Saloni.ca Archive

Η φωτογραφία, τραβηγμένη κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Pierre Machard, στρατιωτικό του φωτογραφικού τομέα του Γαλλικού Στρατού, απεικονίζει έναν άγνωστο δρόμο.

Στο παρελθόν, η ταυτότητα της τοποθεσίας αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης και έρευνας στην ομόθεμη ομάδα Π.Φ.Θ. Συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο του 2014, ο Μιχάλης Λαζαρίδης (Michalis Lazaridis) είχε προτείνει πως στο βάθος διακρίνεται το χάνι Κορυτσά στην οδό Μοναστηρίου. Ωστόσο, η ρυμοτομία και η οπτική γωνία της λήψης δεν επιβεβαιώνονταν από το διαθέσιμο φωτογραφικό υλικό (αεροφωτογραφίες και πανοραμικές), με αποτέλεσμα η πρόταση να αμφισβητηθεί από τα έμπειρα μέλη της ομάδας και η θέση λήψης της φωτογραφίας να παραμείνει άγνωστη στον χάρτη της πόλης.

Σήμερα, χάρη στην υψηλότερη ανάλυση που προσφέρει η ψηφιακή συλλογή του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού, η τοποθεσία ταυτοποιήθηκε. Πρόκειται για τη συμβολή των παλαιών, πλέον καταργημένων οδών Γενιτσών και Φιντίου. Ο φωτογράφος έχει στραμμένο τον φακό ανατολικά, προς τη δυτική είσοδο της πόλης.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02HBzMnAPhRxvSR3LNfK2NF9DAY5YeShPzQAgZ3QUKmXtENhTrEzcgBEpDoE5eAa22l

Οδός Φιντίου με Γενιτσών στην παλιά ρυμοτομία. Η φωτογραφία προέρχεται από τη ψηφιακή πλατφόρμα πολιτιστικής κληρονομιάς του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού “https://pop.culture.gouv.fr/" με κωδικό τεκμηρίου APOR083651.

Συσχετίσεις με γνωστό φωτογραφικό υλικό. Για λόγους σύγκρισης, στο μεγεθυμένο τμήμα της κύριας φωτογραφίας έχουν προστεθεί δύο σχετικές εικόνες.

Αριστερά και χαμηλά, μία φωτογραφία από την αντίθετη κατεύθυνση στην οδό Μοναστηρίου, στο ύψος της οδού Ταντάλου (πηγή: https://archive.saloni.ca/2340).

Δεξιά, στο βάθος, εμφανίζεται η πρόσοψη του κτιρίου όπου στεγαζόταν το Φαρμακείο Ζωγράφου, στη συμβολή των οδών Μοναστηρίου και Ταντάλου (πηγή: https://archive.saloni.ca/833).

Στον χάρτη ρυμοτομίας του 1919 εντοπίζεται ένα λάθος στην ονοματοδοσία των οδών. Η οδός Σειρήνων εμφανίζεται στη θέση της Φιντίου και αντίστροφα. Η σύγκριση του χάρτη με το τοπογραφικό διάγραμμα από την πράξη τακτοποίησης 1550 καταδεικνύει ότι η οδός Φιντίου διατήρησε τη σημερινή της χάραξη. Τέλος, να συμπληρώσουμε ότι το τμήμα της Φιντίου πρίν την έξοδό της στην οδό Μοναστηρίου έχει καταργηθεί.

Φωτογραφία που δημοπρατήθηκε πρόσφατα, τραβηγμένη από τη διασταύρωση των οδών Λυκούργου και Βαΐου με κατεύθυνση προς τον βορρά, προσφέρει μια μοναδική οπτική γωνία. Στο βάθος διακρίνεται ο μιναρές από το τζαμί Lonca, το οποίο βρισκόταν στη σημερινή περιοχή «Λαδάδικα». Η θέση λήψης δεν προβληματίζει και συμφωνεί με πλήθος αεροφωτογραφιών και πανοραμικών. Η συγκεκριμένη λήψη, η οποία παρουσιάζεται για πρώτη φορά και είναι τραβηγμένη χαμηλά, από το ύψος του δρόμου, αναδεικνύει ένα τμήμα της οδού που σώζεται μέχρι σήμερα. Το πρώτο κτίριο δεξιά είναι το 415/1 του παλαιού οικοδομικού τετραγώνου, από το οποίο διατηρείται ο ισόγειος χώρος. Το αμέσως επόμενο κτίριο που ακολουθεί, το 415/2, στη γωνία με την οδό Περιστερίου, λίγο πριν την Πολυτεχνείου, διατηρείται σε άριστη κατάσταση και σήμερα στεγάζει το ψητοπωλείο «Σαββίκος», το οποίο πρόσφατα άλλαξε διεύθυνση.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02JKjYEAk2JsXCyxZKrtCCxRuG74xHBwoLfteff6wjLjsTc75X7pxHjUxMJdyXwCxJl?_rdc=1&_rdr#

Η οδός Λυκούργου στη συμβολή της με την οδό Βαΐου. Η φωτογραφία προέρχεται από τον διαδικτυακό ιστότοπο δημοπρασιών Delcampe, Item n°2349318948

Οι οδοί Λυκούργου και Βαΐου ακολουθούν μέχρι σήμερα την ίδια οικοδομική γραμμή. Στο βάθος, το τζαμί Lonca στην καταργημένη οδό Ζαφειράκη βρίσκεται σήμερα στο οδόστρωμα της οδού Πολυτεχνείου μετά την εφαρμογή του νέου σχεδίου πόλεως.

Συσχέτιση του χθες με το σήμερα. Η σύγχρονη φωτογραφία τραβήχτηκε το 2011.

Στον κίτρινο κύκλο η θέση του φωτογράφου με κατεύθυνση το βέλος.

Ανεβαίνοντας την οδό Ελευθερίου Βενιζέλου μετά την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε την πόλη το 1917.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02n8mRP6u4eaDMVxVd5MJf1yFMPMPEUMEDev2bHPN6xDMpcdUGXrobU5RjT2KEi5KWl?_rdc=1&_rdr#

Οδός Ελευθερίου Βενιζέλου. Η φωτογραφία αντλήθηκε από τον ιστότοπο Delcampe, Item n°1861109046.

Τα πρώτα νούμερα της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου. Η λήψη, από τη συμβολή της με την δό Βασιλείου Βουλγαροκτόνου και τον φακό στραμμένο βορειοδυτικά . Ακολουθεί το πολυκατάστημα «Tiring» στο νούμερο 5.

Η λήψη στον κίτρινο κύκλο με κατεύθυνση το βέλος.

Ευχές για Χρόνια Πολλά σε όσους γιορτάζουν, με αφορμή μια συλλογή καρτ-ποστάλ που απεικονίζουν τον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου. Το βιβλιαράκι προέρχεται από το Πανεπιστήμιο Princeton.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0FFPr9CX7soASPefMxWjkTDWT3Uh1PL4c6N5tvQ23w8sx1psmKrZhCiy31YgaAczNl?_rdc=1&_rdr#

Λήψη από τον στρατιωτικό σε υπηρεσία Pierre Machard του φωτογραφικού τομέα της Γαλλικής Στρατιάς της Ανατολής.

...Ο Machard καθηλωμένος από τη θέα που προσφέρει το πανόραμα της οδού Ακροπόλεως, κοντοστέκεται. Η απότομη υψομετρική διαφορά και το βάθος της θέας τον σαγηνεύουν. Παρόλο που οι συνθήκες φωτισμού δεν είναι ιδανικές υποκύπτει στον πειρασμό. Σηκώνει την κάμερα, τραβά και απαθανατίζει τη ζωντανή σκηνή που εκτυλίσσεται μπροστά του. Μια παιδική παρέα γεμάτη ενέργεια, που βουίζει και χοροπηδά τριγύρω του, με φόντο την απλωμένη πόλη.

Η σκηνή εκτυλίσσεται στην οδό Ακροπόλεως στο σημείο που την συναντούν τα σκαλοπάτια της οδού Αγαθαγγέλου. Στο βάθος, χαμηλά στην απότομη κατηφόρα, διακρίνεται αμυδρά η κρήνη της οδού Ηρακλείου.

Μια ζωτική ανάσα γαλήνης και ξεγνοιασιάς στα σκοτεινά χρόνια του πολέμου.

Η φωτογραφία προέρχεται από τη ψηφιακή βάση δεδομένων του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού https://pop.culture.gouv.fr/ με κωδικό τεκμηρίου: APOR083698.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0zMDNYGQLFezSbzT9Fobgp5M4Y2j2oHWWcJWorQvLxi8MdH9breLkpB8e8sQEZDDJl

Η φωτογραφία αποτυπώνει την πόλη από την οδό Εθνικής Αμύνης, στο ύψος της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής, με το βλέμμα στραμμένο προς τις βόρειες και ανατολικές κορυφές της.

Ανηφορίζοντας, ο φακός ακολουθεί τη λεωφόρο Χαμηδιέ, η οποία οδηγεί στα κοιμητήρια της Ελληνικής κοινότητας, στη σημερινή περιοχή της Ευαγγελίστριας.

Στο βάθος, διακρίνεται το Δημοτικό Νοσοκομείο, γνωστό σήμερα ως “Άγιος Δημήτριος”. Αριστερά του, ορθώνεται ο μιναρές από το τζαμί Νουμάν Πασά, το οποίο ανήκε στο κτιριακό συγκρότημα του Ισλαχανέ. Το Ισλαχανέ λειτουργούσε ως ορφανοτροφείο και τεχνική σχολή και σήμερα στεγάζει το θρυλικό 3ο Λύκειο.

Δίπλα του, εκτός των τειχών, στη γωνία με τη μετέπειτα οδό Αναπαύσεως (σημερινή Ελένης Ζωγράφου), το κτίριο με τα πολλά παράθυρα ήταν το παράρτημα της τεχνικής σχολής. Πρόκειται για τον σημερινό επισκέψιμο “Πολυχώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ”.

Με το βλέμμα στραμμένο ψηλότερα στα τείχη, διακρίνουμε τον Πύργο Αλύσεως ή Τριγωνίου. Αριστερά του Πύργου, διακρίνεται ο μιναρές από το τζαμί που βρισκόταν στη σημερινή πλατεία των Αγίων Αναργύρων.

Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι λάμπει διά της απουσίας του το κτίριο της σχολής Ενώσεως και Προόδου, “Ittihat ve Terraki”, το οποίο χτίστηκε αργότερα στον κενό χώρο αριστερά και σήμερα το γνωρίζουμε ως νοσοκομείο “Γεώργιος Γεννηματάς”.

Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί ανάμεσα στα έτη κατασκευής του Δημοτικού Νοσοκομείου (1904) και στην έναρξη κατασκευής του κτιρίου που σήμερα στεγάζει το νοσοκομείο «Γεώργιος Γεννηματάς» (1909).

Πηγή: Delcampe, Item n°2341809222

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0225oA6vWmHRuqYLcaM8Wi9tDMn29FMzCrYLsXvHFVju3LMKPMhFnsEC38QQ4BH592l?_rdc=1&_rdr#

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02Pwj32fM5pDKtGVsJvgGCjxnKaF3C5vdiJgkbKR63rmj7BzFEqXP8Y4pr9K6a3wJPl?_rdc=1&_rdr#

Από την ξύλινη σκάλα του Λευκού Πύργου προς τα ανατολικά κατά την κατοχή. Τα μπλόκια ορίζουν το κομμάτι της θάλασσας που θα μπαζωθεί μεταπολεμικά για να γίνει ο περίπατος της νέας παραλίας.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0Zzug7NAraZsEXHZHTMgKFtvJDFi2aLrG3EvdJHZbNU2eKxDkM6efxyX5Kj9jDcytl?_rdc=1&_rdr#

Μια φωτογραφία ενός δρόμου της πόλης αποτυπώνει τις καταστροφικές συνέπειες της πυρκαγιάς του 1917. Η ακριβής θέση από την οποία τραβήχτηκε παρέμενε άγνωστη. Ωστόσο, μια πανοραμική λήψη από τον μιναρέ του Hamza Bey camii έλυσε το μυστήριο, επιτρέποντας την ταύτιση του σημείου. Πρόκειται για την περιοχή της καταργημένης πλέον οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου, στο ύψος της οδού Σόλωνος. Η φωτογραφία περιλαμβάνεται στο φωτογραφικό άλμπουμ ενός άγνωστου Βρετανού στρατιώτη, πιθανώς με το όνομα «Τεντ», που υπηρετούσε στην 346η Μηχανοκίνητη Μονάδα του Στρατιωτικού Σώματος.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid035zWsLSSj9RK4jfp8U9b7LrYS7HXqzdjg4nXN8NwWc2kdoHRYLQYTCkUV9AZRzDnVl?_rdc=1&_rdr#

Στην παλιά ρυμοτομία βλέπουμε την οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου στο ύψος της Σόλωνος. Η λήψη έχει κατεύθυνση το νότο. Πηγή: https://collections.theworldwar.org/

Η φωτογραφία συσχετίζεται με ένα απόσπασμα πανοραμικής από τον μιναρέ του Hamza Bey camii που είχαμε δει στο παρελθόν εδώ: https://archive.saloni.ca/2267 Η Μάρα Νικοπούλου είχε αναδείξει το μπαλκονάκι μέσα από την εξαντλητική της εργασία, εδώ: https://www.facebook.com/photo?fbid=1057696599738311&set=pcb.1057696659738305

Και ένα δεύτερο σημείο ταύτισης της θέσης του φωτογράφου από μία κάρτ ποστάλ που είχαμε δει εδώ: https://archive.saloni.ca/1148 Το γερμένο δέντρο με τα δύο χαρακτηριστικά κλαδιά που απέμειναν δημιουργεί τη μοναδικότητα που αναζητούμε.

Η λήψη στον κίτρινο κύκλο με κατεύθυνση το βέλος.

Στις φτωχογειτονιές της Ακρόπολης.

Φωτογραφία του Gilles Ehrmann από το μακρινό 1962. Ο Γάλλος φωτογράφος φαίνεται να επισκέφθηκε την Ακρόπολη και γοητευμένος από το θέαμα απαθανάτισε τη σκηνή της μπουγάδας καταμεσής της οδού Κυθήρων. Η λήψη τοποθετείται στο ύψος της οδού Καραβαγγέλη με κατεύθυνση το νότο. Στην αριστερή πλευρά του πλάνου βλέπουμε το βόρειο τμήμα του Πύργου Λαπαρδά. Ακριβώς πίσω από τον Πύργο και παράλληλα με τα τείχη βρίσκονται η οδός Επταπυργίου και η Μονή Βλατάδων. Σπάνια μαρτυρία μιας χαρακτηριστικής στιγμής από την καθημερινότητα εκείνης της εποχής.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0ByG2gMXVaqcgTXrJs7D81RMEnPQwnGda1Q1BhQ9Q5dhNjvrB3u8zoRad9UXby2Kol?_rdc=1&_rdr#

Στην οδό Κυθήρων στο ύψος της Καραβαγγέλη. Πηγή: https://pop.culture.gouv.fr/

Σημερινή λήψη. Η ατμόσφαιρα ίδια, αναλλοίωτη. Η μπουγάδα αντιστέκεται πεισματικά στον χρόνο εξακολουθώντας να γεμίζει με χρώματα τον δρόμο.