Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη
Αψίδα στην Λ. Νίκης κατά την επίσκεψη του Σουλτάνου Μεχμέτ Ρεσάτ, τον Ιούνιο του 1911. Από την έκθεση “Θεσσαλονίκη η Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων 1870 – 1920” που γίνεται αυτές τις μέρες στο Παρίσι. Κυκλοφόρησε και σχετικό βιβλίο πρόσφατα.
Φωτογραφία επιχρωματισμένη, συλλογής Pierre de Gigord. Αλιεύτηκε από Τουρκική ιστοσελίδα.
από τον Στέφανο Αϊβαζή
‘’Ψυχή μου εσύ Θεσσαλονίκη’’, λατρεμένες φωτογραφίες του Βασίλη Μποζίκη στο ΚΙΘ.
Αφιέρωμα του Χρίστου Ζαφείρη στον πολυτάλαντο φωτογράφο. “https://www.thessmemory.gr/”
Πανόραμα της πόλης από τις δωδεκαόροφες πολυκατοικίες στην οδό Λαγκαδά, Ξηροκρήνη. Μπροστά μας οι εργατικές κατοικίες, το γήπεδο ποδοσφαίρου της Ξηροκρήνης, τα σχολικά κτίρια και στο βάθος ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου. Η ημερομηνία λήψης τον Αύγουστο 1979.
Στάθης Ασλανίδης
Στον κίτρινο κύκλο το σημείο λήψης. Με το βέλος η κατεύθυνση της λήψης.
Επιμύθιο. Όπως βλέπουμε επικρατούσε ο εκλεκτικισμός, που άνθιζε στην πόλη κατά την πρώτη εικοσαετία του 20ου αιώνα. Ήταν κτισμένη στο μέρος του κτήματος που αργότερα κτίστηκαν οι πολυκατοικίες πολυτελείας. Μακάρι να βρισκόταν περισσότερες φωτογραφίες, τα σχέδια κατασκευής, και ο αρχιτέκτονας. Θυμίζει λίγο Πιέρρο Αριγκόνι.
Η Βίλα Γεωργιάδη απέναντι από το πρώην νοσοκομείο Παναγία κάηκε τον Δεκέμβριο του 2020. Αποτελεί μεταγενέστερη κατασκευή της δεκαετίας του 50. https://archive.saloni.ca/1528
Ανεμο-αντλίες νερού υπήρχαν 3- 4 στην Θεσσαλονίκη τότε. Αξιοσημείωτο επίσης.
Σπάνια λήψη από τον φωτογράφο του Γαλλικού Στρατού Henri Bilowski στη ΝΔ γωνία της πλατείας με κατεύθυνση το νότο. Μπροστά μας βλέπουμε την κάθοδο της Ελευσίνος στη συμβολή της με την οδό Βύζαντος. Σε παλιότερη ανάρτηση, λίγα μέτρα παρακάτω, μπροστά από το παντοπωλείο είχαμε αναγνωρίσει τη Βύζαντος από εδώ: https://archive.saloni.ca/1167
Σε εμπορικό οδηγό της πόλης (1925-1926) καταγράφεται ένα παντοπωλείο στην οδό Ελευσίνος 24, ιδιοκτησίας Καλίτση Χαρ. και πιθανόν ταυτίζεται. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε αν συνδέεται με τη φερόμενη ιδιοκτήτρια Χαρίκλεια Μπατμανίδου από την πράξη τακτοποίησης 982 (5 Οκτωβρίου 1942) του Δ.Θ. Η οικία δεν υπάρχει σήμερα. Κάηκε στο παρελθόν (αναζητείται η ημερομηνία) και με την εφαρμογή παλιότερης απόφασης, ρυμοτομήθηκε για τη διάνοιξη του δρόμου και της πλατείας.
Στάθης Ασλανίδης
Πρωτοεμφανιζόμενο πέρασμα του φακού μέχρι την πρώτη γωνία από την κάθοδο της οδού Ελευσίνος.
Από τον “Εμπορικό Οδηγό Θεσσαλονίκης – Καβάλλας 1925-1926”
Στον κίτρινο κύκλο η θέση του φωτογράφου και με το βέλος η κατεύθυνση της λήψης.
Καταλάμβαναν τον χώρο από τον Χαμόδρακα μέχρι την οδό Βρυούλων, λίγο πριν την Έπαυλη Χατζηγώγου.
Την δεκαετία του ’20 το Κτήμα Γεωργιάδη καταλάμβανε την έκταση μεταξύ των σημερινών οδών Ατλαντίδος – Κουντουριώτου – Βρυούλων – Γαγγύλη. Όταν το 1927 έγινε απαλλοτρίωση των κτημάτων της περιοχής για την δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού το κτήμα εξαιρέθηκε. Λειτουργούσε τότε σαν οργανωμένο αγρόκτημα παραγωγής φιστικιών. Το εγκαταλελειμμένο κτίριο που βρίσκεται μπροστά στην θάλασσα κτίστηκε την δεκαετία του ’50. Το άλλο κτίριο που διασώζεται στο παραλιακό μέτωπο και στεγάζει τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μικρασιατών Νέας Κρήνης είναι κομμάτι των αυθεντικών εγκαταστάσεων του κτήματος. Στην οδό Κουντουριώτου διασώζεται η πύλη του κτήματος, με τις μεταλλικές της θύρες, Είσοδος του σημερινού Πάρκου Ούλοφ Πάλμε. Το άλλο μέρος του κτήματος κτίστηκε για να γίνουν πολυκατοικίες πολυτελείας.
Το 1909 οι αδελφοί Ιορδάνης και Παναγιώτης Γεωργιάδης ίδρυσαν μικρή βιομηχανία πάγου. Ο Ιορδάνης Γεωργιάδης νωρίτερα ήταν τυρέμπορας. Συνεταιρίστηκαν με τους Ναουσαίους επιχειρηματίες Λόγγο, Τουρπάλη, Τσίτση και Πλατσούκα και προσέθεσαν στον πάγο το ζυθοποιείο “Νάουσα” . Το 1920 η ομόρρυθμη εταιρία ενώνεται με το ζυθοποιείο Όλυμπος έτσι δημιουργείται το σχήμα “Ολυμπος – Νάουσα”. 1926, η νέα εταιρία εξαγοράζεται από τον Κάρολο Φιξ. Ο Ιορδάνης Γεωργιάδης συνεταιρίζεται μαζί του και αναλαμβάνει την διεύθυνση του εργοστασίου “Φιξ” στην Θεσσαλονίκη. Ο γιος του Φοίβος παντρεύτηκε την Υακίνθη Φιξ κι έτσι οι δυο οικογένειες αποκτούν και συγγενικούς δεσμούς. Ο άλλος γιος του Γιώργος Γεωργιάδης ανέλαβε το Φιξ μετά τον θάνατο του πατέρα του. Προσωπικός φίλος του Καραμανλή, διατέλεσε αρκετές φορές πρόεδρος της ΔΕΘ.
1930. Τα κτήματα των Γεωργιάδη και Παπά. Το παλιό σπίτι του Γεωργιάδη είναι αυτό με την οξυκόρυφη οροφή, δεξιά.
Αρχές της δεκαετίας του 30. Όλη η ακτογραμμή που βλέπουμε ανήκε στις 2 οικογένειες. Παπά, Γεωργιάδη.
Το κτήμα Γεωργιάδη. Δίπλα στην παλιά πρώτη κατοικία υπήρχε ανεμογεννήτρια.
Τα κτήματα Γεωργιάδη – Παπά. Στο βάθος τα κτήρια στην σημερινή οδό Πλαστήρα.
Εδώ φαίνεται καθαρά η μορφή της οικίας Γεωργιάδη τότε.
Κτήματα και η σημερινή οδός Πλαστήρα στο βάθος.
Κτήμα Γεωργιάδη.
Κατοχή. Αεροφωτογραφία του Βαγγέλη Καβάλα.
Η τεράστια περιοχή που κάλυπταν τα 2 Κτήματα.
Στη Νέα Κρήνη με θέα τη θάλασσα. Ιστορικό μαγαζί πολλές δεκαετίες τώρα. Σήμα κατατεθέν. Η παραδοσιακή συνέντευξη Τύπου –μετά γεύματος– του εκάστοτε πρωθυπουργού στη “Ρέμβη” την περίοδο της Έκθεσης.
Τότε που το εργοστάσιο ήταν οικονομικά εύρωστο και πρώτο πάνω στο κύμα.
Αρχές Οκτωβρίου φέτος το Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο ανάρτησε 4 ανέκδοτες φωτογραφίες από το αρχείο του Νίκου Παπανικολάου, αρχιτέκτονα. Τρία παιδιά της δεκαετίας του ’50, που έζησαν όλη την παιδική τους ηλικίας στο ΦΙΞ, μοιράζονται τις αναμνήσεις του
https://www.amna.gr/macedonia/article/765304/
“Στη φωτογραφία αρχείου που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη 3 Οκτωβρίου 2023 εικονίζεται ο Νίκος Παπανικολάου, στην αγκαλιά της μητέρας του Ουρανίας, μαζί με τον θείο του Ηρακλή Χρυσοχοίδη, αρχιλογιστή της εταιρείας και τη θεία του Ελένη καθώς και γειτόνισσες, με φόντο κτήρια του βιομηχανικού συγκροτήματος του ΦΙΞ. Είναι μέσα της δεκαετίας του ’50”
Το σπίτι της οικογένειας του Νίκου Παπανικολάου μέσα στις εγκαταστάσεις του ΦΙΞ.
Ο Χάρης Βάρβογλης εντοπίζει την φωτογραφία στην Αγία Τριάδα
Πίσω στην πινακίδα του κτηρίου φαίνεται κάπως το επίθετο ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ. Είναι όμως δίπλα στο ΦΙΞ, ή μήπως στην Νέα Κρήνη. Τι ακριβώς γράφει η πινακίδα ? Όποιος γνωρίζει κάτι παραπάνω μας διαφωτίζει.
Ο Χάρης Βάρβογλης εντοπίζει την φωτογραφία στην Αγία Τριάδα, αμέσως μετά την κατασκήνωση του ΠΙΚΠΑ. Εκεί είχαν οργανώσει κατασκηνώεις για το προσωπικό του εργοστασίου τους ο Γεωργιάδης (διευθυντής του εργοστασίου ΦΙΞ Θεσσαλονίκης και μέτοχος) και ο Φλόκας.
Αρχικά μέτοχος ήταν και ο Μωύς Αλλατίνι. Άρχισε σαν εργοστάσιο οινοπνεύματος και παγοποιίας (1892), το 1894 και μπύρας. Η παραγωγή του ανερχόταν σε 40.000 γαλόνια μπύρας το χρόνο.
Ο τρόπος κατασκευής των κτιρίων ήταν πρωτοποριακός. Βασιζόταν στο σίδηρο σαν οικοδομικό υλικό εξασφαλίζοντας την πυρασφαλή κατασκευή. Το 1920 η “ Όλυμπος Α.Ε.” και “Νάουσα Γεωργιάδης & Σια” συγχωνεύτηκαν με το όνομα “Ηνωμένα Ζυθοποιεία Όλυμπος- Νάουσα Α.Ε.”. Τότε ιδρύθηκε το εστιατόριο Όλυμπος-Νάουσα στη Λεωφόρο Νίκης. Εκεί ήταν τα γραφεία της εταιρίας. Το 1925 η ετήσια παραγωγή της εταιρίας σε μπίρα φτάνει τα 60.000 εκατόλιτρα και σε πάγο τις 350.000 παγοκολόνες.
Τον Οκτώβριο του 1926 η «Κάρολος Φιξ ΑΕ», που εκπροσωπείται από τα αδέρφια Ιωάννη και Αντώνη Φιξ, την απορροφά μετά από σχετικά αθέμιτο “πόλεμο τιμών”.
Με την ίδρυση του ζυθοποιείου “Amstel” το 1963 η ΦΙΞ χάνει το μονοπώλιο παραγωγής μπύρας και ξεκινά η αρχή του τέλους των εργοστασίων της. Η εταιρία πτωχεύει αρχές των 80ς και αναλαμβάνει η Εθνική Τράπεζα όλα τα περιουσιακά της στοιχεία. Το 1991 έπειτα από πλειστηριασμό το εργοστάσιο το αγοράζει η οικογένεια Ζαφειρίδη με στόχο την πολιτιστική του εκμετάλλευση. 1995 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτηρίζει διατηρητέα τα κτίρια και τον τεχνολογικό εξοπλισμό τους.
Το συγκρότημα της ΦΙΞ μένει αναξιοποίητο με κάποιες σποραδικές συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις να έχουν γίνει σε κτίρια που δεν κρίθηκαν διατηρητέα. Κτίρια βιομηχανικής πολιτιστικής κληρονομιάς ιδιαίτερου και μοναδικού σχεδιασμού σε έκταση 23 στρεμμάτων. Δόθηκε με τυμπανοκρουσίες πριν μία εβδομάδα σε πατρινό επιχειρηματία και την εταιρία του, να το “εκμεταλλευτούν”.
“Η μελετητική περίοδος και οι λεπτομέρειες γύρω από το έργο εκτιμάται ότι θα χρειαστούν εννέα έως 12 μήνες.” “Προβλέπεται να δημιουργηθούν κατοικίες, γραφεία και ξενοδοχείο.” Εν λευκώ, ότι αποφασίσει η εταιρία. “Στην περσινή, πρώτη της χρήση η εισηγμένη στο χρηματιστήριο Dimand έδειξε απογοητευτικά αποτελέσματα.”. Στο μεταξύ το HUB26 της ίδιας εταιρίας, απέναντι από το ακίνητο ΦΙΞ, με 4-5όροφες οικοδομές (που θα σκεπάσουν την παρουσία του ΦΙΞ), υποτίθεται θα ήταν έτοιμο μέσα στο 2023. Χωρίς σχεδιασμένο μετρό για την περιοχή, στην ούτως ή άλλως υποβαθμισμένη Δυτική Θεσσαλονίκη.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το άρθρο εδώ https://www.iefimerida.gr/stories/fix-makra-istoria-toy-kokkinoy-ktirioy-mpyras Για τα χάλκινα καζάνια του 18ου αιώνα που κατέληξαν σκραπ, καζάνια που αποσπάστηκαν παράνομα. Για το «Τam Tam», αναψυκτικό αντίστοιχο της Coca-Cola. Και άλλες σύγχρονες αφηγήσεις. Βέβαια η ιστορία του εργοστασίου ξεκινάει πολύ παλιότερα.
Δαυίδ Μπράβος
Ζυθοποιεία “Όλυμπος” των Μισραχή και Φερνάντεζ. 1894. Άρχισε σαν εργοστάσιο οινοπνεύματος και παγοποιίας (1892), το 1894 και μπύρας. Η παραγωγή του ανερχόταν σε 40.000 γαλόνια μπύρας το χρόνο.
Ο τρόπος κατασκευής των κτιρίων ήταν πρωτοποριακός. Βασιζόταν στο σίδηρο σαν οικοδομικό υλικό εξασφαλίζοντας την πυρασφαλή κατασκευή.
Το 1920 η “ Όλυμπος Α.Ε.” και “Νάουσα Γεωργιάδης & Σια” συγχωνεύτηκαν με το όνομα “Ηνωμένα Ζυθοποιεία Όλυμπος- Νάουσα Α.Ε.”.
Τον Οκτώβριο του 1926 η «Κάρολος Φιξ ΑΕ», που εκπροσωπείται από τα αδέρφια Ιωάννη και Αντώνη Φιξ, την απορροφά μετά από σχετικά αθέμιτο “πόλεμο τιμών”.
Ζυθοποιεία “Όλυμπος” Κτίστηκαν το 1894.
Φωτογραφία του 1969. Το εργοστάσιο ΦΙΞ ακόμα λειτουργούσε.
Η εταιρία πτωχεύει αρχές των 80ς και αναλαμβάνει η Εθνική Τράπεζα όλα τα περιουσιακά της στοιχεία. 1995 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτηρίζει διατηρητέα τα κτήρια και τον τεχνολογικό εξοπλισμό τους.
Το συγκρότημα της ΦΙΞ μένει αναξιοποίητο με κάποιες σποραδικές συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις να έχουν γίνει σε κτίρια που δεν κρίθηκαν διατηρητέα.
Κτίρια βιομηχανικής πολιτιστικής κληρονομιάς ιδιαίτερου και μοναδικού σχεδιασμού σε έκταση 23 στρεμμάτων. Δόθηκε με τυμπανοκρουσίες πριν μία εβδομάδα σε πατρινό επιχειρηματία και την εταιρία του, να το “εκμεταλλευτούν”.
ΦΙΞ. Μοναδική ολοκληρωμένη βιομηχανική μονάδα παραγωγής ζυθοποιίας που επιβιώνει σήμερα στην Ελλάδα. Μνημείο βιομηχανικής πολιτιστικής κληρονομιάς ιδιαίτερου σχεδιασμού, με ενδιαφέρον πιθανά παγκόσμιο.
“Η μελετητική περίοδος και οι λεπτομέρειες γύρω από το έργο ανάπλασης του εκτιμάται ότι θα χρειαστούν εννέα έως 12 μήνες.” “Προβλέπεται να δημιουργηθούν κατοικίες, γραφεία και ξενοδοχείο.” Εν λευκώ, ότι αποφασίσει η εταιρία.
Από τον κ. Ioannis Dionisopoylos
Η διαμόρφωση της νέας πλατείας κατά τον μεσοπόλεμο την κατοχή και λίγο αργότερα.
Άλλες 15 κατοχικές φωτογραφίες. 1941 – 1944. Από το Γερμανικό ebay.
Καμάρα
Πλατεία Ιπποδρομίου. Λαική Αγορά.
Πλατεία Ελευθερίας.
Μεντιτερανέ. Δίπλα ο θερινός κινηματογράφος που ξέρουμε σαν Κυβέλεια. Απο το 1940 ο θερινός πήρε το όνομα του Ξενοδοχείου.
Φαίνεται και στην πρόσοψη του το “Mediterranean”.
Διαγώνιος από τον Λευκό Πύργο. Αριστερά το Μέγαρο Πανά .
σχόλιο Beatrice Tastsidou
Η μικρή πολυκατοικία που φαίνεται αριστερά
ηταν το σπίτι της Τσάκωνα;
Απάντηση:
Beatrice Tastsidou Πιθανό. Το σπίτι και ιατρείο της Αγγελικής Τσάκωνα (1903-1992), πρώτης γυναίκας γυναικολόγου στην πόλη, ήταν στον 1ο όροφο της οικοδομής που αντικατέστησε το πρώτο χαμηλό κτήριο.
Σχόλιο Harry Varvoglis Στο ίδιο κτίριο είχε ιατρείο και ο γιατρός Τελειώνης, κάτι που οδήγησε στο “καλαμπούρι” η μία τους τσακώνει και ο άλλος τους αποτελειώνει.
Πλατεία Αριστοτέλους, Χωρίς θερινούς κινηματογράφους.
Πτι Παλαί.
Πλατεία Αριστοτέλους. Μέγαρο Κονιόρδου.
Αμετανόητος ναζί. Στέλνει χαιρετίσματα στην οικογένεια και στο τέλος ... Χάιλ Χίτλερ
Βούλγαροι στρατιώτες στην Πλατεία Αγίας Σοφίας.
Καρτ Ποστάλ που έστελναν οι “τουρίστες” στην πατρίδα τους. Η φωτογραφία είναι από τα μέσα της δεκαετίας του 30.