Saloni.ca Archive

Προνομιακή η πολεοδομική θέση, επιλέχθηκε το 1922 στο πλαίσιο των διαδικασιών ανασχεδιασμού της πόλης από την ομάδα του Γάλλου πολεοδόμου Ernest Hebrard.

Το τελικό σχέδιο του οικοδομήματος στηρίχθηκε στις προτάσεις που είχαν υποβάλει στο σχετικό διαγωνισμό του 1925 ο Aρ. Bάλβης (τρίτο βραβείο) και ο Ν. Μητσάκης (έπαινος). Το κτίριο αποπερατώθηκε στις αρχές του 1933 και εγκαινιάστηκε στις 21 Mαΐου του ίδιου έτους.

Προοριζόταν μόνο για την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (ΕΤΕ). Ωστόσο, λίγο πριν από την έναρξη των εργασιών χωρίστηκε σε δύο τμήματα ώστε να στεγάσει και το Υποκατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος. Η συστέγαση των δύο καταστημάτων, της ΕΤΕ, με είσοδο από την οδό Μητροπόλεως και της Τράπεζας της Ελλάδος, με κεντρική είσοδο από την οδό Τσιμισκή, συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Στην κατασκευή εφαρμόστηκαν κάποιες πρωτοποριακές για την εποχή μέθοδοι, όπως η θεμελίωση του κτιρίου πάνω σε πασσάλους, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των υπόγειων νερών. Επίσης ο σκελετός του κτιρίου έγινε με οπλισμένο σκυρόδεμα, αιτία που καθιστούσε την κατασκευή ελαφρότερη.

Tο κτίριο αναπτύσσεται σε έξι συνολικά στάθμες (πέντε υπέργειες), υπόγειο, ισόγειο, μεσοπάτωμα και τρεις ορόφους. Στα εσωτερικά μορφολογικά στοιχεία εγκαταλείπεται το αυστηρό κλασικό ύφος και υιοθετείται ένα βυζαντινό με στοιχεία ιταλικής αναγέννησης και λίγο Art deco.

Δανείστηκα κάποιες φωτογραφίες από την εργασία της κας Έλλης Γεωργιλά, “Το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στην Πλατεία Ελευθερίας Θεσσαλονίκης”. Αφορούν περισσότερο την παρακολούθηση της πορείας ανέγερσης.

ΔΜ

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02QhxHJBAbS9DRAx8oHB32XTrD8aeypkeuJu3Qhx9UhCCBZ2t8QshVCBR3s4pq1hnPl?_rdc=1&_rdr

Μετά την θεμελίωση. Στην κατασκευή εφαρμόστηκαν κάποιες πρωτοποριακές για την εποχή μέθοδοι, όπως η θεμελίωση του κτιρίου πάνω σε πασσάλους, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των υπόγειων νερών.

Πασσαλοπήκτης.

Η πλάκα του ισογείου.

Τα έπιπλα.

Οι φωτογραφίες από την εργασία της κας Έλλης Γεωργιλά, παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Απεικονίζουν τα Λαδάδικα, την Μητροπόλεως, την Τσιμισκή, την Πλατεία Ελευθερίας την Ίωνος Δραγούμη στις αρχές της δεκαετίας του 1930.

Η ευρύτερη περιοχή. Από Κομνηνών (Λαμπρόπουλος) μέχρι την Εθνική (Πλατεία Ελευθερίας).

Κάτω το Παπάφειο. Πάνω το Λοιμωδών (Ιταλικό νοσοκομείο). Στην μέση αλάνα. “Εκτός πόλεως”. 1914.

Ο Γιώργος Κωτσίδης θυμάται για το Παπάφειο: ...γύρω μια τεράστια αλάνα χωμάτινη , όπως αυτή της φωτογραφίας χωρίς το σημερινό μεταλλικό φράκτη . Γύρω , γύρω υπήρχαν τα τεράστια πεύκα αυτά με τον πολύ χοντρό κορμό και την πυκνή σαν ομπρέλα κορυφή χαρακτηριστικά της πόλης μας , όπου τα βράδια έρχονταν και κούρνιαζαν χιλιάδες μαυροπούλια και γινόταν ένας πανικός από τα τιτιβίσματα . Όταν έπεφτε το σκοτάδι ησύχαζαν τα πάντα μέχρι νωρίς το πρωί χαράματα , που ξανάρχιζε πάλι ο ίδιος ημερήσιος κύκλος …

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02xyVERJ4NuS8pe3wjTyPMKSTTQNpEGd5WZUZd76wntpGPzxv9Jy53EYvWuTXD8Pvdl?_rdc=1&_rdr

Ο κυκλικός κόμβος στην πλ. Λευκού Πύργου με το συντριβάνι του κάποια στιγμή την δεκαετία του 70, πριν την κατάργησή του.

Δεν έχουμε στοιχεία για την ημερομηνία της φωτογραφίας, ωστόσο, στο κάτω τμήμα της βλέπουμε την κυκλοφορία στην Νίκης να κινείται σε μία κατεύθυνση ενώ, δίπλα της στην Π. Μελά και απέναντι στην Βασ. Γεωργίου, η κυκλοφορία γίνεται σε δύο κατευθύνσεις. Ξέρουμε ότι η Νίκης ήταν μονόδρομος από το 1965, όπως και η Μητροπόλεως. Από το 1976 όμως επεκτάθηκε το σύστημα μονοδρόμων σε μεγάλο αριθμό κεντρικών αρτηριών της πόλης

Η πρώτη ευρεία μονοδρόμηση στην πόλη έγινε τον Οκτώβριο του 1976, όταν μέσα σε μια εβδομάδα, καμιά δεκαριά από τις πιο σημαντικές οδούς της πόλης έγιναν μονόδρομοι: Τσιμισκή, Νίκης (τότε Βασ. Κωνσταντίνου), Μ. Αλεξάνδρου (πρώην Κένεντυ), Βασ. Όλγας και Γεωργίου, Αγγελάκη, Μητροπόλεως, Εθν. Αντίστασης (τότε Γράμμου-Βίτσι), Εθν. Αμύνης (τότε Βασ. Σοφίας), κλπ.

Σύμφωνα με την δημοσίευση από την Μακεδονία της Κυριακής 17/10/1976, η μονοδρόμηση έγινε σε δύο ημέρες: Τετάρτη 20/10/1976 και Παρασκευή 22/10/1976.

Δυστυχώς, αυτές οι μονοδρομήσεις ήταν η αιτία της κατάργησης του κυκλικού κόμβου – πότε ακριβώς καταστράφηκε μαζί με το σιντριβάνι, δεν έχω ακόμα βρει την ακριβή ημερομηνία.

Θόδωρος Νάτσινας

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02k7N56fi8HHmCT5P44WQB1u5z1hFN2eZXPKJ4EdgK6bkYXBG9iqfFVkRVnL5cvwiYl?_rdc=1&_rdr

Και για την πληρότητα της ιστορικής αναφοράς ως πρός την μονοδρόμηση των δρόμων εδώ η ανακοίνωση της μονοδρόμησης το 1965. Μάλιστα την ίδια μέρα 5/9/1965 άρχισε να λειτουργεί ο χώρος στάθμευσης στην πλ. Ελευθερίας, με διαμόρφωση από τον οργανισμό τουρισμού(!): “Με την διαμόρφωσιν της πλατείας Ελευθερίας, η Θεσσαλονίκη αποκτά ένα μοναδικόν εις την Ελλάδα “πάρκιγκ”, εξυγιαίνεται δε η περιοχή της πλατείας Ελευθερίας, η οποία επί έτη παρέμενεν ένα ακάλυπτον οικόπεδον.”

Σήμερα αποφάσισα να κάνω μια “πρωτότυπη” δημοσίευση, με τίτλο “Μετά 20 έτη”. Η αριστερή φωτογραφία είναι παρμένη περί το 1937 στο μπαλκόνι της οικίας Σιάγα. Καθισμένη στο κέντρο η Νούλα Νικολάου, μετέπειτα Χατζηβασιλείου, και στα δεξιά η Δήμητρα Σιάγα, μετέπειτα Παπαγεωργίου. Μπροστά τους καθιστός κάτω ο Ζορζ Νεχαμά. Στη δεξιά φωτογραφία είναι οι ίδιοι τρεις μετά από 20 χρόνια, μετά από γάμους και παιδιά. Συνέχιζαν να κάνουν παρέα. Άλλωστε τον Ζορζ έκρυψε αρχικά το 1943 ο Σωτήρης Σιάγας (όρθιος πίσω από τη Νούλα στην αριστερή φωτογραφία) στο κτήμα του στα Ρυάκια της Πιερίας.

Χάρης Βάρβογλης

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02hrK3jU2aEjGsDc29bKWEfUohe6agzWztN51Q7vkZi5WAdcSj1HHBtGRj35mT9maxl?_rdc=1&_rdr

Από την χθεσινή ανάρτηση. 1937 Ιούλιος. Εκδηλώσεις του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Θεσσαλονίκης. Ο σωτήρης είναι ο ψηλός αριστερά.

1937 Ιούλιος. Εκδηλώσεις του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Θεσσαλονίκης που ιδρύθηκε το 1933. Παραθαλάσσια κάτω από την εκκλησία της Ανάληψης.

Οι πρώτες εγκαταστάσεις του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Θεσσαλονίκης (ΙΟΘ) ήταν στον χώρο που γνωρίζουμε σαν του Ομίλου Φίλων Θαλάσσης (ΟΦΘ). Από το 1933 μέχρι και το 1937. Ο ΟΦΘ κατέλαβε αργότερα τον ίδιο χώρο. https://archive.saloni.ca/1511

Το 1938 ο ΙΟΘ μετακόμισε στην σημερινή του θέση κάτω από την Κοσμά Αιτωλού. Ο ΟΦΘ εγκαταστάθηκε δίπλα στο ΜΙΕΤ το 1946.

Δαυίδ Μπράβος

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid038GSSZTgAQTknkE9XEvcjrSmHTQu8f5QVs9fAmHRAJcUVxWDWsHeT1TRuQwcZa14Jl?_rdc=1&_rdr

1937 Ιούλιος.

Από το 1933 έως το 1937 εδώ ήταν η έδρα του Ιστιοπλοϊκού “εις τον όρμον Αλλατίνι” λίγο πριν την παραλία Ταμαριξ. Και το Ταμαριξ ήταν μέρος του ίδιου όρμου.

Ακριβώς στη μέση, στο βάθος το ΜΙΕΤ. Δεξιά κτήρια μέχρι την οδό Κριεζώτου προς Κορομηλά. Στον δαντελωτό κόλπο.

Η σκάλα του Ομίλου

“εις τον όρμον Αλλατίνι” ... Κυριακή 11 Ιουλίου του 1937.

Τον Ιούλιο του 1938 ο Ιστιοπλοϊκός Ομίλος είχε ήδη αρχίσει να μεταφέρεται κάτω από την οδό Κοσμά του Αιτωλού. “Εις του Χαμδή Βέη ... ώμορφη πλαζ” “Εις το πλατύτερο σημείο ... έγινε εγκατάστασις ενός αριστοκρατικού ναυτικού σωματείου”

Ρυμοτομικό της περιοχής. Τον χώρο τον γνωρίζουμε σαν του Ομίλου Φίλων Θαλάσσης (ΟΦΘ). Ακριβώς δίπλα στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας. Νωρίτερα ήταν οι πρώτες εγκαταστάσεις του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Θεσσαλονίκης. Από το 1933 έως το 1937.

Οι εγκαταστάσεις του Ομίλου Φίλων Θαλάσσης (ΟΦΘ) επάνω αριστερά.

Δίπλα απο το ΜΙΕΤ, κάτω από την Βίλα Χασσίδ.

Οι νέες εγκαταστάσεις του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Θεσσαλονίκης. Παραλιακά ακριβώς κάτω από την οδό Κοσμά Αιτωλού. Πίσω το Γερμανικό Προξενείο, η οικία Ιωάννη Βουδαλίκα και η έπαυλη Μοδιάνο. https://archive.saloni.ca/1535

Σήμερα από την Κοσμά Αιτωλού το κτήριο του Ιστιοπλοϊκού, που είδαμε στην προηγούμενη φωτογραφία.

“Το “Γεράκι” ήλθε πρώτο. Επέβαινον οι Σωτήριος Σιάγας, Ζωρζ Νεχαμάς και Ιωάννης Τουρπάλης”

“όλα τα παραλιακά καφενεδάκια από του Λουξεμβούργου μέχρι της Οάσεως ήσαν κατάμεστα κόσμου” ...

Αυτές τις μέρες γράφεται ο επίλογος της πράξης τακτοποίησης αριθμ. 1 (ολογράφως ένα) του 1926.

Μαρτίου σε λίγες μέρες δεν θα υπάρχει, στη θέση του 2 πολυώροφες πολυκατοικίες.

Γι αυτήν την πράξη είχα γράψει στην ΑΘ το μακρινό 2015: Η πράξη τακτοποίησης Νο 1 (1926) αφορά στο οικόπεδο του Ναούμ Ιωαννίδη γωνία Μαρτίου και Βασ. Ολγας. Το γνωστό ακίνητο, το εκ των πραγμάτων διατηρημένο, έστω και σ αυτήν την κατάσταση, λογω της επιμονής της τελευταίας κληρονόμου της οικογένειας. Στην πιο πάνω πράξη τακτοποίησης η γωνία που ανήκε στην οικογένεια Παπαθεοδοσίου, απαλλοτριώθηκε υπέρ δημοσίου κατά ένα μέρος της (τα παραπήγματα δηλαδή ή μπαράγκες (ορολογία στην πράξη 10 του 26), ενώ το μικρότερο που απέμενε προσκυρώθηκε στην ιδιοκτησία Ναούμ Ιωαννίδη. Η παρ. γ' υποχρέωνε τον Ιωαννίδη να κτίσει εντός 2 ετών όροφο στο προσκυρούμενο τμήμα με ποινή, σε περίπτωση μη πραγματοποίησης, να του αφαιρεθεί η ιδιοκτησία του τμήματος. Το καλλιγραφημένο λεκτικό που συνοδεύει την πράξη είναι χάρμα ιδέσθαι. Μετά επιστράτευσαν τις γραφομηχανές και ανθρώπους που έγραφαν στο πόδι.

Σπύρος Αλευρόπουλος

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid022bcEyDRpgQvDWZgYaEr7qPNWxpoFDL1dCCNTCebLGZgqdeQR8cPhcprG1tAH8Pbjl?_rdc=1&_rdr

Χθεσινές λήψεις από την πορεία των έργων

Η πράξη τακτοποίησης 1/1926

Λήψη του 2021, του Θωμά Νεδέλκου

Κάποια στιγμή την δεκαετία του 1950 με την ευκαιρία μιας νεροποντής

Η καλή ανάλυση της φωτογραφίας επιτρέπει να δούμε λεπτομέρειες. Η δεύτερη φωτογραφία είναι μεγέθυνση της εικόνας του τραμ – όταν βγήκε η φωτογραφία δεν είχε πολύ καιρό που λειτουργούσαν τα ηλεκτρικά τραμ και οι συρμοί ακόμα χρησιμοποιούσαν τα βαγόνια του ιππήλατου ως δεύτερα.

Πιο ενδιαφέρουσα η τρίτη φωτογραφία που δείχνει το Ολύμπια, σε μια φάση όταν εκεί είχε εγκατασταθεί ο κινηματογράφος των Αδελφών Πατέ, με την επιγραφή του στην πρόσοψη. Το Πατέ μετακόμισε λίγο αργότερα. Αναλυτική περιγραφή των μετακομίσεων του κινηματογράφου Πατέ από τον Σπύρο Αλευρόπουλο και την Μάρα Νικοπούλου στα https://archive.saloni.ca/1323 και https://archive.saloni.ca/1328, από όπου και τα δύο αποκόμματα από την Journal του 1909, με αναφορές στον κινηματογράφο Πατέ στο Ολύμπια.

Η πηγή της αρχικής φωτογραφίας: https://www.gettyimages.co.uk/detail/news-photo/uferpromenade-um-1910-news-photo/542367219?adppopup=true&fbclid=IwAR0AXOBj6pWjM304PIzzOQkIGYpuBgPQzjvYLmN74Web8IPDNTnskWk_jEQ

Θόδωρος Νάτσινας

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02eK6wQ1QLxGbGLVFZyMq9pE2hMhoS2s6wVcvAijFukxSzGCKepNBFgXcrXBoNjnAAl?_rdc=1&_rdr

Οι υπόλοιπες φωτογραφίες του Boris Carmi από Θεσσαλονίκη. 1958.

Πηγή : Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0k7MxXF8aqUTuiictBSPfzFYwn59jGAVoxPGXrUz8Tf24eVAqJgHnAkbk9tnmrqnyl?_rdc=1&_rdr

Εγνατία. Πρώτο κτήριο το πρώην ξενοδοχείο Σωσσίδη. Το 1958 στέγαζε την ΥΠΕΜ (Υπηρεσία Παραγωγικών Έργων Μακεδονίας). Δίπλα η αγορά “Νέα Στοά”. Στην Βενιζέλου αριστερά από πίσω, το πρώην Δημαρχείο, Καραβάν Σαράι.

Το Μπεζεστένι στην Βενιζέλου.

Τσιμισκή με Βενιζέλου. Κέντρο του εμπορικού κέντρου. Το ισόγειο του Μεγάρου Γκατένιο – Φλωρεντίν, με τον κλασικό τροχονόμο της διασταύρωσης.

Μουσικός Οίκος “ΝτοΡεΜι”. Βινύλια στους τοίχους του. Στην Εγνατία.

Μέσα σε παραδοσιακό καφενείο. Δοσοληψίες μεταξύ συνταξιούχου και πλανόδιου λαχειοπώλη.

Καθημερινότητα στην Εγνατία του 1958.

Το ψυχιατρείο του Εβραικού Συνοικισμού Χίρς (Casa de los Locos). Βουτυρά με Γιαννιτσών. Αυτό και η Συναγωγή ήταν τα 2 μόνα κτήρια που διασώθηκαν μετά τον Μάιο του 1943. Όλα τα υπόλοιπα όμορφα σπιτάκια του συνοικισμού καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν γιά να καταλήξουν οικοδομικό υλικό.

Οδός Αγίου Παύλου. Το Τουρκικό Προξενείο και στο βάθος η Ροτόντα.

Κρεοπωλείον.

Βενιζέλου μπροστά στο Μπεζεστένι. Μάνα και κόρη χαζεύουν τα κοσμήματα μπροστά σε κάποια βιτρίνα.

Λίγο μετά την επικράτηση του Λεωφορείου.

Κοντινές λήψεις. Εγνατίας με Βενιζέλου.

Χωρίς πολυκατοικίες, από την Εγνατία ήταν ορατά τα κτήρια της οδού Κλεισούρας !

1865 -1866. Τα παραθαλάσσια τείχη. Των Αρμενικής καταγωγής φωτογράφων αδελφών Αμπντουλλάχ.

Φωτογραφία από τα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας (Magyar Nemzeti Levéltár) https://mnl.gov.hu/mnl/ol/hirek/az_oszman_fenykepeszet_hajnalan?fbclid=IwAR0yh5ukJIZovemvbx4uXayZ15S5BpwJpzLkoxa1-6eEmUj7_yy6LG5c9qs

Η φωτογραφία αυτή ανήκει σε όλους, ελεύθερη από τους Ούγγρους. Μάλιστα αναφέρεται στην αρχική πως πρόκειται για την Θεσσαλονίκη, οπότε ούτε καν θέμα αναγνώρισης της υπήρχε. Καμία ομάδα δεν έχει το δικαίωμα να την οικειοποιείται.

Έχουν ανέβει χιλιάδες φωτογραφίες, σε όλες τις ομάδες, μετά από έρευνα κάποιου από τα μέλη τους. Χαμηλόφωνα και ταπεινά.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02iSpW66gkZiC2UZa1nqK9VATcVazTcmvtus8E1hPhEZR8SuJ3VQ1vhueUtvDW27TRl?_rdc=1&_rdr

Μπορεί ο στίχος του Καββαδία να λέει ότι της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι, αλλά και ο αέρας δεν την βλάπτει.

Oι λήψεις είναι σχετικά σύγχρονες, έχοντας βάλει τα drones στη ζωή μας, και σίγουρα εντυπωσιακές.

Φυσικά κρατήσαμε τα διακριτικά των δημιουργών τους, όπου αυτά υπήρχαν.

Και η αρχή από την ευρηματική διαφήμιση της Absolut.

Facebook: https://web.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid021h5MEKZd6TZRKe5ndRqRLwrPgq6mg4W8h9HAhRLY8MK7LBDZEQKcMRS2R1ormGCtl?_rdc=1&_rdr