Στην φωτογραφία, τραβηγμένη από την μεριά της παραλιακής λεωφόρου, βλέπουμε την βίλα ανοιχτή, με κόσμο στις σκάλες και την είσοδο, στρατιωτικούς και πολίτες, καθώς και μικρά παιδιά.
Επάνω μεριά της πλατείας του Βαρδάρη. 2.26 λεπτά στην μίζερη και φτωχική λαϊκή αγορά της κατοχής, άνοιξη του 1942.
Διευκρινιστικό υστερόγραφο. Ο λιμός στην Θεσσαλονίκη ήταν έντονος τον χειμώνα του 1941 Η συνολική κατάρρευση των συστημάτων ανεφοδιασμού, προκάλεσε τρομερές ελλείψεις και εκατοντάδες θανάτους. Από την άνοιξη του 1942 σημειώθηκε ύφεση. Επιτρεπόταν σε αγρότες του Λαγκαδά πχ να συμμετέχουν στην Λαϊκή που βλέπουμε. Μίζερη σημαίνει : ελλιπής ή ανεπαρκής από άποψη ποιότητας ή και ποσότητας. Μίζερη ΕΠΙΣΗΣ σημαίνει : ακραίας φτώχιας, καταθλιπτική, εξαθλιωμένη (με τα εκατομμύρια μυγάκια), σκυθρωπή. Ο κόσμος δεν τολμάει να πλησιάσει τους πάγκους με τις υπέρογκες τιμές. Με λίγη προσοχή στις λεπτομέρειες όλα τα παραπάνω είναι ορατά.
Το μυστήριο πίσω από μια φωτογραφία που εμφανίστηκε σε διαδικτυακή δημοπρασία λύθηκε χάρη σε μια παλιά, γνωστή αεροφωτογραφία. Αυτή η αεροφωτογραφία, που εκδόθηκε ως καρτ-ποστάλ κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποκαλύπτει την τοποθεσία του φωτογράφου. Βρισκόταν στο παλαιό οικοδομικό τετράγωνο 71, στην καρδιά της πόλης, στη σημερινή Πλατεία Αριστοτέλους, ακριβώς νότια της οδού Μητροπόλεως.
Η φωτογραφία αντλήθηκε από τον διαδικτυακό ιστότοπο Delcampe, Item n°2349318948.
Μια παλιά καρτ-ποστάλ από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμεύει ως φωτογραφία σύγκρισης, αποκαλύπτοντας την τοποθεσία του φωτογράφου. Λόγω της χαμηλής ανάλυσης, εντοπίζονται μόνο κάποια από τα κοινά στοιχεία μεταξύ των δύο φωτογραφιών.
Η θέση του φωτογράφου στη σύγχρονη ρυμοτομία. Στον κίτρινο κύκλο προσδιορίζεται η λήψη κατά προσέγγιση, με κατεύθυνση το βέλος. Το παλαιό οικοδομικό τετράγωνο 71 έχει πλήρως ρυμοτομηθεί μετά την εφαρμογή του νέου πολεοδομικού σχεδίου της πόλης.
Εγνατία. Από Καμάρα μέχρι την Πλατεία Αγίας Σοφίας με κινούμενο τραμ. Ακροβάτες επιβάτες και ανύπαρκτα πεζοδρόμια κίνδυνος-θάνατος για τους πεζούς. “Επικίνδυνες Αποστολές”. 1942 καλοκαίρι.
Στο φιλμ φαίνονται τα δέντρα που έκλειναν την Εγνατία στο μισό πλάτος της, απέναντι από την Κλινική Νεδέλκου (Αγιορείτικη Εστία). Φωτογραφία τους και στα σχόλια. Μοντάζ από γερμανικά κατοχικά φιλμ.
«Μία συμβολική παράστασις από την εν λόγω έκθεσιν», καταλήγει η λεζάντα αυτής της φωτογραφίας που δημοσιεύτηκε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Κρητικά Νέα του Ηρακλείου, στις 13 Νοεμβρίου 1939 και δείχνει κάτι που μοιάζει με ταμπλώ βιβάν -χαρακτηριστικό της αισθητικής της εποχής.
Το πρωτοσέλιδο με την φωτογραφία το ανακάλυψε και μας το έστειλε η Άννα Μαρκουλιδάκη. Την ευχαριστούμε πολύ!
Κατά τα άλλα, σε διάφορες ιστοσελίδες με την ιστορία της ΔΕΘ, η 14η ΔΕΘ -του 1939- δεν περνά απαρατήρητη καθώς ήταν η τελευταία που έγινε στο Πεδίο του Άρεως.
Τις περισσότερες πληροφορίες τις αντλούμε από την ιστοσελίδα για τον Ι.Μεταξά (όπου βρίσκεται και το πιο λεπτομερές ιστορικό των εκθέσεων 1936-1940):
Η 14η ΔΕΘ έλαβε χώρα από τις 24/9 ως τις 15/10/1939 -δυο βδομάδες αργότερα απ’ τον αρχικό προγραμματισμό της «λόγω των δυσχερών διεθνών συνθηκών». Παρότι η Γερμανία του Χίτλερ είχε ήδη εισβάλει στην Πολωνία, συμμετείχε κανονικά στην Έκθεση.
« … Πέραν της Γερμανίας, στην έκθεση συμμετείχαν επισήμως η Βουλγαρία (με ένα επιβλητικό περίπτερο ύψους 12 μέτρων), η Ιταλία, η Τουρκία και η Φινλανδία. Ένα από τα εντυπωσιακότερα Περίπτερα της Έκθεσης εκείνης της χρονιάς ήταν εκείνο της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας τού Μεταξά, το κρατικό Περίπτερο, καθώς και το Περίπτερο Υγιεινής. Μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συμμετοχές ήταν αυτή της
εταιρείας «ΑΜΒΥΞ» του Αλβέρτου Ρεβάχ, που συμμετείχε στη ΔΕΘ από το 1935: στην 14η ΔΕΘ καταλάμβανε ένα ολόκληρο Περίπτερο, όπου παρουσίαζε προϊόντα όπως η σαμπάνια Moet & Chandon, το απεριτίφ Campari, τα λικέρ Cointreau και Benedictine και το νερό Σάριζα.
Το ζαχαροπλαστείο «Αθηναϊκόν» βραβεύτηκε για τα περίφημα λουκούμια του, όπως και η Εταιρεία Αλιπάστων Μυτιλήνης, η εταιρεία υφασμάτων και κλινοσκεπασμάτων «Υφανέτ», η ποτοποιία «Μεταξάς» και ο οίκος «Παπαγεωργίου.
Στο πλαίσιο των παραλλήλων εκδηλώσεων της ΔΕΘ διοργανώθηκε (στο κινηματοθέατρο «Παλλάς») χορευτικό φεστιβάλ από τη Σπεκ Μελισσηνού, με επίλεκτη χορευτική ομάδα από την Αθήνα.. Παρουσιάστηκαν έργα του Σοπέν, αλλά και ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί».
Με βάση την πληροφορία της τελευταίας παραγράφου, δεν ξέρουμε αν η εικόνα που δημοσίευσαν τα Κρητικά Νέα παρουσιάστηκε στις παράλληλες εκδηλώσεις στο Παλλάς ή σε κάποιο σημείο της κανονικής Έκθεσης.
Η φωτογραφία απεικονίζει μια πανοραμική άποψη της πόλης, με το βλέμμα στραμμένο προς τα βόρεια. Τραβήχτηκε από τον ψηλότερο όροφο του δυτικού κτιρίου της εταιρείας Bartissol, που βρισκόταν στη γωνία των οδών Ναυάρχου Κουντουριώτου και Σαλαμίνος, ακριβώς μπροστά από τη σημερινή είσοδο του λιμανιού.
Η φωτογραφία προέρχεται από τον διαδικτυακό ιστότοπο Delcampe, Item n°2349318948.
Η σύγκριση των δύο φωτογραφιών μας βοηθά να προσδιορίσουμε την ημερομηνία λήψης της πανοραμικής φωτογραφίας. Στην αεροφωτογραφία, παρατηρούμε ότι το οικοδομικό τετράγωνο των αποθηκών της Τράπεζας Θεσσαλονίκης, στη συμβολή των οδών Γάτσου και Κουντουριώτου, έχει υποστεί ζημιές. Γνωρίζουμε από δημοσιεύματα της εποχής ότι αυτές οι ζημιές είναι αποτέλεσμα του βομβαρδισμού που πραγματοποίησε ένα γερμανικό αερόπλοιο τύπου Ζέπελιν στις 19 Ιανουαρίου 1916 (παλαιό ημερολόγιο).
Δεδομένου ότι το κτίριο των αποθηκών εμφανίζεται ακέραιο στην πανοραμική φωτογραφία, συμπεραίνουμε με βεβαιότητα ότι αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε πριν από τον βομβαρδισμό του 1916.
Η αεροφωτογραφία βρίσκεται στο βιβλίο της Αλέκας Καραδήμου Γερόλυμπου “Το χρονικό της Μεγάλης Πυρκαγιάς”.
Άποψη από δορυφορικό πλάνο της θέσης του φωτογράφου στη σημερινή ρυμοτομία. Τα εμβληματικά κτίρια του λιμανιού δεν υπάρχουν πλέον. Ο φωτογράφος βρισκόταν στον κίτρινο κύκλο με κατεύθυνση προς το βέλος
Χθεσινές φωτογραφίες του Στάθη Ασλανίδη από τις τέσσερις κρήνες, Ακροπόλεως, Τιμοθέου, Δημητρίου Πολιορκητού και Παπαρέσκα που αποδόθηκαν πρόσφατα στα πλαίσια συντήρησης και ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου.