Saloni.ca Archive

Είσοδος στον λαβύρινθο της αγοράς.

Κατεβαίνοντας τη Βενιζέλου κάτω από την Εγνατία η πρώτη ανατολική παράλληλη που συναντούσαμε μέσα στο σκεπαστό της αγοράς ήταν η οδός Γκιουμουλτζίνας. Περπατώντας στη Γκιουμουλτζίνας συναντούσαμε την κάθετη οδό Θεμιστοκλέους και συνεχίζοντας ένα Γ προς τον βορρά καταλήγαμε πάλι στην Εγνατία. Στο νέο πολεοδομικό σχέδιο μετά τη διάνοιξη της Εγνατίας δεν επιβίωσε, ρυμοτομήθηκε και τμήμα της ανήκει πλέον στην νότια πολεοδομική γραμμή, στο σημερινό οδόστρωμα και στο πεζοδρόμιο της ΝΑ συμβολής των οδών Βενιζέλου με Εγνατίας.

Στη φωτογραφία βλέπουμε το πέρασμα της Γκιουμουλτζίνας στην κάθετη Θεμιστοκλέους από τη Βενιζέλου. Το κτήριο που δεσπόζει με την αψίδα στη μετώπη μετά τις συσχετίσεις είναι το οικόπεδο στο οικ. τετράγωνο 5/10 και αναγράφεται ως χάνι Καλλιδοπούλου σύμφωνα με τις κτηματολογικές πηγές (φωτό) από την “ Επιχειρηματικότητα ” των Θάλεια Μαντοπούλου και Ευάγγελο Χεκίμογλου. Η φωτογραφία αρχικά εντοπίστηκε στην πανοραμική από τον μιναρέ του Souleyman. Αρκετές κατασκευαστικές λεπτομέρειες των κτιρίων ταυτίστηκαν τις οποίες εξαντλητικά αναρτούμε ως πρωτοεμφανιζόμενη οδό.

Πηγή: https://collections.theworldwar.org/argus/final/Portal/Default.aspx?lang=en-US&fbclid=IwAR1H8Ppu4s6KXCoG7a4nguF_RGV256rdRziMPdBV6BLiJW6E4BDrTL-fYRY Κωδικός τεκμηρίου: 2014.179.1.94 Περιγραφή: Black and white image of a market stand selling melons.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid025jmZjzujduWxD7kXhEDr3wucMmThvWRVU3K2iMYf5QhfY2Cre8z9BmF9D6QH7myml

Πηγή: https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b531236743/f1.item.r=salonique.zoom?fbclid=IwAR3f-bmb4nPedcWAty9SaJEOoU3-rgwKlfZMUrSXnTYIPp_rr-vewQcKWB8

Πηγή: http://albindenis.free.fr/Site_escadrille/Victor_Labarrere1.htm?fbclid=IwAR0Q1_v4q_XZsERV6F_3tYBkkhiC1nF6tvtdKoGvtSvCWeV7pfRDJYD6YAM

Απόσπασμα φωτογραφίας από: https://www.pop.culture.gouv.fr/

Μεγαλύτερη διαφορά στις αποστάσεις των δυτικών παραθύρων, βορρά και νότο. Λήψη από Stein: https://archive.saloni.ca/6

Η θέση του φωτογράφου στο σήμερα. Τοποθέτηση χωρίς διάγραμμα.

Η θέση του φωτογράφου στον χάρτη ρυμοτομίας το 1919.

Σχόλιο Αλέξ, Σαββόπουλου: Στο χάνι Καλλιδοπούλου φαίνεται να είχε η εφημερίδα Φως τα γραφεία της, την περίοδο 1914-1915, καθώς και το Ταπητουργείο και Επιπλοποιείο των Αδελφών Νεράντζη. Εντύπωση κάνει η αναφορά σε παρένθεση του χαρακτηρισμού Γυναικοπάζαρο, που ο Β. Δημητριάδης αποδίδει ως παλαιά ονομασία της οδού Δημοσθένους.

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0f5fNUq1toMmNktHSpx86xbCYDak9NE8f4MuMk6gTghuyAzjo3yuPnJTe18UkDCB7l

Τελειόφοιτοι και καθηγητές της Ελληνογαλικής Εμπορικής και Πρακτικής Σχολής του Αθανάσιου Κωνσταντινίδη, τη σχολική χρονιά 1908-9. Στη μέση της πρώτης γραμμής των καθισμένων ο Αθ. Κωνσταντινίδης (κίτρινο βέλος) και λίγο πιο αριστερά, με γαλάζιο βέλος, ο Ιωάννης Μέλφος. Η φωτογραφία είναι μπροστά στην είσοδο της οικίας του Χασάν Πριστινα (σημ. Σχολή Τυφλών), η οποία τότε και μέχρι το 1935 στέγαζε τη Σχολή Κωνσταντινίδου.

[Η φωτογραφία είναι από τη μεταπτυχιακή εργασία “Εφαρμογή αναλυτικών τεχνικών σε φωτογραφίες των αρχών του 20ου αιώνα από το αρχείο της οικογένειας Μέλφου στη Θεσσαλονίκη” της Ελένης Ζ. Παπαλουκά, Τμήμα Χημείας, ΑΠΥ, 2021, σελ. 15]

Η οικία του Χασάν Πριστινα (σημ. Σχολή Τυφλών), η οποία στέγαζε, όπως φαίνεται, από τη σχολική χρονιά 1908-9 (μέχρι το 1935) τη Σχολή Κωνσταντινίδου.

[Η φωτογραφία είναι από το άρθρο “Η εν Θεσσαλονίκη Ελληνογαλλική Σχολή” στο Εθνικόν Ημερολόγιον Κ.Φ. Σκόκου, 1910, σελ 285]

Ο Αθανάσιος Κωνσταντινίδης (1863-1917) σε δύο διαφορετικές ηλικίες. Γεννήθηκε στη Λούβρη της επαρχίας Βοΐου της Δυτικής Μακεδονίας. Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη και στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Συνεργάστηκε με τον ιερομόναχο Στέφανο Νούκα, αρχικά στο Γυμνάσιο Τσοτυλίου στα τέλη του 19ου αιώνα, ως εκπαιδευτικός. Μετά το 1895, που ιδρύθηκε από τον Στέφανου Νούκα το Ελληνογαλικό Εμπορικό και Πρακτικό Λύκειο στη Θεσσαλονίκη, έγινε ο στενότερος συνεργάτης του και κάποια στιγμή ανέλαβε τη θέση του Λυκειάρχη. Το 1907, όμως, αποχώρησε από το Λύκειο του Νούκα. Πιθανότατα λόγω της κατακραυγής για τη σκλήρη τιμωρία, το 1906, 10 οικοτρόφων μαθητών για ασήμαντο παράπτωμα, που αποβλήθηκαν για 10 ημέρες “στερούμενοι στέγης και μέσων διατροφής”. Ήταν ένα γεγονός που προκάλεσε “αλγεινήν εντύπωσιν εις την κοινωνία της Θεσσαλονίκης”. Έτσι τη χρονιά εκείνη ίδρυσε την Ελληνογαλική Εμπορική και Πρακτική Σχολή, που στεγάστηκε για 1-1½ χρόνο σε κτίριο της πλατείας σιντριβανιού (εκεί που σήμερα είναι το ξενοδοχείο ABC).

[Η αριστερή φωτογραφία αναρτήθηκε σε σχόλιο του κ. “Viron Papadopoulos”, ΠΦΘ, 27-11-2013 η δεξιά φωτογραφία είναι από το βιβλίο της κας Π. Αγραφιώτου-Ζαχοπούλου “Σχολεία της Θεσσαλονίκης”, Ιανός, 1997, σελ. 122]

Η αρχική θέση της Ελληνογαλλικής Εμπορικής και Πρακτικής Σχολής του Αθανάσιου Κωνσταντινίδη Αξίζει να σημειωθεί η “πολιτική” επιλογή του Αθανάσιου Κωνσταντινίδη για τη Σχολή του, ορίζοντας την εξής Επιτροπή Εποπτείας της: τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Αλέξανδρο, ως πρόεδρος, τον Κλέωνα Χατζηλαζάρου, διευθυντή του υποκαταστήματος της Τράπεζας Ανατολής, τον Γεώργιο Χρυσάφη, διευθυντή του υποκαταστήματος της Τράπεζας Αθηνών, τον Μάρκο Θεοδωρίδη, “εκ των διαπρεπών αυτόθι δικηγόρων”, τον Κωνσταντίνο Χονδροδήμο, “εκ των προκρίτων της πόλεως”, και τους εμπόρους Δημήτριο Σερέφα και Αθανάσιο Μακρή.

Καρτ ποστάλ της εποχής.

Το κτήριο όπως ήταν το 1959 πριν ανεγερθεί στη θέση του το ξενοδοχείο ABC

Πηγή αρχείο Βαγγέλη Καβάλα και σχόλιο του ιδίου

Και το 1960 με μια τεραστια διαφήμιση επανω του

Πηγή αρχείο Βαγγέλη Καβάλα και σχόλιο του ιδίου

Ενδεικτικό της Σχολής του 1909

Η φωτογραφία είναι από το Μουσείο Παιδικών Αναμνήσεων Βαβάτσης https://www.mpav.gr

Ενδεικτικό της Σχολής του 1910

Η φωτογραφία είναι πάλι από το Μουσείο Παιδικών Αναμνήσεων Βαβάτσης https://www.mpav.gr

Ενδεικτικό της Σχολής του 1910

Η φωτογραφία είναι από το Μουσείο Μπενάκη https://www.benaki.org/index.php?option=com_collectionitems&view=collectionitem&id=122308&Itemid=&lang=el

Η επιτύμβια στήλη στο μνήμα του Αθανάσιου Κωνσταντινίδη στα κοιμητήρια της Ευαγγελίστριας

Η φωτογραφία είναι από την Έκθεση Τεκμηρίων “ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΒΙΟΣ-ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ_2014” της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης, 2014, σελ. 91

Μετά το θάνατο του Αθανάσιου Κωνσταντινίδη τη διεύθυνση της Σχολή ανέλαβε ο γιος του Ιωάννης και το 1935 η Σχολή μεταφέρθηκε στη Βασ. Όλγας, παραδίπλα από το Α’ Γυμνάσιο. Να σημειωθεί ότι τα βιογραφικά στοιχεία, ακόμη και τα πιο στοιχειώδη, του γιού του Ιωάννη Αθ. Κωνσταντινίδη δεν είναι γνωστά, εκτός του ότι είχε τη διεύθυνση της Σχολής από το 1918 μέχρι το 1955, το όνομα της συζύγου του, Ναυσικά και τη χρονιά θανάτου του, το 1955.

Πηγή δημοπρασία ebay

Η Σχολή παρέμεινε σ’ αυτό το κτίριο από το 1935 μέχρι το 1963.

Η πρόσοψη του κτιρίου που στέγασε τη Σχολή από το 1935 μέχρι το 1963

[Η φωτογραφία αναρτήθηκε από τον κ. Iordanis Vlachopoulos, ΠΦΘ, 10-4-2015]

Ο Αθανάσιος, Ι. Κωνσταντινίδης (1924-1988), εγγονός του ιδρυτή της Σχολής. Σπούδασε Φυσική στο Παν. Θεσσαλονίκης, απ’ όπου πήρε πτυχίο το 1950. Το 1955, μετά το θάνατο του πατέρα του, Ιωάννη Αθ. Κωνσταντινίδη, ανέλαβε τη διεύθυνση της Σχολής και τη διατήρησε μέχρι το 1988. Υπήρξε ενεργό μέλος, για πολλά χρόνια, στο Δ.Σ. της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, του Ιστορικού Αρχείου της Μακεδονίας, του Μουσείου του Μακεδονικού Αγώνα και του Ναυτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης.

Η φωτογραφία είναι από το “Χρονικό 1937-2007” της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, των κ. Ν.Ι. Μέρτζου και Κ.Ν. Πλαστήρα, 2007,σελ. 173

Το 1963 μεταφέρθηκε η Σχολή στο ιδιόκτητο σχολικό συγκρότημα, στη σημ. Εθνικής Αντιστάσεων 191, μεταξύ των περιοχών Βότση και Φοίνικα, εκεί που σήμερα είναι το νοσοκομείο Άγιος Παύλος. Παρέμεινε σ’ αυτή την τοποθεσία μέχρι το 1966-67, γιατί, τότε, κατασχέθηκε από το ΙΚΑ λόγω διογκωμένων οφειλών για “ασφαλιστικές εισφορές”. Ως ιδιοκτησία του ΙΚΑ λειτούργησαν οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις, αρχικά, για διοικητικές υπηρεσίες του και στη συνέχεια για νοσηλευτική περίθαλψη.

[Η φωτογραφία αναρτήθηκε από τον κ. Νίκο Κοτσαπουικίδη, ΠΦΘ, 10-4-2015]

Μετά το 1967 συνέχιζε να λειτουργεί η Σχολή σε κτιριακή μονάδα της Λεωφ. Γεωργικής Σχολής 129, διπλά στα αγροκτήματα του ΑΠΘ.

Η φωτογραφία είναι από Google maps

Η Σχολή μετά το 1988 πέρασε στην ιδιοκτησία της δισέγγονης του ιδρυτή της, Αμαλία Κωνσταντινίδου-Σπηλιάκου και λειτούργησε μέχρι το 1994 με τη διεύθυνση του φιλόλογου Ιορδάνη Βλαχόπουλο.

“Μακεδονία”, 24-8-1980, σελ. 5

Τμήμα της οδού που το βλέπαμε από μακριά αλλά δεν το γνωρίζαμε από κοντά. Στην παλιά ρυμοτομία βρισκόταν μεταξύ των οδών Κρατερού και Μεγάλου Αλεξάνδρου βλέποντας ανατολικά προς το Διοικητήριο. Σήμερα, ο φωτογράφος θα βρισκόταν στη μέση του οδοστρώματος στο ύψος της Αγίου Δημητρίου 54. Συσχετίζεται με μια φωτογραφία από το αρχείο του Σπύρου Αλευρόπουλου που είχαμε δει εδώ: https://archive.saloni.ca/251. Συμπτωματικά, ο Joseph Pigassou φωτογραφίζει από το ίδιο ακριβώς σημείο προς τα δυτικά. Είναι η γνωστή φωτογραφία με τα βουβάλια από εδώ: https://archive.saloni.ca/1087. Ήταν η αρχική τοποθέτηση, μια οριακή συσχέτιση με χαμηλή φωτογραφική ανάλυση από το Διοικητήριο που ξεκλείδωσε με επιτυχία το κομμάτι αυτό.

Η φωτογραφία περιλαμβάνει, τρεις μουσουλμάνες που βγήκαν για σεργιάνι και τον ψηλό μαντρότοιχο με την επιβλητική είσοδο που όμως δεν φαίνεται να είναι σε χρήση. Σα να είναι φραγμένη με κάποια πρόχειρη ξύλινη κατασκευή. Στην αεροφωτογραφία του Μ.Ι.Ε.Τ. παρατηρούμε ότι τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου έχει αποτεφρωθεί ; (φωτό). Πυρκαγιά; Βομβαρδισμός; Με ποιο γεγονός συνδέεται; Ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί.

Η οδός Κρατερού αναγράφεται σε φύλλο της εφημερίδας “ Φως ” στην πρόσκληση της οροθετικής επιτροπής προς τους ιδιοκτήτες του παλιού οικοδομικού τετραγώνου 276 (φωτό), ως ανώνυμη ατον χάρτη ρυμοτομίας του 1919 και ως Σουρή από τον Βασίλη Δημητριάδη.

Πηγή: https://collections.theworldwar.org/argus/final/Portal/Default.aspx?lang=en-US&fbclid=IwAR3bDmRxAc3_K6eMP6vfali3_VCUKe-ZePV2r5Qfk-t5LslY3E5LUYhteYA Object Id: 2017.66.1.289

Περιγραφή: Black and white photograph of Muslim women, identified as Turkish, going for a walk while wearing burkas.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid028bLC5F653goWUKC2VkEC7jfJp8KymQCtdoRAgqpptbKWrRLBbs96LFdewF5HwbQxl

Άνω Πόλη, Θεσσαλονίκη (Φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982) Πόσα πράγματα χωρούσαν σε έναν τόσο μικρό χώρο! Ψιλικατζίδικο παντός τύπου. Έβρισκες ό,τι ήθελες. Άλλος αγόραζε καραμέλες, άλλος μια μπάλα, άλλος κουμπιά, άλλος άλλαζε τα διαβασμένα Μίκυ Μάους- Μπλέκ, πληρώνοντας μια δραχμή. Άλλος μεγάλωσε με τα ζαχαρωτά μαντζούνια στα μεγάλα γυάλινα βάζα έξω από το μαγαζί, πάνω στην ξύλινη προσθήκη. Κάποιος πήγαινε ένα κομματάκι ύφασμα για να ταιριάξει το χρώμα με το κατάλληλο μασουράκι κλωστή. Τα περιοδικά ήταν πίσω από το τζάμι για την αποφυγή των λαθραναγνωστών, ενώ έξω ήταν αναρτημένες οι τοπικές εφημερίδες της εποχής: Μακεδονία, Ελληνικός Βορράς, Θεσσαλονίκη. Τότε δεν υπήρχε η ψηφιακή ενημέρωση, όταν λέγαμε υπολογιστές, εννοούσαμε τις φορητές αριθμομηχανές. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη το 1982. Οι εφημερίδες μιλάνε για τις “πρώτες αλλαγές”, λίγο μετά την νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981. Το ψιλικατζίδικο του Ζαχαρία βρισκόταν στο Τσινάρι, επί της οδού Ακρίτα, λίγο πιο πέρα από την ομώνυμη πλατεία και αποτελούσε μέρος της διπλανής διώροφης κατοικίας που σώζεται μέχρι σήμερα στον αριθμό 3. Τα κτήρια στον αριθμό 1, που φαίνονται στη φωτογραφία στα αριστερά του ψιλικατζίδικου, ένα διώροφο και ένα χαμηλότερο κτήριο πάνω στη διασταύρωση με την οδό Αλεξ. Παπαδοπούλου, διατηρούνται μέχρι σήμερα, έχουν αποκατασταθεί και στο χαμηλότερο λειτουργεί σήμερα το καφέ “Αίθριο”.

Πηγές · Αλεξιάδου, Σωτηρία (2016). ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΝΙΚΟΛΑΐΔΗ, ΑΚΡΙΤΑ 3, ΤΣΙΝΑΡΙ, ΑΝΩ ΠΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ, ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ & ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ / ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.

· https://archive.saloni.ca/1197

· Επίσης, ένα μέρος του κειμένου είναι μαρτυρίες από σχόλια φίλων της ομάδας ΠΦΘ, μετά από ανάρτηση της εν λόγω φωτογραφίας μου στην ομάδα.

Πλάτων Κλεανθίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02WnGF3UtGxEAex8Hu6QsE8QGmG7p3WPkdFG2eiRdQ2BxQ9DpA5gm4E8fkdp18szDXl

Το ΑΜΘ έχει κλείσει τα 60 χρόνια ύπαρξης καθώς κατασκευάστηκε από το 1960 ως το 1962. Μάλιστα υπάρχει και μια σχετική έκθεση για τα 60 χρόνια στο ΑΜΘ αυτήν την περίοδο. Στον ιστότοπό του επίσης υπάρχει ένα αφιέρωμα στην ιστορία του (https://www.amth.gr/museum/i-istoria-toy-ktirioy), σύμφωνα με το οποίο, το έργο σε μελέτη του Πάτροκλου Καραντινού “αποτελεί ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα του μοντερνισμού στην Ελλάδα και το σημαντικότερο μεταπολεμικό έργο του Καραντινού.” Οι φωτογραφίες είναι μια επιλογή από το φωτογραφικό υλικό στην παραπάνω σελίδα.

Θόδωρος Νάτσινας

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02yFDEMygfBsz2NCd3G12gfmSDo9C3GscsPXmqEgAV2PwTVWrsCnq2LARnZhzGUhzgl

Η πρόσοψη, πριν από οποιεσδήποτε άλλες επεμβάσεις.

Το καταπληκτικό αίθριο που η ανάγκη για μεγαλύτερης έκτασης εκθεσιακούς χώρους το κατέστρεψε.

Τι να πω – για μένα αυτό το σημείο ήταν ένα αριστούργημα...

Το άλλο αίθριο που εξακολουθεί να υπάρχει.

Ένα προοπτικό σχέδιο που δείχνει πώς σκεφτόταν την σχέση του μουσείου με την έκθεση. Μια ακόμα χαμένη ευκαιρία.

Μια πιο πρόσφατη φωτογραφία που έχει ενδιαφέρον κυρίως γιατί δείχνει την πρώτη φάση της κατασκευής του δημαρχείου στο στρατόπεδο Τσιρογιάννη.

Όλοι κι όλα αυτές τις μέρες μιλούσαν για τον πρώην Βασιλιά Κωνσταντίνο και την κηδεία του . Κι εγώ χαζεύοντας τις τελετές στην TV περιμένοντας να πάρω το αυτοκίνητο μετά το σέρβις , ανοίγω το βαλιτσάκι των παιδικών αναμνήσεων και θυμάμαι . Παιδιά όπως είμασταν δεν σκαμπάζαμε από πολιτική και τέτοια ,όταν έρχονταν ο βασιλιάς με την οικογένεια του στην Θεσσαλονίκη , τα βλέπαμε όλα σαν ένα θέαμα , ένα παραμύθι , που δεν θα το χάναμε με τίποτε . Στην παλιά γειτονιά την Αγία Τριάδα είχαμε το προνόμιο να τους έχουμε γείτονες για αρκετές μέρες τον χρόνο . Ο λόγος , το κυβερνείο της Θεσσαλονίκης που τότε στεγαζόταν σε μια διώροφη πολυτελή βίλα κατασκευής του μεσοπολέμου εκεί δίπλα μας , επί της Βασ. Όλγας , δίπλα στο εξοχικό Καστέλα , απέναντι από το κτίριο του Α ´ Γυμνασίου που αναπαλαιώθηκε πρόσφατα . Έτσι η τσακαλοπαρέα δεν έχανε την ευκαιρία να στηθεί στο πεζοδρόμιο απέναντι , όταν έφταναν στο κυβερνείο για ύπνο και ξεκούραση . Τέτοιο θέαμα πού θα το ξανάβλεπε . Είχε φροντίσει να μάθει για όλα όσα θα συνέβαιναν τις μέρες εκείνες στην πόλη , με τους βασιλιάδες , τις βασίλισσες , τους πρίγκιπες και τις πριγκηπέσσες . Όπου μαθαίναμε ότι θα πήγαιναν εμείς πρώτοι και καλύτεροι μπροστά μπροστά στα πεζοδρόμια να βλέπουμε καλά . Τις εθνικές εορτές την 28η Οκτωβρίου κι άλλες μέρες εφ ´ όσον ήταν αναγκαία η παρουσία τους επισκεπτόταν την πόλη και αυτό συνέβαινε αρκετές φορές το χρόνο . Κατέφθαναν με τις πολυτελείς Rolls-Royce ντυμένοι με στολές με σιρίτια , με καπέλα με φτερά , με σπαθιά , με στραταρχηκές ράβδους οι άνδρες και πολυτελείς τουαλέτες οι γυναίκες . Προτιμούσαν να ταξιδεύουν με τα πολεμικά πλοία του Βασιλικού Ναυτικού που έμεναν αρόδο στον Θερμαϊκό , περιμένοντάς τους να εκπληρώσουν τις βασιλικές υποχρεώσεις τους και να τους επιστρέψουν πίσω . Εμείς στην άφιξή τους μπροστά στο Λευκό Πύργο εκεί στα σκαλάκια του , που υπάρχουν και σήμερα . Από νωρίς είχαν πάρει θέση κι οι αρχές της πόλης σε παράταξη με φράκα οι άνδρες και τουαλέτες οι γυναίκες , η μπάντα του ναυτικού παιάνιζε το βασιλικό εμβατήριο , ταρατατζούμ , ταρατατζουμ , περιμένοντας τις βενζινακάτους των πολεμικών πλοίων να αφιχθούν . Ο βασιλιάς και τα πριγκιπόπουλα με ένα σάλτο πηδούσαν στα σκαλάκια και τις γυναίκες να τις πιάνουν με αβροφροσύνη από το χεράκι μη τυχόν και παραπατήσουν από τον κυματισμό κι έχουμε και κανένα ατύχημα . Οι παρατρεχάμενοί τους παραδίπλα κι ο λαός πίσω από τα σχοινάκια να χειροκροτά με πάθος , μεγαλεία !!! Ξεχνούσε για λίγο τα χίλια προβλήματά που του φόρτωσαν δυό πόλεμοι και οι πάσης φύσεως πολιτικές καταστάσεις . Η παλιοπαρέα όμως είχε κι άλλο θέαμα να απολαύσει , γρήγορα γρήγορα τα μάζευε κι έτρεχε στη γειτονιά μας στο κυβερνείο , όπου θα πήγαιναν να ξεκουραστούν από το ταξίδι με το αντιτορπιλικό του πολεμικού ναυτικού . Στημένοι πρώτοι και καλύτεροι στο πεζοδρόμιο μπροστά στο Α ´ Γυμνάσιο περιμέναμε κι εκεί να απολαύσουμε την συνέχεια του θεάματος . Έφταναν κατάκοποι οι μεγάλοι , αλλά τα πριγκιπόπουλα σαν παιδιά ήταν μια χαρά το έριχναν στο παιχνίδι κατεβαίνοντας από τα πολυτελή αυτοκίνητα μπαίνοντας στον τεράστιο κήπο της βίλας , κι έριχναν και καμιά κλεφτή ματιά και σε μας . Ευτυχείς εμείς είμασταν μες την τρελή χαρά , μας χαιρέτησαν , μας χαιρέτησαν !!! Ξεχνούσαμε για λίγο την άθλια κατάστασή μας και νοιώθαμε πρίγκιπες μέσα στις πολυτελείς πανάκριβες. Rolls-Royce που βλέπαμε μπροστά μας . Είχαμε μάθει απ΄ έξω κι ανακατωτά τα μοντέλα αυτών των αυτοκινήτων σαν να ήταν κάτι καθημερινό , σαν να ήταν δικά μας , Νοιώθαμε και λίγο γείτονες με το όλο το βασιλικό σόι , που για μερικά βράδια κοιμόταν στην γειτονιά μας δίπλα μας , μερικά μέτρα από μας . ΄Έβλεπα στην TV στην κηδεία , τους δεκάδες εστεμμένους σοβαρούς κι αμίλητους να πλησιάζουν στο ρημαγμένο Τατόι αναλογιζόμενος και το δικό μας ρημαγμένο παλατάκι στο Καραμπουρνάκι και μ ΄έπιασε κατάθλιψη . Ευτυχώς η φωνή του μάστορα μ ΄έφερε στην πραγματικότητα . – Κυρ Γιώργο το αμάξι είναι έτοιμο …

Υ.Γ. Στις δύο φωτογραφίες που κατάφερα να βρω από το Κυβερνείο φαίνεται η μία από την πίσω πλευρά στον ήδη μπαζωμένο Θερμαϊκό η βίλλα δεξιά με τις καμάρες και εμπρός μια δική μου πετσοκομμένη όπου εγώ φυσικά λείπω το καλοκαίρι του 60 όπου φαίνεται μόνο η περίφραξη της βίλας με τα κάγκελα και δεξιά τα κεραμίδια του κινηματογράφου Απόλλων ...

Γιώργος Κωτσίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02BdVEY9UYWNQrY8m2rd5W2iW3b4mvo48SiwPxAA7BKXD3gZozJY4XSWqro4YGiu6ol

Το καμπαναριό της Παναγούδας σε κατοχική φωτογραφία του 1941. Δεξιά το διατηρητέο κτήριο που στεγάζει σήμερα το 25ο Γυμνάσιο και Λύκειο, καθώς και 1ο Πειραματικό Δημοτικό. Ο ιερέας στέκεται στο πεζοδρόμιο της τότε στενής οδού Παναγούδας. Στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διδακτορική διατριβή της Θάλειας Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου το 1989 «ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ (1839-1912). ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ-ΣΥΝΑΓΩΓΕΣ-ΤΖΑΜΙΑ» μαθαίνουμε ότι: «...Η εκκλησία Παναγία Γοργοεπήκοος ή Παναγούδα βρίσκεται στην νότια πλευρά της οδού Εγνατίας και ήταν κρυμμένη ανάμεσα στα σπίτια. Κτίστηκε στα 1817-18 στην θέση προγενέστερου κατεστραμμένου ναού... Το καμπαναριό της είναι αρκετά νεώτερο και οικοδομήθηκε σύμφωνα με ερευνητές στις αρχές του 20ου αιώνα. Η καμπάνα του ναού κρεμόταν προηγουμένως σε πρόχειρο καμπαναριό στα νοτιανατολικά του ναού... Το καμπαναριό ακολουθεί την τυπολογία των πυργοειδών μακεδονικών μεταβυζαντικών καμπαναριών, η μορφή του όμως είναι καθαρά νεοκλασική...».

Η φωτογραφία προσφέρεται σε διαδικτυακή δημοπρασία.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0dNAvkCTD49VsqCND2jaM9c5dkdckD8sywcu92YPhcBDL7Z2He4TboKmy7wvQWjAQl

Απόσπασμα από πράξη τακτοποίησης του 1952, όπου φαίνεται η κάθετη και αδιέξοδη οδός Παναγούδας στην στενή ακόμα Εγνατίας.

Την πρώτη αεροφωτογραφία την εντόπισα στο πρώτο τεύχος των Επιλογών της Μακεδονίας (Σεπτέμβριος 1982). Δεν είχα ξαναδεί τον Δενδροπόταμο με την κοίτη του κανονικά ανοικτή σε αυτό το μήκος, από Μενεμένη ως Εύοσμο και δεν ήξερα ότι υπήρχαν (που προφανώς έπρεπε να υπάρχουν) όλες αυτές οι γέφυρες, οδικές και σιδηροδρομικές. Επίσης μου έκανε εντύπωση το μεγάλο πλάτος του ποταμού, που εξηγεί και το μεγάλο πλάτος της λεωφόρου Δενδροποτάμου. Η πιο κάτω γέφυρα είναι για την Μοναστηρίου και την σιδηροδρομική γραμμή από τον ΠΣΣ, η επόμενη γέφυρα είναι της γραμμής από τον ΝΣΣ, η τρίτη είναι η οδός Χατζίκου και η τέταρτη ενώνει τις οδούς Αριστοτέλους (Ευόσμου) και Βενιζέλου (Μενεμένης) και θα πρέπει να έχει και την σιδηροδρομική γραμμή στην περιοχή εκεί.

Θόδωρος Νάτσινας

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02MEnZZ8FN8uKgCVpwCV464gVtcKcpcvA83VYXvL5jZeYbLkLBSQWzbGBbFNeLqgEol

Η αναγραφή των οδών της προηγούμενης αεροφωτογραφίας από τον Στάθη Ασλανίδη

Οι επόμενες δύο αεροφωτογραφίες είναι από το maps.gov.gr με την χρονολόγηση 1945-1960, αλλά μάλλον πιο κοντά στο 1945. Και πιο παλιά να μου έλεγαν ότι είναι δεν θα ξαφνιαζόμουν καθώς ο Εύοσμος σχεδόν δεν υπάρχει. Στην πρώτη φαίνεται ο Δενδροπόταμος ως την εκβολή τους.

Οι “τρεις γέφυρες” της Μοναστηρίου στο ρέμα του Δενδροποτάμου κατά τη δεκαετία του 1950.

Φωτογραφίες από το αρχείο Βαγγέλη Καβάλα που αναρτήθηκαν στην ομάδα Ελευθέρια-Κορδελιό Παλιές Φωτογραφίες εδώ: https://www.facebook.com/groups/old.eleftherio.kordelio/posts/3606042486120087/

Λήψη του Erich Rinka. Φωτογραφία από το νότιο τμήμα του ναού χρονολογημένη το 1943/44 από την πηγή. Ο ναός αποκαταστάθηκε στη μορφή που τον γνωρίζουμε σήμερα το 1961/1962 σύμφωνα με το αρχαιολογικό δελτίο (φωτό). Ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί είναι το όνομα του εικονιζόμενου ιερέα που λειτουργούσε την περίοδο της κατοχής. Έκπληξη προκαλεί η ανάρτηση στις ΠΦΘ ως ναός του Αγίου Παντελεήμονα. Φυσικά το σχόλιο αστοχεί και χρήζει διόρθωσης. Σύγκριση με μία ανέκδοτη φωτογραφία όπου φαίνεται η σιδερένια περίφραξη στο προστώο να ταυτίζεται απόλυτα.

Πηγή: deutschefotothek.de Κωδικός τεκμηρίου: bzer-a0000002_009

https://saloni.ca/ Ο χάρτης της ομάδας με τις φωτογραφίες τοποθετημένες στη σύγχρονη ρυμοτομία.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0AsNHMVTkstEqmubzHoBGZyTdUNkHTi9phEogEAngPApTQhBUDy9sGPi7Lb1rBcG4l

Δύο ακόμα φωτογραφίες με την περίφραξη στον Πρ. Ηλία. Η πρώτη είναι των Schultz & Barnsley με χρονολόγηση 1888-1890 όταν η περίφραξη ήταν ξύλινη. Από το αρχείο της Βρετανικής Σχολής της Αθήνας. https://digital.bsa.ac.uk/results.php?keywords=thessaloniki&start=351&irn=1623&fbclid=IwAR09AzgGQdEhXiJnO5TXTXHURl5BLdMLVCDYo9qRgx9haHGHou0HvSiLjm4

Η δεύτερη του William Harvey, χρονολογημένη 1908 με ερωτηματικό. Η περίφραξη έγινε μεταλλική μεταξύ των δύο φωτογραφιών. https://digital.bsa.ac.uk/results.php?keywords=thessaloniki&start=351&irn=1622&fbclid=IwAR13Oqr45-zdixrJTHbypaHBOuX4v1o6AlGPPVWBPxmu0LvddX6wHp6DKcE

Και η αυτοχρωμική της συλλογής του μουσείου Albert Kahn

Είχε και η Άνω Πόλη το δικό της «Παλάτι», Κασσιανής 21, Άνω Πόλη, Θεσσαλονίκη (Φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982)

Βρισκόμαστε στο σημείο που η οδός Επιμενίδου διασταυρώνεται με την οδό Φωτίου από την κάτω πλευρά και με την οδό Κασσιανής (Τιμοθέου) από την πάνω πλευρά και είναι το σημείο που ξεκινά μια ανηφορίτσα που μας οδηγεί στον Όσιο Δαβίδ. Στη γωνία της οδού Επιμενίδου 19, που δεν φαίνεται όμως στη φωτογραφία σώζεται μέχρι σήμερα ένα πολυφωτογραφημένο κτίριο, διατηρητέο και αποκατεστημένο, που στεγάζει μεταξύ άλλων και τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης (https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0SwLsH8BtQUQqMYoYPof1sKH1WqC75sghjMcuxcinKRboGdXRCj2e4RmFWNkbDoCJl). Στη φωτογραφία μου του 1982 που βλέπουμε, φαίνεται το απέναντι κτήριο της οδού Κασσιανής 21 που σήμερα δεν υπάρχει πια, με μια ένδειξη στα αριστερά που οδηγεί λίγο πιο πάνω στον Όσιο Δαβίδ, ενώ στα δεξιά του κτηρίου μόλις που φαίνονται μερικές από τις «βασιλεικές διαταγές» που κρέμονταν στο «Παλάτι», Το «Παλάτι» που διέμενε «ο τελευταίος σκλαβομένος Βασιλιάς των Ελλήνων» όπως έλεγε ο ίδιος ήταν ένα μικρό σπιτάκι με την ελληνική σημαία επάνω και ήταν γεμάτο εξωτερικά με «βασιλεικές διαταγές», «θαύματα» και μια γραμματοθυρίδα (https://www.facebook.com/photo?fbid=813548005427103&set=gm.10152991945209599)

Πλάτων Κλεανθίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0fgHLGJuYw1xfegSgUY1oZHGwF9bt6VPY5QjjieyqGtniyHjp6SUGcmgpJPzqN171l