Saloni.ca Archive

Πιο κέντρο δεν γίνεται…

Τα παλιά οικοδομικά τετράγωνα 7 και 8 και 9 θα βρίσκονταν σήμερα στην Εγνατία, μπροστά από το άγαλμα Βενιζέλου, και στην πλατεία Επιμελητηρίου επί της Αριστοτέλους, πάνω από τον άξονα των σημερινών οδών Βατικιώτη-Βλάλη.

Ξεκινώντας από το 1880 -που τα βλέπουμε σε χάρτες- και μέχρι τη φωτιά του ’17, δεν υπήρχαν αλλαγές στη ρυμοτομία τους, καθώς δεν φαίνεται να κάηκαν στην φωτιά του 1890. Άγνωστο γιατί, είναι από τα πιο ‘τριγωνικά’ Ο.Τ. της πόλης, χωρίς κάποιον ορατό σ’ εμάς λόγο (π.χ. να τα περιορίζει κάτι στη μορφολογία του εδάφους ή κάποιο μνημείο). Τους ρίχνουμε μια ματιά μέσα από χάρτες, κτηματολογικά στοιχεία και φωτογραφίες – ευκαιρία να λύσουμε κάποιες απορίες για πασίγνωστες φωτό που παρέμεναν χωρίς ακριβή τοποθέτηση..

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02y6NxJ4bRTpT6V9u3veS9nXL5CVnjxvQV7rpxyFwryWBRfjYmLA5C1PpU375S9ZuKl

Εδώ βλέπουμε την εικόνα τους τον Νοέμβριο 1915, σε αεροφωτογραφία του Homolle [πηγή: Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού, κωδ. Τεκμηρίου AP0R051142]

Η περιοχή σε χάρτες. Ο Βερνιέσκι (αριστερά) σημειώνει ως μόνο σημείο ενδιαφέροντος το Μπέη Χαμάμ. Στο κέντρο, σε πιο διευρυμένο απόσπασμα ενός χάρτη επίσης πριν τη φωτιά του 1890, στα Ο.Τ. 7, 8 και 9 πάλι δεν υπάρχει καμία καταχώρηση. Σημειώνω με κίτρινο την Ταλμούδ Τορά, με κόκκινο την Αγία Θεοδώρα και με μπλε το Μπέη Χαμάμ. Ο τρίτος χάρτης είναι απόσπασμα από εξαιρετική δουλειά του κ. Θεόδωρου Φουρναράκου που προσάρμοσε στην σημερινή εικόνα (σχεδιασμός οικοδομικών τετράγωνα…

Το ΟΤ 8, όπως φαίνεται και στους προηγούμενους χάρτες, σταματούσε λίγο πριν την πλατεία. Ένα ξεκάθαρο τρίγωνο που μοιάζει σαν να αποκόπηκε κάποτε από ένα ενιαίο όντως ‘τετράγωνο. Από τις Κτηματολογικές πηγές μαθαίνουμε ότι έχει έκταση 1220 τμ, και αποτελεί μία ενιαία ιδιοκτησία -της Ισραηλιτικής Κοινότητας πλέον- με διαχειριστή (προφανώς την εποχή της καταγραφής) τον χαχάμ Μουσόν Μαλάχ. Το βλέπουμε στην σύνθεση διαγράμματος και ιδιοκτησίας, αλλά αντιγράφω και εδώ ότι πρόκειτα…

Δυστυχώς, δεν έχουμε εικόνες του πριν τη φωτιά. Ωστόσο, σε ζουμ από δυο λήψεις από τον μιναρέ του τζαμιού Σουλεϊμάν βλέπουμε ότι οι «οικίες» ήταν εντυπωσιακές. Στην δεξιά, μάλιστα, σημειώνεται με κόκκινο μια (προφανώς σιδερένια) πέργκολα με αναρριχητικά φυτά κατά μήκος του δυτικού κτιρίου. Τα καταστήματα πρέπει να βρίσκονταν κυρίως στην νότια πλευρά, στην οδό Μενεξέ (Ουν Καπάνι=Αλευραγοράς, κατά Δημητριάδη) . Την αριστερή, όπου φαίνεται το μεγαλύτερο τμήμα του ‘8’, θα την δούμε παρακάτω ολόκληρη και για τα άλλα δυο τετράγωνα. Εξάλλου, για το «9» δεν έχουμε ούτε κτηματολογικά στοιχεία.

Το «7» όμως παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Την εποχή στην οποία αναφέρονται τα κτηματολογικα στοιχεία υπάρχουν ιδιοκτησίες και από τις 3 βασικές θρησκευτικές κοινότητες της πόλης. Δεν τις περνάω όλες γιατί δεν χωράνε, ιδίως τα μικρά καταστήματα στην βορειοανατολική γωνία. Στις άλλες όμως ξεχωρίζουμε ότι υπάρχουν και κατοικίες, μία συναγωγή (7/17), ένα πιθανόν τζαμί (στο 7/3, ιδιοκτησία της Οθωμανικής Κοινότητας για την οποία υπάρχει και διαμάχη με την Αγ. Θεοδώρα) και ότι ο Ναός Αγ. Θεοδώρας έχει και κτίριο καταστημάτων με πρόσοψη την πλατεία, αλλά και το λεγόμενο χάνι, όπου στεγάζεται η λαχαναγορά. Τέλος, σημειώνουμε και την τουρκική ονομασία της οδού Καρίπη κατά Β. Δημητριάδη: οδός Eskiciler (Παλαιοπωλών).

Η παλιά λαχαναγορά, λοιπόν, στο χάνι της Αγ. Θεοδώρς, στο εσωτερικό του Ο.Τ. 7. Σε δυο πασίγνωστες λήψεις, τόσο που δεν μπήκαν ποτέ στον χάρτη. Η κάρτα δεξιά μάλιστα το γράφει: Θεσσαλονίκη-Λαχαναγορά. Αντίθετα, η λήψη αριστερά συζητήθηκε κατά καιρούς αρκετά για την «λάθος», όπως θεωρήθηκε λεζάντα. Δεν ξέρω την αρχική πηγή -προέρχεται από μια σειρά φωτογραφιών στις οποίες οι λεζάντες είναι γραμμένες με τον ίδιο τρόπο, άγνωστο ποιος τις πρωτοέγραψε. Πιθανότατα όμως το ‘παλιατζίδικα’ στηρίζεται στην τουρκική ονομασία της οδού Καρίπη, που είδαμε παραπάνω: Eskiciler = Παλαιοπωλών. Το ότι δείχνουν το ίδιο σημείο είναι πασιφανές, αδιάψευστος μάρτυρας οι στέγες πίσω από τα ‘μαγαζιά’ στο κέντρο.

Κοντινό στους πάγκους και στα χαρακτηριστικά στέγαστρα που μοιάζουν με παλέτες και μάλλον κατεβαίνουν για να ασφαλίσουν τα μαγαζάκια.

Σύνθεση των δύο λήψεων από το τζαμί Σουλεϊμάν για την εικόνα και των τριών οικοδομικών τετραγώνων μετά τη φωτιά. Δεξιά, η Εγνατία, αμέσως μετά το Μπέη Χαμάμ.

Φωτογραφία του Φρεντ Μπουασονά (Fred Boissonas) μετά την πυρκαγιά του 1917 στο κέντρο της πόλης με κατεύθυνση τον βορρά. Σήμερα περίπου στο ύψος της Βασιλέως Ηρακλείου 41. Ακολουθεί η τεκμηρίωση στα σχόλια.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02w383hz4dXF1hAZSN8zMQjwr5kT9t4TgdZKzq5KoGcUWKNuR3g8bHehLYSDPhqnecl

Στον κόκκινο κύκλο τοποθετείται το κτήριο που βλέπουμε σε πρώτο πλάνο στην αρχική από τη Μάρα Νικοπούλου σε απόσπασμα γνωστής αεροφωτογραφίας που κυκλοφορεί σε δημοπρασίες.

Ολοκληρωμένη άποψη του οικοδομικού τετραγώνου 34 από τα γαλλικά αρχεία με επισημασμένο το κτίριο της αρχικής.

Ολοκληρωμένη άποψη του οικοδομικού τετραγώνου 34 από τα γαλλικά αρχεία με επισημασμένο το κτίριο της αρχικής.

Η λήψη από τη συμβολή των οδών Αγίας Λαύρας με Βαλτετσίου στην παλαιά ρυμοτομία. Διακρίνεται το καμπαναριό της μονής Αγίας Θεοδώρας και ακριβώς πίσω στο βάθος, ο μιναρές χωρίς καπέλο από το τζαμί Σουλεϊμάν (Suleyman) στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας με Αγίου Νικολάου σημερινή Μητροπολίτου Γενναδίου.

Μερικές φωτογραφίες από το Δημαρχείο της Θεσσαλονίκης, το οποίο περιέργως πώς λείπει από τον χάρτη. Βρισκόταν στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην ανατολική γωνία με την παλιά οδό Πτολεμαίων (νυν Ιουστινιανού). To Δημαρχείο σημειώνεται σε αυτή του τη θέση πρώτη φορά στον χάρτη που ανατέθηκε στον αρχιμηχανικό Καμπανάκη και χρονολογείται λίγο πριν τη φωτιά του 1890 (θα τον δούμε παρακάτω).

Παραμένει εκεί μέχρι την καταστροφή του. Πληροφορίες για τον αρχιτέκτονά του δεν έχουμε – υποθέτω, όμως, ότι πιθανότατα ήταν ο ίδιος που έχτισε και το κτίριο του βουλγαρικού σχολείου στην οδό Αγ. Σοφίας 52, καθώς οι στέγες με τις χαρακτηριστικές μυτερές απολήξεις ήταν ίδιες.

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02oB4V7eHnepb8aVG6Zi8cuHbWYN7TXDWtaixpAYLj4LTvfWHmepXA9sCd54M5JRxql

Το κτίριο του Δημαρχείου φρεσκοχτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα (c. 1890), από μια σειρά φωτογραφιών του Paul Zepdji όπου απεικονίζονταν διάφορα «έργα» και δημόσια κτίρια της εποχής. Η φωτό προέρχεται από τα αρχεία του σουλτάνου Αβδούλχαμίντ, που βρίσκονται στο πάν/μιο Κωνσταντινούπολης.…

Μεταγενέστερη κάρτα που, αν κρίνουμε από την πολύγλωσση λεζάντα (“Αποψη του κέντρου της πόλης’, στα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά) κυκλοφόρησε στα χρόνια του Α’ΠΠ. Αριστερά, η μπροστινή όψη του Δημαρχείου με τις χαρακτηριστικές απολήξεις. Πίσω δεξιά, το κάδρο πιάνει το μισό Διοικητήριο και λίγο πιο δυτικά του αποτυπώνει τον θόλο, τον πύργο του ρολογιού και τον μιναρέ από το Σαατλί Τζαμί.

Θολή μεν, αλλά η μόνη, απ’ όσο ξέρω, που μας δίνει την πύλη του Δημαρχείου κατά τον Α’ΠΠ, πριν τη φωτιά του 1917.

[Πηγή: delcampe]

Εδώ διακρίνεται καθαρά η πύλη και η επιγραφή ‘Δημαρχία’, μετά τη φωτιά του 1917.

Τέρμα αριστερά, η νότια πλευρά του μετά τη φωτιά -τραβηγμένη από κει που τώρα περνά η Ίωνος Δραγούμη, δηλαδή από την παλιά οδό Κασαπλάρ (κατά Β. Δημητριάδη), Δημαρχίας (κατά το ρυμοτομικό του ’19). [Φωτογραφία του 'Οπερατέρ Κ' του Φωτογραφικού Τομέα της Γαλλικής Στρατιάς]

Η καταστροφή από ψηλά. Αριστερά, λήψη από τον μιναρέ του τζαμιού Χαμζά Μπέη (‘Αλκαζάρ’). Δεξιά, λήψη από αεροπλάνο

Δεξιά, το απόσπασμα του χάρτη πριν τη φωτιά του 1890 που μας αφορά, με τη θέση όπου παρέμεινε το Δημαρχείο για τουλάχιστον 27 χρόνια. Σήμερα, πάνω από τη θέση του, περνάει η Ίωνος Δραγούμη που χαράκτηκε λίγο πιο ανατολικά από την παλιά Μεγ. Αλεξάνδρου, και κομμάτι, ας πούμε, των πολυκατοικιών ν. Αριστερά βλέπουμε την προηγούμενη θέση του πάνω στην Εγνατία απέναντι από το Χαμζά Μπέη (Αλκαζάρ), όπως σημειώνεται στον χάρτη του Βερνιέσκι (1880). Άγνωστο πόσα χρόνια έμεινε στην Εγνατία και αν στεγαζόταν εκεί από την ίδρυση του Δήμου Θεσσαλονίκης, το 1869 – θα μπορούσε να είναι μια προσωρινή θέση όσο χτιζόταν το άλλο.

Ο δήμαρχος στην ουσία ήταν για τα εγκαίνια και τις γιορτές, και την γνήσια δουλειά την έκανε ο Γ.Γ. Που σημαίνει ότι ο πατήρ Χικμέτ (του Ναζίμ) που είχε χρηματίσει σ' αυτή τη θέση ήταν όντως πολύ ισχυρό πρόσωπο... Απλώς να σημειώσουμε και εδώ ότι δεν μιλάμε για την Ίωνος Δραγούμη που όλοι ξέρουμε, αλλά για την οδό Μεγ. Αλεξάνδρου που βρισκόταν κάπως πιο δυτικά.

Στοιχεία για το Δημαρχείο από το βιβλίο Η ΧΑΜΕΝΗ ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (Αναστασιάδης – Χεκίμογλου)

Δύο ανιψιές και οι θείοι τους στο Τμήμα Μαθηματικών του Παν. της Αθήνας, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, μ’ αφορμή κάποια ίχνη τους στο παν. Θεσσαλονίκης

Η αφορμή: α) Στην 87η συνεδρίαση της Σχολής Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών του παν. Θεσσαλονίκης, στις 5-12-1930, αποφασίστηκε η πρόσληψη της δ. Κακριδή, στη θέση διδασκάλου των Μαθηματικών, για ένα έτος. Πρόκειται για την Πηνελόπη Κακριδή του Θεοφάνη από την Αθήνα. β) Στις 2-5-1933 ορκίστηκαν οι πρώτοι δύο φοιτητές του Τμήματος Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης. Μεταξύ αυτών ήταν η Αναστασία Λαζαροπούλου του Ιωάννη από την Τερψιθέα (παλ. Βετολίτσα) Αιτωλοακαρνανίας.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0pFe2vzep3F2bHgLJwewwGFiZyp2wViDyJ5Q2ML8wfCrRzXk1WJyg97HHd9BFXRhXl

Φωτογραφία: το παν. Θεσσαλονίκης, γύρω στο 1932

Η Πηνελόπη Κακριδή (περ. 1910 -1957) ήταν κόρη του Θεοφάνη Κακριδή, καθηγητή της Λατινικής Φιλολογίας στο παν. της Αθήνας και της Ελένης-Μαρίας Χατζιδάκι (κόρη του Ιωάννη Χατζιδάκι, παλιότερου καθηγητή των Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας) κι ανιψιά του Νικόλαου Χατζιδάκη, καθηγητή, τότε, των Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας. Αδελφός της Πηνελόπης ήταν ο Ιωάννης Κακριδής (1901-1992), ο γνωστός καθ. της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Κι ο δεύτερος αδελφός της ήταν ο Γεώργιος Κακριδής (1908-1959), καθ. στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Όπως φαίνεται ήταν σ’ έναν οικογενειακό κύκλο με καθηγητές πανεπιστημίου.

Η Πηνελόπη Κακριδή πέρασε στο Τμήμα Μαθηματικών της Αθήνας το 1926, ύστερα από επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις. Έκανε εγγραφή στο Τμήμα αυτό, αλλά δεν παρακολουθεί τα μαθήματα γιατί, τότε, έφυγε στη Γερμανία (πιθανότατα με τον αδελφό της Γιώργο) και εγγράφτηκε στο παν. του Μονάχου, όπου δίδασκε ο επιφανής έλληνας μαθηματικός Κων. Καραθεοδωρή. Το 1929 επέστρεψε, αναγνωρίστηκαν οι σπουδές της στο Μόναχο και ύστερα από επιτυχείς εξετάσεις των μαθημάτων του Γ’ έτους του Τμήματος Μαθηματικών της Αθήνας συνέχισε τη φοίτηση της στο Δ’ έτος του εν λόγω Τμήματος. Στις πτυχιακές της εξετάσεις αρίστευσε.

Η βαθμολογία των πτυχιακών εξετάσεων της Π. Κακριδή

Αμέσως μετά την ορκωμοσία της έγινε αποδεκτή σε θέση διδασκάλου των Μαθηματικών στο παν. Θεσσαλονίκης. Πιθανότατα το ενδιαφέρον της για επαγγελματική μετανάστευση να σχετίζεται με το διορισμό του αδελφού της, Ιωάννη Κακριδή σε θέση υφηγητή στο ίδιο πανεπιστήμιο. Και η ευκολία της συγκεκριμένης αποδοχής της οφείλεται στις καλές ακαδημαϊκές σχέσεις του Νικολάου Κριτικού (1894-1986) [του μοναδικού τότε καθηγητή των Μαθηματικών στο παν. Θεσσαλονίκης] με το θείο της Νικόλαο Χατζιδάκη. Ωστόσο, κάτι άλλαξε στις προσδοκίες της και δεν ανέλαβε τα σχετικά καθήκοντά της. Από όσα είναι γνωστά, λίγους μήνες μετά προσλήφθηκε ως προσωρινή βοηθός στο Σπουδαστήριο Μαθηματικών του παν. της Αθήνας και το 1932 με την ψήφιση του νέου νόμου για τα πανεπιστήμια, το 1932, διορίστηκε ως βοηθός στην έδρα της Μαθηματικής Ανάλυσης, που είχε ο θείος της Νικόλαος Χατζιδάκης. Στη θέση αυτή έμεινε μέχρι το ακαδ. έτος 1938-39.

Η φωτογραφία είναι ένα αναμνηστικό στιγμιότυπο αμέσως μετά την ορκωμοσία μαθηματικών, ίσως κι άλλων ειδικοτήτων της Φυσικομαθηματικής Σχολής Αθηνών, το 1930. Μεταξύ αυτών είναι κι ο Ιωάννης Αναστασιάδης (με πράσινο βελάκι), μετέπειτα καθηγητής των Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης. Στους καθισμένους είναι, από δεξιά, ο Παν. Ζερβός κι ο Νικ. Χατζιδάκης, καθηγητές των Μαθηματικών κι ο Κων. Μαλτέζος, καθηγητής της Φυσικής. Πίσω από τον Χατζιδάκη είναι, με επιφύλαξη, η Πηνελόπη Κακριδή.

Η Πηνελόπη Κακριδή το 1935 εκπόνησε τη διατριβή της στο Τμήμα Μαθηματικών του παν. της Αθήνας και αναγορεύτηκε διδάκτορας των Μαθηματικών με εισήγηση του καθ. Παν. Ζερβό. Το 1937 δημοσίευσε δύο εργασίες στο σημαντικό γερμανικό περιοδικό Mathematishe Annalen, με την παρασκηνιακή υποστήριξη, χωρίς καμιά αμφιβολία, του Κων. Καραθεοδωρή. Με αυτά τα προσόντα η ακαδημαϊκή της εξέλιξη θα ήταν φυσιολογική, αλλά ο θείος της είχε αποχωρίσει από την έδρα του το 1938, λόγω ορίου ηλικίας κι ο ισχυρός παράγοντας του Τμήματος Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας, τότε, ο καθ. Νείλος Σακελλαρίου (1882-1955) είχε μακροχρόνιες αντιθέσεις με το θείο της και, απ’ όσο φαίνεται, ήταν υπέρ του ακαδημαϊκού άβατου των γυναικών

Φωτογραφία στα περίχωρα της Αθήνας, γύρω στο 1929, από εκδρομή φοιτητών με καθηγητές του Τμήματος Μαθηματικών της Αθήνας. Στη μέση ο Π. Ζερβός (γαλάζιο βεκλακι) κι ο Ν. Χατζιδάκης (με το καπέλο στο χέρι). Ο πρώτος δεξιά είναι ο Ιωάννης Αναστασιάδης και στο άλλο άκρο, αριστερά, η Αναστασία Λαζαροπούλου.

Η Αναστασία Λαζαροπούλου που σπούδαζε Μαθηματικά την ίδια περίπου περίοδο με την Πηνελόπη Κακριδή και τον Ιωάννη Αναστασιάδη, δεν ορκίστηκε μαζί τους στο παν. της Αθήνας, αλλά 3 χρόνια αργότερα στο παν. της Θεσσαλονίκης. Αυτό δεν είναι παράξενο, γιατί κι άλλοι φοιτητές που είχαν δυσκολία για να πάρουν πτυχίο σ’ ένα πανεπιστήμιο ,έκαναν μεταγραφή, αν είχαν τη δυνατότητα, στο άλλο πανεπιστήμιο. Το περίεργο και αντιδεοντολογικό με την περίπτωση της Λαζαροπούλου ήταν ότι δεν είναι καταγραμμένη στα μητρώα φοιτητών του Τμήματος Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης. Και κάτι ακόμη επίσης αφύσικο, μέσα σε 40 μέρες περίπου πήρε πτυχίο από την ημερομηνία έγκρισης της προσέλευσή της στις πτυχιακές εξετάσεις που πήρε η Σχολή Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών του παν. Θεσσαλονίκης. Δηλ. ενώ για πάνω από 3 χρόνια δεν μπόρεσε να περάσει τις πτυχιακές εξετάσεις στην Αθήνα τα “κατάφερε” σε 40 μέρες στη Θεσσαλονίκη και φυσιολογικά σε διαφορετική ύλη!! Σε κανονικούς φοιτητές δεν μπορούν να γίνουν αυτά, χωρίς την υποστήριξη του Αλαντίν. Κι ο Αλαντίν στην προκειμένη περίπτωση ήταν ο καθ. Θεόδ. Βαρόπουλος (1894-1957) του Τμήματος Μαθηματικών του παν. Θεσσαλονίκης, ο οποίος ήταν αυταρχικός, αδίστακτος και με απόλυτη εξουσία, την περίοδο εκείνη, στο συγκεκριμένο Τμήμα. Και η μαγική λέξη, για την εν λόγω περίπτωση, ήταν “Ζερβός”, δηλ. ο Παναγ. Ζερβός (1878-1952), καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών της Αθήνας, μέντορας του Βαρόπουλου και θείος της Αν. Λαζαροπούλου.

Φωτογραφία: φοιτητική εκδρομή μαθηματικών μαζί με τον Πα. Ζερβό (με το γαλάζιο βελάκι), όπου συμμετείχε και η Αναστ. Λαζαροπούλου (σε κίτρινο πλαίσιο). Είναι του 1930 περίπου.

Η Αναστασία Λαζαροπούλου γεννήθηκε το 1913 στην Τερψιθέα (Βετολίτσα λεγόταν μέχρι το 1928) Αιτωλοακαρνανίας. Ο πατέρας της ήταν ο ιατρός Ιωάννης Λαζαρόπουλος (1871-1929), σημαντικός παράγοντας της περιοχής και με κλινική στην Βετολίτσα. Η μητέρα της ήταν η εκπαιδευτικός Αλεξάνδρα Ζερβού, αδελφή του καθ. Παν. Ζερβό. Αυτό σημαίνει ότι η Αναστασία είχε θείο τον καθ. Παν. Ζερβό. Η μητέρα της Αλεξάνδρα Ζερβού-Λαζαροπούλου είχε ιδρύσει, με τη συμπαράσταση των αδελφών της, Παναγιώτη Ζερβό (καθηγητή Μαθηματικών στο παν. της Αθήνας) και Ιωάννη Ζερβό (λογοτέχνη), τα ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Αλεξάνδρας Ζερβού-Λαζαροπούλου, το σχολικό έτος 1921-1922, στην περιοχή Χαροκόπου Καλλιθέας. Το 1962 το σχολείο μεταστεγάστηκε σε ιδιόκτητο κτίριο στη Νέα Σμύρνη Και σήμερα λειτουργεί με τ’ όνομα “Παλλάδιο” στην περιοχή Χέρσωνα Βάρης Αττικής. Η Αναστασία Λαζαροπούλου (1913-1988) εργάστηκε ως καθηγήτρια Μαθηματικών στο ιδιωτικό σχολείο της οικογένειάς της

Το ιδιωτικό σχολείο της Αλεξάνδρας Ζερβού-Λαζαροπούλου στην Καλλιθέα, το 1935, όπου εργάστηκε η Αναστασία Λαζαροπούλου ως καθηγήτρια Μαθηματικών.

Μεγεθύνσεις από φωτογραφίες της τρέχουσας έκθεσης του mahJ στο Παρίσι.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0uuvaCykEt1LQjC7nGo8anpMdQEciqFhTebKteS4GzXsPAY2WvWYhdJcpqhrvqtBAl

Αρχές Φεβρουαρίου έφυγε ο Ντίνος Παπασπύρου. “Εραστής” της παλιάς πόλης ειδικότερα της περιοχής που έζησε όλη του την ζωή. Λεωφόρος Στρατού απέναντι από το Λυσέ δίπλα στο Γ΄ Σώμα Στρατού, στον “λάκκο” του Στρατηγείου. Εξαιρετικός αυτοδίδακτος και ερασιτέχνης ζωγράφος με ιδιαίτερη ναίφ πουαντιλιστική τεχνοτροπία (Πεντζίκης και Παπανάκος προηγήθηκαν). Δημιούργησε κυρίως μέσα στον κύκλο της Μικρής Πινακοθήκης της “Διαγωνίου” με την συναίνεση και προτροπή του άλλου Ντίνου (Χριστιανόπουλου).

Οι 3 θέσεις της ταβέρνας “Γκρεμισμένη Φωληά”. Βασ. Γεωργίου δίπλα στην Ηλεκτρική Εταιρία.

Τον Παπασπύρου τον είχε απασχολήσει το που ακριβώς βρισκόταν. Μετά από συζήτηση με την κόρη του ιδιοκτήτη είχε αποκτήσει 2 φωτογραφίες της. Αφιέρωμα στην μνήμη του μια επεξήγηση της τριπλής θέσης της ταβέρνας του Βουτσινά. Έγραφε ο ίδιος :

“Ο Ιωάννης Βουτσινάς διατηρούσε από το 1930 μέχρι το 1935 την ταβέρνα “Βουτσινάς”, που βρίσκονταν στην οδό Βασ. Γεωργίου, δίπλα στην Ηλεκτρική Εταιρεία, απέναντι από την κεντρική είσοδο της παλιάς ΔΕΘ.” Θέση 1

“Μετά τον θάνατο του το 1935, ανέλαβε την ταβέρνα η μητέρα της Μαρία μέχρι το 1938 που, με εντολή του τότε υπουργού Β.Ε. Κυρίμη, γκρεμίστηκε με την δικαιολογία ότι ασχήμαινε τον χώρο απέναντι από την ΔΕΘ. Η μητέρα της πήγε στον υπουργό και, μετά από θερμοπαρακάλια, της επέτρεψε να κάνει προσωρινά μια ταβερνούλα-παράπηγμα στον ίδιο χώρο, εξ’ ου και το νέο όνομα “Γκρεμισμένη Φωληά”. Θέση 2

“1941, την γκρέμισαν οριστικά οι Γερμανοί. Της δόθηκε ένας χώρος απέναντι για μικρή ταβερνούλα, στο χοροδιδασκαλείο Κοκωνάκη, δίπλα στο γνωστό νυχτερινό κέντρο “Αρζεντίνα”, γωνία Βασ. Γεωργίου και σημερινής Ναπ. Ζέρβα” Θέση 3

Βοήθεια στον εντοπισμό των θέσεων της ταβέρνας αντλήθηκε από την υψηλής ανάλυσης κατοχική αεροφωτογραφία που ευγενικά παραχώρησε στην ομάδα ο Μηνάς Δρεστιλιάρης. Με την ευκαιρία βλέπουμε πως ήταν η οδός Βασιλέως Γεωργίου πριν την ρημάξουνε.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid023xaYvyjDoRfvc9SEVteciQrF9FUxyM9o8YmqYH7VMtsbepTmdhvJjUExRmKw1VGyl

Κάποια λίγα χρόνια μετά την επαναφορά της χρήσης της από τζαμί Γιακούπ πασά σε χριστιανικό ναό.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0WTvyaPfujPVhpqdFo3xmSmCLQ4DQxs2pcF9ZFjsUCMrqjVjzrEtc7JFMLQXxqnval

Μέρος αφίσας που απεικονίζει την Θεσσαλονίκη διαφημίζοντας τα δρομολόγια για την πόλη.

Υπογραφή B. Gewis ( Συλλογή mahJ )

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0nTEYyF8GX8gSHaEGqtUiHdJsHF6RKA1NtiT4YgVrYNCaQyjysawHA3jR1tFZYTn5l

Η αφίσα ολόκληρη. Όταν η Αθήνα δεν υπήρχε στον χάρτη !

Δεξιά η Αναγεννήσεως στο ύψος της οδού Δάμωνος. Αριστερά η οδός του Παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Μπαλκόνι (-άρα) ... σε κτίριο wannabe Flatiron. Κάτω από το πεζοδρόμιο σήμερα.

Όπως φαίνεται στην τρίτη φωτογραφία το μπαλκόνι υπήρχε από το 1890 ~ και είχε καταπληκτική θέα. Έβλεπε καθημερινά τα τρένα του σταθμού Salonique-Ville της γραμμής Junction. Ήταν ο αρχικός σταθμός των τρένων προς την Κωνσταντινούπολη. Ήταν επίσης από το 1917 προαστιακός σταθμός από το κέντρο προς τα δυτικά !!! Έφτανε μέχρι την Νέα Μαγνησία και είχε το όνομα Μπαλές. (Από την γαλλική λέξη banlieue που σημαίνει προάστιο). Λειτούργησε για αρκετά χρόνια (όπως δεν γίνεται σήμερα).

Ο συρμός του Μπαλέ διέσχιζε την οδό Αναγεννήσεως, τον χώρο του σημερινού Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού, περνούσε από την γέφυρα των Αγίων Πάντων και έκανε την πρώτη του στάση στον παλιό Σταθμό Κωνσταντινουπόλεως (200 μέτρα μετά τον Νέο). Επόμενες στάσεις ήταν της Νέας Μενεμένης, του Χαρμάνκιοΐ, του Νέου Κορδελιού για να καταλήξει στην Στρατιωτική Στάση της Νέας Μαγνησίας.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02TC85MhQLxSXPwBPuqHf1ELUHbBEn5i8AjdHoEAtEucxjC7sDX3pkwSfWda5jqWFnl

Δεξιά η Αναγεννήσεως στο ύψος της οδού Δάμωνος. Αριστερά η οδός του Παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού.

1. Φωτογραφία Γιάννη Στυλιανού.

Δεκαετία του 70. Δεξιά η Αναγεννήσεως στο ύψος της οδού Δάμωνος. Αριστερά η οδός του Παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Μπαλκόνι (-άρα).

Το μπαλκόνι υπήρχε από το 1890 ~ και είχε καταπληκτική θέα. Έβλεπε καθημερινά τα τρένα του σταθμού Salonique-Ville της γραμμής Junction. Ήταν ο αρχικός σταθμός των τρένων προς την Κωνσταντινούπολη. Ήταν επίσης από το 1917 προαστιακός σταθμός από το κέντρο προς τα δυτικά !!! Έφτανε μέχρι την Νέα Μαγνησία και είχε το όνομα Μπαλές. (Από την γαλλική λέξη banlieue που σημαίνει προάστιο). Λειτούργησε για αρκετά χρόνια (όπως δεν γίνεται σήμερα).

Ο συρμός του Μπαλέ διέσχιζε την οδό Αναγεννήσεως, τον χώρο του σημερινού Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού, περνούσε από την γέφυρα των Αγίων Πάντων και έκανε την πρώτη του στάση στον παλιό Σταθμό Κωνσταντινουπόλεως (200 μέτρα μετά τον Νέο). Επόμενες στάσεις ήταν της Νέας Μενεμένης, του Χαρμάνκιοΐ, του Νέου Κορδελιού για να καταλήξει στην Στρατιωτική Στάση της Νέας Μαγνησίας.

Δεξιά η Αναγεννήσεως στο ύψος της οδού Δάμωνος. Αριστερά η οδός του Παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού.

1. Φωτογραφία Γιάννη Στυλιανού Αναγεννήσεως σήμερα. Το κτίριο με το μπαλκόνι κάτω από το πεζοδρόμιο, σημειωμένο.

1977. Φωτογραφία του αρχιτέκτονα και φωτογράφου Στέργιου Τσιούμα.

Μη ξεχάσουμε το κλουβάκι στο μπαλκόνι...!

Το Μουσείο D'art et d'histoire du Judaïsme παρέτεινε την έκθεση “Θεσσαλονίκη, Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων” για άλλους δύο μήνες, μέχρι τις 12 Μαΐου του 2024. Η ανακοίνωση έγινε με “δώρο” αυτήν την φωτογραφία που την ακολουθεί επεξηγηματικά το εξής κείμενο : “Η απεργία των τραμ Σεπτέμβριος 1908 στην Εγνατία.

Μετά την ευφορία της Νεοτουρκικής επανάστασης (Ιούλιος 1908), η δυσπιστία, οι ανταγωνισμοί και οι συγκρούσεις επανεμφανίζονται. Μέσα Σεπτεμβρίου 1908, η Θεσσαλονίκη παραλύει: τραμ, σιδηρόδρομοι, τα μεταλλεία Αλλατίνι, τα πολυκαταστήματα, το εργοστάσιο αερίου σταματούν. Τον Ιούλιο του 1909, ο Αβραάμ Μπεναρόγια, ιδρύει τον Σύλλογο Εργατών ...

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0sMWQyZ4XDuDKbdG1j1AX8pFGSPXhYv7EWpWxMVG28DzUDmQfgDWja4art2Qikmztl