Νεροβούβαλοι στην πλαζ της Αρετσού
Θέαμα για τότε αλλά και για σήμερα μετά από 100 και πλέον χρόνια. Τους είχαμε δει κι εδώ: https://archive.saloni.ca/1525
Πηγή το Καναδέζικο Πολεμικό Μουσείο.
Το κάπνισμα και η πόλη
31 Μαϊου ημέρα κατά του καπνίσματος. Συμμετέχουμε με ένα αφιέρωμα στο τσιγάρο και την πόλη
Ιανουάριος του 1905. JdS
Απαγόρευση του καπνίσματος Κατόπιν αιτήματος πολλών θεατών, ο κ. Minart, διευθυντής του γαλλικού δραματικού θιάσου, ΄με την σύμφωνη γνώμη του κ. Noah, διευθυντή του Eden, πήρε την απόφαση να απαγορευθεί το κάπνισμα στην αίθουσα, το οποίο ενοχλεί σοβαρά τις κυρίες. Επικροτούμε αυτό το μέτρο στο βαθμό που θα γίνει σεβαστό σε σχέση με τον ιπποτισμό των θαμώνων.
Απρίλιος 1906 JdS
Πολλοί συμπολίτες μας πέρασαν από ευρωπαϊκές πόλεις και κάποιοι απ αυτούς, έχοντας αποκομίσει επιφανειακές εντυπώσεις από εκεί, φέρονται αλαζονικά ως προς τις συνήθειες και τα πράγματα στην πόλη μας. Γι αυτούς οι καλοί τρόποι και η ευπρέπεια είναι ξεπερασμένες πολυτέλειες. Είχα τη δυσάρεστη τύχη να συναντήσω προχθές στο τραμ ένα τέτοιο δείγμα. Μια κυρία με την παρέα της είχε κλείσει το ριντό από την πλευρά του ήλιου αλλά ένας σνομπ τύπος σηκώνεται από την θέση του και το ξανανεβάζει αδιαφορώντας για την επιθυμία των άλλων. Η κυρία δεν έδωσε συνέχεια. Με τον ίδιο τρόπο μια κυρία στο τρένο μπορεί να ζητήσει ευγενικά από έναν κύριο να μην καπνίζει. Όλοι ξέρουμε πως οι εταιρείες έχουν σημανει βαγόνια με την ένδειξη βαγόνι για κυρίες, βαγόνι για μη καπνιστές. Υπάρχουν και τα μεικτά βαγόνια, όπου συνηθίζεται οι άνδρες να ζητούν την άδεια των γυναικών πριν ανάψουν τσιγάρο. Το επιβάλλουν οι κανόνες ευγενείας, και ένα χαμόγελο υποχρεώνει τον πολιτισμένο άνθρωπο να αναβάλει προσωρινά την συνήθειά του. Τα ήθη είναι νόμος. Και όλα εξαρτώνται από το στυλ και τους τρόπους.
Το 1926 απαγορεύτηκε το τσιγάρο στους κινηματογράφους και στα θέατρα. Βέβαια αυτό το μέτρο άργησε να εφαρμοστεί πλήρως κάπου 50 χρόνια. Έτσι κι αλλιώς η Θεσσαλονίκη έχει τους δικούς της ρυθμούς σε όλα, γιατί όχι και σ αυτό.
Εδώ διαβάζουμε για τα παράπονα των καπνιστών θεατών. Δεν γίνεται να καπνίζουν οι ηθοποιοί στο πανί και στο σανίδι κι εμείς όχι, λένε. Είναι ανυπόφορο. Ο συντάκτης σχολιάζει σκωπτικά αυτές τις σκέψεις λέγοντας ότι τέτοια διάκριση ανάμεσα σε ηθοποιούς και κοινό εντείνει την δραματική συγκίνηση.
Το 1931 η συζήτηση για το κάπνισμα στα τραμ συνεχίζεται.
Ο εισπράκτορας κάνει παρατήρηση σε κάποιον που καπνίζει στον εξώστη του οχήματος. Δεν επιτρέπεται το κάπνισμα σε κλειστό όχημα. Ο επιβάτης επικαλείται ότι το παράθυρο δεν κλείνει οπότε βρίσκεται εκ των πραγμάτων σε αεριζόμενο μεταφορικό μέσο. Ο εισπράκτορας μένει στο γράμμα της εγκυκλίου: τυπικά βρισκόμαστε σε κλειστό όχημα, παρόλο που το σκεβρωμένο παράθυρο δεν κλείνει. Υποτίθεται. Επομένως ας υποθέσουμε ότι μπορεί να κλείσει....
Η απάντηση είναι αντίστοιχης διανοητικής εμβέλειας: Ας υποθέσουμε τότε ότι κι εγώ δεν καπνίζω...
Ο εισπράκτορας τελικά επέβαλε τον νόμο.
Οι διαφημίσεις για τσιγάρα φυσικά πάμπολλες. Σε μια πόλη που ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της απασχολούνταν στα καπνομάγαζα το τσιγάρο πήγαινε σύννεφο.
Η Θεσσαλονίκη καπνίζει τσιγάρα Ματσάγγου
Η Μαρίκα Κοτοπούλη και ο Γρηγόρης Ξενόπουλος προτιμούν το Ζ του Καραβασίλη
Αυτοί πάλι που θέλουν να προστατέψουν την υγεία τους ας προτιμήσουν τα SANTE.
Φυσικά σχετικά με την υγεία προβληματισμοί υπήρχαν από πάντα, αλλά κάποιοι σύστηναν το τσιγάρο για την γρίπη, χώρια που πολλοί τα παραλένε για τους κινδύνους.
Όταν κάποια στιγμή το 1939 αυξάνεται η τιμή των τσιγάρων, ο υπουργός Οικονομικών διευκρινίζει ότι αυτό το μέτρο αφορά μόνον στα τσιγάρα πολυτελείας που καταναλίσκονται από τις ευπορότερες τάξεις και όχι στα λαϊκά τσιγάρα των εργατών.
Αντίστοιχα και σήμερα όλα έχουν αυξηθεί, τα τσιγάρα εδώ και χρόνια παραμένουν στην ίδια τιμή. Φαντάζομαι και οι σύγχρονοι αρμόδιοι τρέφουν τα ίδια ευγενικά συναισθήματα για τους πτωχούς εργαζομένους και την αγοραστική τους δυνατότητα.
Το τσιγάρο θεωρούνταν είδος ανάγκης. Κατά την κατοχή με δελτίο πωλούνταν και τα τσιγάρα. Για να εξασφαλίσεις τα όποια τσιγάρα σου επιτρεπόταν να προμηθευτείς έπρεπε να κάνεις αντίστοιχη δήλωση στο αστυνομικό Τμήμα.
Από ανάρτηση Μαλαμίδη στην ομάδα Μνήμες Θεσσαλονίκης.
Στην οδό Λουδία και την πλατεία Μοριχόβου
Συμπλήρωμα στην χτεσινή ανάρτηση με την οδό Λουδία και την πλατεία Μοριχόβου.
Πρώτα η οδός Λουδία με μέτωπο προς την Αιγύπτου και η σύγκρισή της με μια κατοχική φωτογραφία από την αντίθετη κατεύθυνση [από ανάρτηση Γ. Σιδηρόπουλου στις ΠΦΘ]
Πρώτα η οδός Λουδία με μέτωπο προς την Αιγύπτου και η σύγκρισή της με μια κατοχική φωτογραφία από την αντίθετη κατεύθυνση [από ανάρτηση Γ. Σιδηρόπουλου στις ΠΦΘ]
Στην Αιγύπτου, τον «Ζύθο» και την συμβολή της Κατούνη με την Οπλοποιού, στον “Μάη” του Τ. Ψαρρά
Άλλη μία σκηνή από την ταινία «Μάης» του Τάσου Ψαρρά μάς πηγαίνει στην Αιγύπτου, τον «Ζύθο» και την συμβολή της Κατούνη με την Οπλοποιού, κι έτσι βλέπουμε μια εικόνα απ’ τα Λαδάδικα πριν τον σεισμό του ’78, πριν τον χαρακτηρισμό τους ως «ιστορικό τόπο» από το υπουργείο Πολιτισμού, πριν την ανάπλαση και φυσικά πριν την πλήρη κατάληψή τους από τραπεζοκαθίσματα… Εδώ, για τις ανάγκες της ταινίας, είναι ακόμα πιο άδεια εκτός από μια μικρή διαδήλωση την οποία ακολουθεί η κάμερα
Μάρα Νικοπούλου
Η αρχή της οδού Αιγύπτου προς τα πάνω. Τα κεπέγκια δεξιά βρίσκονται στο ισόγειο του παλιού ξενοδοχείου. Σήμερα το κτίριο έχει μείνει ισόγειο και στεγάζει εδώ και δεκαετίες τον «Ζύθο». Όροφο μοιάζει να έχει χάσει και άλλο κτίριο λίγο παραπάνω στο δυτικό πεζοδρόμιο, ενώ η ανάπλαση του δεύτερου κτιρίου δεξιά δεν διατήρησε τη θολωτή εσοχή στα παράθυρα.
Σχεδόν ίδιο καδράρισμα μια δεκαετία αργότερα στη φωτογραφία από το ‘Νεώτερα Μνημεία της Θεσσαλονίκης’, έκδοση του 1985-6 που είχαμε δει σε ανάρτηση του Θ. Νάτσινα, εδώ:
https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid09cmSBWg5YL7DbUpounkXypv8LyUv98ao7bYCqnPK5wABGiLhhrv3yWrxJyQ5oUinl . Είμαστε πια μετά τον σεισμό και οι όροφοι από τα κτίρια έχουν καθαιρεθεί, αφήνοντας κάποιους σωλήνες κάπως περίεργα εκτεθειμένους.
Και εδώ, όπως και στα πλάνα της ταινίας, το άνοιγμα της οδού Λουδία κρύβεται.
Η διαδήλωση στην ταινία στρίβει ανατολικά και περνάει μπροστά από την πρόσοψη επί της πλατείας. Δεξιά διακρίνουμε την Κατούνη.
Περισσότερες φωτογραφίες του κτιρίου του «Ζύθου» στις διάφορες φάσεις του (αλλά και γενικότερα του δυτικού πεζοδρομίου της Κατούνη) εδώ: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02YxRe1bMX66PGn1iEtsh65Ki6j13Lab1TZzhgjaMrnfY6Rqb1gSUbg8epuGYHSiN8l
Το πλήθος σταματάει λίγα μέτρα πιο πέρα δίνοντάς μας μια εξαιρετική εικόνα της συμβολής των οδών Κατούνη και Οπλοποιού. Το μπαλκόνι με τους ανθρώπους δεξιά βρίσκεται στο ξενοδοχείο Μπρίστολ. Στη γωνία του βόρειου πεζοδρόμιου της Οπλοποιού βλέπουμε το ξενοδοχείο Σεντράλ, και δίπλα, άλλο ένα μεσοπολεμικό κτίριο που επέζησε (Οπλοποιού 3)
Δείτε περισσότερα: Για το “Bristol” https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02ebHrkBGyhXYB9tg3DKEydxRFEBz5CYb9pJCbCoMM3pfYzDExjDhS7Cr9dp9LhvsCl
Για το Σεντράλ, https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0dDENAYtQ5g2AJXjdB77PfHEoZAZhjMxz5GDz8pawGn7w4spGzBeeL9cnWnFC8YbYl?_rdc=1&_rdr#
Τα στιγμιότυπα που είδαμε παραπάνω γυρίστηκαν το 1975. Σε απόσπασμα αεροφωτογραφίας που χρονολογείται στα 1932-1936 -δηλαδή αποτυπώνει την εποχή στην οποία αναφέρεται η υπόθεση του «Μάη»- σημειώνουμε όλα τα κτίρια που εμφανίζονται. Όλα παρόντα και τότε!
Μετά την πυρκαγιά του 1917 στην Αγίας Σοφίας, αριστερά ένα μαρμαράδικο
Μετά την πυρκαγιά του 1917. Στα δεξιά με το ένα βέλος η πινακίδα της οδού Βουλγαροκτόνου και αριστερά το μαρμαράδικο. Ο δρόμος που ανεβαίνει είναι η Αγίας Σοφίας
Βαγγέλης Καβάλας
Η πινακίδα με το όνομα της οδού
Λεπτομέρεια του μαρμαράδικου
Μια άλλη όψη. Απέναντι από τον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά
Από την Κατούνη στην Εδέσσης και μετά δυτικά στον “Μάη” του Τ. Ψαρρά
Από την Κατούνη που είδαμε πρόσφατα [ https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02vNgyyhpoT7i9KoSfni6yjj9PhpPFXz9ZmZYLkAdVLKMTVjSDHZCaCK9JF3xoKjagl], η κάμερα στην ταινία «Μάης» του Τάσου Ψαρρά στρίβει στην Εδέσσης και προχωράει προς τα δυτικά.
Μάρα Νικοπούλου
Εδώ τα κεπέγκια από το Κυρτσή (νυν Ύψιλον) και του παμπάλαιου χρωματοπωλείου Γιομτώβ στο ισόγειο του Εμνιέτ Χαν.
Στη συνέχεια, γυρίζει λιγάκι και πιάνει την αρχή της Εδέσσης, τα απέναντι κτίρια στο δυτικό πεζοδρόμιο της Β. Ουγκώ και παραπίσω την ανατολική όψη από τα κτίρια της ‘Αγοράς Εφαρμοστίδη’ στην ομώνυμη τότε (1975) ιδιωτική οδό που συνδέει την Βεροίας με την Ολ. Διαμαντή και σήμερα ονομάζεται «οδός Ερνέστου Εμπράρ» – ο μόνος δρόμος που φέρει το όνομά του…
Στο στιγμιότυπο αυτό, ο Θόδωρος Νάτσινας παρατήρησε ότι το Εδέσσης 1 φαίνεται να έχει όροφο, ενώ τώρα το ξέρουμε ισόγειο.
Με αφορμή αυτή την ενδιαφέρουσα παρατήρηση, σημειώνουμε με πράσινο το Εδέσσης 1 στην γωνία με Βίκτωρος Ουγκώ και κοιτάζουμε την περιοχή σε δυο αεροφωτογραφίες με απόσταση 60 χρόνων. Στην αριστερή, του 1916 [από Α. Γερόλυμπου, Το χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς] το κτίριο φαίνεται σαφώς χαμηλότερο από τα διπλανά του. Αντίστοιχα και στη δεξιά, του 1975, όπου έχουμε την ευκαιρία να δούμε και από ψηλά τα σημεία που επέλεξε για σκηνικό της ταινίας του ο Τάσος Ψαρράς.
Ωστόσο, το πόσο πιο χαμηλό ήταν ξεκαθαρίζεται σε άλλη φωτογραφία [πάλι από Α. Γερόλυμπου, Χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς]: Το ‘πράσινο’ Εδέσσης 1 φτάνει σχεδόν στο μπαλκόνι του Β’ ορόφου του ‘κίτρινου’ Εμνιέτ Χαν. Ενώ, σήμερα, σταματάει στη μέση απ’ το μετζοπάτωμα.
Που σημαίνει ότι έχασε τον όροφό του κάπου μετά το 1975 – το πιθανότερο μετά τον σεισμό του ’78.
Ο συμμαχικός στόλος στο λιμάνι, φουρτούνα στην προκυμαία
Ο Ανάργυρος Σιγάλας, τα τσιγάρα του και το καπνεργοστάσιό του στην πόλη μας, Ορφανίδου 3
Ο Ανάργυρος Σιγάλας, τα τσιγάρα του και το καπνεργοστάσιό του στην πόλη μας, Ορφανίδου 3
Ο Ανάργυρος Σιγάλας μπήκε δυναμικά στον χώρος της επεξεργασίας καπνών στην πόλη μας την δεκαετία του 1930. Την πρώτη του καπνοβιομηχανία την ιδρύει στην Ξάνθη, ενώ το 1937 ιδρύει το καπνεργοστάσιο στην οδό Ορφανίδου στην Θεσσαλονίκη. Μάρκες που λάνσαρε: Σιγαρέττα Αγρινίου, ΑΒ, ΑΓ, Νο 14, Πετεινός, Πρώτον.
Πηγές της ανάρτησης: Στοιχεία από το αφιέρωμα των ΒΙ.Δ.Α https://vidarchives.gr/reports/2021_01_936 που αντλούν τις πληροφορίες από το βιβλίο των Μάνου Χαριτάτου – Πηνελόπης Γιακουμάκη «Η ιστορία του Ελληνικού Τσιγάρου». Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α. και κυρίως οι εφημερίδες Μακεδονία και Φως, τεύχη της δεκαετίας του 1930.
Σπύρος Αλευρόπουλος
Τον Σεπτέμβριο του 1930 κάνει την εμφάνισή του στην ΔΕΘ. Σε μικρό χρονικό διάστημα έγινε γνωστός σ ολόκληρη την βόρεια Ελλάδα.
Το 1931 διαφήμιζε τις μάρκες των τσιγάρων ακόμη από την Ξάνθη, με πρατήριο και στην Θεσσαλονίκη, στην Τσιμισκή
Ήδη από το 1933 διαφημίζεται το καπνεργοστάσιο που κατασκευάζεται στην Ορφανίδου.
Καινούριες μάρκες και ποικιλίες στα τσιγάρα του, με αφορμή και την ολοκλήρωση του εργοστασίου του στην Ορφανίδου.
Το 1937 λειτουργεί
Μάρα Νικοπούλου: Μπορεί να μην ξέρουμε το όνομα του αρχιτέκτονα αλλά το σκίτσο του καπνομάγαζου θυμίζει έντονα την ΕΜΣ του Β. Κασσάνδρα (1904-1973) – με δεδομένες βέβαια τη χρονική απόσταση και τις διαφορετικές χρήσεις των κτιρίων.
Στην Ορφανίδου 3, το εργοστάσιο αντικαταστάθηκε το 1967 (οικ. άδεια 392/5-1967) από το παρόν κτίριο. Στην είσοδό του η Στοά Σιγάλα.
Πολιτικά δραστήριος, μέλος και βουλευτής του κόμματος των Φιλελευθέρων στην Ροδόπη. Το 1936 προτείνει στην Έλενα Βενιζέλου να γίνει νονά του παιδιού ενός φίλου του, έναν μήνα πριν τον θάνατο του του Ελευθέριου Βενιζέλου.
https://venizelosarchives.gr/esearch/treasure/xxx3?list=26678&form=100001&value=%CE%A3%CE%B9%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%82+%CE%91%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B3%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%9D.++%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AE%CF%82+%CE%A1%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%B7%CF%82
Μεσολαβεί η δικτατορία Μεταξά.
Μια παρουσίαση των σύγχρονων εγκαταστάσεων του εργοστασίου στο ΦΩΣ 24/4/1938
Οι διαφημίσεις των πακέτων του κυριαρχούν στην εφημερίδα Φως.
Τον Μάιο του 1938 ανακοινώνεται ότι ο πρώην (αριστερός) δήμαρχος της πόλης Μηνάς Πατρίκιος αναλαμβάνει τη Γενική αντιπροσωπεία της καπνοβιομηχανίας του Σιγάλα.
Ίσως αυτό ήταν που έκανε το καθεστώς να σταματήσει να είναι ανεκτικό απέναντι στον φιλελεύθερο Σιγάλα.
Τον Ιούλιο του 1938 σε βασικό άρθρο της εφημερίδας ΦΩΣ ο Σιγάλας κατηγορείται ως συνοδοιπόρος και χρηματοδότης των κομμουνιστών. Ποια σχέση μπορεί να είχε αυτός με τους αριστερούς; Ως Έλλην, ως πλούσιος, ως βιομήχανος; Από πνευματικό σνομπισμό έρρεπε προς τα αριστερά αυτός ο λιμπεραλιστής, ο ολίγον σοσιαλιστής, που υποστήριζε το σύμφωνο των Σοφούλη-Σκλάβαινα; Έτρεφε νοσηρή συμπάθεια, έχοντας συσκοτισμένη συνείδηση.
Αλλά, καταλήγει, θα υποχρεωθεί και αυτός ν ανοίξει τους οφθαλμούς του.
Στις 6 Ιουλίου 1938 αναφέρονται οικονομικά ισχυροί παράγοντες της πόλης που βοηθούσαν οικονομικά το ΚΚΕ. Ανάμεσα σ αυτούς και ο Ανάργυρος Σιγάλας.
Αναλυτικά οι μαρτυρίες από τις οποίες ο Σιγάλας θεωρήθηκε ότι ήταν χορηγός των κομμουνιστών. Μία δημόσια ευχαριστία σ έναν ψευδώνυμο δωρητή της εφημερίδας «Λαϊκή Φωνή» και δύο μαρτυρίες.
Αφήνεται να εννοηθεί ότι μπορεί να το έκανε προκειμένου τα μέλη και οι συμπαθώντες του κόμματος να αγοράζουν τα δικά του τσιγάρα και αυτός με ποσοστό επί των κερδών να ενισχύει το κόμμα.
Το τι απέγινε το κατηγορητήριο δεν γνωρίζουμε, αλλά για ένα χρόνο οι διαφημίσεις των τσιγάρων του απουσιάζουν από τον Τύπο.
Το καλοκαίρι του 1939 προβάλλεται για κάποιες μέρες ένα καινούριο πακέτο τσιγάρων το «Πρώτον». Η διαφήμιση αυτή δεν έχει την ίδια ένταση και κλίμακα με αυτές των προηγούμενων ετών.
Από τα ΒΙ.Δ.Α. πληροφορούμαστε ότι η καπνοβιομηχανία «παύει τις εργασίες της, μετά από εθελουσία έξοδο, το 1955».
Από τον μιναρέ των Αγ. Αποστόλων
Από τον μιναρέ των Αγ. Αποστόλων, ίσως και να είναι η μοναδική μέχρι τώρα. Η φωτογραφία προσφέρεται στο Delcampe και προέρχεται από το αρχείο του Georges Benoît Fradin, που υπηρέτησε στα τρένα της Γαλλικής Στρατιάς.
Μάρα Νικοπούλου
Δεξιά, βλέπουμε την οδό Αμαζόνων προς τα πάνω.
Τεκμηριώνεται εύκολα με την αεροφωτογραφία του 1958. Είχαν σωθεί αρκετά μέχρι τότε.
Η Αμαζόνων (λεπτομέρεια από την προηγούμενη αεροφωτογραφία αριστερά) και δυο του Σωκράτη Ιορδανίδη'προς τα κάτω', από το ΜΦΘ.
Ζω για τα κίτρινα φώτα...
Ζω για τα κίτρινα φώτα που ανάβουνε τις νύχτες κάτω από τη Ρωμαϊκή για τις νέον ταμπέλες στην Εγνατία από τα ξενοδοχεία που γαμάν οι μυστικοί [Νυχτερίδες] Λεξ (Αλέξης Λαναράς), από την σαλούγκα κι αυτός
Η επιχρωματισμένη φωτογραφία είναι καρέ από την ταινία Χριστίνα του 1960. Βενιζέλου στο ύψος της Ερμού και στο βάθος η Εγνατία. Η εποχή του νέον στην Θεσσαλονίκη. Ανάρτηση του Panos Tezapsidis.
καρέ από βίντεο στο Youtube του 2020