Νίκανδρος Καστανίδης
Facebook:
https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02ncGquzuXL4m4iLR1Uonfy3n4XUbPnGwDSoXioDBJ5P1GMmTRdYQEySk41PvbNRvyl
Το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης το 1933
Ο πρώτος που πήρε διδακτορικό στο παν. της Θεσσαλονίκης ήταν ο Ιωάννης Κ. Ιμβριώτης, τον Ιούνιο του 1932.
Ήταν πτυχιούχος (με άριστα) της Φιλοσοφικής Σχολής του παν. της Αθήνας. Το θέμα της διατριβής του ήταν “Η παθολογική μνήμη”, στο επιστημονικό πεδίο της Ψυχολογίας. Σχετικά με τη διατριβή του, είναι χαρακτηριστικό το εξής απόσπασμα από γράμμα του στον Αλ. Δελμούζο στις 6-4-1930:
“…ετοίμασα κάποια εργασία σχετική με την ψυχολογία της μνήμης και σκοπεύω πριν να τη δημοσιεύσω να την υποβάλω στην Σχολή σας ως διδακτορική διατριβή. Στο πανεπιστήμιο βέβαια των Αθηνών δεν μπορεί να γίνει τίποτε, γιατί την έχω γράψει στη δημοτική και φυσικά ο κύριος Βορέας και ο κ. Λογοθέτης δεν θα θελήσουν ποτέ να εγκρίνουν δική μου εργασία”.
Tον Οκτώβριο του 1932 έγινε εντεταλμένος υφηγητής (με ανάθεση, δηλ. με το δικαίωμα να διδάσκει, την Ψυχολογία) στο παν. Θεσσαλονίκης. Το 1939 εκλέχθηκε ομόφωνα καθηγητής στη Β’ έδρα Συστηματικής Φιλοσοφίας, στο ίδιο πανεπιστήμιο και το 1946 απολύθηκε από τη θέση του λόγω της συμμετοχής του στον ΕΑΜ. Εξορίστηκε για αρκετά χρόνια στην Μακρόνησο, στον Αη Στράτη, στην Αλόννησο κ.ά. Το 1951 εκλέχθηκε βουλευτής της ΕΔΑ, αν και ήταν εξόριστος. Το 1967 με τη δικτατορία των συνταγματαρχών εξορίστηκε στη Λέρο.
Μετά τη μεταπολίτευση ανακηρύχθηκε επίτιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και το 1975 ήταν ένας από τους ιδρυτές του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών κι ο πρώτος πρόεδρός του.
Η μελέτη του Ιμβριώτη που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1931 κι
αποτέλεσε τη διδακτορική του διατριβή.
Το εξώφυλλο της διατριβής του δεν μπόρεσε να βρεθεί στο ΑΠΘ και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι υπάρχει στα αρχεία του πανεπιστημίου.
Ο Λουκάς Αλεξάνδρου του Κωνσταντίνου ήταν ο δεύτερος που πήρε διδακτορικό στο παν. της Θεσσαλονίκης, το Γενάρη του 1933. Πραγματοποιήθηκε στη Σχολή των Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών και είχε ως θέμα: “Το κλίμα της Θεσσαλονίκης”.
Ο Λουκάς Κ. Αλεξάνδρου γεννήθηκε στη Λιλαία (Κάτω Αγοριανή) Παρνασσίδας (στην Περιφερειακή Ενότητα της Φωκίδας). Σπούδασε Μαθηματικά στο παν της Αθήνας την περίοδο 1922-1926 και πήρε πτυχίο με “λίαν καλώς”. Διατέλεσε βοηθός στο Εθνικό Αστεροσκοπείο από το 1922 μέχρι το 1929, γεγονός που δείχνει ότι ήταν προστατευόμενος του τότε διευθυντή του Αστεροσκοπείου καθ. Δημήτριου Αιγινήτη. Το 1929 διορίστηκε επιμελητής στο Εργαστήριο της Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας του παν. Θεσσαλονίκης με διευθυντή τον καθ. Ηλία Μαριολόπουλο (ανιψιό του Δημ. Αιγινήτη). Το 1931, παράλληλα με τα καθήκοντα του στο παν. Θεσσαλονίκης, διορίστηκε και καθηγητής Μετεωρολογίας στη Στρατιωτική Σχολή Αεροπορίας.
Μετά το διδακτορικό του έγινε υφηγητής της έδρας της Μετεωρολογίας στη Θεσσαλονίκη και το 1940 ανέλαβε τη διδασκαλία μαθημάτων Μετεωρολογίας ως εντεταλμένος υφηγητής. Το 1939 και το 1942 ήταν υποψήφιος για καθηγητής Μετεωρολογίας στο παν. Θεσσαλονίκης, αλλά μειοψήφησε ως προς τον Αθανάσιο Ν. Λειβαθηνό, που εκλέχθηκε το 1939 κι αντίστοιχα ως προς τον Βασίλειο Δ. Κυριαζόπουλου, που εκλέχθηκε το 1942.
Την ακαδ. χρονιά 1952-53 εκλέχθηκε έκτακτος καθηγητής Μετεωρολογίας στο παν. Θεσσαλονίκης και το 1953 παραιτήθηκε από τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα ή απεβίωσε.
Ο Λουκάς Κ. Αλεξάνδρου πιθανότατα ήταν αδελφός ή στενός συγγενής του Γιάννη Κ. Αλεξάνδρου (1914-1949) από το
ίδιο χωριό και με προπάππου του τον συμπολεμιστή του Οδυσσέα Ανδρούτσο στο Χάνι της Γραβιάς, Λουκά Αλεξάνδρου.
Ο Γιάννης Κ. Αλεξάνδρου ήταν φοιτητής της Νομικής Σχολής του παν. Θεσσαλονίκης στις αρχές της δεκαετίας του 1930, οργανωμένος στη νεολαία της OΚNΕ και με ενεργή συμμετοχή στους φοιτητικούς αγώνες. Διώχθηκε, βασανίστηκε και φυλακίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά. Πολέμησε ως λοχίας στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και την περίοδο της κατοχής αγωνίστηκε στον ΕΛΑΣ ως καπετάνιος Διαμαντής, μέχρι τα τέλη του εμφυλίου πολέμου.
Η δημοσίευση της διατριβής του Λουκά Αλεξάνδρου, λίγο πρόωρα, στον πρώτο τόμο (1932) της Επιστημονικής Επετηρίδας της Σχολής των Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών του παν. Θεσσαλονίκης.
Κάποιες ιστορικές πληροφορίες για τη Θεσσαλονίκη είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες: πρόκειται για τις επισημάνσεις των πρώτων Μετεωρολογικών Σταθμών και των αντίστοιχων μετρήσεων. Συγκεκριμένα επισημαίνεται ότι πρώτος ήταν ο Αυστριακός Μετεωρολογικός Σταθμός και οι αντίστοιχες μετρήσεις άρχισαν τον Μάιο του 1891 από τον αρχιμηχανικό επιθεωρητή J. Hochgrassl στο κτίριο της επιθεώρησης του ανατολικού σιδηροδρόμου, με όργανα του Κεντρικού
Μετεωρολογικού Ινστιτούτου της Βιέννης. Αργότερα ο ίδιος μετέφερε τα όργανα στην κατοικία που διέμενε, στον Φραγκομαχαλά, κοντά στο ξενοδοχείο “Κολόμπο”. Μετά απ’ αυτόν μετρήσεις έκανε ο μηχανικός Bernhard και στη συνέχεια o αρχιμηχανικός Haffner, από το κτίριο της επιθεώρησης, όπου επανήλθαν τα μετεωρολογικά όργανα. Όταν ο Haffner μετακόμισε στην κατοικία Chauchi, κοντά στο σημείο που δολοφονήθηκε ο Γεώργιος Α’, πιθανότατα να μεταφέρθηκαν εκεί και τα Αυστριακά μετεωρολογικά όργανα.
Ο δεύτερος Μετεωρολογικός Σταθμός ήταν ο Βουλγαρικός που εγκαταστάθηκε στο Βουλγαρικό Γυμνάσιο του Κύριλλου και Μεθόδιου (στη διασταύρωση Αγίας Σοφίας και παλιάς Φιλίππου) κι οι αντίστοιχες μετρήσεις άρχισαν τον Απρίλιο του 1893 (μέχρι τον Ιούνιο του 1912).
Κι ο τρίτος Μετεωρολογικός Σταθμός ήταν ο Ελληνικός που εγκαταστάθηκε αρχικά στο χώρο του Ελληνικού Γυμνασίου, στην Εγνατία, το 1909, με τη φροντίδα του καθ. Δημ. Αιγινήτη, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου της Αθήνας. Την περίοδο 1912-1915 διακόπηκαν οι μετρήσεις, λόγω του Βαλκανικού πολέμου. Μετά συνεχίστηκαν οι μετρήσεις από το χώρο του Ελληνικού Γυμνασίου (τότε Β’ Γυμνασίου) και το 1924 μεταφέρθηκαν τα μετεωρολογικά όργανα στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή και συνεχίστηκαν οι αντίστοιχες μετρήσεις μέχρι το Γενάρη του 1930, που ξεκίνησε ο Μετεωρολογικός Σταθμός του παν. Θεσσαλονίκης.
Άξιο απορίας είναι: οι Τούρκοι δεν είχαν Μετεωρολογικό Σταθμό στη Θεσσαλονίκη;;; Και οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης δεν ανάπτυξαν αντίστοιχο ενδιαφέρον και δραστηριότητα;;
Ο τρίτος που πήρε διδακτορικό στο παν. Θεσσαλονίκης ήταν ο Χριστόφορος Νάλτσας του Αναστασίου. Ολοκληρώθηκε
στη Νομική Σχολή, το Φλεβάρη του 1933, με εισηγητή τον καθ. Περικλή Βιζουκίδη και με θέμα: “Περί αλλοδαπών ιδιωτικών εταιρειών”.
Ο Χριστόφορος Νάλτσας γεννήθηκε το 1896. Η καταγωγή του ήταν από το Κρουσόβο της περιοχής του Μοναστηρίου. Ο πατέρας του ήταν υπάλληλος του Ελληνικού Προξενείου του Μοναστηρίου κι άλλων προξενείων της Μακεδονίας (1886-1912) και στη συνέχεια υποπρόξενος στη Σμύρνη, Αδριανούπολη και Τραπεζούντα (1913-1915). Ο Χριστόφορος τελείωσε το Ελληνικό Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης, γιατί η οικογένειά του είχε μετεγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη. Πήρε πτυχίο από τη Νομική Σχολή του παν. της Αθήνας, το 1923 και ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με τη δικηγορία, αρχικά σε συνεργασία με το Νικόλαο Μάνο και στη συνέχεια μόνος του. Υπήρξε νομικός σύμβουλος της παλιάς Βελγικής εταιρεία ηλεκτροφωτισμού και τροχιοδρόμων, μέχρι το 1940. Μετά την απονομή του διδακτορικού του, ασχολήθηκε, παράλληλα με τη δικηγορία, με το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο και το Αστικό Δίκαιο δημοσιεύοντας σχετικές μελέτες κι άρθρα. Επίσης ασχολήθηκε με την ιστορία και την “πολιτική” της Νεότερης Μακεδονίας και έγραψε αρκετά βιβλία κυρίως εθνικιστικής προπαγάνδας.
Ήταν μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών από το 1942 μέχρι το 1973 και στη θέση του αντιπροέδρου της το διάστημα 1964-1973. Επίσης συνέβαλε στην ίδρυση του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, στο οποίο διετέλεσε και πρώτος διευθυντής του. Μετά τη ναζιστική κατοχή συμμετείχε ως υφυπουργός στις κυβερνήσεις του Π. Βούλγαρη και Π. Κανελλόπουλο και ως Γενικός Διοικητής της Δυτικής Μακεδονίας.
Η προμετωπίδα του διδακτορικού του Χριστόφορου Νάλτσα