApZZJiEWgRWBfJoLtSaq2pqAA7VYl

Η επιχρωματισμένη φωτογραφία είναι καρέ από την ταινία Χριστίνα του 1960. Βενιζέλου στο ύψος της Ερμού και στο βάθος η Εγνατία. Η εποχή του νέον στην Θεσσαλονίκη. Ανάρτηση του Panos Tezapsidis. καρέ από βίντεο στο Youtube του 2020

Μεταφορά οικοσκευής στην πόλη. Όλα πάνω σ ένα κάρο και αυτό ζευγμένο στα χέρια του μεταφορέα, ελλείψει αλόγου, αν και έχουμε δει άλογα κατά την κατοχή. Ο βοηθός από πίσω σπρώχνει. Για ελαφρύτερες μεταφορές το χειροκίνητο κάρο πίσω πιο κοντά στην Καμάρα.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid032nLVSyDxvnDakDRiVXZpBzZqBKsXro2yd4AYwns4MbyuJRZH3GJ1FZhvJmTrvGv1l

Μια πιο κατατοπιστική ματιά στην Παύλου Μελά της κατοχής και στο ουζερί Τσιτσάνη, στο νούμερο 22 της οδού. Λιγότερο εύκολο είναι να εντοπίσουμε το σπίτι του. Το ψηλό κτίριο στο ν. 25, αριστερά, είναι στην από κει πλευρά της Γρηγ. Παλαμά. Ο Τσιτσάνης έμενε στο ν. 21.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0PMtxVcAHnNqibEWymY2Upg51uz4nq8ou5us6HCeUH7Qenv98q1yGoWk6HFRvNFCWl

Συμπλήρωση της εικόνας που είχε η τωρινή διασταύρωση Κάλβου με Ολύμπου (παλιότερα με Δόμπολη), με δυο φωτογραφίες που αναρτήθηκαν σε άλλες ομάδες. Πρώτα, το γνωστό σπίτι με τις στρογγυλεμένες στέγες στην έγχρωμη εκδοχή του. Κι έπειτα μια φωτογραφία που προηγείται χρονικά και πιάνει καλύτερα και την ανατολική πλευρά του δρόμου. Οι άλλες φωτογραφίες του δρόμου -κατά τον Α’ Παγκόσμιο και την Κατοχή- και η αναγνώρισή του το 2021 εδώ: (https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1012206695935630&id=204212503401724)

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02PmhkUZnzjeXeayRaAfBKytjAhcQ5934CEo88r7bjupnoQVTWSUcMd438TdUt4XmAl

Η πανέμορφη και φωτεινή αυτή λήψη, όπου κυριαρχεί το σπίτι της Κάλβου 13, έγινε από τον κ. Ακαμάτη τον Αύγουστο του 1954 και αναρτήθηκε στην Άγνωστη Θεσσαλονίκη το 2020. Δεν είχαμε ακόμα αναγνωρίσει τον δρόμο που εικονιζόταν στην μαυρόασπρη φωτογραφία και το σκίτσο του 1916, κι έτσι έμεινε κι εκεί ‘αβάφτιστος’.

Σ’ αυτή τη φωτογραφία του 1916, το σημείο είναι εύκολα αναγνωρίσιμο και οι δρόμοι πια αναφέρονται στην ανάρτησή της το 2024 στις ΠΦΘ. Συνοδευόταν από τη σημείωση ‘ελληνικό καφενείο’, όπως μας πληροφορεί ο κ. Σιδηρόπουλος που την ανάρτησε, και πολύ σωστά επισημαίνει την παρουσία γυναικών με εβραϊκή φορεσιά, όπως είχαμε και στην άλλη φωτογραφία της ίδιας εποχής. Εξάλλου, στο διάγραμμα που είχαμε δει στην παλιά μας ανάρτηση, το σπίτι στον αριθμό 13 ήταν ιδιοκτησία Εβραίων.

Από το μπαλκόνι της έπαυλης του Αθ. Σωσίδη, που ήταν Βασ. Γεωργίου 10 σήμερα, γωνία με Αιμ. Ριάδη, μια λήψη κατοχική που δείχνει με σαφήνεια πού ήταν το κλαμπ Αρζεντίνα. Για τις ιδιοκτησίες Σωσίδη, την Αρζεντίνα αλλά και όλες τις κατοικίες δυτικά από το ρέμα του στρατοπέδου εδώ: https://archive.saloni.ca/79

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0mM9FWACcMUPPuaNy1GPjxYbQ7BdXBucGcMyzTMahiMXrGfUdyukqMwzRXtbdokrNl

Η έπαυλη Σωσίδη από την ίδια ανάρτηση: https://archive.saloni.ca/79

Τα τρίκυκλα αποτέλεσαν ένα κεφάλαιο στην ιστορία των μεταφορών στην πόλη.

Ο κ. Σάββας Τζιλής (Savvas Tzilis ), που προέρχεται από οικογένεια μεταφορέων, μας μετέφερε και παρουσιάζουμε μια συλλογή φωτογραφιών από τρίκυκλα.

Από την δεκαετία του 1950 μέχρι και αυτήν του 1980 ήταν πανταχού παρόντα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.

Κατασκευαστές στην Θεσσαλονίκη ήταν ανάμεσα σ’ άλλους οι, Αιμίλιος Αντωνιάδης (Motoemil) (https://en.wikipedia.org/wiki/Motoemil) πρωτοπόρος στο τομέα, που επιβιώνει έως και σήμερα στον τομέα των μεταφορών ως Emilios Trailers, Στυλιανός Καρακατσάνης (Styl Kar) (https://en.wikipedia.org/wiki/Styl_Kar), Χρ. Καραμπιστάνης. Όλοι τους ξεκινήσανε μεταπολεμικά με κομμάτια από μοτοσυκλέτες που άφησαν πίσω τους κυρίως οι Γερμανοί (Zündapp, BMW), οι Άγγλοι (Norton, BSA), οι Ιταλοί (Moto Guzzi), καθώς και αμερικάνικα οχήματα Willys.

Κατά την δικτατορία οι ευέλικτοι νόμοι που θεσπίστηκαν ευνόησαν την ανάπτυξη ανάλογων εταιριών σ ολόκληρη την Ελλάδα και κυρίως στην Αθήνα (Alta, Ros, Apollon, Babis, Marz, SAM, MotorCar, Atlas, Pan-Car, Dinap, BIOMOT, Super Car, Mastraggelis, Simos, ETFA, Fall-Car, Ilion)

(πηγή τα παραπάνω άρθρα στην Wikipedia).

Facebook:

https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02BTu3CTh7xgTJTtNkG4cC8pKk56MGgz1NQnBp3jkiByE2SDDT5rjxhoK2YYUH5yCVl

Στην πλατεία Άθωνος, πιάτσα των τρικύκλων για πολλά χρόνια. Λήψη περίπου του 1960 από την συλλογή του Άρη Παπατζήκα.

Motoemil 1967, από https://en.wikipedia.org/wiki/Motoemil

Styl Kar 1300 μοντέλο του 1968, από https://en.wikipedia.org/wiki/Styl_Kar

Ο Εβγατζής κι αυτός πάνω σ ένα είδος τρικύκλου

Στην αναζήτηση τα τρίκυκλα εμφανίζονται φυσικά στις αγοραπωλησίες, σε ατυχήματα που ενεπλάκησαν, και από το 1963-1966 πάρα πολλές φορές λόγω του τρίκυκλου του Γκοτζαμάνη στην δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Είναι γνωστό ότι οι τρικυκλατζήδες από τότε αποκαλούνταν Γκοτζαμάνηδες.

Από την γωνία Αριστοτέλους με Ερμού, από ένα μπαλκόνι ο Γερμανός βλέπει τον δρόμο και φωτογραφίζει την εποχή. Ο δρόμος εκ των πραγμάτων πεζόδρομος.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0xtvKYRCPFm26xBwcGBvc9frjbVB8keZivp3LHuyrBw1j4s6CQo6LL7ZHyHNFyGKil

Αριστοτέλους 30 με Εγνατία δεν έχει κτιστεί, 28 έτοιμο από τον μεσοπόλεμο, 26 στον όροφο ακόμη. Κάτω από την Βατικιώτη οικόπεδο Η «έρημος» της Ρωμαϊκής αγοράς από μακριά φαίνεται σχετικά τακτοποιημένη.

Κάτω από την Ερμού και μέχρι την Τσιμισκή κτισμένο μόνο το οικόπεδο στον αριθμό 16.

Η λήψη, στο κέντρο της πόλης μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1917 και συγκεκριμένα, στην πλατεία Βαρδαρίου. Ο φωτογράφος βρίσκεται στο ύψος της παλαιάς οδού Αντιγονιδών με κατεύθυνση ανατολική.

Η φωτογραφία προέρχεται από δημοπρασία Delcampe Item n°1958801002

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02ixeyNV9JoJgv2AYAYzcE6DeuDeGpG1RTsq3Uq7dzD2mzZvzbWzYaCTBuZpvjPWZvl

Στην πλατεία Βαρδαρίου

Η ταύτιση με μια φωτογραφία που είχαμε δει παλιότερα εδώ: https://archive.saloni.ca/1244. Στο οδόστρωμα της Εγνατίας διαγράφεται η σκιά του μιναρέ, Burmali Cami.

Στην αριστερή φωτογραφία, η λήψη είναι στο ύψος της παλαιάς οδού Αντιγονιδών, σημερινή Εγνατία 3 – 5 μπροστά από το σημερινό κτήριο «Βιέννη» και στη δεξιά στο ύψος της παλαιάς Ιπποκράτους, αρχές Καραολή και Δημητρίου των Κυπρίων στο ύψος του ανατολικού άκρου της παλαιάς Πλατείας Βαρδαρίου, σημερινή Πλατεία Δημοκρατίας.