Οδός Αχιλλέως 11, Άνω Πόλη
Μετά από 43 χρόνια στο ίδιο σημείο, Οδός Αχιλλέως 11, Άνω Πόλη, Θεσσαλονίκη (ασπρόμαυρη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982, έγχρωμη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 2025)
Φωτογραφίες που καταγράφουν το σημερινό ρήγμα της Καραβαγγέλη
Δύο σπάνια φωτογραφικά στιγμιότυπα από τις αρχές του 20ού αιώνα μας μεταφέρουν στις Συκιές του 1900. Με κατεύθυνση την Ακρόπολη, οι φωτογραφίες καταγράφουν το σημερινό ρήγμα της Καραβαγγέλη, σε μια εποχή που η περιοχή δεν είχε ακόμα διανοιχθεί και διαμορφωθεί όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Πηγή: Le Musée national de l’Éducation (MUNAÉ).
Στάθης Ασλανίδης
Οι θέσεις του φωτογράφου στον κίτρινο κύκλο και με το βέλος η κατεύθυνσή τους.
Πώς υποδέχθηκαν στην Θεσσαλονίκη τα πρώτα αντιεβραϊκά μέτρα στην Γερμανία
Στις 5 Μαρτίου 1933 οι εκλογές στην Ελλάδα συνέπεσαν με τις εκλογές στην Γερμανία. Το βενιζελικό καθεστώς έπεσε, στην Γερμανία ο Χίτλερ έκανε ένα τεράστιο βήμα για να πάρει την εξουσία.
Με πρόθυμους ή και απρόθυμους συμμάχους τα κόμματα της αντιπολίτευσης (εκτός των σοσιαλδημοκρατών, ενώ οι εκλεγμένοι κομμουνιστές βουλευτές είχαν ήδη συλληφθεί) ψηφίστηκε στις 23 Μαρτίου 1933 στο Βερολίνο ο «Εξουσιοδοτικός Νόμος» (γερμ. Ermächtigungsgesetz), επισήμως Νόμος για την Άρση των Δεινών του Λαού και του Ράιχ. Ο πρόεδρος Χίντενμπουργκ επικύρωσε. Ο Χίτλερ μπορούσε να κυβερνήσει χωρίς να δίνει λογαριασμό στην βουλή και στην δικαιοσύνη.
Στην Ελλάδα η ενωμένη αντιπολίτευση, από Τσαλδάρη, Μεταξά μέχρι Κονδύλη και με σύνθημα “κάτω οι κλέφτες” συγκροτεί κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Τσαλδάρη. Στην Θεσσαλονίκη αναλαμβάνει γενικός διοικητής ο Φίλιππος Δραγούμης, αδελφός του Ίωνα, ο οποίος αρχίζει μια καθημερινή πολεμική με τον βενιζελικό δήμαρχο Χαρίσιο Βαμβακά, που κατηγορούνταν για τεράστιες καταχρήσεις και υπερβάσεις. Ο δήμαρχος θα παυθεί τελικά, λίγο αργότερα, στις 30 Ιουνίου. Στις εκδηλώσεις της επετείου της 25ης Μαρτίου, η εθνικιστική οργάνωση ΕΕΕ συμμετέχει κανονικά στις εκδηλώσεις. Σχεδόν καθημερινά συγκρούονται με τους κομμουνιστές μαζί με την αστυνομία.
Ήδη από τα τέλη Μαρτίου οργανώνονται αντιδράσεις σε Λονδίνο και Αμερική, αλλά και σ άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι εβραίοι της Θεσσαλονίκης είναι έτοιμοι κι αυτοί με την σειρά τους να αντιδράσουν στα ανησυχητικά νέα από την Γερμανία.
Σπύρος Αλευρόπουλος
Την 1η Απριλίου 1933 εκδηλώνεται στην Γερμανία το οργανωμένο μποϊκοτάζ στα εβραϊκά μαγαζιά και όπου αλλού απασχολούνταν εβραίοι στις μεγάλες πόλεις και στις μικρές κωμοπόλεις.
ΦΩΣ 1/4/1933
Καπνοπαραγωγοί, οινοπαραγωγοί, εθνικιστικές οργανώσεις κάνουν διάβημα στην Γενική Διοίκηση ώστε να απαγορευθούν αντιγερμανικές εκδηλώσεις που θα βλάψουν τα συμφέροντα της χώρας.
ΦΩΣ 1/4/1933
Η Γενική Διοίκηση παρέχει τις σχετικές διαβεβαιώσεις
ΦΩΣ 1/4/1933
Τελευταίες ειδήσεις από την Γερμανία για το μποϊκοτάζ. Είχε ήρεμο χαρακτήρα. Ακυρώθηκε διαταγή που πρόβλεπε πως όποιος μπαίνει σε εβραϊκό κατάστημα θα χαράσσονταν με ανεξίτηλη μελάνη στο πρόσωπο. Η Πρωσική Ακαδημία δηλώνει πως δεν θα λυπηθεί αν ο Αϊνστάιν αποχωρήσει από τις τάξεις της.
ΦΩΣ 2/4/1933
Ματαιώνεται οριστικώς το εβραϊκό συλαλλητήριο στην Θεσσαλονίκη. Η επιτροπή που το διοργάνωνε πείστηκε για την σοβαρότητα των λόγων ματαίωσης. Η Γενική Διοίκηση τους ευχαριστεί.
ΦΩΣ 2/4/1933
Η αγορά έκλεισε. Οι συγκεντρωμένοι στις συναγωγές ανέπεμψαν δεήσεις. Μικροεπεισόδια στου Γκατένιο που δεν ήθελε να κλείσει το κατάστημά του. Η Γενική Διοίκηση δήλωσε ότι δεν μπορούσε να εμποδίσει τέτοιες ιδιωτικές μορφές διαμαρτυρίας, αλλά επιθυμεί φιλικές σχέσεις με την ισχυρή Γερμανία. Ο Γερμανός πρόξενος ευχαρίστησε την κυβέρνηση για την απαγόρευση του συλλαλητηρίου και δήλωσε “συγκεκινημένος εκ της φιλικωτάτης ταύτης στάσεως”.
ΦΩΣ 4/4/1933
Συγκέντρωση σε συναγωγές για να προσευχηθούν υπέρ των χειμαζομένων.
Εδώ στην συναγωγή Μπουρλά (Κάλ ντε λα Πλάσα ή Συναγωγή της Αγοράς) στις 3 Απριλίου
ΦΩΣ 4/4/1933
Η ΕΕΕ παρέλασε στην κλειστή αγορά το βράδυ με εθνικιστικούς ύμνους και φιλοναζιστικές κραυγές. Στην Συγγρού έσπασαν τζάμια της Συναγωγής.
ΦΩΣ 4/4/1993
Οι εβραίοι επέδωσαν ψήφισμα για τις επιθέσεις. Η Γενική Διοίκηση θα το διαβιβάσει αρμοδίως και υπόσχεται να αποτραπεί οποιαδήποτε αντισημιτική εκδήλωση, απ' όπουδήποτε κι αν προέρχεται.
ΦΩΣ 5/4/1933
Απόφαση του υπουργικού συμβουλίου:
να κάνει ο διοικητής Δραγούμης συστάσεις στην ΕΕΕ. Απειλεί μέχρι και με διάλυση της οργάνωσης.
ΦΩΣ 5/4/1933
Η ΕΕΕ καταδικάζει με αγανάκτηση το ασήμαντο επεισόδιο με τα σπασμένα τζάμια.
Ο Δραγούμης μεταφέρει τις κυβερνητικές συστάσεις στον Γ.Γ. της ΕΕΕ Χαριτόπουλο μέσω της Αστυνομίας
ΦΩΣ 6/4/1933
Η ΕΕΕ διαψεύδει ότι δήλωσε πως θα σταματήσει να προκαλεί επεισόδια γιατί απλούστατα δεν προκαλεί επεισόδια.
ΦΩΣ 7/4/1933
Ισραηλιτική αντιπροσωπεία στον Γερμανό πρόξενο για να παραδώσει ψήφισμα. Ο κ. Ντηλ εδήλωσε ότι δεν δύναται να παραλάβει το ψήφισμα παρά μόνον «υπό τύπον πληροφορίας».
ΦΩΣ 9/4/1933
Από τον εξώστη του μιναρέ Yusuf Paşa στη Λέοντος Σοφού
Από τον εξώστη του μιναρέ Yusuf Paşa στη Λέοντος Σοφού, μια πανοραμική φωτογραφία καταγράφει την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε τη Θεσσαλονίκη τον Αύγουστο του 1917. Aπό το φωτογραφικό άλμπουμ του William Glyn Jones, τραβηγμένη το 1917 ενώ εργαζόταν στο RAMC, 52 General Hospital. Πηγή: https://www.peoplescollection.wales/
Στάθης Ασλανίδης
Από τον εξώστη του μιναρέ Yusuf Paşa στη Λέοντος Σοφού, μια πανοραμική φωτογραφία καταγράφει την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε τη Θεσσαλονίκη τον Αύγουστο του 1917.
Aπό το φωτογραφικό άλμπουμ του William Glyn Jones, τραβηγμένη το 1917 ενώ εργαζόταν στο RAMC, 52 General Hospital.
Πηγή: https://www.peoplescollection.wales/
Στάθης Ασλανίδης
Από τη συμβολή της οδού Σουφλίου με Τυρταίου προς τη Μονή Βλατάδων
Ασυνήθιστη λήψη από τη συμβολή της οδού Σουφλίου με Τυρταίου προς τη Μονή Βλατάδων. Ο εντοπισμός της δεν προβληματίζει και συσχετίζεται εύκολα με την πανοραμική από τον μιναρέ του ναού των Ταξιαρχών (Iki Serife). Η φωτογραφία χρονολογείται γύρω στα 1900 από την πηγή:Le Musée national de l’Éducation (MUNAÉ).
Στάθης Ασλανίδης
Επισημαίνονται τα κοινά σημεία και σημειώνονται οι οδοί κατά προσέγγιση στη σημερινή ρυμοτομία. Στον κίτρινο κύκλο η θέση του φωτογράφου και με το βέλος, η κατεύθυνση της λήψης.
Σήμερα. Ο φωτογράφος βρισκόταν λίγο δεξιότερα εντός του οικοδομικού τετραγώνου. Η σημερινή Σουφλίου στον χάρτη ρυμοτομίας 1919 σημειώνεται ως Κάστορος.
Στυλιανός Σταματάκης
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Σ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ (1952-2025), ένας αθόρυβος επιστήμονας κι ένας μεθοδικός πανεπιστημιακός δάσκαλος
Νίκανδρος Καστανίδης
Γεννήθηκε το 1952 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το 8ο Γυμνάσιο Αρρένων της Αθήνας και σπούδασε Μαθηματικά στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ, την περίοδο 1970-1974. Πήρε πτυχίο τον Ιούλιο του 1974, με άριστα.
Το Σεπτέμβριο του 1977 διορίστηκε ως βοηθός στο Τμήμα Μαθηματικών της Θεσσαλονίκης, στην Ε’ έδρα της Μαθηματικής Επιστήμης, που, τότε, ήταν καθηγητής ο Νικόλαος Κ. Στεφανίδης. Το χρονικό διάστημα 1981-1983 συμμετείχε με υποτροφία στις μεταπτυχιακές δραστηριότητες του Τμήματος Μαθηματικών και Φυσικής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης, όπου ξεκίνησε την διδακτορική του διατριβή με τον καθηγητή Konrad Voss (1928-2017). Η διατριβή του ολοκληρώθηκε μετά την επάνοδο του, το 1984, στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ, με επιβλέποντα τον καθηγητή Νικόλαο Στεφανίδη. Το 1988 πήρε το διδακτορικό του με θέμα “Συμβολή στη Μελέτη των W-σμηνών στα Πλαίσια της Προβολικής Διαφορικής Γεωμετρίας”, η οποία αξιολογήθηκε με άριστα.
Στις διδακτικές δραστηριότητες του Τμήματος Μαθηματικών συμμετείχε αρχικά ως βοηθός στα φροντιστηριακά μαθήματα της Γεωμετρίας της Ε’ έδρας του Τμήματος Μαθηματικών και των Γενικών Μαθηματικών.
Την ακαδ. χρονιά 1988-89 έγινε λέκτορας και ανέλαβε τη διδασκαλία κάποιων μαθημάτων, όπως αυτό της Εισαγωγής στη Γεωμετρία
Την ακαδ. χρονιά 1992-93 προάχθηκε στη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή και ανέλαβε εκτός από το μάθημα της Εισαγωγής στη Γεωμετρία κι αυτό της Κλασικής Διαφορικής Γεωμετρία. Η επόμενη προαγωγή του σε αναπληρωτή καθηγητή έγινε την ακαδ. χρονιά 2010-11 και ορίστηκε διευθυντής του Τομέα Γεωμετρίας.
Την ακαδ. χρονιά 2017-18 εκλέχθηκε καθηγητής στον Τομέα Γεωμετρίας. Το Σεπτέμβρη του 2919 συνταξιοδοτήθηκε και την ακαδ. χρονιά 2019-20 έγινε ομότιμος καθηγητής.
Το 2004 συνεργάστηκε με τον Ν. Καραμπετάκη και τον Ευαγ. Ψωμόπουλο, του Τμήματος Μαθηματικών του ΑΠΘ, για τη συγγραφή του βιβλίου “Μαθηματικά και προγραμματισμός στο Mathematica”.
Ήταν ένας προσηνής άνθρωπος, συνεργάσιμος και εν γένει συναινετικός, μη αντιπαραθετικός, στις συλλογικές συμπεριφορές του Τμήματος Μαθηματικών. Είχε μια σύμπνοια και μια καλοπροαίρετη συνεργασιμότητα στο πλαίσιο των διεργασιών του διδακτικού και επιστημονικού προσωπικού και ιδιαίτερα με τα μέλη της παλιάς Ε’ έδρας της Μαθηματικής Επιστήμης και τους καθηγητές Ν. Στεφανίδη και Γ. Στάμου.
Από τον εξώστη του μιναρέ Iki Serife
Δύο πανοραμικές φωτογραφίες από τον εξώστη του μιναρέ Iki Serife, τον γνωστό μας βυζαντινό ναό των Ταξιαρχών κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτελούν μια σπάνια καταγραφή μεγάλου μέρους του ΒΑ τμήματος της άνω πόλης. Από τον δημοπρατικό ιστότοπο Delcampe.
Στάθης Ασλανίδης
Αριστερά και χαμηλά βλέπουμε την άνοδο της σημερινής οδού Σουφλίου από το ύψος της Ακροπόλεως να συναντά την πρώτη παράλληλο, Τυρταίου. Ψηλότερα διακρίνουμε τον περίβολο της Μονής Βλατάδων.
Λήψη προς τον Πύργο Αλύσεως / Τριγωνίου
Απεικόνιση της Θεσσαλονίκης του 1886
Νίκανδρος Καστανίδης
Σύγχρονες φωτογραφίες από κλειστά μαγαζιά
Οι φωτογραφίες σύγχρονες. Αποτυπώνουν όμως σημεία που ζούσαν στο παρελθόν, και με την τωρινή τάση είναι πολύ πιθανό να μην ξαναγίνουν ποτέ μαγαζιά, καθώς σε αρκετές περιοχές της πόλης, τα κλειστά μικρομάγαζα οδηγούν σε μια μεγαλύτερη –‘αρχιτεκτονική’, ας πούμε- αλλαγή.
Η εικόνα της πολυκατοικίας με τις τζαμαρίες και τα κεπέγκια στο ισόγειο εξαφανίζεται ταχύτατα και αντικαθίσταται από τον συνδυασμό πόρτα/παράθυρο/κουδούνι των Airbnb. Σε σκούρο γκρίζο, στην πλειοψηφία τους, με δεύτερη επιλογή ένα άθλιο ψυχρό κιτρινί. Και ενώ οι βρώμικες τζαμαρίες των παρατημένων μαγαζιών μπορεί να αποπνέουν παρακμή, οι φρεσκοβαμμένοι τοίχοι των βραχυχρόνιων ενοικιαζόμενων δείχνουν ακόμα πιο στενούς τους δρόμους και βγάζουν μια αίσθηση κλειστοφοβίας -σ' εμένα έστω, ακόμα και ως περαστική μπροστά τους.
Λίγο πριν εξαφανιστούν κι αυτές, οι ξεθωριασμένες ταμπέλες μάς προσφέρουν επιπλέον τη δυνατότητα να θυμηθούμε παλιές γραμματοσειρές αλλά και την πορεία των τηλεφωνικών αριθμών: από τον απλό εξαψήφιο (όταν το 031 αφορούσε μόνον όσους καλούσαν υπεραστικά), στο 0310 και μετά στο τωρινό 2310 (ίσως περάσαμε και κάτι άλλο στο ενδιάμεσο)
Μάρα Νικοπούλου
Οδός Άθωνος
Κασσάνδρου
Κασσάνδρου
Όπιο στην Μακεδονία
Στην ετήσια αναφορά του Βρετανού προξένου της Θεσσαλονίκη για το 1906, υπάρχει λεπτομερής αναφορά για την απόδοση διάφορων καλλιεργειών της περιοχής. Για παράδειγμα αναφέρει ότι η σοδειά καπνού ήταν κατώτερη του μέσου όρου, τόσο σε ποιότητα και ποσότητα. Εντύπωση προκαλεί η επόμενη καλλιέργεια που αναφέρει: του όπιου! «Η σοδειά του όπιου, παρόλο που ήταν περισσότερη από διπλάσια από ότι το 1905, πουλήθηκε όλη μέσα σε λίγες εβδομάδες, με εξαγωγές κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.» Κατά τα φαινόμενα (Gardeners’ Chronicle, 1883)η καλλιέργεια όπιου εισάχθηκε στην Μακεδονία την δεκαετία του 1860 και η ποικιλία ήταν πολύ καλή. Εδώ αναφέρει ότι η εξαγωγή από την Θεσσαλονίκη κατευθύνθηκε κυρίως προς την Γερμανία και την Γαλλία. Από τον Νεολόγο της Κωνσταντινούπολης (19/12/1894) μαθαίνουμε ότι ένα ποσοστό των εσόδων από το εμπόριο του όπιου αποδίδεται στο υπουργείο παιδείας!
Θόδωρος Νάτσινας
The story of the Macedonian “Black gold” – opium poppy (Papaver somniferum)
Sonja Ivanovska & Mirjana Jankulovska, στην σ. 15 του κειμένου από την παραπομπή πιο κάτω: https://www.researchgate.net/profile/Andrew-Lever-2/publication/350671100_Landraces_on_the_Isle_of_Man_a_missed_opportunity/links/606cc88fa6fdccf289fd474d/Landraces-on-the-Isle-of-Man-a-missed-opportunity.pdf?fbclid=IwY2xjawHgDtJleHRuA2FlbQIxMAABHc8y94TKGFN12M35GHjdl0SbZiks-Ae7aX18Vme_EHH5z8wG6dU7WFgutg_aem_mUnDQqa9K66MVNTto0b1zw#page=15
https://www.levantineheritage.com/consular2.htm
Gardeners' Chronicle
Vol XIX, Jan-Jun 1883
https://archive.org/details/gardenerschronic19lond/page/n8/mode/1up
Νεολόγος Κωνσταντινούπολης
19/12/1894
σελ. 2