Ο σταθμός Salonique-ville αρχίζει να λειτουργεί σήμερα, λέει η ανακοίνωση στην Journal de Salonique της 13ης Ιουλίου 1896.
Ο σταθμός θα εξυπηρετεί την γρήγορη μετακίνηση προς τους άλλους σταθμούς της γραμμής για ταξιδιώτες, αποσκευές και ... σκύλους.
Η ονομασία αναφέρεται ως προσωρινή, αλλά μάλλον διατηρήθηκε.
Από την ανακοίνωση καταλαβαίνω ότι κυκλοφορούσε μόνο ένα τρένο την ημέρα.
Και στην παρένθεση μαθαίνουμε ότι η ώρα Θεσσαλονίκης είχε 28 λεπτά διαφορά από την ώρα της ανατολικής Ευρώπης!
Ο σταθμός βρισκόταν στην διασταύρωση των οδών Αναγεννήσεως και 26ης Οκτωβρίου και έχει παρουσιαστεί στο https://archive.saloni.ca/737 και στο https://archive.saloni.ca/2193
Στην χθεσινή ανάρτηση είδαμε την γειτονιά στο οικ. τετράγωνο Παπάφη-Νευροκοπίου-Λαμπράκη-Συμεωνίδη με κόκκινες γραμμές, σε αεροφωτογραφίες από το 1938 και μετά.. Την αντικατάσταση των χαμηλών σπιτιών από πολυκατοικίες και το πώς επηρεάστηκε από την χάραξη της λεωφόρου Κ. Καραμανλή.
Σήμερα μια λήψη κατοχική από το Παπάφειο, επιταγμένο νοσοκομείο Victoria τότε. Μια γεύση πώς ήταν αυτή η γειτονιά με δέντρα σχεδόν σε κάθε οικόπεδο, μια όαση σκιάς και ανθρώπινης γειτονίας.
Το 1980 από το μπαλκόνι της πολυκατοικίας σήμερα Κ. Καραμανλή 4 (τότε Ν. Εγνατίας 162) έβλεπα ένα σπίτι που ζούσε στην δικιά του εποχή. Το τελευταίο από τα τελευταία της γειτονιάς.
Με αφορμή αυτό το σπίτι παρακολουθούμε από τις διαθέσιμες αεροφωτογραφίες την εξέλιξη αυτής της γειτονιάς, δηλ. την σταδιακή εξαφάνισή της.
Το σπίτι αυτό με την μικρή αυλή του βρισκόταν στην γωνία Νευροκοπίου και Νέας Εγνατίας τότε, σήμερα Κ. Καραμανλή 8.
1938. Σε όλες αυτές τις λήψεις σημείωσα με κόκκινο τετράγωνο το σπίτι και με κίτρινο την Νευροκοπίου από την Παπάφη μέχρι εκεί απ όπου σήμερα περνάει η Κ. Καραμανλή. Τότε ένα σπιτάκι μέσα στα πολλά.
Δεξιά φυσικά ξεχωρίζει το Παπάφειο.
1962
Δενδροφύτευση στην Κονίτσης, σήμερα Λαμπράκη.
1974
Οι πολυκατοικίες εδώ και κάποια χρόνια αντικαθιστούν συστηματικά τα σπίτια και τις αυλές τους.
1982
Ακόμη επιβιώνει. Στον δρόμο του είναι μοναχικό. Λίγο δεξιότερα μια συστάδα μονοκατοικιών ακόμη ξεχωρίζει, μέχρι να τα πάρει κι αυτά η λεωφόρος.
1990
Η περιοχή, με την πολυκατοικία πλέον στην θέση του σπιτιού, έχει ήδη πάρει τον χαρακτήρα που γνωρίζουμε σήμερα.
Μέσα στον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο φέτος (2024) κατεδαφίστηκε ένα σπιτάκι που είχε είσοδο από την Εγνατία, απέναντι από το πολυτεχνείο και ίσως ήταν το τελευταίο που είχε απομείνει από τα σπίτια του συνοικισμού της Αγ. Φωτεινής.
Η πρώτη φωτογραφία από το αρχείο του ΑΠΘ, δείχνει την πανεπιστημιούπολη με την Αγ. Φωτεινή σε μεγάλο ποσοστό ακόμα διατηρημένη. Δεν έχει διανοιγεί η προέκταση της Εγνατίας – μπροστά από το πολυτεχνείο δεν υπάρχει δρόμος. Από το σιντριβάνι προς τα Ανατολικά ξεκινούσε η οδός Κονίτσης (σημερινή Λαμπράκη).
Mετά, για το τμήμα της Αγ. Φωτεινής που έμεινε μεταξύ νέας Εγνατίας και Λαμπράκη τρεις φωτογραφίες, από το google earth (2006), το bing(μάλλον 2020 – δεν δίνει ημερομηνίες) και το google earth (Αύγουστο 2024), με όλο και μικρότερο αριθμό κτιρίων μέχρι που έμεινε μόνο ένα.
Η τρίτη φωτογραφία, προχθές (6/10/24), στο ίδιο σημείο, δεν έχει μείνει πλέον κανένα. Προς το παρόν ο χώρος που έμεινε χρησιμοποιείται ως πάρκινγκ. Ο δήμος Θεσσαλονίκης έχει εκφράσει την πρόθεση να εντάξει όλη αυτήν την απομένουσα περιοχή της Αγ. Φωτεινής στο πάρκο που θα συμπεριληφθεί στην ανάπλαση της ΔΕΘ. Μέχρι τότε μάλλον πάρκινγκ.
Στο τέλος μια παράθεση αποσπάσματος της εικόνας από το ΑΠΘ και της φωτογραφίας από το bing μήπως μπορεί να ταυτισθεί το τελευταίο κτίριο με αυτό στο πλαίσιο από τα παλιότερα. Δίπλα τους, ότι καλύτερο μπορούσα να βρω στο street view από την πρόσοψη του κτιρίου.
Αεροφωτογραφία από το αρχείο του ΑΠΘ.
Αγ. Φωτεινή και ΑΠΘ συνυπάρχουν – δεν έχει κατασκευαστεί η νέα Εγνατία.
Η έκταση της Αγ. Φωτεινής, μεταξύ Εγνατίας και Λαμπράκη, μπροστά από το παλέ, σε τρεις στιγμές τα τελευταία 20 χρόνια με συνεχώς μειούμενα τα παλιά σπίτια.
6/10/2024 – όλα τα παλιά σπιτάκια έχουν κατεδαφιστεί.
Δεξιά αυτό που διακρίνεται είναι η περίφραξη της βίλας στην Βασ. Όλγας 81. Αμέσως μετά αρχίζει η Ορέστου (εκεί που δείχνει η κόκκινη γραμμή του δημοπράτη). Αριστερά η βίλα στο ν. 64 και πιο μπροστά στον φακό η περίφραξη της Γερμανικής Σχολής.
Κατοχική φωτογραφία. Δεν έχουμε πολλές από αυτήν την περίοδο. Αξίζει να μπει στον χάρτη μας.
Για περισσότερες λεπτομέρειες και μια ιστορική αναδρομή στα κτίσματα στον χώρο αυτό μπορείτε να επισκεφτείτε τις σχετικές αναρτήσεις στο saloni.ca (όπου υπάρχουν και οι παραπομπές στις πρώτες αναρτήσεις μας στο FB)
https://archive.saloni.ca/1466https://archive.saloni.ca/1461https://archive.saloni.ca/1464
ή εναλλακτικά να παρακολουθήσετε φωτογραφικά όλην την διαδρομή της Βασ. Όλγας με τα βελάκια στον χάρτη εδώ: https://saloni.ca/
Στην ταινία “Ότι λάμπει είναι χρυσός”, που μας σύστησε ο Vangelis Kavalas, υπάρχει ένα ακόμα σημείο με ενδιαφέρον: η Χαβάι. Την ταινία δεν την έχω δει αλλά στο υπάρχει μια σκηνή από την ταινία γυρισμένη στην Χαβάι, με τους Olympians. H Χαβάι βρισκόταν στην Ν. Πλαστήρα, σε ένα σημείο που ο δρόμος δεν ήταν διανοιγμένος, λίγο μετά από την Μιαούλη.
Το καφενείο κάτω από το ξενοδοχείο Χαλκιδική, Κασσάνδρα αργότερα, Αγ. Σοφίας με Εγνατία, συνέχισε να λειτουργεί και μετά τον σεισμό του 1978. Εδώ το βλέπουμε με γκρεμισμένους τους ορόφους, τον χειμώνα του 1979, σε απόσπασμα φωτογραφίας.
Αριστερά στο βαθος ο δρομος για Τριανδρία. Στο κεντρο το σπίτι με τις καμάρες κατεδαφίσθηκε πρόσφατα για τη διάνοιξη της Αγίου Δημητρίου.
Βαγγέλης Καβάλας